Łukasz Marchwioski
Grupa B
Farmacja

Psychospołeczne problemy osób
niepełnospawnych. Jak radzić sobie z
własną niedoskonałością w dobie kultu
ciała?

1. Wstęp

2. Konsekwensje niepełnej sprawności

a) Definicja roli społecznej
b) Wpływ ograniczenia sprawności na wykonywanie określonych zadao
c) Wpływ niepełnosprawności na postrzeganie siebie i innych
d) Indywidualne konsekwencje o charakterze społecznym

I.

Zmiana pozycji

II.

Zmiana ekonomiczna

III.

Zmiana oczekiwao

3. Inne indywidualne problemy osób niepełnosprawnych

4. Reakcja osób niepełnosprawnych na zmianę własnego statusu

społecznego

a) Reakcje negatywne
b) Reakcje pozytywne

5. Negatywne postawy wobec ograniczenia własnej sprawności

a) Dominująca postawa – rezygnacja
b) Postawy pozytywne – uznanie, przynależnośd, użytecznośd

6. Bariery w życiu osób niepełnosprawnych

Wstęp

Niepełnosprawnośd - długotrwały stan, w którym występują pewne ograniczenia w funkcjonowaniu
człowieka. Ograniczenia te spowodowane są na skutek obniżenia sprawności funkcji fizycznych lub
psychicznych. Jest to także uszkodzenie, czyli utrata lub wada psychiczna, fizjologiczna, anatomiczna
struktury organizmu.

Konsekwencje niepełnej sprawności

Rola społeczna – jest to zakres zadao, które człowiek spełnia (bądź powinien spełniad ze względu na
oczekiwania społeczne) wobec członków grupy społecznej, w której funkcjonuje. Oczekiwania te lub
zakresy urzeczywistnianych zadao są wyznaczone kulturowo przez normy i zwyczaje, przypisane
osobom w zależności od wieku, płci, pozycji w grupie. Wykonywanie określonych zadao daje
człowiekowi poczucie własnej wartości, akceptacji i satysfakcji.

Ograniczenie, całkowita utrata lub stały brak sprawności fizycznej i psychicznej ma wpływ na
wykonywanie oczekiwanych zadao. Pociąga to za sobą konsekwencje psychiczne, które można
scharakteryzowad jako poczucie mniejszej wartości lub utraty dotychczasowej własnej wartości,
pozycji i znaczenia w rodzinie, pracy, w środowisku społecznym oraz odrzucenia emocjonalnego przez
innych.

Indywidualne konsekwencje o charakterze społecznym:

- zmiana pozycji – z pracownika na osobę bez pracy lub pracującą w ograniczonym zakresie; z osoby
decydującej o sprawach rodziny na osobę uzależnioną od pomocy innych itp.

- zmiana ekonomiczna – od samodzielności ekonomicznej do ekonomicznego uzależnienia, czyli do
sytuacji gdzie człowiek jest uzależniony od pomocy z zewnątrz

- zmiana oczekiwao – wyznaczanie nowych ról kulturowo związanych z faktem, że jest się osobą
niepełnosprawną.

Członkowie grupy nie wyznaczają osobie niepełnosprawnej żadnych zadao. Oczekują tylko, że ta
osoba podporządkuje się innym i uzależni od ich decyzji, a także zrezygnuje z pełnienia
dotychczasowej funkcji. W razie ograniczenia sprawności w pracy zawodowej oczekuje się od
pracownika, by podjął wysiłek rehabilitacyjny w celu odzyskania zdolności do wykonywania pracy
zarobkowej.

Inne problemy osób niepełnosprawnych

Specyficznym i dośd rzadko podejmowanym tematem jest intymna, erotyczna sfera życia osób
niepełnosprawnych, ich aktywnośd seksualna oraz związane z nią problemy prokreacji.

Sfera potrzeb seksualnych nie przestaje istnied, gdyż nie istnieje kalectwo, nawet najcięższe, które
może zdusid i wyeliminowad potrzeby seksualne. Sferze tej towarzyszy potrzeba miłości, życzliwości i
przywiązania. Wyzwala ona szczególną mobilizację do aktywności, chęd życia, akceptację siebie w
tym stanie, w jakim człowiek aktualnie się znajduje.

Często małżeostwa osób chorych psychicznie i upośledzonych umysłowo nie są społecznie
akceptowane. Także z powodu utrudnionego kontaktu z rówieśnikami występują znaczne
ograniczenia szans na realizację tych właśnie potrzeb. Dlatego wśród osób niepełnosprawnych
znajdzie się więcej osób samotnych. Poza tym osobom niepełnosprawnym towarzyszy wiele obaw
związanych z tym, jak poradzą sobie zarówno z realizacją potrzeb seksualnych, jak też z ewentualnym
wychowaniem dzieci.

Reakcja osób niepełnosprawnych na zmianę własnego położenia
społecznego

Reakcje negatywne to wszystkie te, które nie sprzyjają dalszemu osoby niepełnosprawnej,
wyrównywaniu jej szans na normalne, w miarę samodzielne, aktywne i twórcze życie.

Reakcje pozytywne sprzyjają aktywności, twórczemu życiu i rozwojowi człowieka oraz zwiększają je go
szanse na normalne życie mimo ograniczeo, jeśli nie udało się ich uniknąd lub zlikwidowad.

Negatywne postawy wobec ograniczenia własnej sprawności

Wśród postaw negatywnych dominująca jest postawa rezygnacji. Może ona byd skutkiem szeregu
czynników:

- wynikad z niskiej autooceny

- wynikad z poczucia osamotnienia

- byd wynikiem subiektywnego poczucia krzywdy

Akceptację niepełnej sprawności uważa się na ogół za postawę pozytywną. Czasami jednak można ja
zaliczyd do postaw negatywnych. Wymienid tu należy akceptację niepełnosprawności ze względu na
korzyści jakie to niesie. Otóż, należy przyjąd, że ograniczenie sprawności umożliwia:

- ucieczkę od innych problemów uznanych za trudniejsze, na przykład odpowiedzialnośd za sprawy
rodzinne, zawodowe

- osiągnięcie wartości materialnych, jakie ze sobą niesie niepełnosprawnośd – na przykład uzyskanie
renty inwalidzkiej

- osiągnięcie wartości nie materialnych: większe zainteresowanie, troska, życzliwośd, gesty miłości,
których brakowało w codziennym życiu, a pojawiły się w związku z chorobą

Do postaw pozytywnych należy zaliczyd tylko te, które prowadzą do podejmowania przez osobę
niepełnosprawną działao zmierzających do poprawy poziomu własnej sprawności, odzyskania lub
całkowitego jej przywrócenia. Można tu wymienid trzy rodzaje motywacji:

1. Uznanie niepełnej sprawności jako wartości samej w sobie. Niepełnosprawnośd, znoszone z

jej powodu ograniczenia w życiu codziennym, przeżywane trudności, a nawet cierpienia
stanowią specyficzną wartośd.

2. Poczucie przynależności do dużej grupy osób niepełnosprawnych. Ten fakt daje świadomośd

solidarności i oparcia.

3. Poczucie użyteczności dla osób niepełnosprawnych; chęd pomagania innym jest bardzo silna,

widad to w aktywnym działaniu osoby niepełnosprawnej na rzecz innych osób, które z
różnych przyczyn gorzej sobie radzą ze swoimi problemami.

Bariery w życiu osób niepełnosprawnych

1. Bariera psychospołeczna

Przyczyna zaburzeo relacji pomiędzy ludźmi zdrowymi a niepełnosprawnymi:
człowiek skłonny jest ulegad pewnym stereotypom wyglądu i funkcjonowania
innych ludzi- traktowanie z dystansem ludzi inaczej wyglądających lub inaczej
zachowujących się.

2.

Bariery psychiczne:
a) Lęk, który człowiek odczuwa na myśl o chorobie lub kalectwie
b) W przypadku rodzica i niepełnosprawnego dziecka

3. Bariera ekonomiczna

a) Budżet rodzinny jest bardziej napięty przez specyfikę potrzeb osób

niepełnosprawnych

b) Zwiększona potrzeba na opiekę medyczną

4. Bariera architektoniczna

a) Brak przystosowania budynków dla potrzeb osób niepełnosprawnych
b) Braku przystosowanych krawężników, przejśd dla pieszych, autobusów

komunikacji miejskiej czy podjazdów.

Bibliografia:

1. Kawczyoska- Butrym Z., Niepełnosprawność- specyfika pomocy społecznej, Wydawnictwo

Śląsk, Kraków 1998

2. Ostrowska A., Sokołowska M., Socjologia kalectwa i rehabilitacji, Inst. Wydaw. CRZZ,

Warszawa 1980, s. 201

3. Tobiasz-Adamczyk B., Wybrane elementy socjologii zdrowia i choroby, Wydawnictwo UJ,

Kraków 1998