WYMAGANIA DLA RAPORTÓW O BEZPIECZEŃSTWIE W ZAKŁADACH

O DUŻYM RYZYKU AWARII PRZEMYSŁOWEJ

Zgodnie z Art. 253 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony

środowiska, prowadzący zakład o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii
przemysłowej (ZDR) jest obowiązany opracować raport o bezpieczeństwie i zgodnie z
Art. 254 przedłożyć go właściwemu miejscowo komendantowi wojewódzkiemu PSP, jak
również wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska.

Taki zakład może rozpocząć swoją działalność dopiero po zatwierdzeniu raportu o

bezpieczeństwie. Ponadto w świetle wymagań Prawa ochrony środowiska raport o
bezpieczeństwie podlega, co najmniej raz na pięć lat analizie i uzasadnionym zmianom,
dokonywanym przez prowadzącego zakład o dużym ryzyku.

Raport o bezpieczeństwie powinien wykazywać, że:

 prowadzący zakład jest odpowiednio przygotowany do stosowania

programu zapobiegania awariom (PZA),

 w zakładzie zostały spełnione warunki zezwalające na wdrożenie systemu

bezpieczeństwa,

 przeanalizowano możliwości wystąpienia awarii przemysłowej, jak również

podjęto wszelkie konieczne środki do zapobiegania awariom,

 instalacja przemysłowa, w której znajduje się substancja niebezpieczna

została zaprojektowana w sposób zapewniający bezpieczeństwo,

 oraz został opracowany wewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy, a także

dostarczono wszelkie informacje do opracowania zewnętrznego planu
operacyjno-ratowniczego.

Bardzo istotną rzeczą jest fakt, iż według zmiany zawartej w ustawie z dnia 19

grudnia 2002 roku o zmianie ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych innych ustaw
(Dz. U. Nr 7, poz. 78 z dnia 23.01.2003r.) prowadzący zakład o dużym ryzyku miał
obowiązek przedstawić raport o bezpieczeństwie do dnia 30 czerwca 2003 r.

Natomiast z dniem 12 czerwca 2003 r. weszło w życie nowe

rozporządzenie

Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 maja 2003r. w sprawie

wymagań, jakim powinien odpowiadać raport o bezpieczeństwie zakładu o dużym

ryzyku (Dz. U. Nr 104, poz. 970), które zastąpiło dotychczasowe rozporządzenie

1

regulujące szczegóły związane z raportem o bezpieczeństwie.

Przede wszystkim nowe rozporządzenie porządkuje nazewnictwo, związane z

samą nazwą raportu, tzn. przyjmując nazwę ustawową „raport o bezpieczeństwie”, a nie
jak to było w starym rozporządzeniu „raport bezpieczeństwa”.

Przechodząc jednak od mniej istotnej rzeczy, jaką jest nazewnictwo, do bardziej

istotnych rzeczy, a mianowicie wymagań raportu o bezpieczeństwie, istotnym, jak

1

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 16 sierpnia 2001 r. w sprawie wymagań, jakim powinien

odpowiadać raport bezpieczeństwa oraz szczegółowych zasad jego weryfikacji (Dz. U. Nr 97, poz. 1058 z
11.09.2001r.)

również bardziej wygodnym jest fakt, iż dopuszcza się sporządzanie raportu w postaci
dostępnej na elektronicznych nośnikach informacji, po wcześniejszym uzgodnieniu z
odbiorcą.

Natomiast sama struktura raportu o bezpieczeństwie powinna zawierać, zgodnie z

ww. rozporządzeniem:

 informacje o zakładzie, jego działalności, systemie zarządzania oraz

organizacji, a w szczególności:

a) ogólny opis zakładu, wraz z opisem położenia geograficznego;
b) opis instalacji w zakładzie, z uwzględnieniem ich usytuowania przestrzennego,

odległości od pozostałych instalacji, terenów zamieszkałych, itp.;

c) opis procesów technologicznych, zawierający prowadzone operacje i procesy

fizykochemiczne, magazynowanie, a także gospodarkę odpadami;

d) opis niebezpiecznych substancji chemicznych, uwzględniający ich maksymalną

ilość i parametry fizykochemiczne;

 analizę możliwości wystąpienia awarii i informacje o środkach koniecznych

do zapobiegania im. Analiza ta związana jest przede wszystkim z
identyfikacją instalacji w zakładzie i rodzajów działalności mogących
stworzyć zagrożenie poważną awarią, opisem wszelkich możliwych
scenariuszy awarii i prawdopodobieństwa ich wystąpienia, wraz z
uwzględnieniem ich skutków, a także związana jest z opisem technicznych
i organizacyjnych środków zapobiegania awariom, jak również z
organizacją systemu alarmowania i działań ratowniczych,



informacje określające, że prowadzący zakład opracował program
zapobiegania awariom (PZA), który musi zostać przedstawiony
właściwemu organowi PSP do

30 września 2003r. oraz jest przygotowany

do jego stosowania, a w szczególności sposób wdrażania zasad w nim
określonych, a także częstotliwości jego oceny,



informacje, że zakład spełnia warunki do wdrożenia systemu
bezpieczeństwa. Najważniejszymi czynnościami są tu określenie
sposobów wdrażania zasad określonych w systemie bezpieczeństwa, a
także określenie częstotliwości oceny aktualności i skuteczności systemu
bezpieczeństwa,

 informacje świadczące o tym, że rozwiązania projektowe, konstrukcja oraz

eksploatacja instalacji zakładu zapewniają wystarczający poziom
bezpieczeństwa,



informacje, że prowadzący zakład opracował wewnętrzny plan operacyjno-
ratowniczy oraz dostarczył informacje do opracowania zewnętrznego planu
operacyjno-ratowniczego

2

. Wewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy

2

właściwy komendant wojewódzki PSP zobligowany jest sporządzić zewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy dla

ZDR do dnia 31 grudnia 2003 r.

należało przedstawić komendantowi wojewódzkiemu PSP do dnia 30
czerwca 2003 r.

Dodatkowo, wymienione wyżej informacje o zapewnianiu poziomu

bezpieczeństwa przez zastosowane w zakładzie rozwiązania projektowe, konstrukcję,
jak również eksploatację instalacji dotyczyć powinny w szczególności potwierdzenia
istnienia i określenia zasad wprowadzania zmian w zakładzie, jak również potwierdzenia
istnienia i określenia środków przedsięwziętych w celu kontroli zgodności z wymaganiami
bezpieczeństwa pracy.

Jeżeli w zakładzie przemysłowym (ZDR) zostały dokonane zmiany stanu

faktycznego, związane z postępem naukowo-technicznym, jak również w wyniku
powstałej awarii, prowadzący zakład jest zobligowany do poprawy raportu o
bezpieczeństwie, uwzględniającego zmiany w zakładzie. Zmieniony raport o
bezpieczeństwie musi być zatwierdzony przez właściwego miejscowo komendanta
wojewódzkiego PSP, a także należy go przekazać jednocześnie wojewódzkiemu
inspektorowi ochrony środowiska.

Cytowane wyżej rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej

jednoznacznie stwierdza, iż raport o bezpieczeństwie powinien obejmować instalacje
zakładu wraz z terenem, do którego prowadzący ZDR posiada tytuł prawny, jak również
tereny znajdujące się w pobliżu. Według ustawy Prawo ochrony środowiska

instalacją

jest stacjonarne urządzenie techniczne, zespół stacjonarnych urządzeń technicznych
powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i
położonych na terenie jednego zakładu, lub też obiekty budowlane niebędące
urządzeniami technicznymi ani ich zespołami, których eksploatacja może spowodować
emisję.

Ponadto komendant wojewódzki PSP powinien podać do publicznej wiadomości

informacje o zatwierdzonym przez niego raporcie o bezpieczeństwie lub też o jego
zmianach.

W przypadku, gdy skutki awarii przemysłowej mogą mieć zasięg transgraniczny,

komendant wojewódzki PSP powinien niezwłocznie przekazać ministrowi właściwemu do
spraw środowiska wszelkie niezbędne informacje w tym zakresie, wraz z raportem o
bezpieczeństwie.

Raport o bezpieczeństwie powinien zawierać również informacje uwzględniające

dane zawarte w zgłoszeniu zakładu przemysłowego (ZDR), programie zapobiegania
awariom, instrukcji technologicznej, stanowiskowej itp., jak również mapach i planach
zakładu.

W raporcie należy omówić także szkolenie personelu oraz podać, tak jak

wspomniano wyżej, czy w zakładzie i gdzie znajdują się instrukcje bezpieczeństwa.
Ponadto należałoby podać, czy w zakładzie są zatrudnieni pracownicy, którzy posiadają
zdolności i odpowiednią wiedzę do sprawdzenia prawidłowości istniejących instalacji.

Na zakończenie chciałbym jednoznacznie podkreślić, że umiejętność

sporządzania, jak również oceny raportów o bezpieczeństwie ma podstawowe znaczenie

dla wszystkich zajmujących się zagadnieniami bezpieczeństwa w przemyśle, dlatego
uważam, że należy na to zwrócić szczególną uwagę.