ok. 960 – objęcie rządów przez Mieszka I
965 – ślub Mieszka I z Dobrawą
966 – chrzest Mieszka I

Przyczyny chrztu Polski: Kościół pomagał w umacnianiu autorytetu władzy monarszej, organizacja kościelna
usprawniała funkcjonowanie państwa, jednolita religia zastępowała pogańskie wierzenia lokalne, umacniała
łączność ziem polskich, stwarzała dodatkowe więzi.
Skutki chrztu: biskupi zajęli wysokie stanowiska w hierarchii politycznej, powstanie biskupstwa w
Poznaniu(968), zjazd gnieźnieński, rozwinięcie się organizacji kościelnej, jedność kościelna w postaci
arcybiskupstwa gnieźnieńskiego stała się istotnym elementem zjednoczenia państwa.
ok. 990 – przekazanie opieki nad Polską św. Piotrowi
992 – śmierć Mieszka I (podział państwa na synów, jednak Bolesław Chrobry pokonał braci i sam przejął tron)
trybut – opłata składana innemu władcy (państwu) jako wyraz zależności
Diagome iudex – 990r – dokument sporządzony dla papieża, były tam zawarte informacje nt. granic państwa
polskiego.

1000 – zjazd w Gnieźnie (przyjazd z pielgrzymką do grobu św. Wojciecha cesarza Ottona III;

zawarto układ na

mocy którego powołano arcybiskupstwo w Gnieźnie i 3 podległe mu biskupstwa – we Wrocławiu, Krakowie i
Kołobrzegu, uregulowano także status biskupstwa w Poznaniu. Bolesław Chrobry otrzymał prawo mianowania
– inwestytury biskupów. Otton III zwolnił Polskę z płacenia trybutu.)
1002 – śmierć Ottona II

1025 – koronacja i śmierć Bolesława Chrobrego
Mieszko II – 1025-1034; po śmierci Bolesława Chrobrego sąsiedzi upominali się o swoje ziemie: Niemcy o
Milsko i Łużyce, Czesi o Morawy, Węgrzy o Słowację, Ruś Kijowska o Grody Czerwieńskie. Mieszko II
utracił wszystkie, zdobyte przez ojca ziemie, co umożliwiło wystąpienie przeciwko jemu jego braci (Ottona i
Bezpryma). Bunt zakończył się wygnaniem Mieszka II. Po śmierci Bezpryma odzyska tron.
1034 – objęcie tronu przez Kazimierza Odnowiciela (syna Mieszka II). Został wygnany z kraju przez
możnych.
1038 – wyprawa księcia czeskiego Brzetysława na Polskę – niezatrzymywany przez nikogo doszczętnie
zniszczył Wielkopolskę, złupił Gniezno (relikwie św, Wojciecha) i przyłączył Śląsk do Czechów.
Odnowa Polski przez Kazimierza Odnowiciela – otrzymał od cesarza pomoc zbrojną, zawarł sojusz z
ruskim księciem Jarosławem Mądrym, ożenił się z siostrą Jarosława, odzyskał Wielkopolskę i Kujawy.
Pokonał Miecława i odzyskał Mazowsze, przyporządkowały mu się także wschodnie i zachodnie Pomorze. W
1054 odzyskał Śląsk. Dążył do odbudowy struktur państwowych i kościelnych, przeniósł stolicę do Krakowa.
Odbudował zniszczone kościoły, zakładał klasztory i sprowadzał do kraju duchownych.
1058 – śmierć Kazimierza Odnowiciela – objęcie rządów Bolesława Szczodrego.
1075 – powstanie biskupstwa w Płocku
1069 – przyłączenie Grodów Czerwieńskich do Polski przez Bolesława Szczodrego
Bolesław Szczodry utracił Pomorze.
1076 – koronacja Bolesława Szczodrego (bez zgody króla niemieckiego Henryka IV – był on w konflikcie z
papieżem Grzegorzem VII)
1079 – wygnanie z kraju Bolesława Szczodrego. Miało to miejsce po zabójstwie biskupa krakowskiego-
Stanisława. Miejsce na tronie Bolesława zajął jego młodszy brat- Władysław Herman. - wycofał się z polityki
zagranicznej prowadzonej przez swojego poprzednika (B. Szczodrego) i znowu zaczął płacić Czechom trybut
ze Śląska. Doszedł do władzy dzięki buntownikom. Sieciech (jeden z buntowników) - Władysław Herman
mianował go komesem pałacowym(palatynem- najważniejszym urzędnikiem państwa). Uzyskał ogromny
wpływ na władcę. Palatyn wynosił na urzędy swoich krewnych i przyjaciół. Spotkało się to z gwałtowną
reakcją możnych. Nie mogąc wpłynąć na Hermana-wykorzystali jego synów. Po kilku latach kłótni udało się
odsunąć Sieciecha i wygnać go z kraju. Skorzystali na tym synowie księcia (Zbigniew i Bolesław Krzywousty)
otrzymali od ojca własne dzielnice.
1102 – śmierć Władysława Hermana, kolejny podział na dzielnice – Zbigniew otrzymał Wielkopolskę i
Mazowsze, Bolesław Krzywousty – Małopolskę i Śląsk. Ojciec nie wyznaczył księcia zwierzchniego, między
braćmi wybuchł spór o pierwszeństwo. Dzięki poparciu władców Rusi i Węgier przewagę uzyskał Bolesław.
Zbigniew uciekł z kraju. Po stronie wygnańca stawił się król Niemiec Henryk V, wykorzystując ten dogodny
pretekst do podporządkowania sobie Krzywoustego.
1109 – wyprawa niemiecka(Henryka V na Polskę) – klęska Henryka V. Zbigniew nie mając zagranicznego
poparcia przestał być groźny i Bolesław Krzywousty zgodził się na jego powrót. Po przyjeździe do Polski
Zbigniew został pojmany i oślepiony- potem zmarł.
1119 – podbicie Pomorza Wschodniego i w 1121 Pomorza Zachodniego
1124 i 1128 – misje chrystianizacji Pomorza Zachodniego biskupa Ottona z Bambergu.
1138 – śmierć Bolesława Krzywoustego – podział dzielnicowy Polski: Władysław II – Śląsk, Bolesław
Kędzierzawy – Mazowsze, Mieszko Stary – Wielkopolska, Henryk – Ziemia Sandomierska + dzielnica
senioralna (ziemia krakowska, ziemia łęczycko-sieradzka, Kujawy i Pomorze Gdańskie) należąca zawsze do
najstarszego księcia zwierzchniego – podlegali mu wszyscy Piastowie. Po jego śmierci księciem zwierzchnim
został Władysław II.
państwo patrymonialne – traktowane jako własność panującego
regalia – liczne uprawnienia zarezerwowane dla panującego
urzędnicy dworscy stanowili otoczenie władcy; na czele dworu stał palatyn; kanclerz nadzorował książęcą
kancelarię i kierował polityką zagraniczną; cześnik – zarządzał książęcą piwnicą z napojami; koniusz – dbał o
konie i stajnie.
Administracja: prowincje(na czele stał kasztelan głównego grodu) – grody(kasztelanowie) – opola(wspólnoty
sąsiedzkie)
Daniny (opłaty na rzecz władcy): poradlne- płacone od "radła" czyli określ. obszary, który można było w
ciągu jednego dnia zaorać radlem; podymne-płacone od gospodarstwa; powołowe- płacone od powierzchni,
którą mogą zaorać dwa woły w ciągu roku; narzaz- opłata za wypas bydła.
HIERARCHIA SPOŁECZNA: możni(urzędnicy dworscy, naczelnicy prowincji, kasztelanowie grodowi –
sprawowali władzę administracyjną z rozkazu monarchy, mieli obowiązek udziału w wojnie);
rycerze(wojowie); wolni chłopi(dziedzice, kmiecie – najliczniejsza grupa, płacili daniny, byli właścicielami
swojej ziemi); niewolnicy(byli własnością swojego pana, nie mieli własności osobistej.
fundacja – założenie (kościoła, klasztoru), diecezja – obszar przyporządkowany biskupowi, episkopat –
biskupi prowincji kościelnej, obejmującej obszar jednego państwa.
1146 – wygnanie z kraju Henryka II – nowym princepsem został Bolesław Kędzierzawy.
1173 – Mieszko Stary zostaje seniorem rodu.
1177 – objęcie tronu przez Kazimierza Sprawiedliwego
1180 - Zjazd w Łęczycy, wybór Kazimierza Sprawiedliwego na tron krakowski; obalenie testamentu
Krzywoustego.
1194 – śmierć Kazimierza Sprawiedliwego, wybór na władcę jego syna Leszka Białego, ostatniego władcę
dzielnicowego.
1227 – śmierć Leszka Białego. Jego panowanie można uznać za właściwy początek rozbicia dzielnicowego w
Polsce. Przestała istnieć ogólnopolska władza seniora i jedność polityczna kraju. Książęta prowadzili ze sobą
częste wojny. O tym, że kraj rozpadł się na niezależne dzielnice, zdecydowało kilka powodów: coraz
większe rozrodzenie dynastii Piastów - każdy domagał się własnej dzielnicy, przemiany społeczne w Polsce w
XII w - zwiększały się majątki możnych i Kościoła, powstanie elit dzielnicowych, skupionych wokół coraz
większej liczby dworów książęcych.
Książęta robili wiele, aby opanować Małopolskę i przyporządkować sobie całe państwo. Henryk Brodaty –
udało mu się podbić część Wielkopolski, zdobył Kraków.
1238 – śmierć Henryka Brodatego, przejęcie władzy przez Henryka Pobożnego.
1241 – najazd Mongołów – złupili oni Małopolskę; - bitwa pod Legnicą; śmierć Henryka Pobożnego.
1259 i 1287 – kolejne najazdy Mongołów.
1181 – Pomorze Zachodnie staje się lennem niemieckim.
1308 – utrata Pomorza Gdańskiego na rzecz Krzyżaków.
1226 – sprowadzenie przez Konrada Mazowieckiego Krzyżaków – przekazanie im ziemi chełmińskiej.
PRZYCZYNY ZJEDNOCZENIA ZIEM POLSKICH: wspólny język, zwyczaje i prawo, jedna organizacja
kościelna, jedna dynastia, tradycja historyczna i pamięć o dawnej świetności Polski. Czynniki te
wpływały na tworzenie się w XIII w. polskiej świadomości narodowej. W połowie XIII w. coraz cześciej
nawoływano do zjednoczenia ziem PL i odnowienia Królestwa PL. Czynili tak zwłaszcza duchowni, a jednym
z gł. orędowników zjednoczenia był Jakub Świnka.Za zjednoczeniem opowiadali się także mieszczanie. Liczne
wojny i granice między księstwami utrudniały podróżowanie- prowadzenie handlu. Zjednoczenie popierało też
wielu możnych- uznali, że małe księstwa nie dają większych możliwości zrobienia kariery i wzbogacenia się.
1295 – koronacja na króla Polski Przemysła II
1296 – zamordowanie Przemysła II w Rogoźnie
1300 – koronacja na króla Polski Wacława II
1305 – śmierć Wacława II, 1306 – śmierć jego syna Wacława III ,- odzyskanie przez Władysława Łokietka
Małopolski, Kujaw, ziemi łęczycko-sieradzkiej.
1314 – odzyskanie Wielkopolski przez Łokietka
1320 – koronacja Władysława Łokietka w Krakowie. Niewiele interesował się sprawami wewnętrznymi. Za
jego czasów Polska była zlepkiem kilku dzielnic, które złączone były osobą jednego władcy. Łokietkowi nie
udało się doprowadzić do ujednolicenia państwa. Jego żywiołem była polityka zagraniczna. Nie udało się
odzyskać Pomorza, stracono ziemię dobrzyńską i Kujawy.
1333- umarł Władysław Łokietek- pozostawił po sobie: konflikty z sąsiadami, słaba pozycję międzynarodową
mało zintegrowane państwo wewnętrznie.
1333 – 1370 – panowanie Kazimierza Wielkiego.
Wielkie znaczenie przywiązywał do uczynienia z Polski jednolitego państwa. Jego plan przebudowy kraju
streszczał się w haśle "jeden król, jedna moneta, jedno prawo". Zakładał on budowę scentralizowanej
monarchii. (przystąpił przede wszystkim do uporządkowania prawa i administracji, zorganizował dość
sprawnie funkcjonujący sytem rządów oparty na urzędzie starosty, nie zlikwidował dotychczasowych urzędów
ziemskich, ale zabrał im realne kompetencje, stworzył urzędy centralne, których kompetencje obejmowały całe
państwo (najważniejszy kanclerz), zadbał o ujednolicenie prawa w całym państwie, stworzył w Krakowie sąd
najwyższy prawa niemieckiego, zakłądał liczne wsie i miasta, popierał kupców, nadając im liczne przywileje,
przeprowadził reformę monetarną(grosze krakowskie) W efekcie: dochody króla się zwiększyły. Umożliwiło to
masową akcję budowlaną w kraju.
1343 – pokój z Krzyżakami w Kaliszu – Polska zrzekła się Pomorza Gdańskiego, ale zyskała Kujawy.
1335 – wykupienie przez Kazimierza Wielkiego czeskich praw do polskiego tronu
1348 – pokój w Namysłowie – Polska zrzekła się pretensji do Śląska
1340 – śmierć księcia Rusi Czerwonej
1349 – zdobycie Rusi Czerwonej wraz ze Lwowem i Haliczem przez Kazimierza Wielkiego
1365 – zdobycie Podola
1366 – zdobycie Wołynia
1351 – złożenie hołdu lennego królowi przez książąt mazowieckich
1364 – utworzenie uniwersytetu w Krakowie
1370 – śmierć Kazimierza Wielkiego
1370 – 1382 - panowanie Ludwika Andegaweńskiego.
1374 – przywilej w Koszycach – nadany przez Ludwika Andegaweńskiego Szlachta uzyskała następujące
przywileje: zwolnienie z poradlnego z wyjątkiem 2 groszy z łanu kmiecego i 4 grosze z dóbr klasztornych
(wcześniej podatek wynosił 12 groszy dla szlachty i 24 dla duchowieństwa); zobowiązanie do nie ustanawiania
nowych podatków bez zgody rycerstwa(z wyjątkiem stałego podatku); zwolnienie od obowiązku budowy i
naprawy zamków (z wyłączeniem sytuacji, gdy odbudowy wymagałyby umocnienia pograniczne, zagrożone
wojną, lub gdy na budowę nowego zamku wyraziłaby zgodę cała szlachta); urzędy tylko dla Polaków (np.
starosta, urzędy ziemskie (wojewoda, kasztelan) dla szlachty danej dzielnicy; za służbę wojskową poza
granicami kraju szlachta otrzymywała żołd (w przypadku dostania się szlachty do niewoli w czasie wyprawy
zagranicznej, król refundował koszty wykupu szlachty z niewoli); zwolnienie szlachty z obowiązku
utrzymywania dworu królewskiego w czasie jego podróży po kraju; zwolnienie z budowy miast i mostów.
1384 – koronacja na króla Polski Jadwigi Andegaweńskiej
OSADNICTWO NA PRAWIE NIEMIECKIM
lokacja – założenia miasta lub wsi
łan - miara wielkości ziemi, wynosił ok. 17 ha (łan chełmiński) lub 24 ha (łan frankoński).
Zmiany w technice rolnej (upowszechnienie się trójpolówki), nowe narzędzia (pług z odkładnicą, brony),
pozwalały uzyskiwać wyższe plony i wyżywić większą liczbę ludności. Wzrost demograficzny zwiększał
zapotrzebowanie na ziemie uprawną. Trzebiono więc lasy zwiększając areał upraw. W interesie posiadaczy
ziem: książąt, rycerzy i

Kościoła

leżało zakładanie nowych wsi. Osadnictwo nabrało cech

trwałości. Nowo

lokowane wsie organizowane były w sposób wzorowany na organizacji miast niemieckich dlatego ten rodzaj
osadnictwa nazywamy osadnictwem na prawie niemieckim.
Podstawą tej organizacji była umowa zawarta pomiędzy panem gruntu, a osadnikami w imieniu których
występował

zasadźca

. Chłopi otrzymywali jednakową ilość ziemi; gospodarstwo chłopskie stanowiło własność

pana i z tego tytułu otrzymywał on z niego czynsz

oraz daniny w naturze; przez pierwsze lata obowiązywała

wolnizna (od 2 do 24 lat), był to okres na zagospodarowanie, w którym chłopi zwolnieni byli od świadczeń;
prawo opuszczenia wsi chłop uzyskiwał po odpracowaniu tylu lat ile wynosiła wolnizna, pod warunkiem, że
uregulowane zostały wszystkie świadczenia na rzecz właściciela gruntu; chłopi byli osobiście wolni; sądem
pierwszej instancji była wybierana przez osadników ława wiejska; zasadźca(pośrednik między księciem a
osadnikami) zostawał

sołtysem

, przysługiwało mu większe gospodarstwo, prawo do prowadzenia karczmy i

młyna oraz części świadczeń chłopskich; przewodniczył też ławie wiejskiej.