„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Marek Zalewski

Posługiwanie się dokumentacją techniczną 731[04].O1.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr inż. Anna Kordowicz-Sot
mgr inż. Wojciech Klimasara



Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Marek Zalewski



Konsultacja:
inż. Teresa Piotrowska













Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 731[04].O1.03.
„Posługiwanie się dokumentacją techniczną”, zawartego w programie nauczania dla zawodu
optyk-mechanik.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

5

3.

Cele kształcenia

6

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

7

5.

Ćwiczenia

11

5.1.

Normalizacja w rysunku technicznym

11

5.1.1.

Ć

wiczenia

11

5.2.

Podstawy sporządzania dokumentacji technicznej

12

5.2.1.

Ć

wiczenia

12

5.3.

Rzutowanie prostokątne

14

5.3.1.

Ć

wiczenia

14

5.4.

Rzutowanie aksonometryczne

16

5.4.1.

Ć

wiczenia

16

5.5.

Odwzorowywanie rysunkowe zarysów przedmiotu

18

5.5.1.

Ć

wiczenia

18

5.6.

Wymiarowanie rysunkowe

20

5.6.1.

Ć

wiczenia

20

5.7.

Szkicowanie

22

5.7.1.

Ć

wiczenia

22

5.8.

Tolerowanie wymiarów na rysunkach

24

5.8.1.

Ć

wiczenia

24

5.9.

Tolerowanie kształtu i położenia

25

5.9.1.

Ć

wiczenia

25

5.10. Pasowania

27

5.10.1. Ćwiczenia

27

5.11. Oznaczanie chropowatości powierzchni

28

5.11.1. Ćwiczenia

28

5.12. Wprowadzenie do komputerowego wspomagania projektowania

30

5.12.1. Ćwiczenia

30

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

32

7.

Literatura

50

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie

optyk-mechanik. W poradniku

zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–
uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które

zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem,

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ć

wiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę

teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną propozycję
ć

wiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia, uwzględniając różne

możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które z zaproponowanych
ć

wiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu technodydaktycznym szkoły.

Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które sam opracował,

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia
przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela,
sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń
niezainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne,
czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki
osiągnięte przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej
nauczyciela realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano
określoną liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa
uzależniona jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według
własnego projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak
przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie
swoich umiejętności.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz,

−

ć

wiczenie (laboratoryjne lub inne),

−

projektów,

−

przewodniego tekstu.

Schemat układu jednostek modułowych

731[04].O1.01

Stosowanie zasad bezpieczeństwa

i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony

ś

rodowiska

731[04].O1

Podstawy techniczne

zawodu

731[04].O1.04

Wykonywanie

podstawowych pomiarów

warsztatowych

731[04].O1.02

Określanie właściwości

materiałów stosowanych

w przemyśle optycznym

i precyzyjnym

731[04].O1.05

Wykonywanie podstawowych

prac z zakresu ręcznej

i mechanicznej obróbki

materiałów

731[04].O1.06

Zastosowanie

elektrotechniki i elektroniki

w sprzęcie optycznym

731[04].O1.03

Posługiwanie się

dokumentacją

techniczną

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2.

WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

stosować zasady wykonywania podstawowych konstrukcji geometrycznych,

−

posługiwać się przyrządami kreślarskimi,

−

obsługiwać komputer na poziomie podstawowym,

−

korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

rozróżnić rodzaje dokumentacji technicznej,

–

wykonać szkice prostych części maszyn,

–

wykonać rysunek techniczny prostego modelu lub części maszyny,

–

zwymiarować i opisać rysunek,

–

określić pojęcia: tolerancja, pasowanie, chropowatość powierzchni,

–

oznaczyć na rysunku tolerancję kształtu, położenia, chropowatość powierzchni oraz
obróbkę cieplną,

–

rozpoznać oznaczenia i symbole graficzne stosowane w rysunku technicznym,

–

wykonać rysunki techniczne prostych części maszyn z wykorzystaniem komputerowych
programów do wspomagania projektowania,

–

odczytać schematy ideowe i montażowe oraz zinterpretować zawarte na nich oznaczenia,

–

odczytać rysunki części, rysunki złożeniowe, oraz zinterpretować zawarte na nich
oznaczenia,

–

skorzystać z Polskich Norm i katalogów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4.

PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca………………………………………………………..
Modułowy program nauczania:

Optyk mechanik 731[04]

Moduł:

Podstawy techniczne zawodu731[04].O1

Jednostka modułowa:

Posługiwanie się dokumentacją techniczną

731[04].O1.03

Temat: Rzutowanie prostokątne.

Cel ogólny: Odwzorowanie rysunkowe kształtu przedmiotu przy pomocy rzutowania

prostokątnego.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

określić zasady rzutowania prostokątnego,

–

rozróżnić płaszczyzny rzutowania,

–

określić płaszczyznę ściany przedmiotu jako rzut główny,

–

sporządzić rzuty prostokątne na odpowiednich płaszczyznach.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
–

organizowanie i planowanie zajęć,

–

pracy w zespole,

–

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:
–

metoda przewodniego tekstu,

–

ć

wiczenia.

Środki dydaktyczne:
–

foliogramy,

–

przybory kreślarskie,

–

rzutnik,

–

rzutnik multimedialny,

–

ekran,

–

komputer,

–

modele brył,

–

ekran,

–

ołówki H, HB,

–

prezentacje komputerowe.

–

kartki papieru formatu A4.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

praca indywidualna.

Czas: 90 minut.

Zadanie dla ucznia:

Odwzoruj kształty przedmiotu przy pomocy rzutowania prostokątnego na trzy rzutnie na

podstawie modelu bryły.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1.

Określenie tematu zajęć.

2.

Wyjaśnienie uczniom tematu zajęć.

3.

Wyjaśnienie uczniom szczegółowych celów kształcenia.

4.

Wyjaśnienie uczniom zasad realizacji ćwiczenia.

Faza właściwa

Uczniowie pracują indywidualnie.

Faza I. Informacje

Pytania prowadzące:

1.

Jaki jest układ rzutni według europejskiej metody rzutowania E?

2.

Jak się określa rzutnie I, II i III?

3.

Jakie współrzędne określają odległość punktu od każdej z rzutni?

4.

Ile rzutni jest potrzebnych do odwzorowania rysunkowego przedmiotu?

5.

Jakie ustawienie przedmiotu względem I rzutni gwarantuje rzeczywiste jego
odwzorowanie?

Faza II. Planowanie
1.

Ile należy użyć rzutni do odwzorowania kształtów przedmiotu?

2.

Którą płaszczyznę modelu bryły należy ustalić jako rzut główny?

Faza III. Ustalenie
1.

Uczniowie pracując indywidualnie ustalają ilość rzutni i je oznaczają.

2. Uczniowie wybierają płaszczyznę bryły jako rzut główny.
3. Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność ustaleń.

Faza IV. Wykonanie
1. Uczniowie rysują na papierze formatu A4 układ rzutni i odpowiednio je oznaczają.
2. Uczniowie rysują na rzutni I rzut główny przedmiotu.
3. Uczniowie rysują na rzutniach II i III odpowiednie rzuty prostokątne przedmiotu.

Faza V. Sprawdzanie
1. Nauczyciel sprawdza poprawność odwzorowania kształtów przedmiotu.

Faza VI. Analiza końcowa

Uczniowie wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im trudności. Nauczyciel

powinien podsumować przebieg ćwiczenia, wskazać, jakie umiejętności były kształtowane,
jakie wystąpiły nieprawidłowości.

Zakończenie zajęć

Uczniowie porządkują stanowiska pracy.

Praca domowa

Uczniowie na podstawie otrzymanych części maszyn mają narysować je metodą

rzutowania prostokątnego.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

Nauczyciel na podstawie obserwacji aktywności uczniów, poprawności wykonania

zadania oraz wypowiedzi uczniów podczas podsumowania zajęć, uzyskuje informacje i może
ocenić, czy cele zajęć zostały osiągnięte.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca………………………………………………………..
Modułowy program nauczania:

Optyk mechanik 731[04]

Moduł:

Podstawy techniczne zawodu 731[04].O1

Jednostka modułowa:

Posługiwanie się dokumentacją techniczną

731[04].O1.03

Temat: Przekroje przedmiotów.

Cel ogólny: Sporządzanie przekroju bryły.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

oznaczyć płaszczyznę przekroju bryły,

–

oznaczyć płaszczyznę przekroju bryły symetrycznej,

–

oznaczyć płaszczyznę przekroju łamanego bryły,

–

zakreskować przekrój bryły,

–

zakreskować przekrój bryły złożonej z kilku elementów,

–

narysować w przekroju tzw. części złączne,

–

narysować w przekroju żebra elementów,

–

oznaczyć przekrój.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
–

organizowanie i planowanie zajęć,

–

pracy w zespole,

–

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:
–

metoda przewodniego tekstu,

–

ć

wiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

foliogramy,

−

rzutnik,

−

ekran,

−

modele brył,

−

ołówki H, HB,

−

kartki papieru formatu A4 z narysowanymi rzutami prostokątnymi przedmiotu,

−

przybory kreślarskie,

−

rzutnik multimedialny,

−

komputer,

−

ekran,

−

prezentacje komputerowe.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna.

Czas: 45 minut.

Zadanie dla ucznia:

Sporządź przekrój rysunkowy przedmiotu przedstawionego na kartce formatu A4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1.

Określenie tematu zajęć.

2.

Wyjaśnienie uczniom tematu zajęć.

3.

Wyjaśnienie uczniom szczegółowych celów kształcenia.

4.

Wyjaśnienie uczniom zasad realizacji ćwiczenia.

Faza właściwa

Uczniowie pracują indywidualnie.

Faza I. Informacje

Pytania prowadzące:

1.

Jak oznacza się płaszczyznę przekroju bryły?

2.

Jak oznacza się płaszczyznę przekroju bryły symetrycznej?

3.

W jaki sposób kreskuje się przekrój bryły?

4.

W jaki sposób określa się rysunkowo materiał „przekrojonej” bryły?

5.

Jakie części złączne nie podlegają kreskowaniu?

Faza II. Planowanie
1.

Co decyduje o wyborze płaszczyzny przekroju?

2.

Na którą rzutnię będzie rzutowany przekrój?

Faza III. Ustalenie
1.

Uczniowie pracując indywidualnie ustalają płaszczyznę przekroju.

2.

Uczniowie ustalają rzut przekroju.

3.

Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność ustaleń.

Faza IV. Wykonanie
1.

Uczniowie rysują na papierze formatu A4 na narysowanych rzutach przedmiotu
płaszczyznę przekroju

2.

Uczniowie rysują rzut przekroju.

3.

Uczniowie kreskują przekrój

4.

Uczniowie oznaczają przekrój.

Faza V. Sprawdzanie
1.

Nauczyciel sprawdza poprawność sporządzonego przekroju.

2.

Nauczyciel sprawdza poprawność kreskowania przekroju.

3.

Nauczyciel sprawdza poprawność oznaczenia przekroju.

Faza VI. Analiza końcowa

Uczniowie wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im trudności. Nauczyciel

powinien podsumować przebieg ćwiczenia, wskazać, jakie umiejętności były kształtowane,
jakie wystąpiły nieprawidłowości.

Zakończenie zajęć

Uczniowie porządkują stanowiska pracy

Praca domowa

Uczniowie na podstawie części maszyn mają narysować je w przekroju.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

Nauczyciel na podstawie obserwacji aktywności uczniów, poprawności wykonania

zadania oraz wypowiedzi uczniów podczas podsumowania zajęć, uzyskuje informacje i może
ocenić, czy cele zajęć zostały osiągnięte.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Normalizacja w rysunku technicznym

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyszukaj w normie PN-ISO 129/AK: 1996 informacje na temat ogólnych zasad

wymiarowania. Przedstaw wykaz tych zasad.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Normalizacja w rysunku technicznym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w Polskich Normach informacje o wymiarowaniu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Wyszukaj w Internecie korzystając z dowolnej wyszukiwarki symbol i numer aktualnej

normy dotyczącej rysunku technicznego w zakresie metod rzutowania. Wyniki poszukiwań
zapisz.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Normalizacja w rysunku technicznym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w Internecie stronę internetową z wykazem norm,

2)

wyszukać normy rysunku technicznego w zakresie metod rzutowania,

3)

zapisać symbole i numer normy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5.2. Podstawy sporządzania dokumentacji technicznej

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Narysuj na arkuszu formatu A3 obramowanie rysunku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Podstawy sporządzania dokumentacji technicznej. Należy zwrócić uwagę na
rodzaje i grubość linii.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o liniach, ich grubości
i zastosowaniach,

2)

wyszukać w normach zasady rysowania obramowania rysunku,

3)

narysować obramowanie rysunku na przygotowanym arkuszu formatu A3.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przybory kreślarskie,

−

arkusz formatu A3,

−

normy dotyczące rysunku technicznego,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Narysuj na arkuszu formatu A3 tabliczkę uproszczoną. Użyj do tego celu arkusz

z ćwiczenia 1.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Podstawy sporządzania dokumentacji technicznej. Należy zwrócić uwagę na
rodzaje tabelek.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacji o tabliczkach,

2)

wyszukać w normach wymiary tabliczki podstawowej,

3)

narysować tabliczkę podstawową zgodnie z normą.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przybory kreślarskie,

−

arkusz formatu A3,

−

normy dotyczące rysunku technicznego,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.3. Rzutowanie prostokątne

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Uzupełnij brakujące rzuty szkła

optycznego zgodnie z zasadą rzutowania
prostokątnego.

Rysunek do ćwiczenia 1

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Rzutowanie prostokątne. Należy zwrócić uwagę na zasady rzutowania
prostokątnego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o zasadach rzutowania prostokątnego,

2)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o rzutniach,

3)

odwzorować szkło optyczne zgodnie z zasadami rzutowania prostokątnego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przybory kreślarskie,

−

arkusz papieru z rysunkami do ćwiczenia,

−

normy dotyczące rysunku technicznego,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Dorysuj rzut główny szkła optycznego zgodnie z zasadą rzutowania prostokątnego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Rzutowanie prostokątne. Należy zwrócić uwagę na zasady rzutowania
prostokątnego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Rysunek do ćwiczenia 2

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o zasadach rzutowania prostokątnego,

2)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o rzutniach,

3)

odwzorować szkło optyczne zgodnie z zasadami rzutowania prostokątnego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przybory kreślarskie,

−

arkusz papieru z rysunkami do ćwiczenia,

−

normy dotyczące rysunku technicznego,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

5.4. Rzutowanie aksonometryczne

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Narysuj sześciokąt foremny w rzucie aksonometrycznym dimetrii ukośnej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału

Rzutowanie

aksonometryczne.

Należy

zwrócić

uwagę

na

rzutowanie

aksonometryczne w dimetrii ukośnej.

Rysunek do ćwiczenia 1

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o zasadach rzutowania
aksonometrycznego,

2)

odwzorować figurę płaską w rzucie aksonometrycznym dimetrii ukośnej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przybory kreślarskie,

−

normy dotyczące rysunku technicznego,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Narysuj zwierciadło w rzucie aksonometrycznym dimetrii ukośnej (wymiary dowolne).

Rysunek do ćwiczenia 2

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału

Rzutowanie

aksonometryczne.

Należy

zwrócić

uwagę

na

rzutowanie

aksonometryczne w dimetrii ukośnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o zasadach rzutowania
aksonometrycznego,

2)

odwzorować zwierciadło w rzucie aksonometrycznym dimetrii ukośnej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przybory kreślarskie,

−

normy dotyczące rysunku technicznego,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5.5. Odwzorowywanie rysunkowe zarysów przedmiotu

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie wzoru kreskowania określ rodzaj materiału, z jakiego został wykonany

przedmiot.

Rysunek do ćwiczenia 1

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Odwzorowywanie rysunkowe zarysów przedmiotu. Należy zwrócić uwagę na
kreskowanie przekrojów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w normach informacje o wzorach kreskowania,

2)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o przekrojach,

3)

określić materiał na podstawie wzoru kreskowania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

normy dotyczące wzorów kreskowania,

−

normy dotyczące rysunku technicznego,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Korzystając z zaznaczonej płaszczyzny przekroju narysuj przekrój A-A.

Rysunek do ćwiczenia 2

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Odwzorowywanie rysunkowe zarysów przedmiotu. Należy zwrócić uwagę na
oznaczenie płaszczyzny przekroju.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o widokach i przekrojach,

2)

sporządzić przekrój A-A przedmiotu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przybory kreślarskie,

−

normy dotyczące rysunku technicznego,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

5.6. Wymiarowanie rysunkowe

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zwymiaruj soczewkę przedstawioną na rysunku (wymiary dowolne).

Rysunek do ćwiczenia 1

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Wymiarowanie rysunkowe. Należy zwrócić uwagę na zasady wymiarowania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o wymiarowaniu,

2)

zwymiarować soczewkę zgodnie z normami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przybory kreślarskie,

−

normy dotyczące rysunku technicznego,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Zwymiaruj soczewkę asferyczną zgodnie z normami (wymiary dowolne).

Rysunek do ćwiczenia 2

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Wymiarowanie rysunkowe. Należy zwrócić uwagę na zasady wymiarowania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o wymiarowaniu,

2)

zwymiarować przedmiot zgodnie z normami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

kartka papieru formatu A4 z rysunkami soczewki,

−

przybory kreślarskie,

−

normy dotyczące rysunku technicznego,

−

normy dotyczące wymiarowania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

5.7. Szkicowanie

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź szkic figury w rzucie aksonometrycznym dimetrii ukośnej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Wymiarowanie rysunkowe. Należy zwrócić uwagę na zasady sporządzania szkiców.

Rysunek do ćwiczenia 1

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o szkicowaniu,

2)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o rzutowaniu prostokątnym,

3)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o dimetrii ukośnej,

4)

wykonać szkic figury zgodnie z założeniami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przybory kreślarskie,

−

normy dotyczące rysunku technicznego,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Ćwiczenie 2

Sporządź szkic klina w rzucie aksonometrycznym dimetrii ukośnej.

Rysunek do ćwiczenia 2

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Wymiarowanie rysunkowe. Należy zwrócić uwagę na zasady sporządzania szkiców
oraz sporządzania rysunków w dimetrii ukośnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o szkicowaniu,

2)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o rzutowaniu prostokątnym,

3)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o dimetrii ukośnej,

4)

wykonać szkic klina zgodnie z założeniami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

przybory kreślarskie,

−

normy dotyczące rysunku technicznego,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

5.8. Tolerowanie wymiarów na rysunkach

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oblicz odchyłki i tolerancje soczewki o średnicy 35 mm wiedząc, że wymiary graniczne

wynoszą

∅

34,8 mm i

∅

35,2 mm.

Dane:

wymiar nominalny D = 35 mm,
górny wymiar graniczny B

w

= 35,02 mm,

dolny wymiar graniczny A

w

= 34,8 mm.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Tolerowanie wymiarów na rysunkach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o odchyłkach i tolerancjach,

2)

obliczyć odchyłki i tolerancje,

3)

rozróżnić zależności zachodzące pomiędzy wymiarami i odchyłkami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

normy dotyczące rysunku technicznego,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Oblicz wymiary graniczne i tolerancję wymiaru 30

15

,

0

1

,

0

+

−

.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Tolerowanie wymiarów na rysunkach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o odchyłkach i tolerancjach,

2)

obliczyć odchyłkę górną i dolną oraz tolerancję,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

normy dotyczące rysunku technicznego,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

5.9. Tolerowanie kształtu i położenia

5.9.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oznacz tolerancję równoległości powierzchni A szkła optycznego względem

przeciwległej powierzchni z odchyłką równą 0,02 mm.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Tolerowanie kształtu i położenia. Należy zwrócić uwagę na oznaczenie tolerancji
kształtu i położenia.

Rysunek do ćwiczenia 1

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o tolerancjach kształtu,

2)

wyszukać w normie informacje o znakach graficznych dotyczących tolerowania kształtu,

3)

oznaczyć tolerancję równoległości zgodnie z normą.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

normy dotyczące tolerancji kształtu i położenia,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Ćwiczenie 2

Oznacz tolerancję okrągłości szkła optycznego z odchyłką nieprzekraczającą 0,2 mm.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Tolerowanie kształtu i położenia. Należy zwrócić uwagę na oznaczenie tolerancji
kształtu i położenia.

Rysunek do ćwiczenia 2

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o tolerancjach położenia,

2)

wyszukać w normie informacje o znakach graficznych dotyczących tolerowania
położenia,

3)

oznaczyć tolerancję okrągłości zgodnie z normą.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

normy dotyczące tolerancji kształtu i położenia,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

5.10. Pasowania

5.10.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ zasadę pasowania otworu

∅

25

015

,

0

+

z wałkiem

∅

25

023

,

0

007

,

0

+

+

.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Pasowania. Należy zwrócić uwagę na zasadę pasowania otworu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o pasowaniach,

2)

wyszukać w normach odchyłki dla średnic otworów i wałków w zależności od wartości
ś

rednicy i żądanej dokładności wykonania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

normy dotyczące pasowań,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Dobierz wartości liczbowe odchyłek otworu i wałka dla pasowania

∅

30 H7/h6 (zasada

stałego otworu).

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Pasowania. Należy zwrócić uwagę na zasadę pasowania otworu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o pasowaniach,

2)

wyszukać w normach odchyłki dla średnic otworów i wałków w zależności od wartości
ś

rednicy i żądanej dokładności wykonania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

normy dotyczące pasowań,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

5.11. Oznaczanie chropowatości powierzchni

5.11.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oznacz chropowatość :

−

powierzchni B – frezowanie dokładne,

−

powierzchni A – szlifowanie.

Rys. do ćwiczenia 1 [8]

Rysunek do ćwiczenia 1

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Oznaczanie chropowatości powierzchni.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o chropowatości powierzchni,

2)

wyszukać w normie informacje o znakach graficznych dotyczących chropowatości,

3)

oznaczyć chropowatość powierzchni zgodnie z normą.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

normy dotyczące chropowatości,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Określ rodzaj obróbki na podstawie zapisanych na rysunku parametrów R

a

.

Rys. do ćwiczenia 2

R

a

0

,6

3

R

a

2

,5

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Oznaczanie chropowatości powierzchni.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o chropowatości powierzchni,

2)

wyszukać w normie informacje o znakach graficznych dotyczących chropowatości,

3)

określić rodzaj obróbki powierzchni.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

normy dotyczące chropowatości,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

5.12. Wprowadzenie do komputerowego wspomagania

projektowania

5.12.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Utwórz szablon rysunku formatu A4 zgodnie z przedstawionym rysunkiem i Tabelą 1

oraz zgodnie z Polskimi Normami.

Tabela do ćwiczenia 1
Nazwa warstwy

Rodzaj linii

Kolor

Opis

0

CONTINUOUS

Biały

KRESKOWANIE

CONTINUOUS

Błękitny

Kreskowanie

LINIE_CIĄGŁE

CONTINUOUS

Zielony

Linie cienkie detali

LINIE_KRESKOWE

Acad_iso02w100

Fioletowy

Krawędzie niewidoczne

OSIE

Acad_iso10w100

Czerwony

Linie osiowe

RYSUNEK

CONTINUOUS

Niebieski

Linie konturowe detali

WYMIARY

CONTINUOUS

Czerwony

Wymiarowanie

Aby rysować linie:

1.

W menu Rysuj kliknij Linia.

2.

Określ punkt początkowy.

3.

Zakończ pierwszy segment linii przez
określenie punktu końcowego.

4.

Określ punkty końcowe innych
segmentów linii.

5.

Naciśnij ENTER, aby zakończyć lub
zamknąć serię segmentów linii.

Rysunek do ćwiczenia 1

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Wprowadzenie do komputerowego wspomagania projektowania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z instrukcją zawartą w ćwiczeniu,

2)

korzystać z norm rysunku technicznego dotyczących formatów arkuszy, linii
rysunkowych i ich grubości, wzorów tabelek,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

3)

korzystać z instrukcji AutoCAD-a,

4)

stworzyć szablon rysunku.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

normy w zakresie rysunku technicznego,

−

stanowisko komputerowe z oprogramowaniem typu CAD dla każdego ucznia,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Narysuj schemat optometru soczewkowego przedstawionego na rysunku (wymiary

dowolne).

Rysunek do ćwiczenia 2

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Wprowadzenie do komputerowego wspomagania projektowania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

narysować schemat przedstawiony na rysunku wykorzystując polecenia: „linia”, „okrąg”,
„łuk” z opcją 3 punkty, „kreskuj”, „kopiuj”, ewentualnie „lustro”,

2)

korzystać z trybu lokalizacji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

stanowisko komputerowe z oprogramowaniem typu CAD dla każdego ucznia,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test

dwustopniowy

do

jednostki

modułowej

„Posługiwanie

się

dokumentacją techniczną”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru:

−−−−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu
podstawowego,

−−−−

zadania 6, 7, 8, są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń nie otrzymuje punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−−−−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,

−−−−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 3 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. b, 4. d, 5. d, 6. a, 7. a, 8. c, 9. c, 10. b, 11. a,
12. d, 13. a, 14. d, 15. b, 16. b, 17. a, 18. c, 19. a, 20. b

Plan testu

Nr

zadania

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić format arkusza rysunkowego
na podstawie wymiarów

B

P

c

2

Określić rodzaj linii rysunkowych

B

P

b

3

Zinterpretować rzuty prostokątne
punktu

B

P

b

4

Zinterpretować rzuty prostokątne
odcinka

B

P

d

5

Zinterpretować rzuty prostokątne
figury płaskiej

B

P

d

6

Zinterpretować rzuty prostokątne
bryły

C

PP

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

7

Odwzorować przedmiot przy pomocy
rzutowania prostokątnego
i aksonometrycznego

D

PP

a

8

Odwzorować przedmiot przy pomocy
rzutowania prostokątnego
i aksonometrycznego

D

PP

c

9

Oznaczyć płaszczyznę przekroju

B

P

c

10

Określić prawidłowy przekrój
przedmiotu

B

P

b

11

Określić prawidłowy przekrój
przedmiotu

B

P

a

12

Określić prawidłowy przekrój łamany
przedmiotu

B

P

d

13

Zinterpretować kreskowanie przekroju

B

P

a

14

Zinterpretować kreskowanie przekroju

B

P

d

15

Zinterpretować wymiarowanie okręgu

B

P

b

16

Zinterpretować wymiarowanie
przedmiotu

C

P

b

17

Zinterpretować wymiarowanie
równoległe przedmiotu

B

P

a

18

Zinterpretować wymiarowanie
zaokrąglonego rowka

B

P

c

19

Zinterpretować wymiarowanie
przekroju kwadratowego

B

P

a

20

Określić półwidok przedmiotu
symetrycznego

B

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 35 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

A'

B'

C'

A''

B''

C''

B''' C'''

A'''

B''

A''

C''

B'''

C'''

A'''

A''

B''

C''

B'''

C'''

A'''

A''

B''

C''

C'''

B'''

A'''

A'

B'

C'

A'

B'

C'

A'

B'

C'

A

B

C

D

A'

A''

A'

A''

A'''

A'

A'''

A'''

A''

A'

A''

A'''

A

B

C

D

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Wymiary arkusza formatu A2 to

a)

841x1189.

b)

594x841.

c)

420x594.

d)

210x297.

2.

Krawędzie niewidoczne przedmiotu rysuje się linią

a)

ciągłą grubą.

b)

kreskową cienką.

c)

punktową cienką.

d)

falistą cienką.

3.

Rzutowanie prostokątne punktu A
przedstawione jest na rysunku

4.

Rzutowanie prostokątne odcinka AB przedstawione jest na rysunku

5.

Rzutowanie prostokątne trójkąta ABC
przedstawione jest na rysunku

A

B

C

D

A'

B'

A''

B''

B'''

A'''

B''

A''

B'''

A'''

A''

B''

B'''

A'''

A''

B''

B'''

A'''

A'

B'

A'

B'

A'

B'

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

6.

Rzuty prostokątne bryły przedstawia
rysunek

7.

Rzuty aksonometryczne przedmiotu narysowanego w rzutach prostokątnych przedstawia
rysunek

8.

Rzuty prostokątne przedmiotu
narysowanego w dimetrii ukośnej
przedstawia rysunek

9.

Przekrój przedmiotu oznaczony zgodnie
z polską Normą przedstawia rysunek

A

B

C

D

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

10.

Przekrój przedmiotu przedstawia rysunek

11.

Przekrój przedmiotu przedstawia rysunek

12.

Przekrój łamany przedmiotu
przedstawia rysunek

13.

Kreskowanie przekroju przedstawiono na rysunku

14.

Przekrój nita, którego oś leży w płaszczyźnie przekroju,
przedstawia rysunek

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

15.

Oznaczenie wymiaru okręgu zgodnie z Polską
Normą przedstawia rysunek

16.

Zwymiarowany zgodnie z Polską Normą
rozstaw otworów Ø10 przedstawiono na
rysunku

17.

Prawidłowo rozmieszczone wymiary równoległe przedstawiono na rysunku

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

18.

Wymiarowanie zaokrąglonego
rowka zgodnie z Polską Normą,
przedstawiono na rysunku

19.

Na rysunku przedstawiono wymiarowanie przekroju

a)

kwadratowego.

b)

sześciokątnego.

c)

okrągłego.

d)

stożkowego.

20.

Przedmiot przedstawiony na rysunku jest narysowany jako

a)

asymetryczny.

b)

symetryczny.

c)

kład.

d)

półprzekrój.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Posługiwanie się dokumentacją techniczną

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

TEST 2
Test

dwustopniowy

do

jednostki

modułowej

„Posługiwanie

się

dokumentacją techniczną”

Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru:

−−−−

zadania 1, 2, 3, 4, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20 21, 22 są z poziomu
podstawowego,

−−−−

zadania 5, 6, 7 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−−−−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−−−−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 3 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. a, 4. b, 5. c, 6. a, 7. a, 8. d, 9. a, 10. a, 11. a,
12. c, 13. b, 14. a, 15. d, 16. a, 17. c, 18. a, 19. b, 20. c, 21. b, 22. a

Plan testu

Nr

zadania

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić rodzaj arkusza rysunkowego
na podstawie wymiarów

B

P

c

2

Rozróżnić rodzaje linii rysunkowych

B

P

a

3

Przeliczyć wymiary w określonej
podziałce

B

P

a

4

Określić układ współrzędnych
dimetrii ukośnej

B

P

b

5

Określić prawidłowy rzut prostokątny
przedmiotu wykonanego z drutu

C

PP

c

6

Określić prawidłowy rzut prostokątny
figury bryły

C

PP

a

7

Wskazać bryłę w dimetrii ukośnej na
podstawie rzutów prostokątnych

C

PP

a

8

Oznaczyć płaszczyznę przekroju

B

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

42

9

Określić prawidłowy przekrój
przedmiotu

B

P

a

10

Określić prawidłowe kreskowanie
przedmiotu

B

P

a

11

Określić prawidłowy przekrój łamany
przedmiotu

B

P

a

12

Określić porządkowe zasady
wymiarowania

B

P

c

13

Określić prawidłowo zwymiarowaną
ś

rednicę wałka

B

P

b

14

Ocenić poprawność wymiarowania
określonego przedmiotu

B

P

a

15

Określić składniki wymiaru
tolerowanego

B

P

d

16

Zinterpretować zapis wymiaru
tolerowanego liczbowo

B

P

a

17

Zinterpretować zapis pasowania

C

P

c

18

Rozróżnić oznaczenia tolerancji
kształtu i położenia

B

P

a

19

Zinterpretować tolerancję kształtu
i położenia

B

P

b

20

Zastosować oznaczenia chropowatości
powierzchni

B

P

c

21

Rozróżniać rodzaje rysunków

B

P

b

22

Rozróżniać rodzaje rysunków

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

43

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 22 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 35 min.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Rysunek przedstawia arkusz rysunkowy formatu

a)

A5.

b)

A4.

c)

A3.

d)

A2.

2.

Do rysowania krawędzi przedmiotu stosuje się linię

a)

ciągłą grubą.

b)

kreskową cienką.

c)

falistą cienką.

d)

przerywaną cienką.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

44

3.

Jeżeli prostokąt przedstawiony na rysunku narysujesz w podziałce 1:5, to jego wymiary
będą wynosić

a)

a = 40 mm, b = 80 mm.

b)

a = 50 mm, b = 90 mm.

c)

a = 60 mm, b = 100 mm.

d)

a = 70 mm, b = 110 mm.

4.

Prawidłowy układ osi współrzędnych stosowany w dimetrii ukośnej przedstawia rysunek

5.

Rzutowanie prostokątne przedmiotu
wykonanego z drutu przedstawionego
w dimetrii ukośnej przedstawia
rysunek

6.

Rzuty prostokątne bryły przedstawia rysunek

b=400

a=200

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

45

7.

Bryłę narysowaną w dimetrii ukośnej na podstawie rzutów prostokątnych tej bryły
przedstawia rysunek

8.

Prawidlowo zaznaczoną
płaszczyznę przekroju A-A
przedstawia rysunek

9.

Prawidlowy rzut przekroju pokazany jest na rysunku

10.

Prawidłowo zakreskowany przekrój przedmiotu przedstawia rysunek

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

46

11.

Rzut przekroju dokonany płaszczyzną A-A to

12.

Porządkowe zasady wymiarowania określają, że

a)

wymiaruje się krawędzie niewidoczne przedmiotu.

b)

linie wymiarowe mogą się ze sobą przecinać.

c)

należy pomijać wymiary oczywiste.

d)

powtarza się wymiary.

13.

Prawidłowo zwymiarowaną
ś

rednicę tulejki przedstawia

rysunek

14.

Prawidłowo zwymiarowany przedmiot
pokazano na rysunku

15.

Wymiar tolerowany to wymiar, który posiada

a)

tolerancję współosiowości.

b)

pole tolerancji.

c)

tolerancję symetrii.

d)

dolny i górny wymiar graniczny.

16.

Na rysunku przedstawiono wymiar tolerowany liczbowo, liczba -0,01 oznacza

a)

dolną odchyłkę.

b)

górną odchyłkę.

c)

tolerancję.

d)

górny wymiar graniczny.

B

C

A

D

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

47

Rz 3,2

szlifowa

ć

50

A

B

C

D

Ra 2,5

17.

Pasowanie P7/h6 według zasady stałego wałka jest pasowaniem

a)

luźnym.

b)

mieszanym.

c)

ciasnym.

d)

wciskowym.

18.

Przedstawiony na rysunku znak oznacza tolerancję

a)

płaskości.

b)

zarysu przekroju wzdłużnego.

c)

równoległości.

d)

symetrii.

19.

Tolerancja kształtu dotyczy

a)

prostopadłości.

b)

walcowości.

c)

przecinania się osi.

d)

współosiowości.

20.

Oznaczenie chropowatości
z parametrem Ra
przedstawia rysunek

21.

Rysunek przedstawiający
zatrzask, to rysunek

a)

wykonawczy.

b)

złożeniowy.

c)

ideowy.

d)

schemat.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

48

22.

Rysunek przedstawiający końcówkę, to rysunek

a)

wykonawczy.

b)

złożeniowy.

c)

ideowy.

d)

schemat.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

49

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Posługiwanie się dokumentacją techniczną

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

21

a

b

c

d

22

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

50

7. LITERATURA

1.

Autodesk: Podręcznik użytkownika 2005. Copyright © 2004 Autodesk, Inc

2.

Babiuch M.: AutoCAD 2000PL. Ćwiczenia praktyczne. Helion, Gliwice 2000

3.

Burcan J.: Podstawy rysunku technicznego. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.,
Warszawa 2006

4.

Buksiński T., Szpecht A.: Rysunek techniczny. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne,
Warszawa 1998

5.

Dobrzański T.: Rysunek techniczny maszynowy. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne,
Warszawa 2004

6.

Lewandowski T.: Rysunek techniczny dla mechaników. Wydawnictwa Szkolne
i Pedagogiczne, Warszawa 1997

7.

Waszkiewicz E. i S.: Rysunek zawodowy dla ZSZ. WSiP, Warszawa 1994

8.

www.pkn.pl

Literatura metodyczna:
1.

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE,. Radom 2000