mechanik precyzyjny 731[03] o1 01 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Ferdynand Jucha

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
ochrony

przeciwpożarowej

ochrony

środowiska

731[03].O1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Bożena Kuligowska
mgr inż. Michał Sylwestrzak

Opracowanie redakcyjne:

mgr inż. Grzegorz Śmigielski

Konsultacja:

mgr inż.. Andrzej Zych

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 731[03].O1.01.

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu mechanik precyzyjny
731(03).

Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Stosowanie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Ochrona środowiska naturalnego i jej znaczenie dla człowieka

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Analiza i ocena zagrożeń w zakładzie mechaniki precyzyjnej

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Pomoc doraźna w razie wypadku przy pracy

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Zasady ochrony przeciwpożarowej

5.5.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela „Stosowanie przepisów bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska”, który będzie pomocny
w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie mechanik precyzyjny
731[03].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia w postaci testu wielokrotnego wyboru,

−

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Poradnik dla ucznia zawiera materiał nauczania składający się z 5 tematów, są to:

„Stosowanie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy”, „Ochrona naturalnego
środowiska i jej znaczenie dla człowieka”, „Analiza i ocena zagrożeń w warsztacie mechaniki
precyzyjnej”, „Pomoc doraźna w razie wypadku przy pracy”, „Zasady ochrony
przeciwpożarowej”.

Temat „Stosowanie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy” pomoże

uczniowi zapoznać się z problematyką prawnej ochrony pracy, prawami i obowiązkami
pracownika oraz pracodawcy. Ponadto dowie się, jakie są instytucje państwowego
i społecznego nadzoru nad warunkami pracy. Polska od 1 maja 2004 r. została członkiem Unii
Europejskiej i przyjęła europejskie standardy bezpieczeństwa pracy, których istotą jest
zapewnienie zdrowia i bezpieczeństwa człowieka w środowisku pracy. Krajowe przepisy
prawa pracy oraz przepisy bhp są wzorowane na tych europejskich standardach.

Temat „Ochrona naturalnego środowiska i jej znaczenie dla człowieka” pomoże

uczniowi zrozumieć nasze cywilizacyjne problemy związane z zanieczyszczeniem
środowiska naturalnego. Każdy zakład pracy, maszyna, stosowana technologia niczym żywy
organizm pochłania energię, wodę i powietrze, a wydala odpady i zanieczyszczenia. Musisz
wiedzieć, jak to można zmienić.

Temat „Analiza i ocena zagrożeń w warsztacie mechaniki precyzyjnej” pozwoli

uczniowi rozpoznać zagrożenia występujące w środowisku pracy mechanika precyzyjnego
i podjąć odpowiednie działania zapobiegawcze. Uczeń analizując wnikliwie materiał
nauczania, będzie mógł poprawić własne bezpieczeństwo pracy i równocześnie zadbać
o bezpieczeństwo innych osób.

Temat „Pomoc doraźna w razie wypadku przy pracy” pomoże uczniowi ugruntować

wiedzę, którą zdobył w gimnazjum Od jego postawy może zależeć życie drugiego człowieka.
Dodatkowo powinien poznać nowoczesne środki i zestawy opatrunkowe znajdujące się na
wyposażeniu apteczek.

Temat „Zasady ochrony przeciwpożarowej” pomoże uczniowi podejmować samodzielne

działania mające na celu zapobieganie pożarom. Ponadto dowie się na czym polega istota
pożaru i jak można go opanować w zarodku.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

tekstu przewodniego,

−

ćwiczeń praktycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od pracy

indywidualnej do pracy w małej lub dużej grupie. W celu przeprowadzenia sprawdzianu
wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może posłużyć się zamieszczonymi
w poradniku testami.

W rozdziale „Ewaluacja osiągnięć ucznia” zamieszczono:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktację zadań,

−

propozycję norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia.

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.
Poniżej przedstawiono miejsce tej jednostki modułowej w strukturze całego modułu:

„Techniczne podstawy zawodu mechanika precyzyjnego”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat jednostek modułowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien:

−

stosować zasady udzielania pomocy doraźnej poznane w ramach nauki w gimnazjum,

−

przestrzegać przepisów ochrony przeciwpożarowej,

−

stosować się do przepisów ochrony środowiska,

−

przestrzegać zasad bezpieczeństwa poznanych w gimnazjum,

−

korzystać z różnych dostępnych źródeł informacji, w tym Internetu.

−

przestrzegać instrukcji, regulaminów, procedur obowiązujących na zajęciach lekcyjnych,
w pracowniach oraz w warsztatach mechaniki precyzyjnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

zinterpretować podstawowe akty prawne, prawa i obowiązki pracownika oraz
pracodawcy, związane z bezpieczeństwem i higieną pracy,

−

scharakteryzować zagrożenia występujące w pracy mechanika precyzyjnego,

−

określić sposób zachowania w przypadku wystąpienia symulowanego zagrożenia,

−

przedstawić propozycje ograniczenia wpływu szkodliwych materiałów na środowisko,

−

dobrać odzież ochronną oraz środki ochrony indywidualnej w zależności od
wykonywanych prac,

−

zinterpretować stanowiskowe instrukcje bhp i ochrony przeciwpożarowej,

−

udzielić pierwszej pomocy osobom poszkodowanym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca …………………………………………………………………………….
Modułowy program nauczania: Mechanik precyzyjny 731[03].
Moduł: Techniczne podstawy mechaniki precyzyjnej 731[03].O1.
Jednostka modułowa: Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej i ochrony środowiska 731[03].O1.01.

Temat: Stosowanie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie

mechaniki precyzyjnej.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności interpretowania podstawowych aktów prawnych,

praw i obowiązków pracownika oraz pracodawcy, związanych z bezpieczeństwem
i higieną pracy.

Cele szczegółowe:

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

wywiązać się z podstawowych obowiązków pracownika, wynikających z Kodeksu pracy
oraz przepisów wykonawczych,

−

skorzystać z praw pracownika zagwarantowanych w Kodeksie pracy,

−

określić kodeksowe kompetencje, w zakresie bhp, osób kierujących pracownikami oraz
pracodawcy,

−

skorzystać z pomocy prawnej urzędów i instytucji państwowego nadzoru nad warunkami
pracy w naszym kraju.

Metody nauczania - uczenia się:

−

pogadanka tematyczna,

−

pokaz,

−

objaśnienie,

−

praca indywidualna, w małej lub dużej grupie,

−

ćwiczenia tematyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

instruktaż.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik ucznia,

−

Kodeks pracy, przepisy wykonawcze do Kodeksu pracy,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

kartki papieru formatu A4,

−

długopis, marker.

Czas trwania zajęć: 240 min

Przebieg zajęć:

1. Instruktaż wstępny:

1) sprawdzenie obecności,
2) podanie tematu zajęć,
3) przedstawienie przebiegu zajęć,
4) podanie kryteriów ocen,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Instruktaż bieżący:

1) zapoznawanie się z materiałem nauczania z części 4.1.1. poradnika ucznia,
2) udzielanie odpowiedzi na pytania sprawdzające z części 4.1.2. poradnika ucznia,
3) podsumowanie odpowiedzi uczniów, wystawienie ocen cząstkowych,
4) wykonywanie ćwiczenia 1 z części 4.1.3. poradnika ucznia,

−

sprawdzenie, czy uczniowie przygotowali stanowiska pracy,

−

udzielanie dodatkowych wyjaśnień i wydawanie dodatkowych poleceń,

−

omówienie ćwiczenia, ukazanie różnorodność spostrzeżeń uczniów, wyjaśnianie
podstawowych pojęć z prawa pracy.

5) wykonywanie ćwiczenia 2 z części 4.1.3. poradnika ucznia:

−

sprawdzenie, czy uczniowie przygotowali stanowiska pracy,

−

udzielanie dodatkowych wyjaśnień i wydawanie dodatkowych poleceń,

−

omówienie ćwiczenia, wskazanie na błędy oraz konieczność korzystania
z różnych źródeł wiedzy.

6) wykonywanie ćwiczenia 3 z części 4.1.3. poradnika ucznia:

−

sprawdzenie, czy uczniowie przygotowali stanowiska pracy,

−

udzielanie dodatkowych wyjaśnień i wydawanie dodatkowych poleceń,

−

omówienie metody SWOT,

−

omówienie ćwiczenia, ukazanie różnorodność spostrzeżeń uczniów.

3. Instruktaż końcowy:

7) podsumowanie zajęć,
8) wskazanie na najlepiej wykonane ćwiczenia,
9) dzielenie się wiedzą, praca uczniów małych grupach nad wspólnym plakatem (szary

papier),

10) prezentowanie przez uczniów efektów wspólnej pracy na plakacie (szary papier),
11) zwrócenie uwagi na błędy oraz czynności dobrze wykonane,
12) omówienie ćwiczenia, ukazanie różnorodność spostrzeżeń uczniów,
13) wystawienie ocen,
14) uporządkowanie stanowisk ćwiczeniowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

przeciwpożarowej i ochrony środowiska 731[03].O1.01.

Temat: Analiza i ocena zagrożeń w warsztacie mechaniki precyzyjnej.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rozpoznawania i przewidywania zagrożeń dla

człowieka w środowisku pracy.

Cele szczegółowe:

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

odczytać i zastosować instrukcje i procedury bezpieczeństwa pracy,

−

rozpoznać i przewidzieć zagrożenia dla człowieka,

−

dobrać zabezpieczenia i osłony ruchomych części maszyn i urządzeń mechanicznych,

−

zabezpieczyć dostęp do szkodliwych środków chemicznych,

−

dobrać i zastosować właściwy ubiór i sprzęt ochronny, środki ochrony osobistej na
poszczególnych stanowiskach pracy.

Metody nauczania – uczenia się::

−

pogadanka tematyczna,

−

objaśnienie,

−

ćwiczenia tematyczne,

−

praca indywidualna,

−

praca w małej lub dużej grupie.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

instruktaż

Środki dydaktyczne:

−

poradnik ucznia,

−

Kodeks pracy, przepisy wykonawcze do Kodeksu pracy,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

kartki papieru formatu A4,

−

długopis, marker,

Czas trwania zajęć: 240 min

Przebieg zajęć:

1. Instruktaż wstępny:

1) sprawdzenie obecności,
2) podanie tematu zajęć,
3) przedstawienie przebiegu zajęć,
4) podanie kryteriów ocen,
5) polecenie zapoznania się z materiałem nauczania z części 4.3.1. poradnika ucznia.

2. Instruktaż bieżący:

1) zapoznawanie się z materiałem nauczania z części 4.3.1. poradnika ucznia;
2) udzielanie odpowiedzi na pytania sprawdzające z części 4.3.2. poradnika ucznia;
3) podsumowanie odpowiedzi uczniów, wystawienie ocen cząstkowych;

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) wykonywanie ćwiczenia 1 z części 4.3.3. poradnika ucznia:

−

sprawdzenie, czy uczniowie przygotowali stanowiska pracy,

−

udzielanie dodatkowych wyjaśnień i wydawanie dodatkowych poleceń,

−

omówienie ćwiczenia, ukazanie różnorodność spostrzeżeń uczniów, wyjaśnianie
podstawowych pojęć dotyczących zagrożeń.

5) wykonywanie ćwiczenia 2 z części 4.3.3. poradnika ucznia:

−

sprawdzenie, czy uczniowie przygotowali stanowiska pracy,

−

udzielanie dodatkowych wyjaśnień i wydawanie dodatkowych poleceń,

−

omówienie ćwiczenia, wskazanie na błędy oraz konieczność korzystania
z różnych źródeł wiedzy.

6) wykonywanie ćwiczenia 3 z części 4.3.3. poradnika ucznia:

−

sprawdzenie, czy uczniowie przygotowali stanowiska pracy,

−

udzielanie dodatkowych wyjaśnień i wydawanie dodatkowych poleceń,

−

omówienie sposobu szacowania ryzyka metodą trójstopniową, na podstawie
tabeli,

−

omówienie ćwiczenia, ukazanie różnorodności spostrzeżeń uczniów

3. Instruktaż końcowy:

1) posumowanie zajęć,
2) wskazanie na najlepiej wykonane ćwiczenia,
3) dzielenie się wiedzą, praca uczniów małych grupach nad wspólnym plakatem (szary

papier),

4) prezentowanie przez uczniów efektów wspólnej pracy na plakacie (szary papier),
5) zwrócenie uwagi na błędy oraz czynności dobrze wykonane,
6) omówienie ćwiczenia, ukazanie różnorodności spostrzeżeń uczniów,
7) wystawienie ocen,
8) uporządkowanie stanowisk ćwiczeniowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Stosowanie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny

pracy

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Ułóż akrostych (pierwsze litery czytane pionowo stanowią hasło), w którym hasło

główne brzmi: MECHANIK Wyrazy pomocnicze muszą kojarzyć się z zawodem
wykonywanym przez mechanika precyzyjnego, z tym, kim jest, co robi, co możemy o nim
powiedzieć, jakich musi przestrzegać przepisów, zasad i reguł bezpieczeństwa.

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie indywidualnie oraz w grupach 4 – 6

osobowych, tworząc akrostych na dużym formacie szarego papieru. Liderzy grup prezentują
efekty pracy na forum klasy. Nauczyciel podsumowując ćwiczenie ukazuje różnorodność
spostrzeżeń uczniów, dokonuje bardzo wnikliwej i dokładnej analizy treści plakatów,
wyjaśnia podstawowe pojęcia z zakresu prawnej ochrony pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z regulacjami Kodeksu pracy i regulaminem pracy,
2) zapoznać się z przykładem akrostychu, w którym hasło główne brzmi PRACOWNIK

Przepisy
Ryzyko
Awans
Człowiek
Osoba fizyczna
Wypadek
Nawyki
Inspekcja pracy
Kodeks pracy

Środki dydaktyczne:

−

kartka papieru formatu A4, szary papier,

−

markery, długopis,

−

kodeks pracy z komentarzem, przepisy wykonawcze,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

pogadanka,

−

objaśnienie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Ustal, jak w zakładzie mechaniki precyzyjnej wygląda stosowanie przepisów i zasad

bezpieczeństwa i higieny pracy.

Lp. Opinia pracowników (kolegów) o stosowaniu

przepisów, zasad oraz instrukcji bhp

Twoja opinia (argumenty, komentarz)

„Przepisy i procedury tylko utrudniają nam
pracę”.
„Przepisy są potrzebne tylko kontrolerom”.
„Przepisy i zasady są po to, aby je łamać”.

„W zawodzie mechanika precyzyjnego liczy
się wiedza i umiejętności a nie przepisy bhp”.
„Jeśli chodzi o mnie, to nigdy nie czytam
instrukcji bhp. Wiem, co mam robić”.
„Po co mówić o przepisach? W naszym
zakładzie mechaniki precyzyjnej nie ma
zagrożeń. Przepisy są nam niepotrzebne”.

III

Jeżeli będziemy przestrzegać przepisy, zasady,
instrukcje

procedury

unikniemy

wypadku”.
„ Przepisy są dla naszego dobra, czujemy się
w pracy bezpieczni”.

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, aby uczniowie na początek wykonali to ćwiczenie indywidualnie a następnie

prowadzimy zajęcia z całą klasą, stosując metodę „puste krzesło”. Należy pilnować, by
mówiły tylko te osoby, które siedzą na krzesłach. Nad porządkiem i kolejnością zabierania
głosu w dyskusji czuwa nauczyciel.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w tabeli jedną opinię pracowników (kolegów), z którą się zgadzasz (kolumna 2,

wiersze I, II, III);

2) wpisać (dodać) w kolumnie 3 własne argumenty, komentarz;
3) wpisać w wierszu IV (kolumna 2) inne opinie zasłyszane od pracowników (kolegów)

i dodać własny komentarz (kolumna 3). Tylko w przypadku, jeżeli ni zgadza się z żadną
z trzech prezentowanych opinii powyżej;

4) poznać opinię kolegów,

Odpowiedzi szuka wykorzystując metodę „puste krzesło”. Na podłodze (najlepiej na
środku sali) stawiamy 4 krzesła i układamy na nich kartki z numerami: I, II, III, IV;

5) stanąć za krzesłem, przy tej kartce, z której opinią zgadzasz się (jeżeli nie zgadza się

z żadnym z trzech prezentowanych opinii (nr I, II, III), staje przy kartce nr IV).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6) zebrać z kolegami, przez kilka minut, argumenty na potwierdzenie waszego wspólnego

stanowiska;

7) wybrać wspólnie z kolegami jedną osobę, która będzie ich reprezentować. Reprezentanci

grup siadają na krzesłach na środku sali, a pozostali stają za nimi w swoich grupach. Na
początku nauczyciel prosi, by reprezentanci krótko przedstawili swoje uzasadnienie,
a potem głos może zabrać każdy.

Środki dydaktyczne:

−

kartki papieru formatu A4,

−

długopis, marker,

−

4 krzesła

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

pogadanka,

−

objaśnienie, metoda „puste krzesło”.

Ćwiczenie 3

Dokonaj metodą SWOT analizy przypadku poniżej:

Pracodawca zatrudnia od 1 września 2005 r. w zakładzie mechaniki precyzyjnej dwóch
młodocianych – uczniów pierwszej klasy, na podstawie umowy w celu przygotowania
zawodowego mechanika precyzyjnego. Młodociani uczęszczają na zajęcia szkolne
w poniedziałki, wtorki i środy, a w czwartki i piątki odbywają praktyczną naukę zawodu.
Pracownicy młodociani zwrócili się o udzielenie urlopu wypoczynkowego w okresie ferii
świątecznych (grudzień 2005 r.). Pracodawca odmówił, twierdząc, iż prawo do 12 dni urlopu
wypoczynkowego uzyskają dopiero po przepracowaniu 6 miesięcy. Jaka jest Twoja opinia
w tej sprawie? Analizę przypadku przeprowadź metodą SWOT.

Strengths
MOCNE STRONY +

Weaknesses
SŁABE STRONY -

Opportunities
SZANSE +

Threats
ZAGROŻENIA -

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie indywidualnie a następnie

opracowali metodą SWOT ten problem w grupach 4 – 6 osobowych, na dużym formacie
szarego papieru. Liderzy grup prezentują efekty pracy na forum klasy. Nauczyciel
podsumowując ćwiczenie ukazuje różnorodność argumentów uczniów, dokonuje bardzo
wnikliwej i dokładnej analizy treści plakatów, wyjaśnia podstawowe pojęcia z zakresu
prawnej ochrony pracy pracowników młodocianych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wiedzieć, na czym polega analiza SWOT. Otóż SWOT – skrót od ang. oznacza: Strengths

(mocne strony), Weaknesses (słabości), Opportunities (szanse); Threats (zagrożenia).
Analiza SWOT polega na badaniu, a zarazem ocenie mocnych i słabych stron, np.
przedsięwzięcia oraz szans i zagrożeń płynących z otoczenia, np. pracodawcy,

2) odszukać w Kodeksie pracy i przepisach wykonawczych oraz popularnych czasopismach

prowadzących porady prawne interesujące Go regulacje prawne, związane z udzielaniem
urlopów dla młodocianych pracowników (pamiętać, że interesującą wiedzę może znaleźć
za pomocą popularnych wyszukiwarek internetowych),

3) wpisać w tabeli (mocne strony) argumenty prawne, np. odpowiedni art. Kodeksu pracy,

komentarz prawny,

4) wpisać w tabeli (szanse) przykłady z innych zakładów pracy, w których pracodawcy nie

stwarzają problemów swoim młodocianym pracownikom, podać adresy tych zakładów,

5) wpisać w tabeli (słabe strony) przykładowe problemy, które stwarzają sobie pracodawcy

z tytułu łamania praw młodocianych pracowników, przykładowo: skarga do Państwowej
Inspekcji Pracy, izby rzemieślniczej, szkoły, zła reputacja pracodawcy w środowisku,
mandat karny, sprawa w Sądzie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych,

6) wpisać w tabeli (zagrożenia) przykładowe problemy, które stwarza sobie młodociany

pracownik walczący o swoje prawa, np.: dyskryminacja, mobbing.

Środki dydaktyczne:

−

Kodeks pracy, przepisy wykonawcze do Kodeksu pracy,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

kartka papieru formatu A4, duże formaty szarego papieru,

−

długopis, kolorowe markery,

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

pogadanka, objaśnienie,

−

metoda SWOT.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Ochrona środowiska naturalnego i jej znaczenie dla człowieka.

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zbadaj zawartość typowych produktów mechaniki precyzyjnej.

Nazwa produktu

Materiały z których jest

zbudowany produkt

Które z nich staną się

natychmiast "śmieciami", które
mogą być użyte wielokrotnie

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie indywidualnie a następnie porównali

wyniki z kolegami. Istotną rolą nauczyciela jest sprawdzenie, czy wybory uczniów są
poprawne i w razie konieczności dokonanie korekty.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w katalogu producenta podany wyrób i zapoznać się z jego budową,
2) rozpoznać materiały z których zbudowany jest produkt i wpisać do tabeli,
3) wypisać części produktu, które po zużyciu stają się odpadami (np. obudowa plastykowa,

elementy elektroniczne, bateria,

4) porównać swoją tabelę z tabelami kolegów

Środki dydaktyczne:

−

katalogi wyrobów mechaniki precyzyjnej,

−

instrukcje producenta.

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

pogadanka,

−

objaśnienie.

Ćwiczenie 2

Wypisz znajdujące się w zakładzie mechaniki precyzyjnej lub pracowni odpady i określ

właściwy pojemnik do ich segregacji.

Kolor pojemnika do segregacji odpadów lub inne

oznakowanie

Odpady

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie indywidualnie a następnie porównali

wyniki z kolegami. Istotną rolą nauczyciela jest sprawdzenie, czy wybory uczniów są
poprawne i w razie konieczności dokonanie korekty.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wypisać wszystkie odpady do wyrzucenia w danym dniu znajdujące się w zakładzie

mechaniki precyzyjnej,

2) korzystając z informacji na etykietkach lub opakowaniu katalogów i innych dostępnych

źródłach rozpoznać materiał, z którego są wykonane odpady,

3) dokonać segregacji odpadów i wypisać odpowiedni pojemnik,
4) porównać swoje rozwiązanie z tabelami kolegów.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja w sprawie gospodarki odpadami, katalogi i inne dostępne źródła wiedzy,

−

pojemniki na odpady, specjalistyczne (tuby itp.),

−

rękawice i okulary ochronne,

−

środki do higieny osobistej (płynne mydło, pasta bhp, płyn do dezynfekcji rąk, papierowe
ręczniki).

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

pogadanka,

−

objaśnienie.

Ćwiczenie 3

Dokonaj metodą SWOT analizy przypadku poniżej:

W Polsce istnieje bardzo uciążliwa grupa odpadów specjalnych pochodzenia chemicznego,
np. resztki farb, środków czyszczących, kosmetyków, środków ochrony roślin, baterie, śmieci
z metalami ciężkimi, lekarstwa. Segregacja odpadów tylko wtedy ma sens, gdy nie trafiają
one na jedno wielkie wysypisko śmieci. Czy ludzie są świadomi, co dzieje się z tonami

śmieci, które codziennie trafiają do zsypów, kubłów i śmietników, lub też są wywożone na
dzikie wysypiska. Dlaczego tak się dzieje? Analizę przypadku przeprowadź metodą SWOT.

Wskazówki do realizacji:
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie indywidualnie a następnie

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeprowadzić wywiad z osobami wywożącymi śmieci z osiedla, domu, zakładu pracy

lub szkoły,

2) odszukać lub wytropić dzikie wysypiska śmieci, wykonać dokumentację fotograficzną,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) wyszukać w popularnych czasopismach interesujące Go artykuły prasowe, związane

z ekologią lub ochroną środowiska (pamiętać, że interesującą wiedzę może znaleźć za
pomocą popularnych wyszukiwarek internetowych),

4) przeprowadzić analizę SWOT swojego przedsięwzięcia uzupełniając załączoną tabelę:

Strengths
MOCNE STRONY +

Weaknesses
SŁABE STRONY -

Opportunities
SZANSE +

Threats
ZAGROŻENIA -

5) w rozważaniach uwzględnić między innymi poniższe kryteria:

−

przepisy ochrony środowiska,

−

czynniki demograficzne,

−

zanieczyszczenie środowiska,

−

kulturę ludzi,

−

alternatywne źródła energii,

−

poziom ceny na usługi wywozu śmieci,

−

brak środków na modernizację lub zmianę technologii,

−

uciążliwe zakłady przemysłowe w jego okolicy,

−

perspektywy z tytułu przynależności Polski do Unii Europejskiej.

6) porównać swoją tabelę z tabelami kolegów.

Środki dydaktyczne:

−

czasopisma o tematyce ekologicznej np. AURA, EKOŚWIAT, szkolne słowniki
ekologiczne,

−

dokumentacja fotograficzna, wideoklipy,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

kartka papieru formatu A4,

−

długopis, marker,

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

pogadanka,

−

objaśnienie,

−

metoda SWOT.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Analiza i ocena zagrożeń w zakładzie mechaniki precyzyjnej

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wypisz występujące w zakładzie mechaniki precyzyjnej czynniki niebezpieczne,

czynniki szkodliwe oraz czynniki uciążliwe i określ ich oddziaływanie na człowieka.

Czynniki niebezpieczne

Czynniki szkodliwe

Czynniki uciążliwe

Nazwa

Oddziaływanie

Nazwa

Oddziaływanie

Nazwa

Oddziaływanie

Wskazówki do realizacji:
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie indywidualnie a następnie porównali

wyniki z kolegami. Istotną rolą nauczyciela jest sprawdzenie, czy wybory uczniów są
poprawne i w razie konieczności dokonanie korekty.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1) wypisać wszystkie czynniki niebezpieczne występujące w procesie pracy mechanika

precyzyjnego - są to czynniki, których oddziaływanie na pracującego prowadzi lub może
prowadzić do urazu,.

2) wypisać wszystkie czynniki szkodliwe występujące w środowisku pracy precyzyjnego -

są to czynniki, których oddziaływanie na pracującego prowadzi lub może prowadzić do
schorzenia,

3) wypisać wszystkie czynniki uciążliwe występujące w środowisku pracy mechanika

precyzyjnego - są to czynniki, których oddziaływanie może utrudniać pracę lub obniżać
zdolność jej wykonania, nie powodując jednak trwałego pogorszenia stanu zdrowia
człowieka.

4) korzystając z dostępnej literatury, katalogów, zasobów Internetu określić ich

oddziaływanie na człowieka,

5) porównać swoją tabelę z tabelami kolegów.

Środki dydaktyczne:

1) wyposażenie warsztatu, pracowni,
2) katalog sprzętu ochrony indywidualnej,
3) komputer z dostępem do Internetu

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

pogadanka,

−

objaśnienie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Wypisz znajdujące się w zakładzie mechaniki precyzyjnej lub pracowni środki ochrony

indywidualnej oraz środki ochrony zbiorowej i określ ich przeznaczenie.

Środki ochrony indywidualnej

Środki ochrony zbiorowej

Nazwa

Przeznaczenie

Nazwa

Przeznaczenie

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie indywidualnie a następnie porównali

wyniki z kolegami. Istotną rolą nauczyciela jest sprawdzenie, czy wybory uczniów są
poprawne i w razie konieczności dokonanie korekty.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wypisać wszystkie środki ochrony indywidualnej - środki te przeznaczone do ochrony

człowieka przed niebezpiecznymi i szkodliwymi czynnikami występującymi pojedynczo
lub łącznie w środowisku pracy, do środków ochrony indywidualnej zalicza się odzież
ochronną oraz środki ochrony: kończyn dolnych i górnych, głowy, twarzy i oczu, układu
oddechowego, słuchu, sprzęt chroniący przed upadkiem pracownika z wysokości oraz
środki izolujące cały organizm,

2) wypisać wszystkie środki ochrony zbiorowej - są to środki przeznaczone do jednoczesnej

ochrony grupy ludzi, w tym i pojedynczych osób, przed niebezpiecznymi i szkodliwymi
czynnikami występującymi pojedynczo lub łącznie w środowisku pracy, będące
rozwiązaniami technicznymi stosowanymi w pomieszczeniach pracy, maszynach i innych
urządzeniach,

3) korzystając z dostępnej informacji zamieszczonej na sprzęcie oraz z katalogów, zasobów

Internetu określić ich przeznaczenie,

4) porównać swoją tabelę z tabelami kolegów.

Środki dydaktyczne:

−

wyniki pomiarów materialnego środowiska pracy (ekspozycja zawodowa),

−

literatura specjalistyczna, podręczniki,

−

komputer z dostępem do Internetu

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

pogadanka,

−

objaśnienie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Dokonaj analizy ryzyka zawodowego w warsztacie mechaniki precyzyjnej.

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie indywidualnie a następnie porównali

wyniki z kolegami. Istotną rolą nauczyciela jest sprawdzenie, czy wybory uczniów są
poprawne i w razie konieczności dokonanie korekty.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeprowadzić wywiad z osobami pracującymi w zakładzie mechaniki precyzyjnej,
2) wyszukać w popularnych czasopismach interesujące go artykuły prasowe, związane

z oceną ryzyka zawodowego (pamiętać, że interesującą go wiedzę może znaleźć za
pomocą popularnych wyszukiwarek internetowych),

3) przeprowadzić ocenę ryzyka uzupełniając załączoną tabelę:

Karta analizy ryzyka zawodowego dla czynności

„Naprawa urządzeń mechanicznych w zakładzie mechaniki precyzyjnej”.

Lp.

Zagrożenie

Skutki dla zdrowia (opisowo)

ęż

ść

ęp

stw

dopod

ńs

two

Planowane

działania

korygujące

lub

zapobiegawcze

1. Obciążenie statyczne układu

mięśniowo-szkieletowego

4. Energia elektryczna

5. Zagrożenia mechaniczne

Zagrożenie chemiczne

Obciążenie percepcyjne
narządu wzroku

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) oszacować ryzyko metodą trójstopniową na podstawie kalkulatora ryzyka:

Objaśnienie:

−

do następstw o małej ciężkości (m) zalicza się urazy i choroby, które nie powodują
długotrwałych dolegliwości i absencji w pracy; są to czasowe pogorszenie stanu zdrowia,
takie jak niewielkie stłuczenia i zranienia, podrażnienia oczu, objawy niewielkiego
zatrucia, bóle głowy itp.

−

do następstw o średniej ciężkości (ś) zalicza się te urazy i choroby, które powodują
niewielkie, ale długotrwałe lub nawracające okresowo dolegliwości i są związane
z okresami absencji; są to np. zranienia, oparzenia II stopnia na niewielkiej powierzchni
ciała, alergie skórne, nieskomplikowane złamania, zespoły przeciążeniowe układu
mięśniowo-szkieletowego (np. zapalenia ścięgna) itp.,

−

do następstw o dużej ciężkości (d) zalicza się te urazy, które powodują ciężkie i stałe
dolegliwości i/lub śmierć; są to np. oparzenia III stopnia, oparzenia II stopnia dużej
powierzchni ciała, amputacje, skomplikowane złamania z następową dysfunkcją, choroby
nowotworowe, toksyczne uszkodzenia narządów wewnętrznych i układu nerwowego
w wyniku narażenia na czynniki chemiczne, zespół wibracyjny, zawodowe uszkodzenia
słuchu, astma, zaćma itp.,

−

do mało prawdopodobnych (mp) zalicza się te następstwa zagrożeń, które nie powinny
wystąpić podczas całego okresu aktywności człowieka,

−

do prawdopodobnych (p) zalicza się te następstwa zagrożeń, które mogą wystąpić nie
więcej niż kilkakrotnie podczas okresu aktywności człowieka,

−

do wysoce prawdopodobnych (wp) zalicza się te następstwa zagrożeń, które mogą
wystąpić wielokrotnie podczas okresu aktywności człowieka.
Przykład korzystania z kalkulatora ryzyka:
Jednym z zagrożeń na stanowisku mechanika precyzyjnego jest skaleczenie przez ostre
elementy podczas ich demontażu. Ciężkość skutków: mała (m), prawdopodobieństwo:
wysoce prawdopodobne (wp), co daje nam ryzyko równe 2 [przecięcie kolumny (m)
z wierszem (wp)].

5) zaplanować działania korygujące lub zapobiegawcze,
6) porównać swoją pracę z kartami kolegów.

Środki dydaktyczne:

−

wyniki pomiarów materialnego środowiska pracy (ekspozycja zawodowa),

−

literatura specjalistyczna, poradnik ucznia,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

tabela kalkulatora ryzyka zawodowego z objaśnieniem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

pogadanka,

−

objaśnienie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Pomoc doraźna w razie wypadku przy pracy

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odszukaj w apteczce środki niezbędne do założenia opatrunku na lekko krwawiącą ranę

powierzchni dłoniowej ręki i podaj ich zastosowanie.

Nazwa

Zastosowanie

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie indywidualnie lub w konsultacji

z innymi uczniami. W razie potrzeby dopuszcza się przerwanie ćwiczenia i przeprowadzenie
pokazu na wybranym przykładzie środka będącego na wyposażeniu apteczki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1. zapoznać się z instrukcją udzielania pomocy doraźnej.
2. zapoznać się z zawartością apteczki będącej na wyposażeniu zakładu mechaniki

precyzyjnej (pracowni).

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja udzielania pomocy doraźnej,

−

apteczka z kompletnym wyposażeniem

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

pogadanka z elementami pokazu,

−

objaśnienie.

Ćwiczenie 2

Odszukaj w apteczce środki stosowane do udzielania pomocy doraźnej i podaj ich

zastosowanie.

Nazwa

Zastosowanie

Codofix

folia NRC

chusty trójkątne

kompres gazowy

nożyczki

Resusci Face Shield

Safety light

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie indywidualnie lub w konsultacji

z innymi uczniami. W razie potrzeby dopuszcza się przerwanie ćwiczenia i przeprowadzenie
pokazu na wybranym przykładzie środka będącego na wyposażeniu apteczki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją udzielania pomocy doraźnej. Pamiętać, że interesującą go

wiedzę może znaleźć za pomocą popularnych wyszukiwarek internetowych,

2) zapoznać

się

zawartością

apteczki

będącej

wyposażeniu

zakładu

zegarmistrzowskiego (pracowni).

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja udzielania pomocy doraźnej,

−

apteczka z kompletnym wyposażeniem,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

Kultura bezpieczeństwa. Materiały pomocnicze dla szkół ponadgimnazjalnych. CIOP
PIB, Warszawa 2006 (płyta DVD).

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

pogadanka z elementami pokazu,

−

objaśnienie.

Ćwiczenie 3

Wpisz do tabeli postępowanie ratunkowe i niezbędne środki ratunkowe.

Wypadkowi ulega dwóch pracowników. Porażeniu prądem uległ pracownik konserwujący
mechanizm napędzany silnikiem prądu zmiennego 230 V. Drugi pracownik biegnąc na
ratunek, przewraca się i uderza głową o metalową belkę. W wyniku upadku doznaje tępego
urazu głowy i traci przytomność. Jesteś członkiem tego zespołu pracowników i na twoich
oczach zdarzył się wypadek.

Kolejne czynności ratownicze Sposób postępowania ratunkowego

Środki do udzielania

pomocy doraźnej

Zabezpieczenie miejsca
wypadku

Ocena stanu poszkodowanych

Wezwanie pomocy

Reanimacja ABC

A – ARIWAY (udrożnienie
i ułożenie),
B – BREATH (oddech-
sztuczne oddychania),
C – CIRCULATION
(krążenie-masaż serca)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach 2 – 3 osobowych. W razie

potrzeby dopuszcza się przerwanie ćwiczenia i przeprowadzenie rekonstrukcji symulowanego
wypadku oraz pokazu ratownictwa ABC na przykładzie fantomu będącego na wyposażeniu
pracowni.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją udzielania pomocy doraźnej (pamiętać, że interesującą go

wiedzę może znaleźć za pomocą popularnych wyszukiwarek internetowych),

2) zapoznać się z zawartością apteczki będącej na wyposażeniu zakładu mechaniki

precyzyjnej (pracowni).

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja udzielania pomocy doraźnej,

−

apteczka z kompletnym wyposażeniem,

−

fantom,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

Kultura bezpieczeństwa. Materiały pomocnicze dla szkół ponadgimnazjalnych. CIOP
PIB, Warszawa 2006 (płyta DVD).

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

pogadanka z elementami pokazu,

−

objaśnienie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Zasady ochrony przeciwpożarowej

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odszukaj w zakładzie (pracowni) podręczny sprzęt gaśniczy niezbędny do ugaszenia

pożaru.

Rodzaj środka gaśniczego

Grupa pożaru - co się pali?

komputer

segregatory z papierową dokumentacją podatkową oraz
finansowo-ksiegową

kuchenka gazowa zasilana butlą propan-butan znajdująca
się w pomieszczeniu socjalnym

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie indywidualnie lub w konsultacji

z innymi uczniami. W razie potrzeby dopuszcza się przerwanie ćwiczenia i przeprowadzenie
pokazu na wybranym przykładzie podręcznego sprzętu gaśniczego będącego na wyposażeniu
warsztatu mechaniki precycyjnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją przeciwpożarową,
2) zapoznać się z zasadami użycia podręcznego sprzętu gaśniczego określonymi

w instrukcji bezpieczeństwa pożarowego zakładu,

3) porównać wyniki pracy z wynikami kolegów.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja instrukcji bezpieczeństwa pożarowego zakładu mechaniki precyzyjnej
(pracowni),

−

podręczny sprzęt gaśniczy,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

Kultura bezpieczeństwa. Materiały pomocnicze dla szkół ponadgimnazjalnych. CIOP
PIB, Warszawa 2006 (płyta DVD).

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

pogadanka z elementami pokazu,

−

objaśnienie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Wpisz znajdujący się w warsztacie mechaniki precyzyjnej (pracowni) podręczny sprzęt

gaśniczy i określ jego przeznaczenie.

Nazwa podręcznego środka

gaśniczego

Przeznaczenie

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie indywidualnie lub w konsultacji

z innymi uczniami. W razie potrzeby dopuszcza się przerwanie ćwiczenia i przeprowadzenie
pokazu na wybranym przykładzie podręcznego sprzętu gaśniczego będącego na wyposażeniu
warsztatu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wypisać podręczny sprzęt gaśniczy,
2) korzystając z informacji zamieszczonej na sprzęcie oraz katalogów i innych dostępnych

źródeł określić ich przeznaczenie,

3) porównać swoją tabelę z tabelami jego kolegów.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja bezpieczeństwa pożarowego zakładu mechaniki precyzyjnej (pracowni),

−

podręczny sprzęt gaśniczy,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

Kultura bezpieczeństwa. Materiały pomocnicze dla szkół ponadgimnazjalnych. CIOP
PIB, Warszawa 2006 r. (płyta DVD).

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

pogadanka z elementami pokazu,

−

objaśnienie.

Ćwiczenie 3

Ustal przyczyny pożarów według procedury TOL.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, aby uczniowie wykonywali to ćwiczenie indywidualnie a następnie porównali

wyniki z kolegami. Istotną rolą nauczyciela jest sprawdzenie, czy wybory uczniów są
poprawne i w razie konieczności dokonanie korekty.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1) wziąć pod uwagę trzy obszary, w których mogą tkwić te zagrożenia pożarowe:

−

zagrożenia pożarowe, mające przyczyny w czynnikach materialno technicznych,
energetycznych i siłach przyrody (T),

−

zagrożenia pożarowe, mające przyczyny w ogólnie pojmowanej organizacji pracy (O),

−

zagrożenia pożarowe, mające przyczyny w nieprawidłowym reagowaniu
i niewłaściwej postawie ludzi (L)

2) skorzystać z informacji zawartej w różnych źródłach, w tym z Internetu,
3) porównać tabelę z tabelami swoich kolegów.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja instrukcji bezpieczeństwa pożarowego zakładu (pracowni),

−

podręczny sprzęt gaśniczy,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

Kultura bezpieczeństwa. Materiały pomocnicze dla szkół ponadgimnazjalnych. CIOP
PIB, Warszawa 2006 (płyta DVD).

Zalecane metody nauczania - uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

pogadanka,

−

objaśnienie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 17, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 7, 8, 9, 16, 18, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za nieprawidłową odpowiedź

lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań.

Klucz odpowiedzi: 1.b, 2.b, 3.c, 4.c, 5.a, 6.d, 7.c, 8.a, 9.c, 10.d, 11.a, 12.c, 13.b,
14.b, 15.d, 16.a, 17.a, 18.c, 19.b, 20.d.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1. Dokonać interpretacji praw i obowiązków

pracownika związanych z bezpieczeństwem
i higieną pracy

2. Dokonać

interpretacji

podstawowych

aktów

prawnych związanych z ochroną przeciwpożarową

3. Dokonać

interpretacji

podstawowych

aktów

prawnych związanych z ochroną środowiska

4. Odczytać instrukcje i procedury bezpieczeństwa

pracy

5. Odczytać instrukcje i procedury ochrony

przeciwpożarowej

6. Odczytać instrukcje i procedury ochrony środowiska

7. Rozpoznać zagrożenia dla człowieka

8. Dobrać zabezpieczenia i osłony ruchomych części

maszyn oraz urządzeń mechanicznych

9. Zabezpieczyć dostęp do szkodliwych środków

chemicznych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Dobrać właściwy ubiór i sprzęt ochronny, środki

ochrony osobistej na poszczególnych stanowiskach
pracy

11. Powiadomić odpowiednie służby o zauważonych

zagrożeniach dla zdrowia i życia człowieka

12. Udzielić pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym

13. Zastosować, w przypadku zagrożenia pożarowego

podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze, zgodnie
z zasadami ochrony przeciwpożarowej

14. Zastosować instrukcje i procedury bezpieczeństwa

pracy

15. Zastosować instrukcje i procedury ochrony

przeciwpożarowej

16. Przewidzieć zagrożenia dla człowieka

17. Zastosować właściwy ubiór ochronny

18. Dokonać interpretacji podstawowych aktów

prawnych związanych z bezpieczeństwem i higieną
pracy

19. Zastosować właściwe środki ochrony osobistej na

poszczególnych stanowiskach pracy

20. Dokonać interpretacji, praw i obowiązków

pracodawcy, związanych z bezpieczeństwem
i higieną pracy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz zasadami punktowania.
4. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
5. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
6. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

7. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

8. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
9. Sprawdź wyniki.
10. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu.
11. Opracuj wnioski do dalszego postępowania.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi.
5. W przypadku odpowiedzi zbliżonych wybierz, tę która wydaje Ci się najlepsza.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

8. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Prawa pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy zawiera:

a) artykuł 211 Kodeksu pracy.
b) artykuł 210 Kodeksu pracy.
c) artykuł 207 Kodeksu pracy.
d) artykuł 108 Kodeksu pracy.

2. Obowiązki pracowników w zakresie ochrony przeciwpożarowej zwiera:

a) regulamin pracy.
b) instrukcja bezpieczeństwa pożarowego.
c) instrukcja alarmowa na wypadek pożaru.
d) ustawa o ochronie przeciwpożarowej.

3. Pracodawca polecił Ci wyrzucić do śmietnika zużyte baterie.

a) wyrzucisz baterie do pojemnika koloru żółtego.
b) wyrzucisz baterie do pojemnika koloru białego.
c) poinformujesz pracodawcę, iż baterie należy przeznaczyć do recyklingu.
d) wyrzucisz baterie do śmietnika.

4. Do obowiązków pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy należy:

a) organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
b) organizowanie stanowisk pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa pracy.
c) dbanie o należyty stan maszyn i urządzeń oraz o porządek i ład na stanowisku pracy.
d) wykonywanie zaleceń Społecznego Inspektora Pracy.

5. Uniwersalny numer telefonu komórkowego w krajach Unii Europejskiej w przypadku

zgłoszenia pożaru, wypadku lub innego zagrożenia, to:
a) 112
b) 999
c) 997
d) 998

6. Czyszczenie i przemywanie benzyną części mechanizmów precyzyjnych może

spowodować:
a) zatrucie i uszkodzenie wzroku.
b) oparzenie i uczulenie.
c) uczulenie i osłabienie słuchu.
d) ból głowy i zatrucie organizmu i środowiska.

7. Uciążliwością w pracy zegarmistrza jest:

a) zapylenie.
b) nadmierny wysiłek fizyczny.
c) obciążenie percepcyjne wzroku.
d) praca w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych.

8. Podczas pracy na ostrzarce narzędziowej należy bezwzględnie stosować:

a) ubranie robocze, obuwie robocze, nakrycie głowy i okulary ochronne.
b) ubranie robocze i rękawice ochronne, nakrycie głowy.
c) ubranie robocze i obuwie ochronne.
d) ubranie robocze i nakrycie głowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Po pracy zostało Ci w pojemniku ok. 250 ml. (szklanka) płynnego szkodliwego środka

chemicznego do czyszczenia mechanizmów precyzyjnych:
a) odlejesz niepotrzebny środek do plastykowej butelki, zakręcisz i zostawisz

w warsztacie.

b) wylejesz niepotrzebny środek do WC.
c) odlejesz pozostałą ilość do szklanego zamykanego naczynia i napiszesz markerem,

co to za środek.

d) odstawisz go w otwartym pojemniku na półkę.

10. Przy pracy ze szkodliwym środkiem chemicznym do czyszczenia mechanizmów

precyzyjnych zastosujesz:
a) środki ochrony wzroku.
b) środki ochrony układu oddechowego.
c) środki ochrony ciała (rękawice, fartuch ochronny.
d) środki ochrony wzroku, skóry i układu oddechowego.

11. Zauważyłeś podczas pracy, że silnik tokarki zegarmistrzowskiej nadmiernie się nagrzewa

(wyczuwasz swąd palącego się tworzywa sztucznego i widzisz wydobywający się czarny
dym):
a) natychmiast wyłączasz obrabiarkę spod działania prądu, powiadamiasz nauczyciela

praktycznej nauki zawodu oraz elektryka.

b) zatrzymujesz na chwilę maszynę, aby ochłodzić silnik.
c) próbujesz sam ustalić przyczynę awarii.
d) po ochłodzeniu silnika pracujesz dalej, ale zachowujesz ostrożność.

12. Kolega oparzył się gorącą herbatą. Udzielając mu pierwszej pomocy (zaczerwienienie

skóry):
a) podasz tabletkę przeciwbólową.
b) posmarujesz miejsce oparzone kremem nawilżającym.
c) ochłodzisz miejsce oparzone zimną wodą przez co najmniej 20 minut.
d) ochłodzisz miejsce oparzone środkiem gaśniczym, np. gaśnicą śniegową (CO

13. Gaśnicę z symbolem B zastosujesz do:

a) gaszenia ciał stałych, np.papieru.
b) gaszenia cieczy palnych.
c) gaszenia gazów.
d) gaszenia pożarów występujące w obrębie urządzeń elektrycznych pod napięciem.

14. W sytuacji opisanej poniżej najskuteczniejsze działanie korekcyjne to:

Sytuacja

Opis awarii

Efekt awarii

Wiercenie otworu w metalowej płytce

Pęknięcie wiertła

Uraz oka

a) używanie tylko sprawnych, dobrze naostrzonych wierteł.
b) stosowanie okularów ochronnych.
c) zachowanie ostrożności.
d) przestrzeganie instrukcji bhp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15. Symbol E na gaśnicy oznacza, że jest ona przeznaczona do:

a) gaszenia ciał stałych, np., papieru.
b) gaszenia cieczy palnych.
c) gaszenia gazów.
d) gaszenia pożarów występujące w obrębie urządzeń elektrycznych pod napięciem.

16. Zagrożenie podczas wymiany sprężyny napędowej w mechanizmie precyzyjnym

powstaje od:
a) energii mechanicznej.
b) drgań mechanicznych.
c) obciążenia dynamicznego.
d) obciążenia statycznego.

17. Zajmujesz się czyszczeniem mechanizmów precyzyjnych. Środek czyszczący posiada na

opakowaniu znak ostrzegawczy.

Aby chronić własne zdrowie:
a) zastosujesz rękawice ochronne, fartuch i okulary ochronne.
b) użyjesz rękawic ochronnych.
c) będziesz przestrzegał zasad

bezpiecznej pracy z kwasami.

d) zachowasz ostrożność.

18. Organem państwowego nadzoru i kontroli w zakresie bhp oraz prawnej ochrony pracy jest:

a) Wojewoda.
b) Premier RP.
c) Państwowa Inspekcja Pracy.
d) Najwyższa Izba Kontroli.

19. W sytuacji opisanej poniżej najskuteczniejsze działanie korekcyjne to:

Sytuacja

Opis awarii

Efekt awarii

Wymiana sprężyny napędowej
mechanizmu precyzyjnego.

Niespodziewany kontakt ze
energią mechaniczną.

Uraz oka.

a) używanie tylko sprawnych maszyn.
b) stosowanie okularów ochronnych.
c) zachowanie ostrożności.
d) przestrzeganie instrukcji bezpieczeństwa.

20. Za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy odpowiada:

a) inspektor ds. bhp.
b) społeczny inspektor pracy.
c) każda osoba kierująca pracownikami.
d) pracodawca (właściciel zakładu).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ucznia ..................................................................................................

Stosowanie

przepisów

bezpieczeństwa

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpożarowej i ochrony środowiska.

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 17, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 7, 8, 9, 16, 18, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za nieprawidłową odpowiedź

lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań.

Klucz odpowiedzi:

1.c, 2.b, 3.a, 4.c, 5.d, 6.c, 7.d, 8.a, 9.d, 10.b, 11.b, 12.c, 13.b, 14.d,

15.a, 16.d, 17.d, 18.c, 19.d, 20.c.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1. Dokonać interpretacji praw i obowiązków

pracownika związanych z bezpieczeństwem i
higieną pracy

2. Dokonać

interpretacji

podstawowych

aktów

prawnych związanych z ochroną przeciwpożarową

3. Dokonać

interpretacji

podstawowych

aktów

prawnych związanych z ochroną środowiska

4. Odczytać instrukcje i procedury bezpieczeństwa

pracy

5. Odczytać instrukcje i procedury ochrony

przeciwpożarowej

6. Odczytać instrukcje i procedury ochrony

środowiska

7. Rozpoznać zagrożenia dla człowieka

8. Dobrać zabezpieczenia i osłony ruchomych części

maszyn oraz urządzeń mechanicznych

9. Zabezpieczyć dostęp do szkodliwych środków

chemicznych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Dobrać właściwy ubiór i sprzęt ochronny, środki

ochrony osobistej na poszczególnych stanowiskach
pracy

11. Powiadomić odpowiednie służby o zauważonych

zagrożeniach dla zdrowia i życia człowieka

12. Udzielić pierwszej pomocy osobom

poszkodowanym

13. Zastosować, w przypadku zagrożenia pożarowego

podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze, zgodnie
z zasadami ochrony przeciwpożarowej

14. Zastosować instrukcje i procedury bezpieczeństwa

pracy

15. Zastosować instrukcje i procedury ochrony

przeciwpożarowej

16. Przewidzieć zagrożenia dla człowieka

17. Zastosować właściwy ubiór ochronny

18. Dokonać interpretacji podstawowych aktów

prawnych związanych z bezpieczeństwem i higieną
pracy

19. Zastosować właściwe środki ochrony osobistej na

poszczególnych stanowiskach pracy

20. Dokonać interpretacji, praw i obowiązków

pracodawcy, związanych z bezpieczeństwem
i higieną pracy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

na udzielanie odpowiedzi.

7. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

8. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
9. Sprawdź wyniki.
10. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu.
11. Opracuj wnioski do dalszego postępowania.

Instrukcja dla ucznia

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

8. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Do obowiązków pracownika w zakresie bhp należy:

a) organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
b) organizowanie stanowisk pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp.
c) dbanie o należyty stan maszyn i urządzeń oraz o porządek i ład na stanowisku pracy.
d) wykonywanie zaleceń Społecznego Inspektora Pracy.

2. Organem państwowego nadzoru i kontroli w zakresie ochrony przeciwpożarowej jest:

a) Państwowa Inspekcja Sanitarna.
b) Państwowa Straż Pożarna.
c) Państwowa Inspekcja Pracy.
d) Najwyższa Izba Kontroli.

3. Zasady skutecznego gospodarowania odpadami w krajach należących do Unii

Europejskiej zostały określone w:
a) dyrektywach.
b) konwencji.
c) kodeksie pracy.
d) ustawie o ochronie środowiska.

4. Do obowiązków pracownika w zakresie bezpieczeństwa pracy należy:

a) organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
b) organizowanie stanowisk pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa pracy.
c) wykonywanie pracy w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa

i higieny pracy oraz stosowanie się do wydawanych w tym zakresie poleceń
i wskazówek przełożonych.

d) wykonywanie zaleceń Społecznego Inspektora Pracy.

5. Symbol E na gaśnicy oznacza, że jest ona przeznaczona do:

a) gaszenia ciał stałych, np., papieru.
b) gaszenia cieczy palnych.
c) gaszenia gazów.
d) gaszenia pożarów występujące w obrębie urządzeń elektrycznych pod napięciem.

6. Pracodawca polecił Ci wyrzucić na śmietnik zużyte świetlówki.

a) wyrzucisz je do pojemnika koloru żółtego.
b) wyrzucisz je do pojemnika koloru białego.
c) poprosisz pracodawcę o specjalną tubę (pojemnik na odpady przeznaczone do

recyklingu).

d) wyrzucisz świetlówki na śmietnik.

7. Czynnikiem szkodliwym w pracy mechanika precyzyjnego jest:

a) niedostateczne oświetlenie stanowiska pracy.
b) nadmierny wysiłek fizyczny podczas długotrwałego siedzenia.
c) obciążenie percepcyjne wzroku.
d) praca w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych podczas

czyszczenia mechanizmów precyzyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Podczas pracy na tokarce j należy bezwzględnie stosować

a) ubranie robocze, nakrycie głowy, obuwie robocze i i okulary ochronne.
b) ubranie robocze i rękawice ochronne.
c) ubranie robocze i obuwie ochronne.
d) ubranie robocze i nakrycie głowy.

9. Najskuteczniejszym sposobem ograniczania zagrożeń chemicznych jest:

a) stosowanie środków ochrony indywidualnej.
b) przestrzeganie instrukcji bezpiecznej pracy.
c) informowanie o zagrożeniu.
d) zamiana czynnika stwarzającego zagrożenie na mniej szkodliwy.

10. W sytuacji opisanej poniżej najskuteczniejsze działanie korekcyjne to:

Sytuacja

Opis awarii

Efekt awarii

Obsługa maszyny do czyszczenia
mechanizmów precyzyjnych.

Niespodziewany kontakt ze
żrącym środkiem chemicznym.

Oparzenie chemiczne
skóry.

a) używanie tylko sprawnych maszyn czyszczących.
b) stosowanie środków ochrony indywidualnej (okulary, rękawicę i odzież ochronna).
c) zachowanie środków ostrożności.
d) przestrzeganie instrukcji bezpiecznej pracy.

11. W sytuacji opisanej poniżej najskuteczniejsze działanie korekcyjne to:

Sytuacja

Opis awarii

Efekt awarii

Wiercenie otworu
w twardej
metalowej płytce.

Nadmierne drgania mechaniczne,
hałas, wyczuwalny zapach rozgrzanego
metalu i wiertła, widoczny spadek
obrotów silnika.

Uszkodzenie silnika wiertarki

a) wymieniasz wiertło na nowe, dobrze naostrzone.
b) przerywasz pracę i powiadamiasz nauczyciela o problemach.
c) próbujesz sam ustalić przyczynę awarii.
d) po ochłodzeniu silnika, pracujesz dalej.

12. Udzielanie pierwszej pomocy w przypadku oparzenia (zaczerwienienie skóry) polega na:

a) podaniu środków przeciwbólowych.
b) posmarowaniu miejsca oparzonego kremem nawilżającym.
c) chłodzeniu miejsca oparzonego zimną wodą przez co najmniej 20 minut.
d) chłodzeniu miejsca oparzonego środkiem gaśniczym np, gaśnicą śniegową (CO

13. Gaśnicę z symbolem B zastosujesz do:

a) gaszenia ciał stałych, np. papieru.
b) gaszenia cieczy palnych.
c) gaszenia gazów.
d) gaszenia pożarów występujące w obrębie urządzeń elektrycznych pod napięciem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. Spośród wymienionych zasad bhp wybierz tą, która wpływa bezpośrednio na

zabezpieczenie przed urazem oka:
a) zasada zachowania ostrożności.
b) zasada przestrzegania przepisów bhp.
c) zasada stosowania tylko sprawnych narzędzi.
d) zasada stosowania sprzętu ochrony indywidualnej.

15. Woda jako środek gaśniczy przeznaczona jest do:

a) gaszenia ciał stałych, np., papieru.
b) gaszenia cieczy palnych.
c) gaszenia gazów.
d) gaszenia pożarów występujące w obrębie urządzeń elektrycznych pod napięciem.

16. Czynnik szkodliwy powstający podczas szlifowania płytki metalowej to?

a) hałas.
b) temperatura.
c) mikroklimat.
d) pył z materiału obrabianego i ściernicy.

17. Do obsługi wiertarki stołowej zastosujesz:

a) środki ochrony wzroku.
b) środki ochrony układu oddechowego.
c) środki ochrony ciała (rękawice, fartuch ochronny).
d) ubranie robocze, obuwie robocze, nakrycie głowy, okulary ochronne.

18. Organem państwowego nadzoru i kontroli w zakresie bhp oraz prawnej ochrony pracy

pracowników młodocianych jest:
a) Państwowa Inspekcja Sanitarna.
b) Państwowa Straż Pożarna.
c) Państwowa Inspekcja Pracy.
d) Najwyższa Izba Kontroli.

19. W sytuacji opisanej poniżej najskuteczniejsze działanie korekcyjne to:

Sytuacja

Opis czynnika

Efekt dla zdrowia

Proces szlifowania metalowej części. Pył powstały podczas

szlifowania.

Kontakt z czynnikiem
szkodliwym.

a) szlifowanie tylko na mokro.
b) stosowanie okularów ochronnych.
c) zachowanie ostrożności.
d) użycie środków ochrony dróg oddechowych i wzroku oraz sprawnego odciągu pyłu.

20. Obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy zawiera:

a) artykuł 211 Kodeksu pracy.
b) artykuł 210 Kodeksu pracy.
c) artykuł 207 Kodeksu pracy.
d) artykuł 108 Kodeksu pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Bezpieczeństwo i zdrowie a warunki pracy. Podręcznik szkoleniowy. Dział Szkoleń KK

NSZZ „Solidarność”, Gdańsk 1992.

2. Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998.
3. http://www.recykling.pl.
4. Kowalewski S., Dąbrowski A., Dąbrowski M.: Zagrożenia mechaniczne. Centralny

Instytut Ochrony Pracy PIB, Warszawa 1997.

5. Kultura bezpieczeństwa. Materiały pomocnicze dla szkół ponadgimnazjalnych. CIOP

PIB, Warszawa 2006 (płyta DVD).

6. Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. Podręcznik dla szkół zasadniczych.

WSiP, Warszawa 1999.

7. Norma PN-N-18002:2000 System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne

wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.

8. Słomka-Romanowska I, Słomka A.: Zarządzanie ryzykiem zawodowym. TARBONUS,

Tarnobrzeg 2002.