1

Ź

Ź

r

r

ó

ó

d

d

ł

ł

a finansowania

a finansowania

sektora MSP

sektora MSP

Venture Capital

Venture capital

Termin

venture capital

jest niekiedy tłumaczony

jako kapitał

wysokiego ryzyka

. Nie jest to jednak

ujęcie poprawne, a przynajmniej nie w pełni
adekwatne, ponieważ z finansowaniem za
pośrednictwem venture capital wiąże się
ponadprzeciętne ryzyko, ale nie jest ono jedynym
elementem charakteryzującym to zjawisko
ekonomiczne. Bowiem wysokiemu ryzyku
towarzyszy oczekiwanie dużego sukcesu
związanego z inwestycją, a tym samym i
ponadprzeciętnego zysku.

Venture capital w USA

Najlepiej

rozwinięty

rynek

venture

capital

ukształtował się w Stanach Zjednoczonych

łatwość zakładania nowych firm

sprzyjający klimat i silna motywacja dla
wprowadzania nowych technik i technologii

liczna kadra innowacyjnie nastawionych
menedżerów

rozwinięty rynek kapitałowy itd.

Venture capital

Natomiast w krajach europejskich

bariery podatkowe i administracyjne przez
długi okres hamowały rozwój venture
capital.

Wielka Brytania (okres drugiej połowy lat
czterdziestych).

Europa kontynentalna (lata 60-te)

odbudowy gospodarek ze zniszczeń
wojennych oraz

polityki

opierającej

się

na

silnym

interwencjonizmie przy ograniczeniu roli
rynku,

polityka przemysłowa nastawiona była
przede wszystkim na wspieranie dużych i
ś

rednich przedsiębiorstw, przy zaniedbaniu

małych firm stanowiących naturalną bazę
rozwoju rynku venture capital,

Europa kontynentalna

dopiero odwrót od interwencjonizmu i
coraz większa liberalizacja gospodarek
europejskich w latach siedemdziesiątych
pobudziły dynamiczny rozwój średnich i
małych przedsiębiorstw oraz stworzyły
bodźce do ożywienia rynku venture capital.

2

Europa kontynentalna

postępująca

globalizacja

działalności

gospodarczej i większa otwartość na nowe
instrumenty finansowe oraz rosnąca
konkurencja skłoniły przedsiębiorstwa
europejskie do szerszego korzystania z
finansowania za pomocą venture capital.

Venture capital w świetle

Strategii Lizbońskiej

Do podstawowych barier rozwoju rynku

venture capital można zaliczyć:

młodą (słabo zorganizowaną) kulturę
organizacyjną,

strach przed ryzykiem.

Venture capital w świetle

Strategii Lizbońskiej

Duże przedsiębiorstwa

W Europie kilkuprocentowym dawcą
kapitału (8,9%) były duże
przedsiębiorstwa. Jednak w Polsce są one
praktycznie nieobecne

Banki - venture capital

Banki niechętnie uczestniczą w finansowaniu

venture capital

zasady ostrożności,

awersji do ryzyka (nie inwestują bez specjalnych
zabezpieczeń),

przepisy prawa bankowego wyznaczają górne
limity angażowania środków w udziały
przedsiębiorstw

W Europie 25%

Venture capital- Państwo

Inwestor pasywny

stawia do dyspozycji przedsiębiorstw
potrzebny im kapitał za pośrednictwem
prywatnych funduszy venture capital, które
reinwestują w dziedzinach i na warunkach
określonych przez państwo.

Inwestor aktywny

przez zakładanie publicznych funduszy
venture capital i wyposażenie ich w
niezbędne środki

Venture capital- Państwo

najczęściej ogranicza się jednak do
tworzenia:

centrów wynalazczych,

parków technologicznych,

prowadzi doradztwo innowacyjne.

3

Venture capital w świetle Strategii Lizbońskiej

OFE

Kolejny rezerwuar kapitału to oszczędności
zgromadzone w otwartych funduszach emerytalnych
(OFE). Obecnie są one w Polsce największym
magazynem kapitału inwestycyjnego. Na koniec roku
2003 ich aktywa wynosiły 44,8 mld zł. Szacuje się,
ż

e w roku 2010 będzie to już ok. 168 mld zł.

Z badań przeprowadzonych na zlecenie EVCA
wynika, że inwestorzy instytucjonalni dla uzyskania
optymalnej relacji ryzyko/zysk powinni ok. 5-10%
swoich aktywów alokować w rynek venture capital i
private equity, co oznacza, że ich kapitały będą miały
bardzo duże znaczenie dla tego rynku.

Venture capital

Gospodarka polska

Negatywny wpływ na rozwój rynku
venture capital ma również gospodarka
polska, która oferuje wiele możliwości
stosunkowo szybkiego zarobku przy nie
największym ryzyku. Np. inwestowanie w
papiery dłużne finansujące deficyt
budżetowy.

Preferowana wielkość inwestycji przez fundusze

venture capital działające na rynku polskim

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

<0,5

0,5-2

2-5

5-10

10-30

30-50

50-100

>100

Preferowany czas inwestycji

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

<3

3-5

3-7

3-10

>10

Sposoby dezinwestycji preferowane przez fundusze

działające na rynku polskim

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

inwestor

strategiczny

sprzeda

ż

umorzenie

giełda

Wnioski

do spółki Enterprise Investors zarządzającej
kapitałami Polsko - Amerykańskiego Funduszu
Przedsiębiorczości i Polskiego Prywatnego
Funduszu Kapitałowego napłynęło w ciągu 5 lat
kilka tysięcy wniosków, z których szczegółowej
analizie poddano ok. tysiąca, aby wybrać do
realizacji 46

w Europie działa kilkaset funduszy oferujących
venture capital. W ciągu roku dysponowały one
na cele inwestycyjne kwotą ok. 48 mld Euro. Z
tej formy finansowania skorzystało 10 000

4

Wnioski

Bariery ograniczające rozwój rynku venture

capital:

brak odpowiedniej polityki publicznej
(postęp technologiczny, system
ekonomiczny, prawny, społeczny),

słaba podaż kapitałów ze strony źródeł
krajowych,

brak przejrzystego podatkowo wehikułu
inwestycyjnego

Charaktrystyka Venture Capital

w Polsce - 2007 rok

Zwykle fundusze v.c. nie angażują się w
bezpośrednie zarządzanie firmą, ale utrzymują
kontrolę.

Głównym celem inwestorów jest wzrost wartości
firmy.

Kapitał zawsze jest przeznaczony na konkretny
cel, np.: zakup maszyn i urządzeń, technologii,
nowoczesnych narzędzi sterowania produkcją itd.

Osiągnięte zyski firma w całości przeznacza na
inwestycje.

Formy finansowania venture

capital

1.

Finansowanie fazy zasiewów (seed
capital)

Cel: na zbudowanie prototypu produktu,

przeprowadzenie wstępnych B+R,

przygotowanie biznes planu,

opłacenie procedury patentowej.

Finansowanie startu (start-up)

Kapitał przeznaczony na rozpoczęcie działalności
i wejście nowego produktu na rynek.

W Polsce najczęściej dotyczy:

inwestycji z obszaru tzw. wysokich technologii,

finansowania prac końcowych nad rozwojem
produktu,

uruchomienie przedsięwzięcia.

Wczesny rozwój oraz ekspansja

i wzrost

Większość funduszy preferuje inwestycje
w już istniejące firmy

Kapitał przeznaczany jest na:

Finansowanie dużych potrzeb
inwestycyjnych

Rozwinięcie sieci dystrybucji

Często emisja akcji

Wykup menedżerski

Grupa menedżerów kupuje akcje i
przejmuje kierownictwo

w Polsce nie istnieje

na Zachodzie bardzo popularne

5

Prywatyzacja

Charakterystyczne dla gospodarek Europy
Wschodniej,

Udział venture capital polega na
przeprowadzeniu prywatyzacji

Restrukturyzacja

Venture capital pomaga firmie w
przeprowadzeniu restrukturyzacji
finansowej, gdy problemem jest zadłużenie
i brak kapitału

Przygotowuje program restrukturyzacji
operacyjnej, gdy są błędy w zarządzaniu

Joint venture

Rola venture capital polega na zbudowaniu
silnej struktury organizacyjnej (znajomość
rynku lokalnego)

Gdy partner osiągnie swoje cele venture
capital odsprzedaje mu swoje udziały lub
akcje

Przedmiot szczegółowej analizy

Przedsiębiorca i kierownictwo

To główny czynnik poddawany analizie

Fundusz żąda:

Opisu stanowisk

(wykształcenie,

doświadczenie zawodowe)

Ocena kwalifikacji

przeprowadzona na

podstawie dyplomów, ukończonych
kursów i szkoleń

Przedmiot szczegółowej analizy

-

Produkt

Techniczna wykonalność produktu

Możliwość wprowadzenia nowych
generacji tego produktu

Normy bezpieczeństwa, ochrona
ś

rodowiska

Koszty dalszych prac badawczych

Reakcje rynku na nowy produkt

Przedmiot szczegółowej analizy

-

Rynek

Określenie konkurencji

Popyt

Przewidywany rozwój (rynek nasycony)

Rodzaj występujących na rynku grup
klientów i ich wymagania odnośnie
produktu, ceny, jakości

6

Przedmiot szczegółowej analizy

- finansowanie

Przedsiębiorstwo musi przedstawić:

Bilans

Rachunek zysków i strat, zestawienie
przepływów pieniężnych za okres 3 lat

Koszty wniesienia udziałów kapitałowych
do przedsiębiorstwa

Planowane kształtowanie się płynności

Zakończenie współpracy

Sprzedaż akcji lub udziałów inwestorowi
strategicznemu

Wprowadzenie przedsiębiorstwa na giełdę

Sprzedaż menedżerom

Business Angels

Grupa nieformalnych inwestorów ( wiosna 2006
– 50, wiosna 2007 – 100)

Ma na celu kojarzenie twórców innowacyjnych
firm o dużym potencjale wzrostu z inwestorami

BA mają profil ogólnobranżowy

Wielkość typowej inwestycji – między 200 tys. zł
a 5 mln zł ( w wyjątkowych przypadkach do 10
mnl zł)

Przeznaczony dla firm we wczesnej fazie
rozwoju

Business Angels

to osoba prywatna z doświadczeniem biznesowym i ogromnym
kapitałem, które inwestują w firmy w fazie „zalążkowej” oraz we
wczesnym etapie rozwoju.

Anioł inwestuje w ludzi, którzy mają ciekawe, innowacyjne pomysły,
ale nie maja kapitału na ich wdrożenie w życie.

Aniołowie Biznesu wnoszą do spółki nie tylko środki finansowe, ale
także wiedzę, doświadczenie w danej branży, oraz kontakty z innymi
przedsiębiorcami.

inwestując w przedsięwzięcia obarczone bardzo dużym ryzykiem w
zamian oczekują udziału właścicielskiego w przedsięwzięciu (do
50%) oraz wysokich stóp zwrotu z zainwestowanego kapitału.

Inwestycje Aniołów mają charakter długoterminowy (od 3 do 7 lat).

Inwestor wycofuje się w momencie osiągnięcia znacznego wzrostu
zainwestowanych środków, bądź też w sytuacji, gdy nie ma już
perspektyw na sukces przedsięwzięcia.

Polskie sieci Aniołów Biznesu:

Lewiatan Business Angels www.lba.pl
Polska Sieć Aniołów Biznesu

www.polban..pl

Lubelska Sieć Aniołów Biznesu

www.lsab.lublin.pl

Małopolska Sieć Aniołów Biznesu RESIK

www.resik.pl

Ś

ląska Sieć Aniołów Biznesu SilBAN

www.silban.pl

Strategie finansowania spółki

Konserwatywna,

Zrównoważona,

Agresywna.

7

Strategia konserwatywna

polega na przewadze finansowania kapitałem
własnym. W miarę możliwości potrzeby
inwestycyjne pokrywane są na drodze
samofinansowania oraz emisji akcji.

nadwyżka wpływów z emisji lokowana jest w
zbywalne papier wartościowe i stopniowo
zużywana na finansowanie potrzeb
inwestycyjnych spółki.

Strategia zrównoważona

polega na finansowaniu długoterminowych
programów inwestycyjnych kombinacją
kapitałów własnych i obcych,

ustala się optymalny poziomu zadłużenia,

w sytuacji gdy potrzeby inwestycyjne
przewyższają możliwości samofinansowania
wspieranego proporcjonalnym zadłużeniem,
przeprowadzane są emisje akcji, pokrywające
potrzeby inwestycyjne w horyzoncie czasowym
od 1—3 lat.

Strategia agresywna

polega na finansowaniu potrzeb inwestycyjnych
przedsiębiorstwa samofinansowaniem i długiem,
podobnie jak w strategii zrównoważonej,

jednak gdy potrzeby inwestycyjne są większe to
więcej środków pozyskuje się poprzez
zadłużenie, skrajnie aż do pełnego wykorzystania
zdolności kredytowej przedsiębiorstwa,
jednocześnie zwiększając ryzyko finansowe na
skutek realizowanej strategii finansowania.