Historia urbanistyki

– wykład 3

Prof. UE dr hab. Inż. Ewa Stachura

Mykeny

Budowle
-

budowle pałacowe ufortyfikowane w dekoracjach motywy militarne

-

twierdze z potężnymi murami, pierwsze dziedzińce perystylowe

-groby tolosowe, szybowe i komorowe
-

grób Agamemnona

-

pałac Nestora

-Tiryns

– składał się z grudou, w którym znajdował się zamek władcy i z grodu

dolnego (gidze stała załoga), służącego w czasie wojny za schron dla ludno ci. Nie

zachowały sięŚ podgrodzie, plac targowy i domy mieszkalne.

Cyklady
Budowle
-

pałace otoczone murami obronnymi

-

nieregularne zespoły domów mieszkalnych o prostokątnych rzutach oddzielały od

siebie wąskie ulice
-

groby szybowe wykopane w ziemi lub wykute w skale, spotyka się także groby

tolosowe
-Samotraki

– sanktuarium wielkich bogów – urbanistyka założenia dostosowana do

ukształtowania terenu, BudowleŚ rotunda arsinoe, stoa, miejsce usytuowania nike

Starożytna Grecja
-Okres Archaiczny

– 1200 – 480 pne

-Okres klasyczny

– 480 – 323 pne

-Okres Hellenistyczny

– 323 – 30 pne

Kluczowe daty
XII pne

– najazdy Dorów, które ostatecznie zniszczyły kulturę minojską

480 pne

– bitwa pod Salaminą

323 pne

– mierć Aleksandra Macedońskiego

30 pne

– podbój Egiptu przez Rzym

Okres Archaiczny
-

ukształtowanie się porządku doryckiego i jońskiego

-

rozwój typowych dla architektury greckiej budowli użyteczno ci publicznej (agory,

teatry, budynki państwowe)
-

architektura obiektów infrastruktury (wodociągi, studnie)

Porządki architektury klasycznej

Dorycki, Joński, Koryncki
W Bassai Grecy nie trak

tują dobrze kotów. Jedzą turystom kanapki.

Wmilecie pierwsze plany ulic.

W starożytnej Grecji – rozwój miast. Nieco inaczej niż w późniejszych czasach –

funkcjonowanie miast państw. Nie było gradacji państw. W mie cie powtarzały się te
same funkcje (admi

nistracyjna, religijna). Plac miejski w starożytnej Grecji uzyskał

formę wyróznionego miejsca w mie cie. Miast rozwijało się koncentrycznie wokół

agory tak długo jak nie przeszkadzały temu ukształtowania terenu.


Rzym

Chronologia
Architektura starozytnego Rzymu
-

okres panowania królów (VI – V w. pne)

-okres republiki (V w. pne

– 30 r. pne)

-okres cesarstwa (30

– poł III w. ne

-

okres późnego antyku (poł III – do końca V w. ne)

Architekture i urbanistyke rzymską uksztaltowalyŚ
-

Architektura i urbanistyka hellenistycznaŚ inspiracja greckimi układami

przestrzennym, porządkami architektonicznymi,formą wiątyni
-

Architektura etruskaŚ przejęcie konstrukcji łukowych i sklepień, opanowanie sztuki

wypalania terrakoty

Kapitel, łuk rzymski,

Okres republiki

– rozwój urbanistyki i architektury

Najważniejsze osiągnięcia rzymian w dziedzinie urbanistyki i architektury
-

wytworzenie własnego, nowatorskiego stylu

-

porządek kompozycyjny

-

wynalezienie cementu produkowanego z wapna, popiołów wulkanicznych, wody i

drobnych kamieni tzw. OPUS INCERTUM a w zwiazku z tym opanowanie techniki

wyrobu zapraw i tynków
-

umiejętno ć wypalania cegły (II w)

Rodzaje konstrukcji muru rzymskiego
-opus testaceum
-opus incertum

Rzymskie miasta i budowle
-otoczone m

urami obronnymi z bramami i wieżami

-budowa forum
-

budowa okazałych pałaców i willi, mauzoleów,nekropolii i katakumb

-

powszechniejsze stosowanie sklepień i kopuł

-

monumentalna architektura użyteczno ci publicznej

-

wiątynie na planie centralnym

-

wiątynie na podium z portykiem z jednej storny

Budowle:
Rzym

-circus maximus
-basilica Aemilia
-

swiątynia westy

-

swiątynia fortuny virilis

Pompeje
-termy
-architektura mieszkalna

Circus maximus (IV w pne)

wiątynia westy w Tivoli

wiątynia westy

Sanktuarium Fortuny Primigenia w Praeneste

Amfiteatr

– odkryta arena o kształcie elipsy lub koła, otoczona – najczesciej

wznoszacymi się schodkowo ławkami dla widzów i przeznaczona do publicznych

pokazów arena. Wokół dziedzińców zaczęto umieszczać ławy, które z czasem

stawiano w kilku rzędzach na usypanym wale.

Termy

– czyli łaźnie rzymskie – to kompleks obiektów ulokowanych na rozległym

terenie. Termy zaopatrywane były akweduktami w źródlaną wodę. Pomieszczenia z

basenami i sala do wypoczynku były ogrzewane gorącym powietrzem
rozprowadzanym w przestrzeni.

Akwedykt

– kanał wodociągowy, rurociąg podziemny lub naziemny, doprowadzający

grawitacyjnie wodę z odległych źródeł na ogół do miast.

Dom rzymski

– najczesciej miał układ symetryczny, najwarzniejszym pomieszczeniem

było tablinium, usytułowane między atrium a perystylem, oddzielające czę ć

prywatną domu od publicznej. W głębi domu znajdowały się sypialnie, jadalnia i
kuchnia.

Inpluwium

– basen na wodę deszczową w posadzce

Compluwium

– dziura w dachu na deszczówkę

Okres Cesarstwa
Forum

– rynek lub publiczny plac – najwazniejsze miejsce rzymskich miast.

Zazwyczaj miałprostokątny kształt i zdobily go kolumnady, wiątynie oraz budowle

publiczne. Odbywały się na nim sądy, a kupcy mieli tam swoje stoiska. Zdarzało się

ze miasta miały kilka forów. Greckim odpowiednikiem forum jest agora.

wiatynie okresu cesarstwa

-scisla symetria
-

akcentowanie fasady, bogada dekoracja architrawu, silne wystający gzyms

-

wysoki cokół

-

kolumny, półkolumny lub lizeny znajdujące się wzdluz scian nie pelnia funkcji nosnej

lecz dekoracyjną
-powszechnie stosowano marmur
-

standaryzacja porzadków

http://notatek.pl/wyklad-mykeny?notatka