2009-12-21

1

PSYCHOTERAPIA

SYSTEMOWA

mgr Anna Skuzińska

Początki psychoterapii systemowej

• USA, po II wojnie światowej, napływ imigrantów,

trudności adaptacyjne wymagają pomocy
psychologicznej

• Z jednostki na interakcje społeczne
• 1940 początek psychoterapii rodzinnej: diada matka-

dziecko, diada małżeńska

• Lata 60-te rozkwit psychoterapii systemowej,

wzajemne oddziaływanie na siebie wszystkich
członków rodziny

• Teoria systemów L.von Bertalanffy: „systemem jest

układ wyższego rzędu, składający się ze zbioru
oddziałujących wzajemnie na siebie elementów.”

Grzesiuk, 2005, s.190

System…

• Oddziaływania cyrkularne (sprzężenie

zwrotne dodatnie i ujemne)

• Dynamizm
• Zdolność do homeostazy

• Człowiek jako element systemu

rodzinnego

Wzajemne oddziaływanie – za

pomocą komunikacji

Członek

rodziny

Członek

rodziny

Członek

rodziny

Członek

rodziny

Członek

rodziny

2009-12-21

2

• Człowiek nieodłączny od swojego

kontekstu społecznego

• Główne zainteresowanie: KOMUNIKACJA

między ludźmi oraz zasady porządkujące
wzajemne RELACJE w systemie

• Psychoterapia skupia się na aktualnych,

obserwowalnych zachowaniach i ich
konsekwencjach

• Patologia jest w kontekście a nie w

jednostce

Psychoterapia systemowa…

• Dyrektywna (konsultacyjna)
• Krótkoterminowa (aktualny problem)
• Cel: zmiana systemu a nie jednostki której

przypisywana jest ‘etykieta’ zaburzonej

• 2 szkoły:

a. Komunikacyjna:

Gregory Bateson, Janet Beavin,

Don Jackson, John Weakland, Jay Haley, Paul
Watzlawick, Mara Selvini-Palazzoli

b. Strukturalna:

Salvador Minuchin

SZKOŁA PALO ALTO

I SZKOŁA MEDIOLAŃSKA

Podejście komunikacyjne

Główne aksjomaty komunikacji

1.

Każde zachowanie to komunikat (objawy
choroby są komunikatem)

2.

Dwa poziomy w każdym komunikacie

3.

Sekwencja zdarzeń jest nieprzerwana

4.

Zachowania komunikacyjne są
symetryczne lub komplementarne

2009-12-21

3

Cel psychoterapii:

• Zmiana patogennych wzorów

porozumiewania się

• Interwencje paradoksalne –

„przypisywanie symptomu”

• Wprowadzanie nowych reguł

komunikowania w systemie np. w
przypadku inwersji znaczenia „tak-nie”

• Język performatywny zamiast opisowego

Metoda psychoterapii:

SALVADOR MINUCHIN

Psychoterapia strukturalna

Główne założenia:

• Życie psychiczne człowieka zależy od środowiska

społecznego w jakim żyje

• Najważniejszą grupą społeczną dla człowieka jest

rodzina. Zmiany w strukturze rodziny wywołują zmiany
w jednostce

• Gdy terapeuta pracuje z pacjentem lub jego rodziną to

jego zachowanie jest częścią kontekstu społecznego.
Terapeuta i rodzina tworzą nowy system
terapeutyczny, który wyznacza zachowania swoich
członków.

• Zaburzenia u 1 członka rodziny przejawem

zaburzenia CAŁEGO systemu

• Etykieta ‘zaburzonego’ pozwala utrzymać

sztywną, nieadekwatną strukturę
systemu:

a.Niezmienne wzorce transakcji

komunikacyjnych….

b.

Brak lub sztywne granice między
podsystemami…..

2009-12-21

4

Cel:

• Zmiana struktury rodzinnej: tj. pozycji jaką

zajmują w niej poszczególni członkowie

• Wyznaczanie granic między

podsystemami kiedy są słabo zaznaczone
lub ich otwieranie jeśli są sztywne

Etapy terapii

• Terapeuta włącza się do rodziny z pozycji

lidera

• Terapeuta ocenia strukturę rodziny
• Terapeuta tworzy warunki pozwalające na

przekształcenie tej struktury.

• Terapia dyrektywna