„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Małgorzata Kuc

Rozróżnianie rodzajów działalności terapeutycznej
322[15].Z2.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr Bożena Czerniawska
mgr Ewa Goliszek


Opracowanie redakcyjne:
mgr Małgorzata Kuc


Konsultacja:
mgr inż. Teresa Jaszczyk









Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[15].Z2.01
„Rozróżnianie rodzajów działalności terapeutycznej”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu terapeuta zajęciowy.

























Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Zadania, etapy terapii zajęciowej

11

5.1.1.Ćwiczenia

11

5.2. Klasyfikacja terapii zajęciowej

13

5.2.1.Ćwiczenia

13

5.3. Metody i techniki terapii zajęciowej

14

5.3.1.Ćwiczenia

14

5.4. Zasady współpracy w zespole terapeutycznym. Plany zajęć terapeutycznych 17

5.4.1.Ćwiczenia

17

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

19

7. Literatura

28

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie terapeuta zajęciowy.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami
nauczania-uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego, pokaz z objaśnieniem.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

322[15].Z2

Indywidualna i grupowa terapia zajęciowa

322[15].Z2.04

Opracowywanie diagnozy

terapeutycznej na podstawie

rozpoznania stanu pacjenta

322[15].Z2.01

Rozróżnianie rodzajów

działalności terapeutycznej

322[15].Z2.02

Organizowanie pracy w pracowni

terapii zajęciowej

322[15].Z2.03

Wykonywanie prac plastyczno-

technicznych

322[15].Z2.06

Wykonywanie działań z zakresu

terapii indywidualnej i grupowej

322[15].Z2.07

Ocenianie skuteczności

i dokumentowanie działań

terapeutycznych

322[15].Z2.05

Opracowywanie projektu

i harmonogramu indywidualnych

i grupowych zajęć terapeutycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

użytkować komputer,

−

współpracować w grupie,

−

określać podstawowe potrzeby człowieka,

−

stosować umiejętności komunikacji interpersonalnej,

−

rozpoznawać potrzeby i problemy osoby niepełnosprawnej,

−

rozwiązywać problemy osób niepełnosprawnych,

−

wspierać osoby niepełnosprawne w korzystaniu z kompleksowej rehabilitacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

Wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

określić rolę i zadania terapii zajęciowej,

−

dokonać klasyfikacji terapii zajęciowej,

−

scharakteryzować poszczególne metody i techniki terapeutyczne,

−

podjąć współpracę z członkami zespołu terapeutycznego,

−

zebrać informacje o pacjencie,

−

zaplanować terapię dla pacjentów z uwzględnieniem poszczególnych działów medycyny,

−

posłużyć się terminologią terapeutyczną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………..…………………………..

Modułowy program nauczania: Terapeuta zajęciowy 322[15]
Moduł:

Indywidualna i grupowa terapia zajęciowa 322[15].Z2

Jednostka modułowa:

Rozróżnianie rodzajów działalności terapeutycznej

322[15].Z2.01

Temat: Wykonanie bombek świątecznych – metodą oklejania masą papierową. Elementy

arteterapii w terapii zajęciowej.

Cel ogólny: Poznanie jednej z technik arteterapii.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wykonać masę papierowa

−

wykonać bombkę świąteczną,

−

współpracować w grupie,

−

ocenić techniki w usprawnianiu osób niepełnosprawnych.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

pogadanka,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

balony,

−

klej,

−

masa papierowa,

−

szablony do wykorzystania przy malowaniu bombek,

−

pędzle,

−

kolorowe farby,

−

spodki,

−

spinacze biurowe.

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Określenie

tematu

zajęć

w

nawiązaniu

do

rehabilitacji

zawodowej

osób

niepełnosprawnych – pogadanka.

2. Wyjaśnienie uczniom tematu zajęć, szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy podczas wykonywania ćwiczeń.
Przebieg ćwiczenia:
1. Przygotowanie stanowiska pracy- rozłożenie podkładek.
2. Rozrabianie masy papierowej przy zwróceniu uwagi na odpowiednią konsystencje.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

3. Rozdrabnianie farby, zwrócenie uwagi na odpowiednią konsystencję i kolorystykę

pasującą do świąt bożego narodzenia.

4. Nadmuchanie balonów.
5. Praktyczny pokaz sposobu oklejania balonu masą papierową.
6. Praktyczny pokaz malowania bombek za pomocą przyczepienia szablonów.
7. Wskazanie jak należy sobie pomagać, a zarazem nie przeszkadzać, przy odpinaniu

szablonów. Robi to ktoś, kto ma czyste ręce.

8. Przypomnienie o konieczności częstego mycia rąk by nie pobrudzić odbitej bombki.
9. Rozłożenie mokrych bombek na wolnych stołach do wyschnięcia.
10. Omówienie efektów pracy z zaznaczeniem zaangażowania uczestników i ich

indywidualnych możliwości.

Zakończenie zajęć
1. Uczniowie wskazują, jakie cechy były potrzebne, aby wykonać starannie i efektownie

pracę.

2. Dyskutują, na ile skuteczna jest taka forma terapii w rehabilitacji zawodowej osób

niepełnosprawnych.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

–

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące prowadzenia zajęć i nabytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania: Terapeuta zajęciowy 322[15]
Moduł:

Indywidualna i grupowa terapia zajęciowa 322[15].Z2

Jednostka modułowa:

Rozróżnianie rodzajów działalności terapeutycznej

322[15].Z2.01

Temat: Rozładowanie emocji. Elementy muzykoterapii w rehabilitacji osób

niepełnosprawnych.

Cel ogólny: Nauka autorelaksu, zapoznanie z różnymi formami aktywizacji.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

odreagować napięcia psychofizyczne, nadmiar energii i agresji,

−

dobrać rodzaj muzyki do wyrażania emocji,

−

zastosować Mobilny Model Rekreacji Muzycznej.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda OZURA,

−

ćwiczenia praktyczne,

−

relaksacja.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

płyty CD z utworami: Smutna pieśń Piotra Czajkowskiego, Wiosna Vivaldiego,

−

odtwarzacz CD,

−

kartki formatu A2,

−

kolorowa kreda,

−

taśma przylepna,

−

duży arkusz papieru.

Przebieg zajęć
Faza wstępna:
1. Pogadanka na temat Mobilnego Modelu Rekreacji Muzycznej,
2. Określenie tematu zajęć.
3. Wyjaśnienie tematu, szczegółowych celów kształcenia.

I. Faza „odreagowania”
1. Pytanie skierowane do uczniów: „Jak się dzisiaj czujesz?”; odpowiedź udzielona

śpiewem.

2. Zabawa „Mecz” – ćwiczenie muzyczno- ruchowe (podział na II grupy; I grupa –

młodzież rozmawiająca o zwycięstwie jej grupy w meczu ligowym; II grupa –
zdenerwowani kibice, którzy krzyczą i mocno gestykulują; uczniowie w zależności od
nastroju muzyki naśladują radość, złość, smutek).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

II. Faza „rytmizacji”
1. Ćwiczenia z elementami pantomimy – wybrany uczeń naśladuje za pomocą gestów,

mimiki określone nastroje; pozostali zgadują, co kolega przedstawia.

2. Prezentacja przez nauczyciela ilustracji ludzkich twarzy (wesołych, smutnych,

niezadowolonych); w zależności od wskazanego rysunku uczniowie wyrażają głosem
określone stany emocjonalne.

3. Seria trzech oddechów.

III. Faza „uwrażliwienia”
1. Wysłuchanie przez uczniów dwóch kontrastujących utworów:
2. Smutna pieśń Piotra Czajkowskiego, Wiosny Vivaldiego.
3. Wykonanie przez uczniów dowolnych ilustracji plastycznych do poznanych miniatur.
4. Omówienie wykonanych rysunków.

IV. Faza „relaksacji”
1. Seria „trzech oddechów”.
2. 2.Ćwiczenie relaksacyjne „Wodospad”.

V. Faza „aktywizacji”
1. Marsz w kole w rytm akompaniamentu fortepianowego.
2. Pytanie skierowane do uczniów „jak się teraz czujesz?”; odpowiedź słowna

z jednoczesnym wyklaskiwaniem rytmu.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

–

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące realizacji zajęć i nabytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Zadania, etapy terapii zajęciowej

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Po obejrzeniu filmu – odcinka serialu „Dzień za dniem”, określ jakim celom terapii

zajęciowej poddasz głównego bohatera, który ma zespół Downa. Spostrzeżenia i wnioski
zapisz na papierze, przedstaw je na forum grupy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni zapoznać się

z materiałami dydaktycznymi dotyczącymi celów terapii oraz obejrzeć film.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić czym zajmuje się terapia,
2) określić jakie cele posiada terapia,
3) zapisać swoje uwagi,
4) przedstawić swoje wyniki pracy na forum grupy,
5) uczestniczyć w dyskusji podsumowującej przebieg ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja frontalna.

Środki dydaktyczne:

−

telewizor,

−

odtwarzacz DVD,

−

płyta DVD z filmem.

Ćwiczenie 2

Po obejrzeniu filmu „Dzień za dniem”, podczas którego główny bohater Corcy

uczestniczy w terapii zajęciowej weź udział w dyskusji o zadaniach przedstawionej terapii.
Wnioski zapisz na arkuszu papieru.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni uczniowie powinni

zapoznać się z materiałami dydaktycznymi dotyczącymi zadań terapii.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zadania terapii zajęciowej,
2) scharakteryzować możliwości terapii zajęciowej,
3) określić jakie cele ma terapia zajęciowa,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

4) zapisać swoje uwagi,
5) przedstawić swoje wyniki pracy na forum grupy,
6) uczestniczyć w dyskusji podsumowującej przebieg ćwiczenia.

Zalecanie metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−

film „Dzień za dniem”,

−

odtwarzacz,

−

brystol,

−

pisaki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Klasyfikacja terapii zajęciowej

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ metody pracy w ergoterapii i zastanów się, dla jakich uczestników możesz

wykorzystać ten rodzaj terapii.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni zapoznać się

z materiałami dydaktycznymi dotyczącymi metod pracy w ergoterapii.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić co to jest ergoterapia,
2) scharakteryzować możliwości psychofizyczne uczestników terapii,
3) określić metody ergoterapii.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja frontalna.

Środki dydaktyczne:

−

rzutnik,

−

ekran,

−

foliogramy,

−

przybory do pisania,

−

papier A4.

Ćwiczenie 2

Wybierz dowolny rodzaj terapii zajęciowej dla osoby z niepełnosprawnością

intelektualną w stopniu znacznym i zgodnie z jej możliwościami zaproponuj odpowiednią
metodę pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni zapoznać się

z materiałami dydaktycznymi dotyczącymi metod pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) scharakteryzować rodzaje terapii,
2) dokonać wyboru rodzaju terapii,
3) określić możliwości osób niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu znacznym,
4) określić zainteresowania osoby niepełnosprawnej,
5) wybrać rodzaj terapii zajęciowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Zalecanie metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

dyskusja frontalna.

Środki dydaktyczne:

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca klasyfikacji metod terapii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.3. Metody i techniki terapii zajęciowej

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Jedną z metod terapii zajęciowej jest kinezyterapia. Ułóż proste ćwiczenia ruchowe, które

można wykorzystać w gimnastyce porannej z podopiecznymi.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni zapoznać się

z materiałami dydaktycznymi dotyczącymi kinezyterapii.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) scharakteryzować rozwój i właściwości psychomotoryczne człowieka,
2) określić możliwości i upodobania podopiecznych,
3) zapoznać się z rodzajami ćwiczeń ogólno usprawniających,
4) przygotować propozycję ćwiczenia,
5) zaprezentować ćwiczenie w grupie.

Zalecanie metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

piłki,

−

maty,

−

skakanka,

−

odtwarzacz CD,

−

płyty CD z muzyką.

Ćwiczenie 2

Jedną z metod terapii zajęciowej jest estetoterapia. Wyszukaj najbardziej dla Ciebie

odpowiedni kontakt z otoczeniem i przedstaw go klasie. Zaplanuj wycieczkę w to miejsce.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni zapoznać się

z materiałami dydaktycznymi dotyczącymi estetoterapii.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) określić co to jest estetoterapia,
2) wyszukać odpowiednią metodę prezentacji,
3) przygotować wystąpienie z wykorzystaniem odpowiednich pomocy dydaktycznych,
4) zaprezentować wyniki pracy na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Zalecanie metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

metoda projektu.

Środki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

biuletyny informacyjne,

−

duże rysunki,

−

fotografie,

−

rzutnik

−

ekran.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.4. Zasady współpracy w zespole terapeutycznym. Plany zajęć

terapeutycznych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wybierz dowolną technikę z metody biblioterapii i zgodnie z jej zasadami sporządź

dzienny plan terapii zajęciowej dla osoby w wieku 27 lat i niepełnosprawnej intelektualnie
w stopniu lekkim.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni zapoznać się

z materiałami dydaktycznymi dotyczącymi biblioterapii.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić, na czym polega planowanie zajęć dla osoby niepełnosprawnej intelektualnie,
2) scharakteryzować metody i formy biblioterapii,
3) dokonać wyboru rodzaju techniki,
4) wybrać literaturę odpowiednią dla osób niepełnosprawnych intelektualnie,
5) zaprezentować wyniki na forum grupy.

Zalecanie metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

literatura odpowiednia dla osób niepełnosprawnych intelektualnie,

−

arkusz papieru,

−

pisaki.

Ćwiczenie 2

Łącząc techniki z metod muzykoterapii i choreoterapii ułóż dzienny plan zajęć

terapeutycznych dla grupy mężczyzn w wieku 30–35 lat, niepełnosprawnych intelektualnie
w stopniu znacznym i umiarkowanym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni zapoznać się

z materiałami dydaktycznymi dotyczącymi muzykoterapii i choreoterapii.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) scharakteryzować metody i techniki w muzykoterapii,
2) scharakteryzować metody i techniki w choreoterapii,
3) określić możliwości psychofizyczne osób z niepełnosprawnością intelektualną,
4) ułożyć dzienny plan zajęć,
5) zaprezentować wyniki na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Zalecanie metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

dyskusja..

Środki dydaktyczne:

−

odtwarzacz CD,

−

płyty CD,

−

materace,

−

karimaty.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Rozróżnianie rodzajów
działalności terapeutycznej”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 5, 7, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 17, 18 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 4, 6, 8, 10, 16, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne z zajęć praktycznych:

–

dopuszczająca – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

–

dostateczna – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

–

dobra – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

–

bardzo dobra – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. c, 3. d, 4. a, 5. a, 6. a 7. b, 8. c, 9. c, 10. a, 11. d,
12. d, 13. c, 14. a, 15. c, 16. d, 17. a, 18. b, 19. a, 20. a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1 Zidentyfikować formy terapii zajęciowej

B

P

d

2 Rozróżnić elementy terapii

B

P

c

3 Zidentyfikować rodzaje terapii zajęciowej

A

P

d

4 Dobrać formy terapii

C

PP

a

5 Określić formy pracy w terapii

B

P

a

6 Zastosować specjalistyczną terminologię

D

PP

a

7 Zidentyfikować rodzaj terapii z zadaniami

B

P

b

8 Ocenić skuteczność działań terapii zajęciowej

D

PP

c

9 Rozpoznać rodzaje muzykoterapii

B

P

c

10 Określać zadania choreoterapii

C

PP

a

11 Zidentyfikować formy muzykoterapii

B

P

d

12 Wyjaśnić, na czym polega terapia tańcem

B

P

d

13 Wyjaśnić czym jest socjoterapia

A

P

c

14 Dobrać metody pracy w choreoterapii

C

P

a

15 Zidentyfikować metodę arteterapii

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

16 Dobrać techniki terapii

C

PP

d

17 Zidentyfikować czynności w zaplanowanych

formach terapii zajęciowej

C

P

a

18 Zidentyfikować estetoterapię

C

P

b

19 Scharakteryzować biblioterapię

D

PP

a

20 Wyjaśnić znaczenie ćwiczeń relaksacyjnych dla

wzmocnienia zdrowia i stanów emocjonalnych

D

PP

a

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Terapia zajęciowa jest formą

a) zabawy.
b) odpoczynku.
c) pracy zarobkowej.
d) rehabilitacji.

2. Elementem terapii zajęciowej jest proces zwany

a) socjalizacją.
b) resocjalizacją.
c) rehabilitacją.
d) kompensacją.

3. Arteterapia to jedna z form

a) muzykoterapii.
b) biblioterapii.
c) terapii zajęciowej.
d) terapii manualnej.

4. Estetoterapia to kontakt

a) z pięknym otoczeniem.
b) z drugim człowiekiem.
c) z grupą rówieśniczą.
d) z muzyką.

5. Forma pracy indywidualnej występuje

a) w procesie kształcenia.
b) w procesie organizacji.
c) w zajęciach domowych.
d) w socjalizacji.

6. Czytanie poezji, legend to

a) biblioterapia.
b) choreoterapia.
c) arteterapia.
d) chromoterapia.

7. Choreoterapia to

a) ćwiczenia rzeźbiarskie.
b) ćwiczenia muzyczno-ruchowe.
c) malowanie na szkle.
d) czytanie książek.

8. Identyfikacja i katharsis to etapy

a) teatroterapii.
b) choreoterapii.
c) biblioterapii.
d) muzykoterapii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

9. Kinezyterapia to leczenie

a) światłem.
b) pięknym otoczeniem.
c) ruchem.
d) czytaniem.

10. W skład choreoterapii wchodzi

a) granie.
b) malowanie.
c) czytanie bajek.
d) wyszywanie.

11. W pedagogice specjalnej stosujemy muzykoterapię w formie

a) pasywnej.
b) głośnej.
c) aktywnej.
d) cichej.

12. Taniec jest wykorzystywany przez

a) bajkoterapię.
b) chromoterapię.
c) muzykoterapię.
d) choreoterapię.

13. Socjoterapia to

a) muzykoterapia.
b) terapia pracą.
c) terapia zaburzeń zachowań i zaburzeń emocjonalnych.
d) terapia poprzez sztukę.

14. Choreoterapia ma za zadanie

a) poprawiać komunikację i kontakty społeczne.
b) rozwijać mowę czynną.
c) nie ma nic w założeniach.
d) prowadzić zabawę.

15. Technika collage odnosi się do

a) muzykoterapii.
b) ergoterapii.
c) arteterapii.
d) biblioterapii.

16. Elementy treningu autogennego Shultza wykorzystuje się w

a) choreoterapii.
b) bibliotearapii.
c) ergoterapii.
d) muzykoterapii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

17. Formą zajęć biblioterapeutycznych jest

a) malowanie i rysowanie ilustracji.
b) rzeźbienie.
c) sklejanie.
d) haftowanie.

18. Wyjście do muzeum i obcowanie ze sztuką to przykład

a) chromoterapii.
b) estetoterapii.
c) kinezyterapii.
d) choreoterapii.

19. Metoda, która pomaga pokonywać problemy, podaje wzorce zachowań

a) bajkoterapia.
b) choreoterapia.
c) teatroterapia.
d) kinezyterapia.

20. Ćwiczenia relaksacyjne dają

a) wyciszają.
b) pobudzają.
c) pomagają poznać własne ciało.
d) rozwijają zainteresowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ............................................................................................................................

Rozróżnianie rodzajów działalności terapeutycznej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Test 2

Test

praktyczny

wysoko

symulowany

do

jednostki

modułowej

„Rozróżnianie rodzajów działalności terapeutycznej”

Zadanie praktyczne wymaga wykazania się przez ucznia umiejętnościami z poziomu
ponadpodstawowego.

Uczeń powinien być oceniany według następujących kryteriów:
1. Wskazanie możliwości pomocy grupie.
2. Dobranie odpowiedniej metody pracy – estetoterapia.
3. Wskazanie możliwości zaangażowania instytucji kulturalnych znajdujących się

w środowisku.

4. Uwzględnienie potrzeb, możliwości i ograniczeń uczestników grupy.
5. Uzasadnienie celowości zaproponowanych działań.

Sposób punktowania:

Kryteria 1–4 oceniane są w skali 3-stopniowej:

−

0 – nie wykazuje umiejętności – nie udzielił odpowiedzi,

−

1 – wykazuje umiejętność w ograniczonym zakresie, odpowiedź jest niepełna lub
częściowo poprawna,

−

2 – wykazuje umiejętność w pełnym zakresie – udzielił pełnej i wyczerpującej
odpowiedzi.

Kryterium 5 oceniane jest od 0–3 punktów:

−

0 za brak uzasadnienia lub uzasadnienie całkowicie błędne,

−

1 lub 2 punkty powinny być przyznane, jeżeli odpowiedź jest niepełna lub obarczona
błędami.

−

3 punkty za pełną, wyczerpującą i logiczną odpowiedź.

Proponuje się następujące normy wymagań

−

dopuszczający – uczeń uzyskał co najmniej 4 punktów,

−

dostateczny – uczeń uzyskał co najmniej 6 punktów,

−

dobry – uczeń uzyskał co najmniej 8 punktów,

−

bardzo dobry – uczeń uzyskał co najmniej 10 punktów.

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.
3. Podaj uczniom zasady oceniania wykonania zadania.
4. Uczniowie wykonują zadanie praktyczne indywidualnie.
5. Daj uczniowi przygotowane: instrukcję dla ucznia i treść zadania praktycznego oraz kartę

odpowiedzi.

6. Udzielaj odpowiedzi na pytania formalne uczniów.
7. Oceniaj wykonywanie zadania przez ucznia na karcie odpowiedzi, uwzględniając podane

kryteria i sposób punktowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z poleceniem zamieszczonym w zadaniu.
3. Zapoznaj się z poleceniami pomocniczymi zamieszczonymi w zadaniu do wykonania.
4. Udzielaj odpowiedzi wyłącznie na załączonej karcie odpowiedzi.
5. Na wykonanie zadania masz 35 minut.
6. Jeżeli masz pytania i wątpliwości podnieś rękę i zadaj pytanie nauczycielowi.
7. Pamiętaj, że Twoja praca musi być samodzielna.
8. Przed oddaniem karty odpowiedzi sprawdź poprawność udzielonych odpowiedzi.
9. Sprawdź ponownie, czy Twoja karta odpowiedzi jest prawidłowo podpisana.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja dla ucznia,

−

treść zadania praktycznego,

−

karta odpowiedzi.

Zadanie praktyczne

Zaplanuj i przeprowadź zajęcia terapeutyczne z esteroterapii dla grupy osób starszych

przebywających w Domu Pomocy Społecznej.

Polecenia pomocnicze
1. Wskaż możliwość i różnorodność proponowanej terapii.
2. Dobierz odpowiednią formę pracy.
3. Wskaż możliwość wykorzystania instytucji kulturalnych znajdujących się w Twoim

otoczeniu do zajęć.

4. Uwzględnij potrzeby, możliwości i ograniczenia uczestników grupy.
5. Uzasadnij celowość zaproponowanych działań.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ............................................................................................................................

Rozróżnianie rodzajów działalności terapeutycznej

1. Propozycja różnorodności terapii
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
2. Propozycja i opis dobranej formy pracy
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
3. Propozycja wykorzystania instytucji kulturalnych
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
4. Potrzeby, możliwości i ograniczenia podopiecznych
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
5. Uzasadnienie celowości zaproponowanych działań
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................

Kryterium

Punkty

1

2

3

4

5

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

7. LITERATURA

1. Bielańska A.: Teatr, który leczy. Wydawnictwo UJ, Kraków 2003
2. Borecka I.: Biblioterapia w szkole podstawowej i gimnazjum, Wałbrzych 2002
3. Borecka I., Wontorowska – Roter S.: Biblioterapia w edukacji dziecka niepełnosprawnego

intelektualnie. Wałbrzych 2003

4. Borecka I.: Biblioterapia. Teoria i praktyka. Wydawnictwo SBP, 2001
5. Buchalter S.: Terapia sztuką. Zysk i s-ka, Poznań 2006
6. Dega W., Malinowska K.: Rehabilitacja medyczna. Warszawa 1993
7. Encyklopedia gier. Muza 2001
8. Garlin CH. D., Seabury B. A.: Działania interpersonalne w pracy socjalnej. Warszawa

1996

9. Hale G.: Poradnik dla niepełnosprawnych. Muza S. A. 1996
10. Hulek A.: Świat ludziom niepełnosprawnym. Warszawa 1992
11. Ippoldt L.: Biblioterapia w związkach z innymi naukami. [w:] Biblioterapeuta, 2000, nr 4

(12)

12. Karolak W.: Rysunek w arteterapii. Łódź 2005
13. Kawczyńska- Butrym Z.: Niepełnosprawność – specyfika pomocy społecznej. BPS, 1998
14. Kierył E.: Elementy terapii i profilaktyki muzycznej. Warszawa 2004
15. Konieczna E. J.: Arteterapia w teorii i praktyce. Impuls, Kraków 2003
16. Kott T.: Zajęcia pozalekcyjne i terapia zajęciowa z osobami o obniżonej sprawności

umysłowej. APS Warszawa 2002

17. Kowalik S.: Psychospołeczne podstawy rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Warszawa

1996

18. Kozaczuk L.: Terapia zajęciowa w domach pomocy społecznej, Warszawa 1995
19. Kraski J.: Promocja zdrowia. Sanmedia, Warszawa 1994
20. Lorenc A.: Założenia i cele terapii zajęciowej. Postępy Rehabilitacji, 1996, Tom X,

Zeszyt 1

21. Majewski T.: Rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych. Warszawa 1995
22. Milanowska K (red): Techniki pracy w terapii zajęciowej. Warszawa 1982
23. Piszczek M.: Terapia zajęciowa- terapia przez sztukę. Warszawa 1997
24. Problemy Rehabilitacji Społecznej i Zawodowej (kwartalnik)
25. Stadnicka J.: Terapia dzieci muzyką, ruchem i mową. WSiP, Warszawa 1998
26. Szulc W.: Sztuka i terapia. Copyright by Wita, Warszawa 1993
27. Tematy – czasopismo dla pracowników terapeutów, personelu opiekuńczego
28. Tomasik E.: Biblioterapia jako metoda pedagogiki specjalnej. „Szkoła Specjalna” 1991,

nr 2/3, s. 128-133

29. Tomasik E.: Czytelnictwo i biblioterapia w pedagogice specjalnej. Warszawa 1994
30. Trześniewski R: Zabawy i gry ruchowe. Warszawa 1995
31. Wierzchowska – Konera B.: Pedagogika jako nauka. w: Ciechaniewicz W. (red.):

Pedagogika. Warszawa 2000