10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 68 • 23.08.2007 r.

Rachunkowość dla każdego

Przez import towarów rozumie się przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego

na terytorium Polski. Państwa trzecie są to państwa niewchodzące w skład terytorium

Wspólnoty Europejskiej. Wynika to z art. 2 pkt 5 i 7 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o po-

datku od towarów i usług (Dz. U. nr 54, poz. 535 ze zm.).

Przepisy ustawy o rachunkowości stanowią, iż operacje gospodarcze wyrażone w walu-

tach obcych ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia odpowiednio

po średnim kursie ustalonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski na ten dzień,

chyba że w zgłoszeniu celnym lub innym wiążącym jednostkę dokumencie ustalony został

inny kurs. Taki sposób wyceny wynika z art. 30 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r.

o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.). W przypadku przywozu towa-

rów czy materiałów do Polski z kraju spoza Unii Europejskiej podstawą ujęcia w księgach

rachunkowych będzie faktura handlowa wystawiona przez kontrahenta zagranicznego oraz

dokument SAD, potwierdzający dokonanie odprawy celnej i dopuszczenie importowanych

towarów czy materiałów do obrotu na polskim obszarze celnym.

Jednostki będące importerami do przeliczenia zobowiązania wyrażonego w walucie

obcej w fakturze handlowej wystawionej przez kontrahenta zagranicznego mogą dla celów

bilansowych przyjmować kurs waluty obcej zastosowany przez organ celny w dokumencie

SAD dla określenia podstawy rozliczenia należności celnych oraz podatku VAT. Nie ma

zatem w tym przypadku rozbieżności między ustawą o rachunkowości a ustawą o podatku

od towarów i usług.

Inaczej kwestie wyceny operacji wyrażonych w walucie obcej uregulowane są w ustawach

o podatku dochodowym. Dla celów podatku dochodowego koszty poniesione w walucie

obcej przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank

Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu (art. 15 ust. 1

ustawy o pdop – Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm. oraz art. 22 ust. 1 ustawy o pdof

– Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.). Przy czym za koszt poniesiony uważa się koszt

wynikający z otrzymanej faktury (rachunku) lub innego dowodu w przypadku braku fak-

tury (rachunku) – stanowi o tym art. 15a ust. 7 ustawy o pdop oraz odpowiednio art. 24c

ust. 7 ustawy o pdof).

Import towarów i materiałów

– wycena i ujęcie w księgach

Jeżeli wartość poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote

według kursu średniego ogłaszanego przez NBP będzie wyższa od wartości tego kosztu

w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia

– to powstają dodatnie różnice kursowe. Natomiast ujemne różnice kursowe powstaną

gdy wartość poniesionego kosztu będzie niższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty

(art. 15a ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 ustawy o pdop oraz art. 24c ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2

ustawy o pdof).

Od 1 stycznia 2007 r. przepisy ustaw o podatku dochodowym w sposób jednoznaczny

określają, jakie kursy walut należy stosować do wyceny kosztów wyrażonych w walucie

obcej i z którego dnia. Zatem – co do zasady – przy wycenie wartości importu należałoby

przyjmować kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wysta-

wienia faktury. Natomiast w przypadku braku faktury jednostka może zastosować kurs

z dokumentu SAD.

Wobec istniejących rozbieżności między ustawą o rachunkowości a ustawami o po-

datku dochodowym dotyczącymi kursów walut niejednokrotnie wskazywaliśmy, że dla

celów bilansowych można przyjąć kursy walut określone w przepisach ustaw o podatku

dochodowym. Zatem również i w przypadku importu dla celów bilansowych jednostki

mogą stosować taki sam kurs jak dla celów podatku dochodowego – pozwala na to zasada

istotności i możliwość stosowania uproszczeń, o których mowa w art. 4 ust. 4 ustawy o ra-

chunkowości, pod warunkiem, że nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na rzetelne

i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego.

Stosowny zapis w tej sprawie powinna zawierać dokumentacja opisująca przyjęte zasady

(politykę) rachunkowości, zatwierdzona przez kierownika jednostki.

Należy dodać, że opłaty celne oraz podatek akcyzowy zwiększają cenę nabycia towarów

i materiałów. Jeżeli naliczony podatek VAT nie podlega odliczeniu, również zwiększa cenę

nabycia (zgodnie z art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości). Natomiast koszty opłat mani-

pulacyjnych poniesione w związku z importem, wykazane w dokumencie SAD, zalicza się

do kosztów działalności operacyjnej.

ciąg dalszy na str. 11

1. Gruntgminyużytkowanynapodstawieumowyużytkowania

Firma zawarła notarialną umowę użytkowania gruntów, na podstawie której

przez okres 20 lat będzie użytkowała w działalności gospodarczej grunty

stanowiące własność gminy. Jak należy ująć w księgach rachunkowych ope-

racje gospodarcze związane z przejęciem gruntów do używania? Jak należy

ujmować koszty ponoszone w związku z ich użytkowaniem w prowadzonej

działalności (np. opłaty dla gminy z tytułu użytkowania jej gruntów, podatek

od nieruchomości)?

(…) Grunty będące własnością gminy, które pytająca jednostka przejęła do użytkowania

przez okres 20 lat na podstawie notarialnej umowy cywilnoprawnej o odpłatne użytkowa-

nie, przez cały ten okres będą pozostawać własnością gminy. Dla jednostki będą stanowić

obcy środek trwały wykorzystywany dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej.

Jednostka, jako użytkownik gruntów, powinna wprowadzić je zapisem jednostronnym

do ewidencji pozabilansowej – w wartości wynikającej z zawartej umowy:
-

Wnkonto09 „Obce środki trwałe” (w analityce: Grunty gminy). (…)

2. Kosztybadańlekarskichpracownikówiwydatkinaodzież

iobuwierobocze

Do jakich kosztów rodzajowych należy zaliczać wydatki na obowiązkowe

badania lekarskie pracowników oraz na zakup odzieży i obuwia roboczego

dla pracowników?

Wydatki ponoszone na obowiązkowe (wstępne, okresowe, kontrolne) badania lekarskie,

jak również wydatki na nabycie środków ochrony indywidualnej, w tym odzieży i obuwia

roboczego, odnoszone są przez pracodawcę w ciężar kosztów działalności operacyjnej.

W jednostce prowadzącej ewidencję i rozliczanie kosztów na kontach układu ro-

dzajowego ujmowane są one na koncie 40 „Koszty według rodzajów”, a w ewidencji

analitycznej klasyfikowane są do rodzaju: „Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia

na rzecz pracowników”. (…)

3. Ewidencjazasądzonegozwrotukosztówopłatsądowych

orazzastępstwaprocesowego

Jak należy ująć w księgach rachunkowych zasądzony od dłużnika zwrot

kosztów opłat sądowych poniesionych przez firmę w związku z dochodze-

niem należności na drodze sądowej oraz dodatkowo zasądzone koszty

zastępstwa procesowego?

Koszty ponoszone przez jednostkę w związku z dochodzeniem należności od dłużni-

ków podlegają rozliczeniu w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych na podstawie art. 3

ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości – jako koszty pośrednio związane z działalnością

operacyjną jednostki, zapisem:
-

Wnkonto76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”,

-

Makonto10lub13,23 – w zależności od sposobu zapłaty.

(…) Jeżeli zasądzona należność jest objęta odpisem aktualizującym, to dodatkowe

kwoty zasądzone od dłużnika (opłat sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego)

zarachowuje się na zwiększenie kwoty roszczenia i odpisu aktualizującego – stosownie

do art. 35b ust. 1 pkt 4 UoR, zapisem:
-

Wnkonto20 „Rozrachunki z odbiorcami” (w analityce: Konto imienne dłużnika),

-

Makonto28 „Odpisy aktualizujące wartość należności” (w analityce: Konto imienne

dłużnika).

(…) Jeżeli natomiast zasądzona należność nie jest objęta odpisem aktualizującym,

to dodatkowe kwoty zasądzone od dłużnika (opłat sądowych oraz kosztów zastępstwa

WYJAŒNIENIA EKSPERTA

procesowego) zarachowuje się do pozostałych przychodów operacyjnych – na podstawie

art. 3 ust. 1 pkt 32 UoR, zapisem:
-

Wnkonto20 „Rozrachunki z odbiorcami” (w analityce: Konto imienne dłużnika),

-

Makonto76-0 „Pozostałe przychody operacyjne”. (…)

4. ZwrotpodatkuVATpodróżnym

Jesteśmy jednostką uprawnioną do dokonywania zwrotu podatku VAT

podróżnym. Prosimy o podanie przykładu księgowań sprzedaży dotyczącej

Tax Free. W którym miesiącu należy wykazać sprzedaż ze stawką 0%?

(…) Do dostawy towarów, od których dokonano zwrotu podatku podróżnemu, sprze-

dawca stosuje stawkę podatku 0%, pod warunkiem że przed złożeniem deklaracji po-

datkowej za dany miesiąc otrzymał dokument zawierający potwierdzenie wywozu tych

towarów poza terytorium Wspólnoty. Otrzymanie tego dokumentu w terminie później-

szym upoważnia podatnika do dokonania korekty podatku należnego od tej dostawy,

nie później jednak niż przed upływem 6 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym

dokonano dostawy (art. 129 ustawy o VAT).

(…) Zwrot podatku VAT podróżnym można ująć w księgach rachunkowych w sposób

zaprezentowany na poniższym przykładzie.

Przykład

I. Założenia:

Spółka jawna uprawniona do dokonywania zwrotu podatku VAT podróżnym, sprzedała

w maju 2007 r. osobie fizycznej niemającej stałego miejsca zamieszkania na terytorium

Wspólnoty towar za: 1.220 zł (w tym podatek VAT: 220 zł). W tym samym miesiącu

spółka dokonała zwrotu podatku podróżnemu na podstawie przedłożonych przez niego

dokumentów.

II.Dekretacja:

1. Przychód wynikający z raportu fiskalne-

go:

a) ogólna kwota utargu: 1.220 zł

-

Wnkonto10 „Kasa”,

b) VAT należny wynikający

z raportu:

220 zł

-

Makonto22 „Rozrachunki

z urzędem skarbowym

z tytułu VAT należnego”,

c) wartość towarów w cenach

sprzedaży netto:

1.000 zł

-

Makonto73-0 „Sprzedaż

towarów”

(w analityce: Sprzedaż krajowa

ze stawką 22%).

2. KW – wypłata kwoty podatku VAT

podróżnemu:

220 zł

-

Wnkonto22 „Rozrachunki

z urzędem skarbowym

z tytułu VAT należnego”,

-

Makonto10 „Kasa”.

3. PK – przeksięgowanie

sprzedaży:

1.000 zł

-

Wnkonto73-0 „Sprzedaż towarów”

(w analityce: Sprzedaż krajowa

ze stawką 22%),

-

Makonto73-0 „Sprzedaż towarów”

(w analityce: Sprzedaż krajowa

ze stawką 0%). (…)

wyjaśnień udzieliła

redakcja dwutygodnika

„Zeszyty Metodyczne Rachunkowości”