1

Pokrycie ciała

– poziom rozszerzony

Zadanie 1. (2 pkt)

Źródło: CKE 11.2006 (PR), zad. 3.

Zadanie 2. (1 pkt)

Źródło: CKE 11.2006 (PR), zad. 18.

Próbny egzamin maturalny z biologii

3

Poziom rozszerzony

Zadanie 3. (2 pkt)

Na rysunku przedstawiono fragment skóry człowieka.

Podaj nazwy struktur oznaczonych literami A i B oraz określ po jednej funkcji

charakterystycznej dla każdej z nich.

Element Nazwa

Funkcja

A

B

Zadanie 4. (1 pkt)

Na schemacie przedstawiono przekrój przez kosmek ze ściany jelita cienkiego człowieka

.

W tabeli poniżej zaznacz szereg (spośród I-IV), w którym literom A, B i cyfrom 1, 2

prawidłowo przyporządkowano odpowiednie określenia.

A B

1

2

I Naczynie

włosowate

Naczynie

limfatyczne

Transport cukrów

Transport aminokwasów

II Naczynie

limfatyczne

Naczynie

włosowate

Transport aminokwasów Transport kwasów

tłuszczowych

III Naczynie

włosowate

Naczynie

limfatyczne

Transport aminokwasów Transport kwasów

tłuszczowych

IV Naczynie

limfatyczne

Naczynie

włosowate

Transport kwasów

tłuszczowych

Transport cukrów prostych

10

Próbny egzamin maturalny z biologii

Poziom rozszerzony

Zadanie 17. (3 pkt)

Na rysunku przedstawiono przekrój przez głowę ryby. Strzałki oznaczają kierunek przepływu

wody.

a) Podaj nazwę procesu, który zachodzi w skrzelach.

b) Podaj nazwy dwóch opisanych na rysunku elementów budowy, które usprawniają

przebieg tego procesu w środowisku wodnym.

a) .................................................................................................................................................
b) .................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

Zadanie 18. (1 pkt)

Na rysunkach przedstawiono stosunek powierzchni do objętości ciała u trzech ssaków.

Zwierzęta te żyją w tych samych warunkach środowiska.

Określ zależność między względną utratą

ciepła przez powierzchnię ciała ssaków

a

stosunkiem powierzchni do objętości

ciała.

...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................

...........................................................................

Egzamin maturalny z biologii

Poziom rozszerzony

8

Zadanie 17. (2 pkt)

Wyróżnia się dwa rodzaje odporności: wrodzoną (nieswoistą) i nabytą (swoistą).
a) Podaj, w którym z tych rodzajów odporności następuje wytworzenie w organizmie

pamięci o patogenie.

.........................................................

b) Wśród podanych niżej sposobów obrony organizmu przed patogenami (A-D)

zaznacz ten, który jest odpowiedzią swoistą.
A. Wytwarzanie interferonu przez komórki zaatakowane przez wirusy.

B. Fagocytowanie patogenów przez granulocyty obojętnochłonne i kwasochłonne.

C. Wytwarzanie przeciwciał przez limfocyty B, które zetknęły się z patogenami.

D. Obecność w płynach ciała np. łzach, mleku, ślinie lizozymu uszkadzającego bakterie.

Zadanie 18. (2 pkt)

Wśród zaburzeń w funkcjonowaniu układu odpornościowego można wyróżnić trzy grupy:
I. niewydolność układu odpornościowego (niedobory immunologiczne),

II. niewłaściwie skierowana reakcja (autoimmunoagresja),

III. nadmierna aktywność układu odpornościowego (nadwrażliwość).
Podaj, do których z wymienionych grup zaburzeń (I-III) należą:

a) alergie ........... ,
b) AIDS ............. .

Zadanie 19. (2 pkt)

Działanie hormonów tarczycy (tyroksyny i trójjodotyroniny) polega na pobudzaniu

aktywności metabolicznej tkanek ustroju, co wyraża się zwiększonym zużyciem tlenu,

glukozy i tłuszczów na poziomie komórkowym. Pobudzają one również wchłanianie

węglowodanów oraz regulują metabolizm cholesterolu. Pobudzają też kurczliwość włókien

mięśniowych.

Do lekarza zgłosiła się bardzo szczupła kobieta skarżąca się na utrzymującą się od dłuższego

czasu podwyższoną temperaturę ciała, nerwowość, drżenie rąk, kołatanie serca.

Podczas badania stwierdzono tętno ponad 100 uderzeń/min., podwyższone ciśnienie tętnicze,

obniżony poziom cholesterolu we krwi, niskie stężenie TSH (tyreotropiny) oraz wysoki

poziom hormonów tarczycy.
a) Podaj, czy opisane objawy wskazują na niedoczynność tarczycy czy na nadczynność

tarczycy.

..............................................................

b) Wyjaśnij, dlaczego, w opisanym przypadku, we krwi występuje niskie stężenie

tyreotropiny.

.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................

2

Zadanie 3. (1 pkt)

Źródło: CKE 2007 (PR), zad. 31.

14

Egzamin maturalny z biologii

Poziom rozszerzony

1. promienie UV odbite od powierzchni skóry

2. promienie UV pochłonięte przez melaninę

3. promienie UV wnikające w głąb skóry

Zadanie 30. (1 pkt)

Osiągnięciem inżynierii genetycznej jest opracowanie technik, dzięki którym otrzymuje się

organizmy transgeniczne.

Zaznacz dokończenie zdania spośród A – D, które poprawnie definiuje organizmy

transgeniczne.
Są to organizmy

A. do których genomu zostały sztucznie wprowadzone fragmenty DNA innego gatunku.

B. których komórki płciowe mają zmieniony DNA na skutek działania czynników

mutagennych.

C. o jednakowym składzie genetycznym, posiadające cząsteczki DNA o takiej samej

sekwencji nukleotydów.

D. których potomstwo ma zmienione DNA w porównaniu do organizmów rodzicielskich.

Zadanie 31. (1 pkt)

Rysunki przedstawiają drogę promieni UV padających na skórę niechronioną żadnym

kremem (rys. A) oraz padających na skórę pokrytą kremem z filtrem UV (rys. B).

Na podstawie analizy rysunków wyjaśnij, dlaczego stosowanie kremów z filtrem UV

obniża ryzyko wystąpienia choroby nowotworowej skóry.

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 32. (2 pkt)

W przyrodzie istnieje wiele przypadków, gdy przedstawiciele jednego gatunku są silniejsi

od przedstawicieli innego gatunku w sensie dosłownym. Na przykład na ulicach naszych

miast gawrony odpędzają gołębie, a te z kolei odpędzają wróble od pokarmu wysypanego dla

nich przez ludzi. Wróble natomiast odbierają sikorkom skrzynki lęgowe.
Podaj nazwę zależności przedstawionej w powyższym tekście oraz określ, do którego

rodzaju stosunków między populacjami (antagonistyczne, nieantagonistyczne

czy neutralne) należy ta zależność.
.......................................................................................................................................................

rys. A

rys. B