ortoptystka 322[05] z4 01 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Anna Możejko

Wykonywanie podstawowych badań okulistycznych
322[05].Z4.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:

dr n. med. Ewa Jakubiec-Blajer
mgr Dorota Piszczek

Opracowanie redakcyjne:
mgr Anna Możejko

Konsultacja:
mgr Maria Żukowska

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[05].Z4.01
Wykonywanie podstawowych badań okulistycznych, zawartego w programie nauczania dla
zawodu ortoptystka.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Przykładowe scenariusze zajęć

Ćwiczenia

5.1.

Organizacja miejsca pracy i sprzęt do badań okulistycznych

5.1.1.

Ćwiczenia 12

5.2.

Wywiad i przygotowanie dziecka do badania

5.2.1.

Ćwiczenia 14

5.3.

Obserwacja dziecka i wykrywanie zeza

5.3.1.

Ćwiczenia 16

5.4.

Metody badania ostrości wzroku

5.4.1.

Ćwiczenia 19

5.5.

Metody badania ruchów oczu

5.5.1.

Ćwiczenia 23

5.6.

Metody pomiaru refrakcji

5.6.1.

Ćwiczenia 26

5.7. Badanie fiksacji

5.7.1. Ćwiczenia 31
5.8. Badanie kąta zeza za pomocą synoptoforu

5.8.1. Ćwiczenia 33
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy

Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie ortoptystka.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,

aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy

poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami

nauczania – uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. metody przypadków,
inscenizacji, dyskusji dydaktycznej oraz metodami praktycznymi, takimi jak: pokaz
z instruktażem, metoda projektów, tekstu przewodniego i ćwiczenia praktyczne. Dominującą
metodą nauczania powinny być ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od
samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej. Ćwiczenia praktyczne powinny być
prowadzone w małych grupach (2–4-osobowych), co pozwala na bezpieczne stosowanie
przyrządów i aparatów oraz właściwy nadzór nauczyciela nad pracą uczniów. Początkowo
niektóre czynności uczniowie mogą ćwiczyć na sobie. Po opanowaniu przez ucznia
umiejętności wykonania czynności należy przejść do ćwiczeń w warunkach rzeczywistych
w specjalistycznej placówce opieki zdrowotnej.

Jednostka modułowa „Wykonywanie podstawowych badań okulistycznych” jest jednym

z modułów koniecznych do zdobycia wiedzy z zakresu diagnostyki w zezie i niedowidzeniu –
schemat.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych – moduł 322[05].Z4

322[05].Z4.01

Wykonywanie podstawowych badań

okulistycznych

322[05].Z4.02

Wykonywanie szczegółowych badań

strabologicznych

322[05].Z4

Diagnostyka w zezie i niedowidzeniu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej uczeń powinien

umieć:
– charakteryzować budowę i funkcjonowanie układu wzrokowego,
– opisać mechanizm ruchów gałek ocznych,
– opisać rozwój widzenia u dzieci oraz najczęstsze zaburzenia widzenia,
– różnicować objawy chorób narządu wzroku,
– rozróżniać leki stosowane miejscowo do oka,
– wyjaśnić podstawowe pojęcia z zakresu optyki,
– rozpoznawać rodzaje soczewek okularowych i pryzmatów,
– różnicować kliniczne postacie zeza,
– określać fiksację siatkówkową,
– charakteryzować pojęcie korespondencji siatkówkowej prawidłowej i nieprawidłowej,
– charakteryzować stopnie widzenia obuocznego,
– opisywać zaburzenia narządu ruchowego oczu,
– analizować skutki porażenia mięśni ocznych,
– rozróżniać narzędzia i aparaty stosowane do badań okulistycznych,
– obsługiwać i regulować urządzenia do badań okulistycznych,
– rozpoznawać i zapobiegać zagrożeniom zdrowia pacjentów w trakcie przeprowadzania
badań,
– korzystać z wiedzy z zakresu pedagogiki i psychologii w komunikowaniu się z dzieckiem

i jego rodziną,

– organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
– przestrzegać przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony

środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
– przeprowadzić wywiad z pacjentem lub jego opiekunem,
– uświadomić opiekunom psychiczne problemy dziecka, będące następstwem zeza,
– wypełnić dokumentację badań okulistycznych,
– rozpoznać rodzaj zeza metodą oglądania i sprawdzania ustawienia oczu,
– odróżnić zez ukryty od jawnego, jednostronny od naprzemiennego,
– przeprowadzić badanie ostrości wzroku do dali i bliży,
– zbadać fiksację i rozróżnić jej typy,
– wykonać ilościowe i jakościowe badanie ruchów oczu,
– przeprowadzić badanie refrakcji metodą skiaskopii i z zastosowaniem autorefraktometru,
– zbadać kąt zeza za pomocą synoptoforu,
– zastosować leki niezbędne do wykonania badania,
– zastosować przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć dydaktycznych 1

Osoba prowadząca .............................…………………..
Modułowy program nauczania: Ortoptystka 322[05]
Moduł: Diagnostyka w zezie i niedowidzeniu 322[05].Z4
Jednostka modułowa: Wykonywanie podstawowych badań okulistycznych

322[05].Z4.01

Temat: Orientacyjne badanie ruchów oczu.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykonania orientacyjnego badania ruchów oczu.

Po zakończeniu zajęć uczeń potrafi:
– zorganizować stanowisko do wykonania badania zgodnie z zasadami badania, zasadami
bezpieczeństwa i higieny pracy,
–

przygotować pacjenta do badania,

– przeprowadzić orientacyjne badanie ruchów oczu w sposób prawidłowy,
– udokumentować wynik badania w formie graficznej i zinterpretować go.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
–

pracy w zespole,

–

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania – uczenia się:
–

pogadanka,

–

pokaz z instruktażem,

–

ćwiczenie praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
– praca

indywidualna,

–

praca w grupach 2–osobowych.

Czas trwania zajęć:
–

2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
– taboret lub krzesło,
– długopis lub inny przedmiot do fiksacji,
– tablica,
– karta

badań okulistycznych.

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom szczegółowych celów kształcenia.
3. Zmotywowanie uczniów do świadomej aktywności w czasie zajęć.
4. Przypomnienie

wiadomości – pytania do uczniów:

a) Jakie znasz mięśnie gałkoruchowe?

Jakie

są kierunki działania poszczególnych mięśni?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

c) Jakie znasz rodzaje badania ruchów oczu?

d) Jakie znasz zasady przygotowania dziecka do badania okulistycznego?

e) Jakich zasad należy przestrzegać w trakcie badania dziecka?

5. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia zgodnie z zasadami badania,
zasadami

bezpieczeństwa i higieny pracy.

Faza właściwa
1. Nauczyciel omawia technikę wykonania badania z uwzględnieniem zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy.
2. Nauczyciel wybiera jednego ucznia i demonstruje jak prawidłowo przeprowadzić

orientacyjne badanie ruchów oczu.

3. Nauczyciel zapisuje wynik badania na tablicy w formie graficznej i wyjaśnia sposób

oznaczania zakresu ruchu gałki ocznej prawej i lewej, a następnie demonstruje sposób

dokumentowania badania w karcie badań okulistycznych.

4. Nauczyciel poleca uczniom dobrać się parami i każdy uczeń przeprowadza badanie
ruchów oczu koledze, naśladując wszystkie czynności zademonstrowane przez
nauczyciela.

5. Nauczyciel nadzoruje ćwiczenie wykonywane przez każdego ucznia i ewentualnie

ponownie udziela instruktażu, wyjaśnia problemy.

6. Wszyscy uczniowie biorą aktywny udział w zajęciach (obserwują kolegów, zgłaszają
pytania).
7. Po przeprowadzeniu badania uczeń notuje wynik w dokumentacji pacjenta i interpretuje
go.
8. Nauczyciel ocenia na bieżąco ćwiczenie wykonane przez każdego ucznia, wskazuje na
popełnione

błędy.

Faza końcowa

1. Uczniowie

porządkują stanowiska pracy.

2. Nauczyciel podsumowuje przebieg zajęć z uczniami.
3. Nauczyciel ocenia wyróżniających się uczniów i uzasadnia oceny.
Praca domowa
Przypomnieć wiadomości na temat badań ilościowych ruchów oczu.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności

podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć dydaktycznych 2

Osoba prowadząca ………………………………………………………..
Modułowy program nauczania: Ortoptystka 322[05]
Moduł: Diagnostyka w zezie i niedowidzeniu 322[05].Z4
Jednostka modułowa: Wykonywanie podstawowych badań okulistycznych

322[05].Z4.01

Temat: Badanie ostrości wzroku w dal.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykonania badania ostrości wzroku w dal.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
– zorganizować stanowisko do wykonania badania zgodnie z zasadami badania, zasadami
bezpieczeństwa i higieny pracy,
–

przygotować pacjenta do badania,

–

dobrać właściwy rodzaj tablicy do badania ostrości wzroku w zależności od wieku
dziecka,

– przeprowadzić badanie ostrości wzroku w sposób prawidłowy,
– udokumentować wynik badania i zinterpretować go.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
–

organizowanie i planowanie zajęć,

–

pracy w zespole,

–

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania – uczenia się:
–

metoda przewodniego tekstu,

–

ćwiczenie praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
– praca

indywidualna,

–

praca w grupach 2–osobowych.

Czas trwania zajęć:
–

2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

rzutnik lub

tablice do badania ostrości wzroku w dal, zawieszone na wysokości wzroku

badanego, o różnych optotypach (cyfry, litery, figury hakowe, obrazki przedmiotów

zwierząt itp.), HVOT-test, Vis-test,

– dodatkowe

oświetlenie tablic,

–

wskazówka z ciemnym końcem,

–

czyste gaziki do zasłaniania oczu,

–

pojemnik na odpadki,

–

wygodne krzesło lub fotel,

– latarka,
– karta

badań okulistycznych,

– zestaw

pytań prowadzących.

Zadanie dla ucznia:
Przygotuj pacjenta do badania ostrości wzroku. Przeprowadź pomiar ostrości wzroku w dal.
Udokumentuj wynik badania i zinterpretuj go.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1.

Określenie tematu zajęć.

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

3. Zmotywowanie uczniów do świadomej aktywności w czasie zajęć.
4. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego.

Faza właściwa
Praca

metodą tekstu przewodniego.

Faza I. Informacje
Pytania prowadzące:
1. Co oznacza pojęcie ostrość wzroku?
2. Jakie

są rodzaje badania ostrości wzroku?

3. Jakie czynniki wpływają na wynik badania ostrości wzroku?
4. W jakim celu wykonujemy badanie ostrości wzroku?
5. W jaki sposób przygotowujemy pomieszczenie i sprzęt do badania ostrości wzroku?
6. Jakie

są zasady przygotowania dziecka do badania ostrości wzroku?

7. Od czego zależy dobór metody badania ostrości wzroku w dal?
8. Jakie

są rodzaje tablic i optotypów, stosowanych do badania ostrości wzroku w dal?

9. Jakie

są zasady przeprowadzenia badania ostrości wzroku?

10. W jaki sposób zapisujemy wynik badania ostrości wzroku w dal?
11. Jaki jest prawidłowy wynik badania ostrości wzroku w dal?

Faza II. Planowanie
Pytania prowadzące:
1. W jakim wieku pacjent będzie badany?
2. Jak przygotujemy pacjenta do badania, modyfikując działania stosownie do wieku
pacjenta?
2. Jaka metoda badania ostrości wzroku będzie odpowiednia dla danego pacjenta?
3. W jaki sposób przeprowadzamy badanie ostrości wzroku w dal?
3. Jaka jest norma wyniku badania?

Faza III. Ustalenie
1. Uczniowie pracując w grupach 2–osobowych proponują przeprowadzenie badania

pacjenta w określonym wieku.

2. Uczniowie

ustalają rodzaj tablicy do badania, sposób przygotowania pacjenta i technikę

wykonania

badania.

3. Uczniowie

konsultują z nauczycielem poprawność zaplanowanych czynności.

Faza IV. Wykonanie
1. Uczniowie przygotowują sprzęt i pomieszczenie do badania.
2. Uczniowie

przygotowują pacjenta do badania.

3. Uczniowie

dokonują pomiaru ostrości wzroku dla każdego oka oddzielnie.

4. Uczniowie

zapisują wyniki badań w obowiązującej dokumentacji.

5. Uczniowie

interpretują wyniki badań porównując z zakresem norm.

6. Uczniowie

prezentują wyniki nauczycielowi i grupie.

7. Uczniowie

porządkują stanowisko pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza V. Sprawdzanie
1. Czy metoda badania ostrości wzroku została właściwie dobrana do wieku i możliwości
psychofizycznych

pacjenta?

2. Czy

sprzęt i pomieszczenie zostało właściwie przygotowane?

3. Czy wszystkie czynności podczas badania zostały wykonane prawidłowo?
4. Czy pacjentowi zapewniono bezpieczeństwo?
5. Czy wyniki pomiarów zostały prawidłowo i czytelnie zanotowane w dokumentacji?
6. Czy wynik badania został prawidłowo zinterpretowany?
7. Czy

wystąpiły przeszkody w przeprowadzeniu prawidłowego pomiaru?

Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej
trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie i wskazuje, jakie nowe, ważne
umiejętności zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać
w przyszłości.

Zakończenie zajęć
Nauczyciel ocenia wyróżniających się uczniów i uzasadnia oceny.

Praca domowa
Przypomnieć wiadomości na temat niedowidzenia.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
– anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności

podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Organizacja miejsca pracy i sprzęt do badań okulistycznych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj oceny wybranego gabinetu badań okulistycznych w specjalistycznej placówce

opieki zdrowotnej.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić sposób jego

wykonania z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Nauczyciel
powinien omówić elementy wyposażenia, na jakie uczniowie powinni zwrócić uwagę
podczas zwiedzania gabinetu badań okulistycznych. Nauczyciel powinien przedstawić
wymagania i przepisy stacji sanitarno-epidemiologicznej w sprawie organizowania
i wyposażenia gabinetu okulistycznego.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) dokonać obserwacji pomieszczenia, w którym wykonywane są badania okulistyczne,
zwracając uwagę na:
– wymiary

pomieszczenia,

– oświetlenie pomieszczenia,
– wygląd i wyposażenie gabinetu,
– sprzęt i aparaturę medyczną,
2) dokonać oceny spełnienia warunków wymaganych przez stację sanitarno-
epidemiologiczną,
3) przeanalizować spostrzeżenia i ocenić pomieszczenie do badań okulistycznych,
4) zanotować wnioski,
5) przedstawić i przedyskutować swoje uwagi w grupie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– wycieczka

dydaktyczna,

– dyskusja

dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru,

– długopis.

Ćwiczenie 2
Załóż historię choroby pacjentowi, który zgłosił się do poradni okulistycznej po raz
pierwszy.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Należy zwrócić uwagę na sposób zapisywania danych w dokumentacji
medycznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z formularzem historii choroby,
2) zebrać informacje o pacjencie i dokonać wpisu danych:
– imię i nazwisko,
–

data urodzenia,

–

oznaczenie płci,

–

adres zamieszkania,

–

numer ewidencyjny PESEL,

3) dokonać wpisu danych identyfikacyjnych zakładu opieki zdrowotnej: nazwę zakładu,

adres i numer REGON oraz nazwę i kod identyfikacyjny komórki organizacyjnej,

w której sporządzono dokumentację,

4) zanotować datę założenia dokumentacji.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

formularze historii choroby poradni okulistycznej,

– długopis.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Wywiad i przygotowanie dziecka do badania

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj i zaprojektuj w dowolnej formie graficznej kwestionariusz, służący do zbierania

wywiadu u dziecka z chorobą zezową.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Należy zwrócić uwagę na analizowanie przez uczniów danych,
dotyczących wywiadu.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zagadnieniami dotyczącymi wywiadu,
2) zaprojektować w wybranej formie graficznej kwestionariusz wywiadu,
3) przeanalizować swój projekt,
4) zaprezentować projekt kwestionariusza grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru formatu A4, flamastry,

– arkusz

ćwiczenia.

Ćwiczenie 2

Przeprowadź wywiad z pacjentem lub rodzicem (opiekunem) dziecka. Do ćwiczenia użyj

przygotowanego wcześniej kwestionariusza.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe nawiązanie kontaktu z pacjentem
lub rodzicem dziecka.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) nawiązać kontakt z pacjentem lub rodzicem/opiekunem dziecka,
2) zebrać informacje, posługując się przygotowanym kwestionariuszem do zbierania

wywiadu,

3) przeanalizować uzyskane dane o pacjencie lub dziecku,
4) przedstawić zebrane informacje nauczycielowi i grupie,
5) przeprowadzić w grupie dyskusję na temat wniosków z zebranego wywiadu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

–

kwestionariusz do zbierania wywiadu, długopis.

Ćwiczenie 3
Sporządź plan przygotowania dziecka do badania okulistycznego na podstawie
dokumentacji medycznej.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Należy zwrócić uwagę na analizowanie danych, zawartych
w dokumentacji medycznej.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) przeanalizować dokumentację medyczną dziecka,
2) wynotować informacje potrzebne do zaplanowania opieki przed badaniem:
–

wiek

dziecka,

–

rozpoznanie,

–

ogólny stan zdrowia dziecka,

–

które badanie (pierwsze, kolejne),

–

wyniki

badań,

–

uwagi i spostrzeżenia zawarte w dokumentacji,

3) przeanalizować wynotowane dane,
4) sporządzić plan przygotowania dziecka do badania,
5) przedstawić i uzasadnić swój plan na forum grupy,
6) przedyskutować jakie informacje o dziecku mają istotny wpływ na sposób przygotowania

do badania.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

ćwiczenie,

– dyskusja

dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru formatu A4, flamastry,

–

przykładowa, uzupełniona dokumentacja medyczna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Obserwacja dziecka i wykrywanie zeza

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznawanie zeza metodą oglądania.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zagadnieniami dotyczącymi oglądania dziecka z zezem,
2) przygotować kartę obserwacji,
3) posadzić dziecko w pomieszczeniu dobrze oświetlonym naprzeciwko siebie,
4) nawiązać kontakt z dzieckiem, aby skupić jego wzrok na sobie (małemu dziecku pokaż
np.

zabawkę, kolorowy długopis lub inny przedmiot),

5) przeprowadzić obserwację zgodnie z zasadami,
6) zanotować wyniki oglądania w karcie obserwacji,
7) przeanalizować wyniki badania,
8) przedstawić wynik badania grupie i zinterpretować.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

pokaz z instruktażem,

– dyskusja

dydaktyczna,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

taboret lub krzesło,

–

zabawki, kolorowe przedmioty do pokazywania małym dzieciom,

–

arkusze papieru formatu A4, flamastry.

Ćwiczenie 2

Wykonaj test Hirschberga.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z techniką przeprowadzenia badania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) posadzić dziecko w pomieszczeniu dobrze oświetlonym naprzeciwko siebie,
3) nawiązać kontakt z dzieckiem, aby skupić jego wzrok na sobie,
4) z

odległości 1 m rzutować światło na wprost na rogówki obu oczu (za pomocą małej

latarki lub innego źródła światła),

5) obserwować położenie odblasków rogówkowych obu oczu,
6) zanotować wynik badania w karcie badań okulistycznych pacjenta:

test Hirschberga prawidłowy/nieprawidłowy

7) uporządkować stanowisko pracy,
8) zinterpretować wynik badania i przedstawić grupie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

pokaz z instruktażem,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

taboret lub krzesło,

–

latarka kieszonkowa lub inne źródło światła,

– karta

badań okulistycznych.

Ćwiczenie 3

Wykonaj cover-test i porównaj wyniki badania w zależności od rodzaju zeza.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Następnie nauczyciel powinien wykonać pokaz badania w sposób wzorcowy. W oparciu
o uzyskane wyniki badania należy przedyskutować z uczniami sposób ich interpretacji przy
ustalaniu rozpoznania rodzaju zeza. Należy zwrócić uwagę na sposób zapisu wyniku cover-
testu w dokumentacji medycznej pacjenta.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z techniką przeprowadzenia badania,
2) posadzić dziecko w pomieszczeniu dobrze oświetlonym naprzeciwko siebie,
3) nawiązać kontakt z dzieckiem,
4) z

odległości ok. 50 cm pokazać jakiś przedmiot (np. długopis) i polecić dziecku, aby

uważnie go fiksowało,

5) następnie ręką lub specjalną nieprzezroczystą zasłonką zasłaniać na przemian prawe
i lewe oko dziecka (jedno oko zasłaniać ok. 2 s),
6) podczas naprzemiennego zasłaniania oczu, obserwować, czy gałki oczne nie zmieniają
swego

położenia i nie wykonują ruchów nastawczych,

7) powtórzyć badanie przy fiksacji w dal na punkt oddalony około 5 m,
8) zanotować wynik badania w karcie badań okulistycznych pacjenta:
–

gdy nie ma ruchów nastawczych: cover-test (–),

–

gdy

są ruchy nastawcze: cover-test (+),

–

rodzaj zeza: np. zez zbieżny naprzemienny,

9) omówić wyniki badania w zależności od rodzaju zeza (jawny, ukryty, jednostronny,
naprzemienny),
10) uporządkować stanowisko pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

pokaz z instruktażem,

– dyskusja

dydaktyczna,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

taboret lub krzesło,

–

długopis lub inny przedmiot do fiksacji,

– nieprzezroczysta

zasłonka,

– karta

badań okulistycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Metody badania ostrości wzroku

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj pacjenta do badania ostrości wzroku. Przeprowadź pomiar ostrości wzroku

w dal. Udokumentuj wynik badania i zinterpretuj go.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić etapy tekstu

przewodniego, samoocenę i samodzielne wykonanie badania. Należy zwrócić szczególną
uwagę na dobór metody pomiaru ostrości do wieku i możliwości psychofizycznych pacjenta,
poprawność techniki wykonania badania oraz sposób zapisu wyniku w dokumentacji
medycznej przez uczniów.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z tekstem przewodnim do ćwiczenia,
2) wykonać ćwiczenie zgodnie z tekstem przewodnim.

Tekst przewodni do ćwiczenia:
Informacje (pytania prowadzące):
1. Co oznacza pojęcie ostrość wzroku?
2. Jakie

są rodzaje badania ostrości wzroku?

są zasady przygotowania dziecka do badania ostrości wzroku?

7. Od czego zależy dobór metody badania ostrości wzroku w dal?
8. Jakie

są rodzaje tablic i optotypów, stosowanych do badania ostrości wzroku w dal?

9. Jakie

są zasady przeprowadzenia badania ostrości wzroku?

10. W jaki sposób zapisujemy wynik badania ostrości wzroku w dal?
11. Jaki jest prawidłowy wynik badania ostrości wzroku w dal?
Planowanie (pytania prowadzące):
1. W jakim wieku pacjent będzie badany?
2. Jak przygotujemy pacjenta do badania, modyfikując działania stosownie do wieku
pacjenta?
2. Jaka metoda badania ostrości wzroku będzie odpowiednia dla danego pacjenta?
3. W jaki sposób przeprowadzamy badanie ostrości wzroku w dal?
3. Jaka jest norma wyniku badania?
Ustalanie
1. Ustalenie wieku pacjenta.
2. Ustalenie rodzaju tablicy do badania ostrości wzroku.
3. Ustalenie sposobu przygotowania pacjenta do badania ostrości wzroku.
4. Ustalenie techniki wykonania badania ostrości wzroku.
Wykonanie
1. Przygotuj

sprzęt i pomieszczenie do badania.

2. Przygotuj pacjenta do badania.
3. Wykonaj badanie ostrości wzroku dla każdego oka oddzielnie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. Zapisz wynik badania w obowiązującej dokumentacji.
5. Zinterpretuj wynik badania, porównując z zakresem norm.
6. Zaprezentuj wynik pomiaru nauczycielowi i grupie.
7. Uporządkuj stanowisko pracy.
Sprawdzanie
1. Czy metoda badania ostrości wzroku została właściwie dobrana do wieku i możliwości
psychofizycznych

pacjenta?

2. Czy

sprzęt i pomieszczenie zostało właściwie przygotowane?

wystąpiły przeszkody w przeprowadzeniu prawidłowego pomiaru?

Analiza końcowa
1. Który element badania sprawiał najwięcej trudności?
2. Co

chciałbyś poprawić, wykonując badanie ponownie?

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

metoda przewodniego tekstu,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

instrukcja z tekstem przewodnim,

–

rzutnik lub tablice do badania ostrości wzroku w dal, zawieszone na wysokości wzroku

badanego, o różnych optotypach (cyfry, litery, figury hakowe, obrazki), HVOT-test, Vis-

test,
–

wskazówka z ciemnym końcem,

–

czyste gaziki do zasłaniania oczu,

–

pojemnik na odpadki,

–

wygodne krzesło lub fotel,

– karta

badań okulistycznych.

Ćwiczenie 2
Przeprowadź badanie ostrości wzroku w dal u dziecka z dużym niedowidzeniem.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Następnie nauczyciel powinien wykonać pokaz badania w sposób wzorcowy. Należy zwrócić
szczególną uwagę na dobór metody pomiaru ostrości do wieku i możliwości
psychofizycznych pacjenta, poprawność techniki wykonania badania oraz sposób zapisu
wyniku w dokumentacji medycznej przez uczniów.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami badania dziecka z dużym niedowidzeniem,
2) przygotować pomieszczenie i sprzęt do badania, zgodnie z zasadami badania, przepisami

bhp i ergonomii pracy,

3) przygotować pacjenta do badania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) zasłonić gazikiem oko lepiej widzące,
5) wykonać wszystkie czynności zgodnie z zasadami badania w niedowidzeniu,
6) zanotować wynik badania w karcie badań okulistycznych pacjenta,
7) zinterpretować wynik badania,
8) uporządkować stanowisko pracy po wykonanym ćwiczeniu.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

pokaz z instruktażem,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– tablice do badania ostrości wzroku w dal, zawieszone na wysokości wzroku badanego,
o

różnych optotypach (cyfry, litery, figury hakowe, obrazki) lub rzutnik,

–

wskazówka z ciemnym końcem,

– latarka,
–

czyste gaziki do zasłaniania oczu,

–

wygodne krzesło lub fotel,

– karta

badań okulistycznych.

Ćwiczenie 3
Przeprowadź badanie ostrości wzroku z bliska.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami badania ostrości wzroku z bliska,
2) przygotować pomieszczenie i sprzęt do badania, zgodnie z zasadami badania, przepisami

bhp i ergonomii pracy,

3) przygotować pacjenta do badania,
4) dobrać tablicę z optotypami do wieku i możliwości psychofizycznych pacjenta,
5) zasłonić gazikiem lewe oko (lub oko lepiej widzące),
6) trzymać tablicę do badania w odległości 33 cm od oczu pacjenta,
7) prezentować tekst do czytania lub optotypy, zaczynając od największych,
7) podczas badania obserwować pacjenta, czy nie mruży oczu, czy nie odsuwa się lub
przybliża do tablicy,
8) następnie zasłonić drugie oko i powtórzyć czynności,
9) zanotować wynik badania w karcie badań okulistycznych pacjenta,
10) zinterpretować wynik badania,
11) uporządkować stanowisko pracy po wykonanym ćwiczeniu.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

pokaz z instruktażem,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– tablice do badania ostrości wzroku z bliska o różnych optotypach (tekst drukowany,

cyfry, obrazki, figury hakowe itp.),

–

czyste gaziki do zasłaniania oczu,

–

wygodne krzesło lub fotel,

– karta

badań okulistycznych.

Ćwiczenie 4
Oceń ostrość wzroku u rocznego dziecka.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Następnie nauczyciel powinien wykonać pokaz badania w sposób wzorcowy. Należy zwrócić
szczególną uwagę na poprawność techniki wykonania przez uczniów poszczególnych badań.
W oparciu o uzyskane wyniki badań należy przedyskutować z uczniami sposób ich
interpretacji przy ustalaniu oceny ostrości wzroku u małego dziecka.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z metodami oceny ostrości wzroku u niemowląt i małych dzieci,
2) przygotować pomieszczenie i sprzęt do badania, zgodnie z zasadami badania, przepisami

bhp i ergonomii pracy,

3) nawiązać kontakt z dzieckiem, wprowadzając element zabawy,
4) ocenić ostrość wzroku, stosując różne metody,
5) przeprowadzić test preferencji spojrzenia – PL,
6) przeanalizować wyniki badań i zanotuj wnioski w karcie badań okulistycznych pacjenta,
7) uporządkować stanowisko pracy,
7) przedstawić i omówić ocenę ostrości wzroku u badanego dziecka.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

pokaz z instruktażem,

– dyskusja

dydaktyczna,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

wygodne krzesło lub fotel,

–

kolorowe zabawki do pokazywania dziecku,

– nieprzezroczyste

zasłonki,

–

pryzmat o mocy 10∆,

–

małe kolorowe koraliki,

–

białe, papierowe kuleczki różnej wielkości,

–

kabina do testu PL i tablice Tellera,

– karta

badań pacjenta.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Metody badania ruchów oczu

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1
Przeprowadź orientacyjne badanie ruchów oczu. Udokumentuj wynik badania.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Następnie nauczyciel powinien wykonać pokaz badania w sposób wzorcowy. Należy zwrócić
szczególną uwagę na dokładne wykonanie wszystkich czynności podczas wykonania badania
oraz sposób zapisu wyniku w dokumentacji medycznej przez uczniów. Należy
przedyskutować z uczniami sposób interpretacji wyniku badania.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z techniką wykonania badania,
2) przygotować pacjenta do badania,
3) posadzić dziecko w pomieszczeniu dobrze oświetlonym naprzeciwko siebie,
4) z

odległości ok. 50 cm na wysokości oczu dziecka w linii przyśrodkowej ciała pokazać

jakiś przedmiot (np. długopis) i polecić dziecku, aby cały czas patrzyło na niego,
5) sprawdzić ustawienie oczu w pozycji pierwotnej, a następnie zakres i symetrię ruchów

w prawo, w lewo, w górę, w dół (w pozycji drugorzędnej) oraz w czterech kierunkach

skośnych (w pozycji trzeciorzędnej),
6) podczas badania ruchu oka w danym kierunku, za każdym razem zaczynać od położenia

pierwotnego,

zanotować wynik badania w formie graficznej w karcie badań okulistycznych pacjenta,

przeanalizować wynik badania,

przedstawić wynik badania grupie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

pokaz z instruktażem,

– dyskusja

dydaktyczna,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

taboret lub krzesło,

–

długopis lub inny fiksator,

– karta

badań okulistycznych.

Ćwiczenie 2

Przedstaw graficznie za pomocą wektorów narysowanych w kole niedoczynność mięśnia

skośnego górnego oka lewego.

OP OL

Rysunek do ćwiczenia 2

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić szczególną uwagę na
analizowanie przez uczniów kierunku działania porażonego mięśnia.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się ze sposobem dokumentowania wyników orientacyjnego badania ruchów
oczu,
2) przeanalizować kierunek działania mięśnia skośnego górnego oka lewego,
3) starannie wypełnić arkusz do ćwiczenia, zaznaczając kierunki działania wszystkich
mięśni obu oczu.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

– arkusz

ćwiczenia,

– flamastry.

Ćwiczenie 3
Przeprowadź badanie ruchów oczu prostą metodą ilościową za pomocą linijki.

Wskazówki do realizacji
Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Następnie nauczyciel powinien wykonać pokaz badania w sposób wzorcowy. Należy zwrócić
szczególną uwagę na poprawność techniki wykonania badania. W oparciu o uzyskane wyniki
badań należy przedyskutować z uczniami sposób ich interpretacji.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z techniką wykonania badania ruchów oczu metodą ilościową,
2) przygotować sprzęt do badania, zgodnie z zasadami badania, przepisami bhp i ergonomii

pracy,

3) przygotować pacjenta do badania,
4) posadzić pacjenta na wysokości swojego wzroku i polecić, aby patrzył przed siebie,
5) ustawić linijkę przed okiem prawym, ustalić w dowolnym miejscu na podziałce centrum

źrenicy,

6) polecić pacjentowi, aby patrzył jak najdalej w prawo i odczytać na skali linijki
odchylenie

rąbka rogówki,

5) następnie wykonać pomiary pozostałych ruchów oka prawego, polecając, aby pacjent

patrzył w lewo, w górę, w dół i w czterech kierunkach skośnych,

6) w ten sam sposób dokonać pomiaru zakresu ruchów oka lewego,
7) udokumentować wyniki pomiarów w karcie badań,
9) uporządkować stanowisko pracy,
10) zaprezentować wyniki badań na forum grupy i przeprowadzić dyskusję na temat
ewentualnych

różnic w wynikach badań.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

pokaz z instruktażem,

– dyskusja

dydaktyczna,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

linijka z podziałką milimetrową,

–

taborety z regulacją wysokości,

– arkusze

papieru,

flamastry,

–

karta badań okulistycznych.

Ćwiczenie 4

Przeprowadź badanie konwergencji.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Następnie nauczyciel powinien wykonać pokaz badania w sposób wzorcowy. Należy zwrócić
szczególną uwagę na zróżnicowanie techniki wykonania badania metodą obiektywną
i subiektywną oraz prawidłowe dokumentowanie wyniku pomiaru.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z techniką wykonania badania konwergencji,
2) przygotować pacjenta do badania,
3) wykonać badanie punktu bliży konwergencji metodą obiektywną,
4) wykonać badanie punktu bliży konwergencji metodą subiektywną,
5) zanotować wynik badania w karcie badań okulistycznych pacjenta:
np.

a) konwergencja (+) tzn. konwergencja słaba o małym zakresie,

b) konwergencja – tzn. zwykły brak konwergencji,

punkt

bliży konwergencji 6 cm,

6) przeanalizować otrzymane wyniki pomiarów.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

pokaz z instruktażem,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

taboret lub krzesło,

–

długopis lub inny przedmiot do fiksacji,

– karta

badań okulistycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Metody pomiaru refrakcji

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Podawanie kropli do worka spojówkowego.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Następnie nauczyciel powinien wykonać pokaz badania w sposób wzorcowy. W trakcie
realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien zwrócić szczególną uwagę na prawidłowość
techniki podawania kropli do worka spojówkowego, dbanie o bezpieczeństwo pacjenta
i przestrzeganie przez uczniów zasad aseptyki i antyseptyki w trakcie zabiegu.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z techniką podawania kropli do oczu,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami bhp i ergonomii pracy,
3) przygotować pacjenta do zabiegu,
4) umyć ręce,
5) wykonać dokładnie wszystkie czynności zawarte w instrukcji podawania kropli do oczu,
6) umyć ręce,
5) uporządkować stanowisko pracy po wykonanym ćwiczeniu.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

pokaz z instruktażem,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

plansze z instrukcją podawania kropli do oczu,

–

taboret lub krzesło z oparciem pod głowę,

– podręczny stolik,
–

plastikowe ampułki z roztworem 0,9% NACL,

– czyste

gaziki,

– miska

nerkowata,

–

pojemnik na odpadki.

Ćwiczenie 2

Wykonaj badanie refrakcji u pacjenta metodą skiaskopii.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Następnie nauczyciel powinien wykonać pokaz badania w sposób wzorcowy. Należy zwrócić
szczególną uwagę na prawidłowe przygotowanie dziecka do badania, dokładne wykonanie
wsz ystkich czynności podczas wykonania badania oraz sposób zapisu wyniku
w dokumentacji medycznej przez uczniów. Należy przedyskutować z uczniami sposób
interpretacji wyniku badania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami przeprowadzania skiaskopii,
2) przygotować pomieszczenie i sprzęt do badania, zgodnie z zasadami badania, przepisami

bhp i ergonomii pracy,

3) przygotować dziecko do badania,
4) posadzić dziecko w odległości 0,5 m naprzeciw siebie i polecić, aby patrzyło daleko
przed

siebie,

5) za

pomocą pomocą skiaskopu rzutować wiązkę promieni świetlnych na dno prawego oka

dziecka,
6) po wykryciu czerwonego odblasku z dna oka dziecka wykonać małe ruchy
skiaskopem

wzdłuż osi poziomej i pionowej i obserwować zmiany oświetlenia źrenicy

oraz ruch cienia na źrenicy,

7) po orientacyjnym ustaleniu rodzaju wady refrakcji przystąpić do jej pomiaru i w tym celu

przed prawe oko dziecka ustawiać soczewki rozpraszające lub skupiające, używając tzw.

linijek do skiaskopii,

8) sprawdzać ruch cienia na źrenicy, ustawiając kolejno soczewki, aż do momentu, gdy ruch
zmieni

kierunek,

9) podczas badania lewego oka powtórzyć dokładnie wszystkie czynności,
10) obliczyć wyniki pomiaru,
11) udokumentować wyniki pomiaru w karcie badań okulistycznych pacjenta,
12) uporządkować stanowisko pracy,
13) zinterpretować wyniki badania i przedstawić wnioski grupie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

pokaz z instruktażem,

– dyskusja

dydaktyczna,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

linijki do skiaskopii,

– skiaskop,
– podręczny stolik,
–

zestaw do podawania kropli,

–

taborety z regulacją wysokości,

–

arkusze papieru formatu A4,

– karta

badań okulistycznych.

Ćwiczenie 3

Dokonaj u dziecka pomiaru astygmatyzmu za pomocą oftalmometru Javala-Schiötza

wybraną metodą.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Następnie nauczyciel powinien wykonać pokaz badania w sposób wzorcowy. Należy zwrócić
szczególną uwagę na dokładne wykonanie wszystkich czynności podczas wykonania badania
oraz sposób zapisu wyniku w dokumentacji medycznej przez uczniów. Należy
przedyskutować z uczniami sposób interpretacji wyniku badania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami przeprowadzania oftalmometrii,
2) przygotować pomieszczenie i sprzęt do badania, zgodnie z zasadami badania, przepisami

bhp i ergonomii pracy,

3) przygotować pacjenta do badania,
4) posadzić wygodnie pacjenta przed aparatem,
5) uregulować wysokość aparatu,
6) głowę ustawić na podpórkach pod brodę i na czoło,
7) polecić pacjentowi, aby patrzył nieruchomo na prezentowany obrazek w oftalmometrze

i nie przechylał głowy,

8) dokonać pomiaru wielkości astygmatyzmu prawego oka ściśle według zasad i wybranej
metody,
9) oznaczyć oś astygmatyzmu,
10) podczas badania lewego oka powtórzyć dokładnie wszystkie czynności,
11) udokumentować wyniki pomiaru w karcie badań okulistycznych pacjenta,
12) uporządkować stanowisko pracy,
13) zinterpretować wyniki badania i przedstawić wnioski grupie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

pokaz z instruktażem,

– dyskusja

dydaktyczna,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

oftalmometr Javala-Schiötza na stoliku z regulowaną wysokością,

–

taborety z regulacją wysokości,

–

arkusze papieru formatu A4,

– karta

badań okulistycznych.

Ćwiczenie 4

Wykonaj badanie refrakcji u 8–letniego dziecka metodą autorefraktometrii.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien wykonać pokaz badania w sposób wzorcowy. Należy zwrócić
szczególną uwagę na prawidłowe przygotowanie dziecka do badania, prawidłową technikę
podawania kropli do oczu, dokładne wykonanie wszystkich czynności przez uczniów podczas
wykonywania pomiaru refrakcji autorefraktometrem. Należy przedyskutować z uczniami
sposób interpretacji wyniku badania.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami przeprowadzania autorefraktometrii,
2) przygotować pomieszczenie i sprzęt do badania, zgodnie z zasadami badania, przepisami

bhp i ergonomii pracy,

3) przygotować dziecko do badania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) podać krótko działające krople rozszerzające źrenice i porażające akomodację

np. 1% Sol. Tropicamid 3x co 15 minut, zgodnie z zasadami podawania leków do oczu,

5) przed podaniem i po podaniu kropli każdorazowo umyć ręce,
6) posadzić wygodnie dziecko przed aparatem,
7) uregulować wysokość aparatu,
8) głowę dziecka ustawić na podpórkach pod brodę i na czoło,
9) polecić dziecku, aby patrzył nieruchomo na prezentowany obrazek w autorefraktometrze

i nie przechylał głowy,

10) ustawić aparat przed okiem prawym i za pomocą specjalnego uchwytu naprowadzić tzw.

„celownik” dokładnie na centrum źrenicy,

11) dokonać kilka pomiarów refrakcji oka prawego,
12) podczas badania lewego oka powtórzyć dokładnie wszystkie czynności,
13) wydrukować wynik badania,
14) dołączyć wydruk badania do karty badań okulistycznych pacjenta i udokumentować
wynik

pomiaru,

15) uporządkować stanowisko pracy,
16) przeanalizować wynik badania i przedstawić wnioski grupie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

pokaz z instruktażem,

– dyskusja

dydaktyczna,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

autorefraktometr na stoliku z regulacją wysokości,

–

taborety z regulacją wysokości,

– podręczny stolik,
–

1% Sol. Tropicamid,

– czyste

gaziki,

– miska

nerkowata,

–

pojemnik na odpadki,

– karta

badań okulistycznych.

Ćwiczenie 5

Dokonaj pomiaru rozstawu źrenic u dziecka zezującego.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien wykonać pokaz badania w sposób wzorcowy. Należy zwrócić
szczególną uwagę na dokładne wykonanie wszystkich czynności podczas wykonania badania
oraz sposób zapisu wyniku w dokumentacji medycznej przez uczniów.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami przeprowadzania pomiaru rozstawu źrenic w dal i z bliska,
2) przygotować dziecko do badania,
3) za pomocą pupillometru, linijki lub pupillometru elektronicznego dokonać pomiaru
metodą naprzemiennego zasłaniania oczu ściśle według zasad,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) próbę powtórzyć kilkakrotnie,
5) wynik pomiaru udokumentować w karcie badań okulistycznych pacjenta,

np.: DP 58 mm.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

pokaz z instruktażem,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

pupillometr, linijka z podziałką milimetrową lub pupillometr elektroniczny,

– karta

badań okulistycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Badanie fiksacji

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1
Zbadaj

fiksację u 5–letniego dziecka. Wynik udokumentuj w formie graficznej.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Nauczyciel powinien wykonać pokaz badania w sposób wzorcowy. Należy zwrócić uwagę na
prawidłową technikę podawania kropli do oczu, dokładne wykonanie wszystkich czynności
przez uczniów podczas wykonywania badania fiksacji oraz sposób zapisu wyniku
w dokumentacji medycznej. Podczas wykonywania badania fiksacji należy zwrócić
szczególną uwagę na prawidłowe przygotowanie dziecka do badania i zapewnienie dziecku
bezpieczeństwa.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami przeprowadzania badania fiksacji,
2) przygotować pomieszczenie i sprzęt do badania, zgodnie z zasadami badania, przepisami

bhp i ergonomii pracy,

3) przygotować dziecko do badania, dostosowując metody do wieku dziecka,
4) umyć ręce,
5) rozszerzyć źrenicę badanego oka, podając 0,5% Sol. Tropicamid do worka

spojówkowego, zgodnie z zasadami podawania kropli do oczu,

6) umyć ręce,
7) zasłonić zasłonką drugie oko,
8) wyregulować ostrość w wizuskopie,
9) polecić, aby dziecko patrzyło na gwiazdkę w wizuskopie,
10) obserwować na siatkówce dziecka miejsce rzutowania gwiazdki,
11) powtórzyć próbę po krótkiej przerwie,
12) w czasie badania utrzymywać kontakt z dzieckiem, wprowadzić element zabawy, aby
skupić uwagę dziecka na badaniu,
13) dokonać zapisu wyniku posługując się schematem, odpowiednim do danego oka,
14) udokumentować wynik badania w karcie badań okulistycznych pacjenta,
15) uporządkować stanowisko pracy,
16) wynik badania przedstawić grupie i zinterpretować.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

pokaz z instruktażem,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– podręczny stolik,
–

taborety z regulacją wysokości,

–

wizuskop z transformatorem lub oftalmoskop z wbudowanym znaczkiem fiksacyjnym,

–

zasłonka na oko,

–

0,5% Sol. Tropicamid,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

– czyste

gaziki,

– miska

nerkowata,

–

pojemnik na odpadki,

– karta

badań okulistycznych,

–

arkusze papieru formatu A4, flamastry.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.8. Badanie kąta zeza za pomocą synoptoforu

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Do gabinetu leczenia zeza zgłosił się rodzic z 5–letnim dzieckiem. W karcie badań

okulistycznych znajdują się następujące wyniki badań:
Vod 1,0 cc Sn Vod 0,5 cc
Vos 1,0 cc Sn Vos 0,5 cc
Okulary: OP +1,5 Dsph
OL +3,5 Dsph
Cover–test (+), zez zbieżny naprzemienny

Wykonaj u dziecka badanie kątów zeza za pomocą synoptoforu.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić szczególną uwagę na analizowanie przez uczniów danych, zawartych
w dokumentacji medycznej pacjenta, a następnie dobór metody badania. W oparciu
o uzyskane wyniki badań należy przedyskutować z uczniami sposób ich interpretacji.

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami badania kątów zeza za pomocą synoptoforu,
2) przygotować pomieszczenie i sprzęt do badania, zgodnie z zasadami badania, przepisami

bhp i ergonomii pracy,

3) przygotować dziecko do badania, dostosowując metody do wieku dziecka,
4) przeanalizować wyniki pomiarów, znajdujące się w karcie badań okulistycznych,
5) dobrać metodę badania kąta obiektywnego,
6) zmierzyć rozstaw źrenic metodą naprzemiennego zasłaniania oczu ściśle według zasad,
i

ustawić tuby synoptoforu według pomiaru,

7) posadzić wygodnie dziecko przed aparatem,
8) zdjąć dziecku okulary,
9) uregulować wysokość aparatu,
10) głowę dziecka ustawić na podpórkach pod brodę i na czoło,
11) włożyć do tub synoptoforu obrazki do jednoczesnej percepcji,
12) polecić dziecku, aby patrzyło na obrazki w synoptoforze,
13) wykonać badanie kąta obiektywnego metodą obserwacji ruchów nastawczych bez

korekcji okularowej, zgodnie z techniką przeprowadzania badania,

14) zanotować wynik pomiaru,
15) wykonać pomiar kąta subiektywnego bez korekcji okularowej, zgodnie z techniką
przeprowadzania

badania,

16) zanotować wynik pomiaru i obliczyć kąt anomalii,
17) w czasie badania stale podtrzymywać kontakt z dzieckiem, wprowadzić element zabawy,
aby

skupić uwagę dziecka,

18) założyć dziecku okulary,
19) wykonać badanie kąta obiektywnego metodą obserwacji ruchów nastawczych w korekcji

okularowej, zgodnie z techniką przeprowadzania badania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20) zanotować wynik pomiaru,
21) wykonać pomiar kąta subiektywnego w korekcji okularowej, zgodnie z techniką
przeprowadzania

badania,

22) zanotować wynik pomiaru i obliczyć kąt anomalii,
23) przeanalizować wyniki pomiarów,
24) udokumentować wynik badania w karcie badań okulistycznych pacjenta,
25) uporządkować stanowisko pracy,
26) wynik badania przedstawić grupie i zinterpretować.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– metoda

przypadków,

– dyskusja

dydaktyczna,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

synoptofor na stoliku z regulacją wysokości,

–

zestaw obrazków do jednoczesnej percepcji,

–

taborety z regulacją wysokości,

– pupillometr,
– arkusze

papieru,

flamaster,

– arkusz

ćwiczeń,

– karta

badań okulistycznych.

Ćwiczenie 2

Do gabinetu leczenia zeza zgłosił się rodzic z 5–letnim dzieckiem. W karcie badań

okulistycznych znajdują się następujące wyniki badań:
Vod 1,0 cc Sn Vod 0,5 cc
Vos 0,1 cc Sn Vos 5,0 cc
Fiksacja oka prawego centralna
Fiksacja oka lewego okołoplamkowa
Okulary: OP +1,5 Dsph
OL +3,5 Dsph
Cover–test (+), zez zbieżny oka lewego

Wykonaj u dziecka badanie kątów zeza za pomocą synoptoforu.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami badania kątów zeza na synoptoforze,
2) przygotować pomieszczenie i sprzęt do badania, zgodnie z zasadami badania, przepisami

bhp i ergonomii pracy,

3) przygotować dziecko do badania, dostosowując metody do wieku dziecka,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) przeanalizować wyniki pomiarów, znajdujące się w karcie badań okulistycznych,
5) dobrać metodę badania kąta obiektywnego,
6) zmierzyć rozstaw źrenic metodą naprzemiennego zasłaniania oczu ściśle według zasad
i

ustawić tuby synoptoforu według pomiaru,

7) posadzić wygodnie dziecko przed aparatem,
8) zdjąć dziecku okulary,
9) uregulować wysokość aparatu,
10) głowę dziecka ustawić na podpórkach pod brodę i na czoło,
11) włożyć do tub synoptoforu obrazki do jednoczesnej percepcji,
12) polecić dziecku, aby patrzyło na obrazek przed okiem prawym,
13) wykonać badanie kąta obiektywnego metodą obserwacji położenia refleksów

rogówkowych bez korekcji okularowej, zgodnie z techniką przeprowadzania badania,

14) zanotować wynik pomiaru kąta obiektywnego bez korekcji,
15) określić kąt subiektywny zeza,
16) w czasie badania stale podtrzymywać kontakt z dzieckiem, wprowadzić element zabawy,
aby

skupić uwagę dziecka,

17) założyć dziecku okulary,
18) wykonać badanie kąta obiektywnego metodą obserwacji położenia refleksów

rogówkowych w korekcji okularowej, zgodnie z techniką przeprowadzania badania,

19) zanotować wynik pomiaru kąta obiektywnego w korekcji,
20) określić kąt subiektywny zeza,
21) przeanalizować wyniki pomiarów,
22) udokumentować wynik badania w karcie badań okulistycznych pacjenta,
23) uporządkować stanowisko pracy,
24) wynik badania przedstawić grupie i zinterpretować.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

– metoda

przypadków,

– dyskusja

dydaktyczna,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

synoptofor na stoliku z regulacją wysokości,

–

zestaw obrazków do jednoczesnej percepcji,

–

taborety z regulacją wysokości,

– pupillometr,
– arkusze

papieru,

flamaster,

– arkusz

ćwiczeń,

– karta

badań okulistycznych.

Ćwiczenie 3

Wykonywanie badania dysparacji pionowej.

Wskazówki do realizacji

Przed

przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Należy zwrócić szczególną uwagę na stwierdzenie obecności jednoczesnej percepcji przed
pomiarem dysparacji pionowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób

wykonania

ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami badania na synoptoforze,
2) przygotować pomieszczenie i sprzęt do badania, zgodnie z zasadami badania, przepisami

bhp i ergonomii pracy,

3) przygotować pacjenta do badania,
4) zmierzyć rozstaw źrenic ściśle według zasad i ustawić tuby synoptoforu według pomiaru,
5) posadzić wygodnie pacjenta przed aparatem,
6) uregulować wysokość aparatu,
7) głowę dziecka ustawić na podpórkach pod brodę i na czoło,
8) wykonać badanie kąta obiektywnego i subiektywnego zeza zgodnie z techniką
przeprowadzania

badania,

9) jeżeli występuje jednoczesna percepcja przejść do badania dysparacji pionowej,
10) określić położenia obrazków w pionie, pytając pacjenta, czy żaden z obrazków nie jest
wyżej lub niżej względem siebie,
11) jeżeli pacjent podaje różnice położenia obrazków w pionie, za pomocą bocznego

uchwytu tuby przesuwać jeden z obrazków odpowiednio w górę lub w dół do momentu,

aż obrazki znajdą się na tej samej wysokości,

12) przeanalizować wyniki pomiarów,
13) udokumentować wynik badania w karcie badań okulistycznych pacjenta,
14) uporządkować stanowisko pracy,
15) wynik badania przedstawić grupie i zinterpretować.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

–

pokaz z instruktażem,

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

synoptofor na stoliku z regulacją wysokości,

–

zestaw obrazków do jednoczesnej percepcji,

–

taborety z regulacją wysokości,

– pupillometr,
– arkusze

papieru,

flamaster,

– karta

badań okulistycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie podstawowych
badań okulistycznych”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:
–

zadania 1, 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 14, 15, 17, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

–

zadania 4, 5, 11, 13, 16, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

– dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
–

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

–

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

–

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. b, 4. c, 5. b, 6. c, 7. b, 8. d, 9. a, 10. b, 11. d,
12. d, 13. c, 14. a, 15. a, 16. c, 17. b, 18. c, 19. a, 20. c.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1 Określić test Hirschberga

A P c

2 Określić cel cover-testu

3 Określić sposób obserwacji oczu podczas cover-

testu w zezie jawnym

B P

4 Zinterpretować zapis graficzny

orientacyjnego

badania ruchów oczu

C PP c

5 Zinterpretować zapis graficzny

orientacyjnego

badania ruchów oczu

D PP

Określić czynnik nie wpływający na wynik badania
ostrości wzroku

B P c

7 Zinterpretować wynik badania ostrości wzroku

w niedowidzeniu

B P b

8 Określić odległość tablicy podczas badania ostrości

wzroku z bliska

A P d

9 Rozróżnić rodzaj kropli stosowanych przed

skiaskopią u małego dziecka

B P a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10 Określić rodzaj soczewek do wyrównania

nadwzroczności

B P b

11 Obliczyć wynik badania skiaskopii z odległości

0,5 m

D PP d

12 Określić zastosowanie oftalmometru

13 Zinterpretować zapis graficzny badania fiksacji

14 Różnicować metody badania kąta obiektywnego

zeza

C P a

15 Określić rodzaj wyniku badania kąta

subiektywnego zeza

B P a

16 Przeanalizować kolejność wykonywania badań C

PP c

17 Różnicować cechy pozorujące zeza rozbieżnego C P b

18 Rozróżniać typy astygmatyzmu na podstawie

graficznego zapisu wyniku badania

D PP c

19 Scharakteryzować zasady podawania leków do

oczu

B P a

20 Określać rodzaj tablicy do badania ostrości wzroku

metodą PL

B P c

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj

odpowiednią liczbę testów.

3. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
4. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
5. Omów z uczniami zasady wypełniania karty odpowiedzi.
6. Podaj i zapisz na tablicy czas zakończenia testu.
7. Zapewnij

samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Po sprawdzeniu prac wykonaj analizę statystyczną i opisową wyników sprawdzianu oraz
analizę logiczną i statystyczną zestawu zadań.
11. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
12. Opracuj wnioski do dalszej pracy.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Podczas którego testu oceniamy wielkość kąta zeza, obserwując odbicie światła,

rzutowanego na wprost na rogówki obu oczu?

Test

Krimskiego.

Cover-test.

Test

Hirschberga.

d) Test Bielschowsky’ego.

2. Cover-test ma na celu

a) wykrycie zeza ukrytego.

b) wykrycie zeza jawnego.

odróżnienie zeza zbieżnego od rozbieżnego.

d) zbadanie ruchów oczu.

3. W przypadku zeza jawnego podczas cover-testu obserwujemy

a) kierunek i kąt odchylenia oka zakrytego po odsłonięciu zasłonki.

b) kierunek i kąt odchylenia oka nie zakrytego.

c) kierunek i kąt odchylenia obu oczu.

położenie refleksów świetlnych.

4. Przedstawiony zapis graficzny orientacyjnego badania ruchów oczu oznacza

nadczynność mięśnia skośnego górnego i niedoczynność mięśnia skośnego dolnego

oka

lewego

niedoczynność mięśnia skośnego dolnego i nadczynność mięśnia prostego bocznego

oka

lewego.

nadczynność mięśnia skośnego dolnego i niedoczynność mięśnia skośnego górnego

oka

lewego.

niedoczynność mięśnia skośnego górnego i nadczynność mięśnia prostego górnego

oka

lewego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Przedstawiony zapis graficzny orientacyjnego badania ruchów oczu oznacza

OP

–

(+)

a) znaczną niedoczynność mięśnia prostego bocznego oka prawego i niewielką

nadczynność mięśnia prostego przyśrodkowego oka lewego.

b) znaczną niedoczynność mięśnia prostego przyśrodkowego oka prawego i niewielką

nadczynność mięśnia prostego bocznego oka lewego.

c) znaczną nadczynność mięśnia prostego przyśrodkowego oka prawego i niewielką

niedoczynność mięśnia prostego bocznego oka lewego.

d) znaczną nadczynność mięśnia prostego bocznego oka prawego i niewielką

niedoczynność mięśnia prostego przyśrodkowego oka lewego.

6. Na wynik badania ostrości wzroku nie ma wpływu
a)

wiek

pacjenta.

zmęczenie pacjenta.

płeć pacjenta.

odległość pacjenta od tablicy.

7. Wynik badania ostrości wzroku oka lewego do dali: Vos = l.p. z 0,5 m oznacza

a) pacjent z odległości 0,5m lokalizuje światło.

b) pacjent z odległości 0,5 m liczy palce.

c) pacjent widzi ruchy ręki przed okiem.

d) pacjent liczy palce przed okiem.

8. Podczas badania ostrości wzroku z bliska tablicę Snellena trzymamy w odległości

a) w jakiej pacjent najlepiej widzi.

b) 50 cm od oczu pacjenta.

c) 75 cm od oczu pacjenta.

d) 33 cm od oczu pacjenta.

9. Przed wykonaniem skiaskopii u rocznego dziecka podajemy do obu oczu krople
a)

rozszerzające źrenicę, długo działające.

rozszerzające źrenicę, krótko działające.

znieczulające rogówkę oka.

nie

podajemy

żadnych kropli.

10. Do wyrównania wady refrakcji nadwzroczności służą soczewki
a)

rozpraszające.

skupiające.

cylindryczne.

planum.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. Podczas skiaskopii, wykonywanej z odległości 0,5 m, ruch cienia na źrenicy badanego

oka znika przy soczewce +5,5 D. Rzeczywista wada w tym oku wynosi

+4,5

+6,5

+7,5

d) +3,5 D.

12. Oftalmometr Javala-Schiötza służy do wykonywania badania
a)

ruchów

oczu.

rozstawu

źrenic.

fiksacji.

niezborności.

13. Przedstawiony schemat wyniku badania fiksacji oznacza

fiksację okołoplamkową oka lewego.

fiksację okołodołeczkową oka prawego.

fiksację okołoplamkową oka prawego.

fiksację peryferyczną oka lewego.

14. Metodę badania kąta obiektywnego przez obserwację położenia odblasków

siatkówkowych stosujemy w zezach

fiksacją ekscentryczną.

rozbieżnych z nadwzrocznością.

fiksacją centralną.

zbieżnych z krótkowzrocznością.

15. Podczas badania kąta subiektywnego może wystąpić krzyżowanie obrazków, w którym

a) pacjentowi znika jeden z obrazków w momencie zbliżania ich do siebie.

b) pacjent nie widzi obu obrazków jednocześnie, znika raz jeden, raz drugi.

c) pacjent widzi obrazek tylko przed jednym okiem.

d) pacjentowi przeskakuje jeden z obrazków w momencie zbliżania ich do siebie.

16. Do gabinetu leczenia zeza zgłosiło się dziecko z podejrzeniem niedowidzenia.

Przykładowe badania należy wykonać w następującej kolejności
a) badanie

ostrości wzroku do dali i z bliska, badanie kąta zeza na synoptoforze,

badanie fiksacji.

b) badanie fiksacji, badanie ostrości wzroku do dali i z bliska, badanie kąta zeza na

synoptoforze.

c) badanie

ostrości wzroku do dali i z bliska, badanie fiksacji, badanie kąta zeza na

synoptoforze.

d) kolejność wykonywania badań nie ma znaczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Zeza rozbieżnego może pozorować
a)

ujemny

kąt gamma.

zbyt

duże rozstawienie oczu.

głębokie osadzenie oczu w oczodołach.

d) ciemny kolor tęczówek.

18. Przedstawiony schemat wyniku badania refrakcji wykazuje

+2 D

+4 D

a) astygmatyzm

mieszany,

prosty.

astygmatyzm pojedynczy, odwrotny

c) astygmatyzm

złożony, prosty.

d) astygmatyzm

złożony, odwrotny.

19. W przypadku konieczności podania dwóch różnych leków w postaci kropli do tego

samego oka, czas podania następnego leku musi być przesunięty o minimum

minut.

2–3

minuty.

minut.

20. Podczas wykonywania testu preferencyjnego spojrzenia (PL) używamy tablic
a)

Snellena.

Landolta.

Tellera.

Kaya.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Wykonywanie podstawowych badań okulistycznych

Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek.

Nr zadania

Odpowiedź Punkty

1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d

10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie podstawowych
badań okulistycznych”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 14, 15, 17, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 4, 5, 11, 13, 16, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. d, 3. a, 4. c, 5. a, 6. c, 7. d, 8. a, 9. a, 10. c, 11. a,
12. a, 13. c, 14. d, 15. b, 16. c, 17. b, 18. a, 19. d, 20. c.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1 Określić cel testu Hirschberga

A P c

2 Zinterpretować objaw wyrównawczego ustawienia

głowy

B P d

3 Określić sposób obserwacji oczu podczas cover-

testu w zezie ukrytym

B P

4 Zinterpretować zapis graficzny

orientacyjnego

badania ruchów oczu

C PP c

5 Zinterpretować zapis graficzny

orientacyjnego

badania ruchów oczu

D PP

Zinterpretować wynik badania ostrości wzroku

A P c

7 Zinterpretować wynik badania ostrości wzroku

w niedowidzeniu

B P d

8 Rozróżnić rodzaj kropli stosowanych przed

autorefraktometrią

B P a

9 Określić rodzaj soczewek do wyrównania

krótkowzroczności

B P a

10 Obliczyć wynik badania skiaskopii z odległości

0,5 m

D PP c

11 Określić zastosowanie keratometru Wessely’ego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12 Zinterpretować zapis graficzny badania fiksacji

13 Różnicować metody badania kąta obiektywnego

zeza

C P c

14 Określić rodzaj wyniku badania kąta

subiektywnego zeza

B P d

15 Zdefiniować kąt anomalii

16 Określić prawidłową korespondencję siatkówkową

na podstawie analizy wyników badania kątów zeza.

C P c

17 Przeanalizować kolejność wykonywania badań

18 Różnicować cechy pozorujące zeza zbieżnego C

P a

19 Rozróżniać typy astygmatyzmu na podstawie

graficznego zapisu wyniku badania

D PP d

20 Określić zasady podawania leków do oczu

B P c

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj

odpowiednią liczbę testów.

samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Test Hirschberga służy do oceny:
a)

ostrości wzroku.

b) ruchów oczu.

kąta zeza.

d) wady refrakcji.

2. Podczas oglądania dziecka z chorobą zezową zaobserwowaliśmy wyrównawcze
ustawienie

głowy,

które

świadczy o tym, że występuje

zez

akomodacyjny.

b) niedowidzenie jednego oka.

zez

ukryty.

zez

skośny.

3. W przypadku zeza ukrytego podczas cover-testu obserwujemy

a) kierunek i kąt odchylenia oka zakrytego po odsłonięciu zasłonki.

b) kierunek i kąt odchylenia oka nie zakrytego.

c) kierunek i kąt odchylenia obu oczu.

położenie refleksów świetlnych.

4. Przedstawiony zapis graficzny orientacyjnego badania ruchów oczu oznacza

a) nadczynność mięśnia skośnego dolnego i niedoczynność mięśnia skośnego górnego

oka lewego.

b) niedoczynność mięśnia skośnego dolnego i nadczynność mięśnia prostego bocznego

oka lewego.

c) nadczynność mięśnia skośnego górnego i niedoczynność mięśnia skośnego dolnego

oka lewego

d) niedoczynność mięśnia skośnego górnego i nadczynność mięśnia prostego górnego

oka lewego.

5. Przedstawiony zapis graficzny orientacyjnego badania ruchów oczu oznacza

(

)

–

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

a) znaczną niedoczynność mięśnia prostego bocznego oka lewego i niewielką

nadczynność mięśnia prostego przyśrodkowego oka prawego.

b) znaczną niedoczynność mięśnia prostego przyśrodkowego oka prawego i niewielką

nadczynność mięśnia prostego bocznego oka lewego.

c) znaczną nadczynność mięśnia prostego przyśrodkowego oka lewego i niewielką

niedoczynność mięśnia prostego bocznego oka prawego.

d) znaczną nadczynność mięśnia prostego bocznego oka prawego i niewielką

niedoczynność mięśnia prostego przyśrodkowego oka lewego.

6. Wynik badania ostrości wzroku oka prawego do dali na tablicy Snellena: Vod = 5/8

oznacza

a) pacjent czyta z odległości 5 m znak przeznaczony dla 5 m.

b) pacjent czyta z odległości 8 m znak przeznaczony dla 5 m.

c) pacjent czyta z odległości 5 m znak przeznaczony dla 8 m.

d) pacjent czyta z odległości 8 m znak przeznaczony dla 8 m.

7. Wynik badania ostrości wzroku oka lewego do dali: Vos = l / ∞, lok (+) oznacza

a) pacjent z odległości 1 m liczy palce.

b) pacjent widzi ruchy ręki przed okiem.

c) pacjent liczy palce przed okiem.

d) pacjent ma poczucie światła z prawidłową lokalizacją.

8. Przed wykonaniem autorefraktometrii u 6–letniego dziecka podajemy do obu oczu
krople
a)

porażające akomodację.

rozszerzające źrenice.

znieczulające rogówkę oka.

zwężające źrenice.

9. Do wyrównania wady refrakcji krótkowzroczności służą soczewki
a)

rozpraszające.

skupiające.

cylindryczne.

planum.

10. Podczas skiaskopii, wykonywanej z odległości 0,5 m, ruch cienia na źrenicy badanego

oka zmienia kierunek przy soczewce +4,5 D. Rzeczywista wada w tym oku wynosi

+4,5

+6,5

+2,5

d) +3,5 D.

11. Keratometrem Wessely’ego mierzymy
a)

ruchy

oczu.

rozstaw

źrenic.

fiksację.

niezborność.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12. Przedstawiony schemat wyniku badania fiksacji oznacza

fiksację okołoplamkową oka lewego.

fiksację okołodołeczkową oka prawego.

fiksację okołoplamkową oka prawego.

fiksację peryferyczną oka lewego.

13. Metodę badania kąta obiektywnego przez obserwację ruchów nastawczych stosujemy

a) w zezie z fiksacją ekscentryczną.

b) w zezie akomodacyjnym.

c) w zezie z fiksacją centralną.

oczopląsie.

14. Podczas badania kąta subiektywnego może wystąpić „skok obrazków”, w którym

a) pacjentowi znika jeden z obrazków w momencie zbliżania ich do siebie.

b) pacjent nie widzi obu obrazków jednocześnie, znika raz jeden, raz drugi.

c) pacjent widzi równocześnie obrazek jednym i drugim okiem.

d) pacjentowi przeskakuje jeden z obrazków w momencie zbliżania ich do siebie.

15. Kąt anomalii jest to
a)

odchylenie

między osią widzenia a osią optyczną oka.

różnica między kątem obiektywnym a subiektywnym zeza.

kąt zawarty między liniami widzenia obojga oczu.

różnica między kątem obiektywnym zeza a kątem gamma.

16. Korespondencja siatkówkowa jest prawidłowa, gdy
a)

kąt zeza obiektywny i anomalii jest taki sam.

kąt zeza subiektywny i anomalii jest taki sam.

kąt zeza obiektywny i subiektywny jest taki sam.

kąt zeza obiektywny jest większy od kąta subiektywnego.

17. Do gabinetu leczenia zeza zgłosiło się dziecko z podejrzeniem niedowidzenia.

W pierwszej kolejności należy wykonać

badanie

kąta zeza na synoptoforze.

badanie

ostrości wzroku do dali i z bliska.

badanie

fiksacji.

d) badanie ruchów oczu.

18. Zeza zbieżnego może pozorować
a)

ujemny

kąt gamma.

zbyt

duże rozstawienie oczu.

dodatni

kąt gamma.

d) jasny kolor tęczówek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19. Przedstawiony schemat wyniku badania refrakcji wykazuje

+4 D

+2 D

a) astygmatyzm

mieszany,

prosty.

stygmatyzm pojedynczy, odwrotny.

c) astygmatyzm

złożony, skośny.

d) astygmatyzm

złożony, odwrotny.

20. Podczas podawania leków do oczu, kroplę leku wpuszczamy

a) do dolnego załamka worka spojówkowego od strony nosowej.

okolicę centrum rogówki oka.

c) do dolnego załamka worka spojówkowego od strony skroniowej.

przyśrodkową część dolnego załamka worka spojówkowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Wykonywanie podstawowych badań okulistycznych

Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek.

Nr zadania

Odpowiedź Punkty

1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d

10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

Baranowska-George T.: Leczenie zeza ze szczególnym uwzględnieniem metody

szczecińskiej. Wyd. Sylwjana, Szczecin 1993
2.

Basic and Clinical Scence Course sect. 6: Okulistyka pediatryczna i zez. Wydawnictwo

Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2004

Formański J.: Psychologia. PZWL, Warszawa 2003: 321–361

Jarzębińska-Većerowa M., Tuleja D.: Podstawy refrakcji oka i korekcji wad wzroku.

Wyd. Med. Górnicki, Wrocław 2005

Kański J., Nischol K.: Okulistyka. Objawy i różnicowanie. Wyd. Med. Urban & Partner,

Wrocław

2000

Kański J.: Okulistyka kliniczna. Wyd. Med. Górnicki, Wrocław 2005

Krzystkowa K., Kubatko-Zielińska A., Pająkowa J., Nowak-Brygowa H.: Choroba

zezowa. Rozpoznanie i leczenie. PZWL, Warszawa 1997

Litwin M.B., Bryg H.: Wybrane zagadnienia okulistyczne. Podręcznik i poradnik dla

studentów i słuchaczy szkół medycznych. Wyd. Zamkor, Kraków 2005

Litwin M.B.: Zarys okulistyki. PZWL, Warszawa 1997

10.

Niżankowska M.H.: Podstawy okulistyki. VOLUMED, Wrocław 2000

11.

Orłowski W. (red.): Okulistyka współczesna, t. III. PZWL, Warszawa 1992

12.

Prost M.: Problemy okulistyki dziecięcej. PZWL, Warszawa 1998

13.

Szaflik J., Grabska-Liberek l., Izdebska J.: Stany nagłe w okulistyce. PZWL, Warszawa

2005
14.

Turno-Kręcicka A., Barć A., Kański J.J.: Choroby oczu u dzieci. Kompendium

diagnostyki i terapii. Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2002

Literatura metodyczna
1. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP, Warszawa 1999
2. Ochenduszko J.: Planowanie pracy dydaktycznej nauczyciela (poradnik). Biblioteczka
reformy

oświatowej, Bydgoszcz 1997

3. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000

Czasopisma:
– Klinika

Oczna

–

Kontaktologia i Optyka Okulistyczna

– Magazyn

Okulistyczny

– Okulistyka

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
ortoptystka 322[05] z4 01 n
ortoptystka 322[05] z4 01 u
ortoptystka 322[05] z4 02 n
ortoptystka 322[05] z2 01 n
ortoptystka 322[05] z4 02 u
ortoptystka 322[05] z2 01 u
ortoptystka 322[05] z1 01 n
ortoptystka 322[05] o1 01 n
ortoptystka 322[05] o1 01 u
ortoptystka 322[05] z5 01 u
ortoptystka 322[05] z1 01 u
ortoptystka 322[05] z3 01 n
ortoptystka 322[05] z2 01 u
ortoptystka 322[05] z4 02 u

więcej podobnych podstron