UWAGI ANALITYCZNE
19
CHARAKTERYSTYKA DEMOGRAFICZNO - SPOŁECZNA
1. Stan ludności
Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań przeprowadzonego według stanu na dzień 20.05
2002 r. wykazały, że liczba ludności województwa wynosiła 1428,4 tys. osób, co stanowiło 3,7% ludności kraju. Od momentu
przeprowadzenia ostatniego spisu, tj. od 6 grudnia 1988 r., przyrost ludności wynosił 30,2 tys., tj. 2,2%. Był to wzrost wyższy niż
przeciętnie w kraju gdzie wynosił niespełna 1%.
Ludność według miejsca zamieszkania oraz płci ( na podstawie wyników spisów)
1988
a
stan w dniu 06.12
2002
stan w dniu 20.05
Przyrost (+),
ubytek (-)
Wyszczególnienie
w tysiącach
Dynamika zmian
(1988 = 100)
Ogółem .....................................
1398,2
1428,4
+30,2
102,2
Mężczyźni................................
688,9
698,1
+9,2
101,3
Kobiety.....................................
709,3
730,3
+21,0
103,0
Miasta.........................................
806,5
860,2
+53,7
106,7
Mężczyźni................................
388,2
411,2
+23,0
105,9
Kobiety.....................................
418,3
449,0
+30,7
107,3
Wieś ...........................................
591,7
568,2
-23,5
96,0
Mężczyźni................................
300,7
286,9
-13,8
95,4
Kobiety.....................................
291,0
281,3
-9,7
96,7
a Dla potrzeb porównań i oceny zmian w rozwoju ludności wyniki spisu ludności i mieszkań z 1988 roku zostały przeliczone według podziału terytorialnego
kraju obowiązującego od 1 stycznia 1999 r.
W regionie (nie uwzględniając miast na prawach powiatu - Olsztyn, Elbląg) najwięcej ludności zamieszkiwało w powia-
tach: olsztyńskim – 7,7% ogółu ludności, ostródzkim – 7,4% i iławskim – 6,2%; najmniej natomiast w węgorzewskim – 1,7%,
gołdapskim – 1,9% oraz nidzickim i oleckim – po 2,4%.
Struktura ludności według miejsca zamieszkania, płci oraz podregionów i powiatów w 2002 r.
Ogółem
Miasto
Wieś
ogółem mężczyźni
kobiety
ogółem mężczyźni
kobiety
ogółem mężczyźni
kobiety
Wyszczególnienie
w odsetkach
WOJEWÓDZTWO .............
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
Podregion elbląski ..........
37,3
37,4
37,2
36,5
36,7
36,3
38,6
38,4
38,7
Powiaty:
braniewski .........................
3,1
3,2
3,1
2,8
2,8
2,7
3,6
3,7
3,6
działdowski ........................
4,6
4,6
4,6
3,4
3,4
3,4
6,4
6,3
6,5
elbląski ..............................
3,9
4,0
3,9
1,9
1,9
1,9
7,0
6,9
7,1
iławski ...............................
6,2
6,3
6,2
6,0
6,1
6,0
6,6
6,6
6,6
nowomiejski ......................
3,0
3,1
3,0
1,3
1,3
1,3
5,7
5,6
5,7
ostródzki ............................
7,4
7,4
7,3
6,2
6,2
6,2
9,2
9,2
9,2
m. Elbląg ...........................
9,0
8,8
9,1
14,9
15,0
14,8
-
-
-
UWAGI ANALITYCZNE
20
Struktura ludności według miejsca zamieszkania, płci oraz podregionów i powiatów w 2002 r. (dok.)
Ogółem
Miasto
Wieś
ogółem mężczyźni
kobiety
ogółem mężczyźni kobiety
ogółem mężczyźni kobiety
Wyszczególnienie
w odsetkach
Podregion olsztyński .........
42,8
42,5
43,1
44,5
44,0
45,0
40,3
40,3
40,2
Powiaty:
bartoszycki ........................
4,4
4,4
4,4
4,1
4,1
4,1
4,8
4,8
4,8
kętrzyński ..........................
4,7
4,8
4,7
4,5
4,5
4,5
5,1
5,1
5,1
lidzbarski ...........................
3,0
3,1
3,0
3,0
3,1
3,0
3,1
3,1
3,0
mrągowski .........................
3,5
3,6
3,5
3,0
3,1
3,0
4,3
4,3
4,3
nidzicki ..............................
2,4
2,4
2,4
1,7
1,7
1,7
3,4
3,4
3,3
olsztyński ..........................
7,7
7,8
7,7
4,6
4,6
4,6
12,5
12,4
12,5
szczycieński ......................
4,9
4,9
4,8
3,4
3,4
3,4
7,2
7,2
7,1
m. Olsztyn .........................
12,1
11,5
12,7
20,1
19,5
20,7
-
-
-
Podregion ełcki ...............
19,9
20,2
19,6
19,0
19,3
18,7
21,2
21,3
21,1
Powiaty:
ełcki ...................................
5,9
5,9
5,8
6,4
6,5
6,3
5,0
5,1
5,0
giżycki ...............................
4,0
4,0
4,0
3,8
3,8
3,8
4,2
4,3
4,2
gołdapski ...........................
1,9
1,9
1,9
1,6
1,6
1,5
2,4
2,4
2,4
olecki .................................
2,4
2,4
2,4
1,9
1,9
1,9
3,2
3,3
3,2
piski ...................................
4,0
4,2
3,9
4,0
4,1
3,9
4,1
4,2
4,1
węgorzewski .....................
1,7
1,7
1,6
1,4
1,4
1,3
2,2
2,1
2,2
Najwięcej mieszkańców w 2002 r. liczyły miasta: Olsztyn – 173,1 tys. mieszkańców, ( co stanowiło 12,1% ogółu ludno-
ści województwa), Elbląg – 128,1 tys. (9,0%), Ełk – 55,2 tys. (3,9%) Ostróda – 33,8 tys. (2,4%), Iława – 32,5 tys. (2,3%), Giżycko
– 29,7 tys. (2,1%), Kętrzyn – 28,7 tys. (2,0%).
Obszary wiejskie z największą liczbą ludności to: Pisz – 26,9 tys. (1,9%), Morąg – 24,9 tys. (1,7%), Nidzica – 21,6 tys.
(1,5%), Olecko – 21,3 tys. (1,5%), Gołdap – 19,7 tys. (1,4%), Pasłęk – 19,1 tys. (1,3%), Biskupiec – 19,1 tys. (1,3%).
Miasta o najmniejszej liczbie mieszkańców to Młynary – 1,9 tys. (0,1%), Sępopol – 2,1 tys. (0,2%), Kisielice, Zalewo,
Miłomłyn po 2,2 tys. (0,2%), Pasym – 2,5 tys. (0,2%).
Najmniejsze pod względem liczby ludności gminy wiejskie to: Płoskinia – 2,7 tys., Janowo – 2,9 tys., Milejewo - 3,0
tys., Kruklanki – 3,0 tys., Lelkowo – 3,1 tys., Budry – 3,1 tys. osób, co stanowiło po 0,2% ogółu ludności.
UWAGI ANALITYCZNE
21
Ludność według płci, podregionów i powiatów w 2002 r.
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
Wyszczególnienie
w tysiącach
Udział kobiet
w %
Na 100 mężczyzn
przypada kobiet
Udział ludności
miejskiej
w %
WOJEWÓDZTWO .............
1428,4
698,1
730,3
51,1
105
60,2
Podregion elbląski ..........
532,8
260,9
271,9
51,0
104
58,9
Powiaty:
braniewski .........................
44,6
22,2
22,4
50,2
101
53,8
działdowski ........................
65,7
32,1
33,5
51,1
104
44,3
elbląski ..............................
56,4
27,9
28,5
50,5
102
29,5
iławski ...............................
89,2
43,9
45,3
50,8
103
58,0
nowomiejski ......................
43,3
21,3
22,0
50,7
103
25,4
ostródzki ............................
105,6
52,0
53,6
50,8
103
50,4
m. Elbląg ...........................
128,1
61,5
66,6
52,0
108
100,0
Podregion olsztyński .........
611,5
296,5
315,0
51,5
106
62,6
Powiaty:
bartoszycki ........................
62,5
30,6
31,9
51,0
104
56,3
kętrzyński ..........................
67,8
33,2
34,6
51,0
104
57,2
lidzbarski ...........................
43,5
21,5
22,0
50,6
102
60,2
mrągowski .........................
50,4
24,8
25,5
50,7
103
51,6
nidzicki ..............................
34,1
16,9
17,2
50,4
102
43,9
olsztyński ..........................
110,5
54,6
55,9
50,6
103
35,9
szczycieński ......................
69,6
34,5
35,1
50,4
102
41,6
m. Olsztyn .........................
173,1
80,3
92,8
53,6
115
100,0
Podregion ełcki ...............
284,0
140,7
143,3
50,5
102
57,6
Powiaty:
ełcki ...................................
83,8
41,3
42,5
50,7
103
65,9
giżycki ...............................
57,0
27,9
29,0
50,9
104
57,6
gołdapski ...........................
27,1
13,4
13,7
50,5
102
49,6
olecki .................................
34,4
17,0
17,4
50,5
102
46,8
piski ...................................
57,8
29,0
28,8
49,8
99
59,3
węgorzewski .....................
24,0
12,0
12,0
50,0
100
48,9
W okresie międzyspisowym zmieniły się proporcje ludności według płci. W 2002 r. mężczyźni stanowili 48,9% ogółu
ludności wobec 49,3% w 1988 r., tym samym zwiększył się udział kobiet i wynosił odpowiednio: w 2002 r. – 51,1%,
a w 1988 r. – 50,7%.
UWAGI ANALITYCZNE
22
W ślad za tym zwiększył się wskaźnik feminizacji ze 103 do 105 kobiet na 100 mężczyzn, w kraju natomiast ze 105
do 106.
W środowisku miejskim utrzymywała się znaczna przewaga płci żeńskiej, gdzie na 100 mężczyzn przypadało 109 ko-
biet. Na wsi sytuacja była odwrotna i współczynnik wynosił 98 kobiet na 100 mężczyzn.
W zdecydowanej większości powiatów występuje przewaga kobiet. Wyjątek stanowił powiat piski, w którym większość
stanowili mężczyźni. Wskaźnik feminizacji wśród powiatów ziemskich najwyższy był w: bartoszyckim, działdowskim, kętrzyńskim
i giżyckim gdzie wynosił 104, a najmniejszy w piskim – 99.
Wskaźnik feminizacji w 2002 r.
OLSZTYN
ELBLĄG
BARTOSZYCE
BRANIEWO
WĘGORZEWO
GOŁDAP
OLECKO
GIŻYCKO
MRĄGOWO
KĘTRZYN
EŁK
PISZ
NIDZICA
DZIAŁDOWO
OSTRÓDA
IŁAWA
NW. MIASTO
LUBAWSKIE
LIDZBARK
WARMIŃSKI
SZCZYTNO
99 – 100
101 – 102
103 – 104
105 – 115
m. Elbląg – 108
m. Olsztyn – 115
Polska = 106
Warmińsko-mazurskie = 105
We wszystkich miastach regionu liczba kobiet przewyższała liczbę mężczyzn. Najwyższą przewagę kobiet i naj-
wyższy wskaźnik feminizacji odnotowano w mieście Jeziorny – 54,5% i 120 kobiet na 100 mężczyzn oraz Olsztynie –
53,6% i 115. Na terenach wiejskich sytuacja jest odmienna i wskaźnik feminizacji kształtował się od 85 kobiet na 100
mężczyzn – obszar wiejski Pieniężno do 107 w Iłowo – Osadzie. Jednak na większości obszarów wiejskich liczebnie
przeważali mężczyźni.
UWAGI ANALITYCZNE
23
W 2002 r. ludność miejska liczyła 860,2 tys. osób, co stanowiło 60,2% ogółu ludności województwa.
W kraju wskaźnik urbanizacji był nieco wyższy i wynosił 61,8%. W latach 1988 – 2002 w miastach przybyło 53,7 tys.
osób, a liczba mieszkańców wsi zmniejszyła się o 23,5 tys. osób.
Wskaźnik urbanizacji najwyższy był w następujących powiatach ziemskim: ełckim – 65,9, lidzbarskim – 60,2%, piskim
– 59,3% i iławskim – 58,0%, a najniższy w nowomiejskim, elbląskim i olsztyńskim, gdzie wynosił odpowiednio: 25,4%, 29,5%
i 35,9%.
Gęstość zaludnienia, tj. liczba osób przypadająca na 1 km
2
powierzchni województwa wynosiła 59 osób i była najniż-
sza w kraju, gdzie wynosiła 122 osoby na 1km
2
.
W miastach na 1km
2
mieszkały 1443 osoby, a na wsi 24.
Region charakteryzował się znacznym zróżnicowaniem w rozmieszczeniu ludności. W połowie powiatów ziemskich
gęstość zaludnienia nie przekraczała 40 osób na 1 km
2
, a tylko w pięciu była wyższa niż średnia w województwie.
Gęstość zaludnienia w 2002 r.
OLSZTYN
ELBLĄG
BARTOSZYCE
BRANIEWO
WĘGORZEWO
GOŁDAP
OLECKO
GIŻYCKO
MRĄGOWO
KĘTRZYN
EŁK
PISZ
NIDZICA
DZIAŁDOWO
OSTRÓDA
IŁAWA
NW. MIASTO
LUBAWSKIE
LIDZBARK
WARMIŃSKI
SZCZYTNO
32,5 – 40,0
40,1 – 50,0
50,1 – 60,0
60,1 – 75,3
m. Elbląg – 1611
m. Olsztyn – 1970
Polska = 122
Warmińsko-mazurskie = 59
2. Ludność według wieku
Wyniki spisów z 2002 r. i 1988 r. w zakresie struktury wieku ludności różnią się znacząco. Przesuwanie się wyżów
i niżów demograficznych przez różne grupy wieku ludności spowodowało, że liczba osób w wieku 15 lat i więcej zwiększyła się
o 144,8 tys., tj. o 14,5%, natomiast liczba dzieci w wieku 0 – 14 lat zmniejszyła się o ponad 113,8 tys., tj. 28,5%, co było efektem
depresji urodzeniowej z lat 90 – tych.
UWAGI ANALITYCZNE
24
W kraju zmiany w omawianych przedziałach wiekowych były na zbliżonym poziomie – ludność powyżej 15 lat zwięk-
szyła się o 10,7 %, a osób w wieku 0 – 14 lat było o 27,8% mniej.
Piramida wieku ludności w latach 1988 i 2002 w województwie warmińsko-mazurskim
w tysiącach
Stan w dniu spisu 6 grudnia 1988 r.
Stan w dniu spisu 20 maja 2002 r.
Mężczyźni
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Kobiety
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
wiek
nieustalony
70 lat i więcej
65-69
60-64
55-59
50-54
45-49
40-44
35-39
30-34
25-29
20-24
15-19
10-14
5-9
0-4
tys.
tys.
1988
1988
2002
2002
W okresie międzyspisowym w miastach przyrost ludności w wieku 15 lat i więcej był znacznie wyższy niż na wsi i wy-
nosił odpowiednio 20,2% wobec 6,4%. Dla dzieci w wieku 0 – 14 lat większy spadek odnotowano na obszarze miejskim niż
wiejskim, jednak różnica nie była już tak duża i wynosiła odpowiednio 29,2% i 27,6%.
Tym samym przez okres dzielący oba spisy istotnie zmniejszył się odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym
z 33,5% w 1988 r. do 25,6% w 2002 r. ale był wyższy niż w kraju gdzie wynosił odpowiednio 29,9% % wobec 23,2 %.
Szczególnie duża różnica dotyczyła ludności miejskiej gdzie w 2002 r. było 23,5% wobec 32,6% w 1988 r., zaś na wsi
odpowiednio 28,7% i 34,6%.
UWAGI ANALITYCZNE
25
Ludność według płci i wieku
a
w 2002 r.
Stan w dniu 20 maja
MIASTA
a Bez osób o nieustalonym wieku.
MĘŻCZYŹNI
0
2000
4000
6000
8000
10000
KOBIETY
0
2000
4000
6000
8000
10000
85 lat
i więcej
80
75
70
65
60
55
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
Wiek nieprodukcyjny
Wiek produkcyjny
Nadwyżka liczby mężczyzn
nad liczbą kobiet
Nadwyżka liczby kobiet
nad liczbą mężczyzn
UWAGI ANALITYCZNE
26
Ludność według płci i wieku
a
w 2002 r.
Stan w dniu 20 maja
WIEŚ
a Bez osób o nieustalonym wieku.
MĘŻCZYŹNI
0
2000
4000
6000
8000
10000
KOBIETY
0
2000
4000
6000
8000
10000
85 lat
i więcej
80
75
70
65
60
55
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
Wiek nieprodukcyjny
Wiek produkcyjny
Nadwyżka liczby mężczyzn
nad liczbą kobiet
Nadwyżka liczby kobiet
nad liczbą mężczyzn
UWAGI ANALITYCZNE
27
Największy odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności odnotowano w powiatach: nowo-
miejskim, oleckim, piskim – po 28,3%, a najmniejszy w węgorzewskim -24,1%.
Miasta, w których udział ludności w wieku przedprodukcyjnym był największy to: Kisielice – 29,6%, Biała Piska –
29,1%, Młynary – 29,0%.
Stan i struktura ludności według ekonomicznych grup wieku
Ludność w wieku
produkcyjnym
(mężczyźni 18 – 64, kobiety 18 – 59 lat)
Wyszczególnienie
Ogółem
a
przedpro-
dukcyjnym
(0-17 lat)
razem
mobilnym
(18 – 44 lata)
niemobilnym
(mężczyźni
45 – 64 lata,
kobiety
45 – 59 lat)
poprodukcyjnym
(mężczyźni 65 lat
i więcej, kobiety
60 lat i więcej)
W TYSIĄCACH
Ogółem
....................... 1988
1398,2
467,8
793,7
569,2
224,5
135,8
2002
1428,4
365,0
876,9
580,4
296,4
186,4
Miasta.......................... 1988
806,5
262,9
469,1
342,2
127,0
73,9
2002
860,2
201,8
546,8
353,7
193,0
111,6
Wieś ............................ 1988
591,7
204,9
324,6
227,0
97,6
61,8
2002
568,1
163,2
330,1
226,7
103,4
74,8
W ODSETKACH
Ogółem
....................... 1988
100,0
33,5
56,8
40,7
16,1
9,7
2002
100,0
25,6
61,4
40,6
20,8
13,0
Miasta.......................... 1988
100,0
32,6
58,2
42,4
15,7
9,2
2002
100,0
23,5
63,5
41,1
22,4
13,0
Wieś ............................ 1988
100,0
34,6
54,9
38,4
16,5
10,5
2002
100,0
28,7
58,1
39,9
18,2
13,2
a W podziale nie uwzględniono osób o nieustalonym wieku.
W latach 1988 – 2002 liczba ludności w wieku produkcyjnym wzrosła o 10,5% wobec 8,4 % w kraju.
W miastach przyrost tej grupy ludności był większy i wynosił 16,5%, a na wsi zaledwie 1,7%.
Wśród powiatów ziemskich tylko w olsztyńskim – 61,7% i mrągowskim – 61,5% udział ludności w wieku produkcyjnym
był wyższy od średniej wojewódzkiej, która wynosiła 61,4%.
Również ludność większych miast, charakteryzowała się w 2002 r. wyższym niż przeciętny udziałem osób w wieku
produkcyjnym i tak w miastach na prawach powiatu Olsztynie i Elblągu wynosił 66,9% oraz 64,1%, a w Kętrzynie i Iławie – po
63,7%, Ostródzie – 63,5%, Ełku i Giżycku – po 62,4%.
Wysokie udziały tej grupy ludności zanotowano także w mieście Biskupin i Barczewo, odpowiednio 65,0% i 64,8%.
Grupa wieku produkcyjnego mobilnego na obszarze miejskim zwiększyła się o 3,4% w stosunku do poprzedniego spi-
su, natomiast na obszarze wiejskim była mniejsza o 0,1%, przy średnim wzroście w województwie o 2,0%.
Znaczne różnice między rokiem 1988 a 2002 odnotowano w grupie ludności w wieku produkcyjnym niemobilnym,
tj. o 32,0%. Szczególnie duży przyrost, bo 52,0% dotyczył miast, a na obszarze wiejskim wynosił on zaledwie 5,9%.
UWAGI ANALITYCZNE
28
Odsetek osób w grupie wieku mobilnego w 15 powiatach zawierał się w przedziale 38,4% (olecki) – 40,4% (braniew-
ski), przy średniej wojewódzkiej – 40,6%. Natomiast wyższy był w powiatach: olsztyńskim – 41,5%, mrągowskim i ełckim – po
41,2%, a w szczycieńskim – 40,8%.
W miastach na prawach powiatu Olsztynie i Elblągu wynosił odpowiednio 44,0% i 40,5%.
Spośród miast wyróżniały się miasta: Bisztynek i Pasym – po 42,6%, Ełk – 42,1%, Braniewo – 41,7%, Barczewo – 41,6%.
Obszar wiejski z największym udziałem ludności w wieku produkcyjnym mobilnym to: Barczewo - 43,5%, Purda –
43,3%, Stawiguda – 43,1%.
Ludność według ekonomicznych grup wieku, podregionów i powiatów w 2002 r.
Ludność w wieku
przedprodukcyjnym
a
produkcyjnym
b
poprodukcyjnym
c
Ogółem
ogółem mężczy-
źni
kobiety
ogółem mężczy-
źni
kobiety
ogółem mężczy-
źni
kobiety
Wyszczególnienie
w odsetkach
WOJEWÓDZTWO .............
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
Podregion elbląski ..........
37,3
37,9
37,8
38,1
37,0
37,2
36,8
37,4
37,3
37,4
Powiaty:
braniewski .........................
3,1
3,3
3,3
3,4
3,1
3,2
3,0
3,0
3,1
3,0
działdowski ........................
4,6
4,9
4,9
4,9
4,5
4,5
4,5
4,6
4,6
4,5
elbląski ..............................
3,9
4,3
4,2
4,3
3,8
3,9
3,7
4,1
4,1
4,1
iławski ...............................
6,2
6,7
6,6
6,7
6,1
6,2
6,1
5,9
5,9
5,9
nowomiejski ......................
3,0
3,4
3,3
3,4
2,9
2,9
2,8
3,1
3,2
3,1
ostródzki ............................
7,4
7,6
7,6
7,6
7,3
7,4
7,2
7,3
7,2
7,3
m. Elbląg ...........................
9,0
7,8
7,8
7,8
9,4
9,2
9,6
9,5
9,2
9,6
Podregion olsztyński .........
42,8
41,0
41,0
41,0
43,6
43,1
44,2
42,6
42,5
42,7
Powiaty:
bartoszycki ........................
4,4
4,4
4,4
4,4
4,3
4,4
4,3
4,5
4,3
4,6
kętrzyński ..........................
4,7
4,7
4,7
4,6
4,7
4,7
4,6
5,2
5,1
5,2
lidzbarski ...........................
3,0
3,1
3,1
3,0
3,0
3,0
2,9
3,4
3,4
3,4
mrągowski .........................
3,5
3,7
3,7
3,7
3,5
3,5
3,5
3,2
3,3
3,2
nidzicki ..............................
2,4
2,5
2,5
2,5
2,3
2,4
2,3
2,4
2,4
2,4
olsztyński ..........................
7,7
7,9
8,0
7,9
7,8
7,8
7,7
7,1
7,2
7,1
szczycieński ......................
4,9
5,2
5,2
5,2
4,8
4,9
4,7
4,7
4,7
4,7
m. Olsztyn .........................
12,1
9,5
9,4
9,6
13,2
12,3
14,2
12,2
12,2
12,2
Podregion ełcki ...............
19,9
21,1
21,2
20,9
19,4
19,7
19,0
20,0
20,2
19,9
Powiaty:
ełcki ...................................
5,9
6,3
6,4
6,2
5,8
5,8
5,8
5,4
5,5
5,3
giżycki ...............................
4,0
3,9
3,9
3,9
4,0
4,0
3,9
4,2
4,2
4,3
gołdapski ...........................
1,9
2,1
2,0
2,1
1,8
1,9
1,8
1,9
2,0
1,9
olecki .................................
2,4
2,7
2,7
2,7
2,3
2,3
2,2
2,5
2,5
2,5
piski ...................................
4,0
4,5
4,6
4,4
3,9
4,0
3,8
3,9
4,1
3,9
węgorzewski .....................
1,7
1,6
1,6
1,6
1,7
1,7
1,6
2,0
2,0
2,0
a Od 0-17 lat. b Mężczyźni w wieku 18-64 lat, kobiety 18-59 lat. c Mężczyźni w wieku 65 lat i więcej, kobiety 60 lat i więcej.
Zwiększyła się liczba ludności w wieku poprodukcyjnym o prawie 40%. W kraju wzrost ten był niższy i wynosił 21,4%.
W miastach przyrost ten był ponad dwukrotnie większy i wynosił 51,0% wobec 21,0% na wsi.
UWAGI ANALITYCZNE
29
Najwyższy udział osób w wieku poprodukcyjnym wystąpił w powiatach: węgorzewskim – 15,3%, lidzbarskim – 14,5%
i kętrzyńskim – 14,2%.
Najmniejszy odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym zamieszkiwał powiat mrągowski – 11,9%, ełcki i olsztyński –
po 12,0%.
Miasta, które wyróżniały się znacznym udziałem tej grupy ludności to: Tolkmicko – 16,5%, Korsze – 16,3%, Reszel –
15,6% i Orneta – 15,0%.
Struktura ludności według ekonomicznych grup wieku
i powiatów w 2002 r.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
m.Olsztyn
m.Elbląg
węgorzewski
szczycieński
piski
ostródzki
olsztyński
olecki
nowomiejski
nidzicki
mrągowski
lidzbarski
kętrzyński
iławski
gołdapski
giżycki
ełcki
elbląski
działdowski
braniewski
bartoszycki
Warmińsko-mazurskie
Przedprodukcyjny
Produkcyjny mobilny
Produkcyjny niemobilny
Poprodukcyjny
UWAGI ANALITYCZNE
30
Na skutek zmian w ekonomicznych grupach wieku obniżył się
wskaźnik obciążenia ekonomicznego.
W 2002 r. na każde 100 osób w wieku produkcyjnym przypadały 63 osoby w wieku nieprodukcyjnym, tj. 13 osób mniej
niż w 1988 r. W kraju natomiast 62 osoby wobec 74.
Wskaźnik ten wykazywał spadek zarówno w odniesieniu do ludności zamieszkałej w miastach – 72 osoby w 1988 r.
wobec 57 w 2002 r., jak i na wsi odpowiednio 82 wobec 72.
Najniższy wskaźnik zanotowano w powiatach grodzkich i tak w Olsztynie wynosił 49 osób, a w Elblągu 56 osób.
W powiatach ziemskich najniższy był w olsztyńskim – 62 osoby, mrągowskim – 63, bartoszyckim i giżyckim – po 64,
a najwyższy w nowomiejskim i oleckim – po 72.
Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym w 2002 r.
OLSZTYN
ELBLĄG
BARTOSZYCE
BRANIEWO
WĘGORZEWO
GOŁDAP
OLECKO
GIŻYCKO
MRĄGOWO
KĘTRZYN
EŁK
PISZ
NIDZICA
DZIAŁDOWO
OSTRÓDA
IŁAWA
NW. MIASTO
LUBAWSKIE
LIDZBARK
WARMIŃSKI
SZCZYTNO
62 – 64
67 – 68
69 – 70
71 – 72
m. Elbląg – 56
m. Olsztyn – 49
Polska = 62
Warmińsko-mazurskie = 63
65 – 66
3. Stan cywilny prawny
Struktura ludności według stanu cywilnego uwarunkowana jest czynnikami demograficznymi: liczbą osób w poszcze-
gólnych grupach wieku, liczbą małżeństw, zgonów, rozwodów, a także sytuacją społeczno – ekonomiczną wpływającą na po-
dejmowanie decyzji rodzinnych.
UWAGI ANALITYCZNE
31
Z punktu widzenia rozwoju ludnościowego województwa bardzo ważny jest odsetek osób żonatych i zamężnych decy-
dujących o liczbie ludności, ponieważ dzieci rodzą się głównie w małżeństwach. Z przeprowadzonych badań wynika, że około
90% dzieci rodzi się w związkach małżeńskich.
Struktura ludności w wieku 15 lat i więcej według stanu cywilnego prawnego, płci i miejsca zamieszkania w 2002 r.
Stan cywilny prawny
żonaci, zamężne
Ogółem
kawale-
rowie,
panny
razem
pozosta-
jący w mał-
żeństwie
niepozo-
stający
w małżeń-
stwie
wdowiec,
wdowa
rozwie-
dziony,
rozwie-
dziona
separo-
wany,
separo-
wana
nie-
ustalony
Wyszczególnienie
w odsetkach
Ogółem .................................
100,0
29,8
57,0
56,0
1,0
8,6
4,0
0,1
0,5
Mężczyźni............................
100,0
34,9
58,6
57,7
0,9
2,6
3,4
0,1
0,5
Kobiety.................................
100,0
25,1
55,6
54,5
1,1
14,2
4,6
0,1
0,5
Miasta.....................................
100,0
28,9
57,1
56,1
1,0
8,3
5,0
0,1
0,6
Mężczyźni............................
100,0
32,6
60,1
59,2
0,9
2,5
4,1
0,1
0,7
Kobiety.................................
100,0
25,6
54,5
53,4
1,1
13,4
5,8
0,1
0,6
Wieś .......................................
100,0
31,4
56,8
55,9
0,9
9,0
2,4
0,1
0,3
Mężczyźni............................
100,0
38,4
56,2
55,4
0,9
2,7
2,4
0,1
0,3
Kobiety.................................
100,0
24,2
57,4
56,4
1,0
15,5
2,5
0,1
0,3
Według danych spisu 2002 r. nie stwierdzono istotnych różnic w strukturze ludności według stanu cywilnego prawnego
w województwie i w kraju. Odpowiednie wskaźniki były zbliżone.
Wystąpiły zauważalne różnice w strukturze stanu cywilnego ludności w zależności od miejsca zamieszkania i tak:
w miastach odsetek kawalerów był niższy w porównaniu z kawalerami mieszkającymi na wsi i wynosił 32,6% wobec 38,4%.
Odsetek panien pozostawał na zbliżonym poziomie (odpowiednio: 25,6% w miastach i 24,2% na wsi).
W przypadku żonatych mężczyzn odsetek mieszkających w miastach – 60,1% był wyższy niż na wsi – 56,2%. Udziały
zamężnych kobiet kształtują się odwrotnie – 54,5% w miastach i 57,4% na wsi.
Udział osób owdowiałych był większy na wsi niż w miastach i wynosił odpowiednio 9,0% wobec 8,3%, natomiast roz-
wiedzionych odwrotnie, w miastach – 5,0%, a na wsi – 2,4%.
Odsetek kawalerów i panien wśród powiatów ziemskich najniższy był w działdowskim – 28,4% ludności ogółem w wie-
ku 15 lat i więcej, a najwyższy w węgorzewskim – 31,5%.
W 10 powiatach ziemskich wskaźnik był wyższy niż średnio w województwie gdzie wynosił 29,8%.
Znacznie większe zróżnicowanie w udziale kawalerów i panien było na wsi niż w miastach. I tak na obszarze wiejskim
od 27,3% (Pasym) do 38,6% (Pieniężno), a w miastach od 26,6% (Młynary) do 33,1% (Jeziorany).
UWAGI ANALITYCZNE
32
Liczba małżeństw na 1000 ludności w wieku 15 lat i więcej w 2002 r.
OLSZTYN
ELBLĄG
BARTOSZYCE
BRANIEWO
WĘGORZEWO
GOŁDAP
OLECKO
GIŻYCKO
MRĄGOWO
KĘTRZYN
EŁK
PISZ
NIDZICA
DZIAŁDOWO
OSTRÓDA
IŁAWA
NW. MIASTO
LUBAWSKIE
LIDZBARK
WARMIŃSKI
SZCZYTNO
537,6 – 560,0
570,1 – 580,0
590,1 – 600,0
600,1 – 610,0
m. Elbląg – 558,4
m. Olsztyn – 537,6
Polska = 575,9
Warmińsko-mazurskie = 570,0
560,1 – 570,0
580,1 – 590,0
Udział osób żonatych i zamężnych najniższy był w Olsztynie – 53,8% i powiecie węgorzewskim – 55,4%, a najwyższy
w działdowskim – 60,3%, przy średniej wojewódzkiej 57,0%.
Miasta, które wyróżniały się największym udziałem osób żonatych i zamężnych to: Pisz – 61,6% i Działdowo – 61,4%,
a najmniejszym Tolkmicko – 52,7% i Jeziorany – 52,8%.
Wśród obszarów wiejskich natomiast: Iłowo – Osada – 61,4%, Pasym – 61,1% i Iława – 60,9% oraz Wilczęta – 52,9%
i Pieniężno – 49,7%.
Nieznaczny odsetek małżonków nie pozostawał w małżeństwie. Najwięcej takich osób było w powiatach mrągowskim
i ełckim – po 1,2%, kętrzyńskim, olsztyńskim i węgorzewskim – po 1,1%.
Struktura ludności w wieku 15 lat i więcej według stanu cywilnego prawnego w 2002 r.
Stan cywilny prawny
żonaci, zamężne
Ogółem
kawale-
rowie,
panny
razem
pozosta-
jący w mał-
żeństwie
niepozo-
stający
w małżeń-
stwie
wdowiec,
wdowa
rozwie-
dziony,
rozwie-
dziona
separo-
wany,
separo-
wana
nie-
ustalony
Wyszczególnienie
w odsetkach
WOJEWÓDZTWO .............
100,0
29,8
57,0
56,0
1,0
8,6
4,0
0,1
0,5
Podregion elbląski ..........
100,0
29,0
57,8
57,0
0,9
8,9
4,0
0,1
0,2
UWAGI ANALITYCZNE
33
Struktura ludności w wieku 15 lat i więcej według stanu cywilnego prawnego w 2002 r. (dok.)
Stan cywilny prawny
żonaci, zamężne
Ogółem
kawale-
rowie,
panny
razem
pozosta-
jący w mał-
żeństwie
niepozo-
stający
w małżeń-
stwie
wdowiec,
wdowa
rozwie-
dziony,
rozwie-
dziona
separo-
wany,
separo-
wana
nie-
ustalony
Wyszczególnienie
w odsetkach
Powiaty:
braniewski .........................
100,0
30,8
56,3
55,4
0,9
8,7
3,7
0,1
0,4
działdowski ........................
100,0
28,4
60,3
59,4
0,9
9,1
2,0
0,1
0,2
elbląski ..............................
100,0
30,9
55,9
55,1
0,8
9,6
3,5
0,1
0,1
iławski ...............................
100,0
28,9
59,9
59,1
0,8
8,4
2,6
0,0
0,2
nowomiejski ......................
100,0
29,0
59,6
58,8
0,8
9,3
1,8
0,1
0,2
ostródzki ............................
100,0
29,2
58,2
57,3
0,9
8,8
3,6
0,0
0,2
m. Elbląg ...........................
100,0
27,7
55,8
54,9
1,0
8,9
7,1
0,1
0,4
Podregion olsztyński .........
100,0
30,6
55,9
54,9
1,0
8,3
4,4
0,1
0,7
Powiaty:
bartoszycki ........................
100,0
30,3
57,0
55,9
1,0
9,2
3,3
0,1
0,2
kętrzyński ..........................
100,0
30,0
56,4
55,3
1,1
9,5
3,8
0,1
0,3
lidzbarski ...........................
100,0
29,6
56,5
55,5
1,0
9,8
4,0
0,1
0,1
mrągowski .........................
100,0
29,8
58,1
56,9
1,2
7,7
4,0
0,1
0,3
nidzicki ..............................
100,0
29,6
57,9
57,1
0,8
9,2
2,6
0,1
0,7
olsztyński ..........................
100,0
31,3
56,1
55,0
1,1
8,2
3,9
0,1
0,6
szczycieński ......................
100,0
30,4
57,4
56,5
0,9
8,3
3,4
0,1
0,4
m. Olsztyn .........................
100,0
31,3
53,8
52,7
1,0
7,3
6,1
0,1
1,5
Podregion ełcki ...............
100,0
29,9
57,8
56,7
1,0
8,5
3,3
0,1
0,5
Powiaty:
ełcki ...................................
100,0
30,4
57,1
55,9
1,2
7,8
3,8
0,1
0,9
giżycki ...............................
100,0
28,7
58,3
57,2
1,0
9,2
3,7
0,1
0,1
gołdapski ...........................
100,0
30,8
56,6
55,6
1,0
8,5
2,7
0,1
1,3
olecki .................................
100,0
30,2
57,1
56,2
0,9
9,0
3,3
0,1
0,3
piski ...................................
100,0
28,9
60,2
59,4
0,8
8,0
2,6
0,1
0,2
węgorzewski .....................
100,0
31,5
55,4
54,4
1,1
9,8
3,2
0,0
0,1
Odsetek osób owdowiałych w województwie wynosił średnio 8,6% ludności. Najwyższy był w powiecie lidzbarskim
i węgorzewskm – po 9,8%, a najniższy w mrągowskim – 7,7% i ełckim – 7,8%.
Miasta, w których udział wdów i wdowców był największy to Tolkmicko – 12,9%, Sępopol – 11,6% i Reszel – 10,8%.
Wyróżniające się obszary wiejskie to Lelkowo – 11,7%, Pozezdrze – 11,0%, Wydminy 10,9%.
Prawne potwierdzenie rezygnacji z życia we wspólnocie małżeńskiej nie jest zjawiskiem częstym. Rozwiedzeni stano-
wią 4,0% ogółu ludności w wieku 15 lat i więcej.
W 17 powiatach ziemskich wskaźnik ten był niższy niż średnio w regionie, a w pozostałych dwóch: lidzbarskim i mrą-
gowskim był na poziomie wskaźnika wojewódzkiego.
W powiatach grodzkich Elblągu i Olsztynie udział osób rozwiedzionych był najwyższy w województwie i wynosił odpo-
wiednio – 7,1% i 6,1%, najniższy natomiast był na obszarze gminy wiejskiej Lubawa i Janowiec gdzie wynosił 0,9% i 1,0%.
W spisie 2002 r. ustalono także liczbę osób separowanych prawomocnym wyrokiem sądu, ale grupa ta jest minimalna
– zaledwie 0,1%, gdyż ta kategoria stanu cywilnego prawnego występuje dopiero od 2000 r.
UWAGI ANALITYCZNE
34
4. Stan cywilny faktyczny
W dotychczasowych spisach osoby tworzące związki nieformalne wykazywane były łącznie z osobami będącymi
w związkach małżeńskich formalno – prawnych. W związku ze zwiększeniem się liczby związków partnerskich (oraz prawnym
uznaniem związków innych typów w niektórych krajach) ONZ zaproponowała, aby w spisie przeprowadzonym ok. 2000 r. wyka-
zać odrębnie liczbę małżeństw i związków partnerskich.
Podobnie miała się sytuacja z osobami żyjącymi w separacji małżeńskiej – w dotychczasowych spisach osoby te były
w zasadzie włączone do osób rozwiedzionych, spis z 2002 r. wykazał je odrębnie.
Należy zauważyć, że były to zarówno osoby separowane prawnie jak i faktycznie, tj. bez orzeczenia sądowego doty-
czącego separacji.
Udział poszczególnych kategorii stanu cywilnego faktycznego w liczbie ludności powyżej 15 roku życia według miejsca
zamieszkania był podobny jak przy stanie cywilnym prawnym.
Więcej kawalerów i panien mieszkało na wsi – 30,5% niż w miastach – 28,2%.
Osób żonatych pozostających w małżeństwie, nieco więcej było w miastach – 56,1% wobec – 55,9% na wsi.
Struktura ludności w wieku 15 lat i więcej według stanu cywilnego faktycznego
i miejsca zamieszkania w 2002 r.
w %
Miasta
Kawalerowie, panny
28,2
Żonaci, zamężne
57,7
Wdowcy, wdowy
8,2
Rozwiedzeni, rozwiedzione
4,4
Separowani, separowane
1,0
Nieustalony
0,6
UWAGI ANALITYCZNE
35
Wieś
Kawalerowie, panny
30,5
Żonaci, zamężne
57,6
Wdowcy, wdowy
8,8
Rozwiedzeni, rozwiedzione
2,0
Separowani, separowane
0,9
Nieustalony
0,3
Zdecydowanie częściej rozwodzili się mieszkańcy miast – 4,4% niż wsi – 2,0%.
Większy odsetek ludności niż przy stanie cywilnym prawnym określiło swój stan cywilny faktyczny jako osoby separo-
wane. I tak 1,0% w miastach, a 0,9% na wsi.
Zróżnicowanie stanu cywilnego prawnego i faktycznego w poszczególnych powiatach przedstawiało się podobnie.
Struktura ludności w wieku 15 lat i więcej według stanu cywilnego faktycznego w powiatach
Stan cywilny faktyczny
żonaci, zamężne
Ogółem
kawale-
rowie,
panny
razem
pozosta-
jący w mał-
żeństwie
pozostający
w związku
partnerskim
wdowiec,
wdowa
rozwie-
dziony,
rozwie-
dziona
separo-
wany,
separo-
wana
nie-
ustalony
Wyszczególnienie
w odsetkach
WOJEWÓDZTWO .............
100,0
29,0
57,7
56,0
1,6
8,4
3,5
0,9
0,5
Podregion elbląski ..........
100,0
28,3
58,4
57,0
1,5
8,8
3,4
0,9
0,2
Powiaty:
braniewski .........................
100,0
29,9
57,2
55,4
1,9
8,5
3,1
0,8
0,4
działdowski ........................
100,0
28,1
60,2
59,4
0,7
9,0
1,7
0,9
0,2
elbląski ..............................
100,0
29,9
57,0
55,1
2,0
9,3
2,8
0,8
0,1
iławski ...............................
100,0
28,4
60,1
59,1
1,0
8,3
2,3
0,7
0,2
nowomiejski ......................
100,0
28,6
59,7
58,8
0,9
9,2
1,6
0,8
0,2
ostródzki ............................
100,0
28,4
59,0
57,3
1,7
8,6
3,0
0,8
0,2
m. Elbląg ...........................
100,0
26,9
56,6
54,9
1,8
8,8
6,3
1,0
0,4
UWAGI ANALITYCZNE
36
Struktura ludności w wieku 15 lat i więcej według stanu cywilnego faktycznego w powiatach (dok.)
Stan cywilny faktyczny
żonaci, zamężne
Ogółem
kawale-
rowie,
panny
razem
pozosta-
jący w mał-
żeństwie
pozostający
w związku
partnerskim
wdowiec,
wdowa
rozwie-
dziony,
rozwie-
dziona
separo-
wany,
separo-
wana
nie-
ustalony
Wyszczególnienie
w odsetkach
Podregion olsztyński .........
100,0
29,6
56,8
54,9
1,9
8,1
3,8
1,0
0,7
Powiaty:
bartoszycki ........................
100,0
29,5
57,5
55,9
1,5
9,0
2,9
1,0
0,2
kętrzyński ..........................
100,0
29,1
57,2
55,3
1,8
9,3
3,2
1,0
0,3
lidzbarski ...........................
100,0
28,7
57,2
55,5
1,7
9,6
3,5
1,0
0,1
mrągowski .........................
100,0
28,9
58,8
56,9
1,8
7,6
3,4
1,1
0,3
nidzicki ..............................
100,0
29,0
58,2
57,1
1,1
9,0
2,3
0,8
0,7
olsztyński ..........................
100,0
30,1
57,3
55,0
2,3
7,9
3,2
1,0
0,5
szczycieński ......................
100,0
29,8
57,8
56,5
1,3
8,2
3,0
0,9
0,4
m. Olsztyn .........................
100,0
30,1
54,8
52,7
2,1
7,2
5,4
1,0
1,5
Podregion ełcki ...............
100,0
29,2
58,1
56,7
1,4
8,3
2,9
1,0
0,5
Powiaty:
ełcki ...................................
100,0
29,8
57,1
55,9
1,2
7,6
3,4
1,2
0,9
giżycki ...............................
100,0
27,7
59,1
57,2
1,8
9,0
3,1
0,9
0,1
gołdapski ...........................
100,0
29,5
57,6
56,2
1,3
8,9
2,9
0,9
0,3
olecki .................................
100,0
28,6
60,2
59,4
0,8
7,8
2,4
0,8
0,2
piski ...................................
100,0
29,7
57,5
55,6
2,0
8,3
2,2
0,9
1,3
węgorzewski .....................
100,0
30,7
55,9
54,4
1,6
9,6
2,7
1,0
0,1
W związkach partnerskich pozostawało 1,6% ludności w wieku 15 lat i więcej. Powiaty, w których udział tego rodzaju
związków był największy to: olsztyński – 2,3%, elbląski i piski – 2,0%, natomiast najniższy w działdowskim – 0,7%. W miastach
na prawach powiatu Olsztynie i Elblągu udział związków partnerskich wynosił odpowiednio 2,1% i 1,8%.
5. Wykształcenie
Okres międzyspisowy charakteryzował się stałym wzrostem poziomu wykształcenia ludności, szczególnie wśród ko-
biet. Kobiety częściej niż mężczyźni miały ukończoną szkołę co najmniej średnią, wśród mężczyzn natomiast wyższy był udział
osób, które ukończyły szkołę zasadniczą zawodową. W latach 1988 – 2002 udział osób z wykształceniem ponadpodstawowym
wzrósł z 49,5% do 61,4%. W kraju był wyższy i wynosił 54,8% w 1988 r., a 67,0% w 2002 r.
Najbardziej dynamiczny, bo 83,6% przyrost charakteryzował grupę osób z wykształceniem wyższym. Była to sytuacja
lepsza od krajowej, gdzie przyrost w tej grupie wyniósł 74,3%.
Czynnikiem silnie różnicującym strukturę ludności według poziomu wykształcenia jest miejsce zamieszkania. Miesz-
kańcy miast charakteryzowali się zdecydowanie wyższym odsetkiem osób z wykształceniem ponadpodstawowym: w latach 1988
– 2002 nastąpił wzrost udziału z 59,9% do 69,6%, w tym z wykształceniem wyższym z 7,8% do 11,8%.
UWAGI ANALITYCZNE
37
Ludność w wieku 15 lat i więcej według poziomu wykształcenia
1988
2002
Miasta
Wieś
1988
2002
1988
2002
Poziom wykształcenia
w tys. w % w tys. w %
1988=
100
w tys. w % w tys. w % w tys. w % w tys. w %
Ogółem ..............................
998,4 100,0 1142,4 100,0 114,4 586,8 100,0 704,8 100,0 411,6 100,0 437,6 100,0
Wyższe ...............................
54,1
5,4 99,2
8,7 183,6 46,0
7,8 83,5 11,8
8,1
2,0 15,7
3,6
Średnie i policealne ............
234,4
23,5 347,2
30,4 148,1 183,2
31,2 264,0 37,5 51,2 12,4 83,2
19,0
Zasadnicze zawodowe .......
205,4
20,6 254,9
22,3 124,1 122,7
20,9 143,1 20,3 82,7 20,1 111,8
25,5
Podstawowe ukończone .....
420,4
42,1 376,8
33,0
89,6 206,6
35,2 180,7 25,6 213,8 51,9 196,1
44,8
Podstawowe nieukończone,
bez wykształcenia szkolne-
go i nieustalony ...............
84,1
8,4 64,3
5,6
76,5 28,3
4,9 33,6
4,8 55,8 13,6 30,7
7,1
Odsetek osób z wykształceniem ponadpodstawowym zamieszkałych na wsi wzrósł z 34,5% do 48,1%, w tym z wy-
kształceniem wyższym z 2,0% do 3,6%. Jednocześnie prawie dwukrotnie zmniejszył się na wsi odsetek osób bez wykształcenia
szkolnego.
Analizując wyniki Spisu 2002 należy przypomnieć, że dane o poziomie wykształcenia odnoszone były po raz pierwszy
do ludności w wieku 13 lat i więcej, chociaż dla grupy 13 – 14 lat można mówić jedynie o wykształceniu podstawowym (ukoń-
czonym lub nieukończonym).
W zwiększonej o dwa roczniki w porównaniu do 1988 r. populacji osób, struktura według poziomu wykształcenia
i miejsca zamieszkania, a także ekonomicznych grup wieku przedstawiona została w tabeli poniżej.
Ludność w wieku 13 lat i więcej według poziomu wykształcenia, ekonomicznych grup wieku i miejsca zamieszkania
w 2002 r.
Poziom wykształcenia
średnie
Ogółem
a
wyższe policealne
razem
ogólno-
kształcące
średnie
zawodowe
zasadnicze
zawodowe
podsta-
wowe
ukończone
podstawo-
we nie-
ukończone
i bez wy-
kształcenia
szkolnego
Wyszczególnienie
w tysiącach
Ogółem
b
.............................
1190,3
99,2
34,4
312,8
90,5
222,2
254,9
410,9
58,3
przedprodukcyjny ............
127,0
-
-
-
-
1,0
105,4
19,4
produkcyjny .....................
876,9
89,5
32,1
281,2
78,8
202,4
242,4
207,2
7,8
poprodukcyjny .................
186,4
9,7
2,4
31,5
11,7
19,8
11,5
98,3
31,1
Miasta .................................
731,9
83,5
27,5
236,4
74,4
162,0
143,1
200,5
24,2
przedprodukcyjny ............
73,4
-
-
-
-
-
0,4
61,9
10,2
produkcyjny .....................
546,8
75,1
25,5
208,7
63,7
145,0
133,9
86,6
3,0
poprodukcyjny .................
111,6
8,4
2,0
27,7
10,7
17,0
8,7
52,0
11,1
UWAGI ANALITYCZNE
38
Ludność w wieku 13 lat i więcej według poziomu wykształcenia, ekonomicznych grup wieku i miejsca zamieszkania
w 2002 r. (dok.)
Poziom wykształcenia
średnie
Ogółem
a
wyższe policealne
razem
ogólno-
kształcące
średnie
zawodowe
zasadnicze
zawodowe
podstawo-
we ukoń-
czone
podstawo-
we nie-
ukończone
i bez wy-
kształcenia
szkolnego
Wyszczególnienie
w tysiącach
Wieś ....................................
458,5
15,7
6,9
76,3
16,2
60,2
111,8
210,5
34,0
przedprodukcyjny ............
53,6
-
-
-
-
-
0,5
43,5
9,2
produkcyjny .....................
330,1
14,4
6,5
72,6
15,1
57,4
108,5
120,6
4,8
poprodukcyjny .................
74,8
1,3
0,3
3,8
1,0
2,8
2,8
46,3
20,0
a W podziale nie uwzględniono osób o nieustalonym wykształceniu. b W podziale nie uwzględniono osób o nieustalonym wieku.
Rozpatrując strukturę wykształcenia według płci należy zauważyć, że kobiety częściej niż mężczyźni miały ukończone
studia – 9,0% kobiet i 7,6% mężczyzn; szkoły policealne – 4,2% kobiet i 1,5% mężczyzn; oraz licea ogólnokształcące – 10,1%
kobiet i 5,0% mężczyzn.
Natomiast mężczyźni przeważali wśród absolwentów zasadniczych szkół – 27,6% i 15,6% kobiet.
Poziom wykształcenia był silnie zróżnicowany regionalnie. W 2002 r. 58,9% osób w wieku 13 lat i więcej legitymowało
się wykształceniem ponadpodstawowym. W miastach 67,0%, a na wsi 46,0%.
Ludność w wieku 13 lat i więcej z wykształceniem ponadpodstawowym w 2002 r.
w %
OLSZTYN
ELBLĄG
BARTOSZYCE
BRANIEWO
WĘGORZEWO
GOŁDAP
OLECKO
GIŻYCKO
MRĄGOWO
KĘTRZYN
EŁK
PISZ
NIDZICA
DZIAŁDOWO
OSTRÓDA
IŁAWA
NW. MIASTO
LUBAWSKIE
LIDZBARK
WARMIŃSKI
SZCZYTNO
50,0 – 52,0
54,1 – 56,0
58,1 – 60,0
60,1 – 74,0
m. Elbląg – 70,3%
m. Olsztyn – 73,4%
Polska = 64,6%
Warmińsko-mazurskie = 58,9%
52,1 – 54,0
56,1 – 58,0
UWAGI ANALITYCZNE
39
W poszczególnych powiatach wskaźnik wahał się od 50% (nidzicki – 50,0%, gołdapski – 51,3%, piski – 51,5%) do oko-
ło 60 % (giżycki – 59,3%, ełcki – 57,3%). W miastach na prawach powiatu Olsztynie wyniósł – 73,4%, a w Elblągu – 70,3%.
Miasta, które wyróżniały się najwyższym udziałem ludności z wykształceniem ponadpodstawowym to: Giżycko 68,7%,
Ostróda – 67,8%, Lidzbark Warmiński – 67,1%, Bartoszyce – 66,9,%, Iława – 66,8%.
Obszary wiejskie, w których ponad 60% ludności posiadało wykształcenie ponadpodstawowe to: Dywity – 62,6%, Sta-
wiguda – 60,5%.
Udział osób z ukończoną, co najmniej szkołą średnią (bez zasadniczego zawodowego) średnio w województwie sta-
nowił 37,5%. W miastach był, ponad dwukrotnie wyższy niż na wsi i wynosił odpowiednio 47,5% wobec 21,6%.
Najwyższym odsetkiem osób o tym poziomie wykształcenia legitymuje się ludność w miastach na prawach powiatu:
w Olsztynie – 60,3% i Elblągu – 46,9%.
Wśród powiatów ziemskich wyższy wskaźnik niż średni w regionie zanotowano tylko w dwóch powiatach, tj., ełckim –
37,8% i giżyckim – 39,0%, a najniższy w nowomiejskim – 25,0% i elbląskim – 26,5%.
Ludność z wykształceniem co najmniej średnim (bez zasadniczego zawodowego) w ogólnej liczbie
osób w wieku 13 lat i więcej w 2002 r.
w %
OLSZTYN
ELBLĄG
BARTOSZYCE
BRANIEWO
WĘGORZEWO
GOŁDAP
OLECKO
GIŻYCKO
MRĄGOWO
KĘTRZYN
EŁK
PISZ
NIDZICA
DZIAŁDOWO
OSTRÓDA
IŁAWA
NW. MIASTO
LUBAWSKIE
LIDZBARK
WARMIŃSKI
SZCZYTNO
25,0 – 28,0
31,1 – 34,0
37,1 – 40,0
40,1 i więcej
m. Elbląg – 46,9%
m. Olsztyn – 60,3%
Polska = 41,3%
Warmińsko-mazurskie = 37,5%
28,1 – 31,0
34,1 – 37,0
Miasta, w których udział osób z wykształceniem, co najmniej średnim był największy to: Giżycko – 50,9%, Olecko –
49,1%, Lidzbark Warmiński – 47,9%, Kętrzyn – 47,7%.
Wyróżniające się gminy wiejskie to: Dywity – 39,9%, Stawiguda – 35,3% i Jonkowo – 31,7%.
UWAGI ANALITYCZNE
40
Odsetek ludności z wykształceniem wyższym w regionie wynosił 8,3% ogółu ludności w wieku 13 lat i więcej, przy
czym w miastach udział tej grupy ludności wynosił 11,4%, a na wsi tylko 3,4%.
W ujęciu przestrzennym również najkorzystniej wypadły miasta na prawach powiatu Olsztyn i Elbląg odpowiednio
z 18,8% i 11,7% udziałem.
Ludność z wykształceniem wyższym w ogólnej liczbie osób w wieku 13 lat i więcej w 2002 r.
w %
OLSZTYN
ELBLĄG
BARTOSZYCE
BRANIEWO
WĘGORZEWO
GOŁDAP
OLECKO
GIŻYCKO
MRĄGOWO
KĘTRZYN
EŁK
PISZ
NIDZICA
DZIAŁDOWO
OSTRÓDA
IŁAWA
NW. MIASTO
LUBAWSKIE
LIDZBARK
WARMIŃSKI
SZCZYTNO
4,0 – 5,0
6,1 – 7,0
7,1 – 8,0
8,1 – 18,8
m. Elbląg – 11,7%
m. Olsztyn – 18,8%
Polska = 9,9%
Warmińsko-mazurskie = 8,3%
5,1 – 6,0
W żadnym z powiatów ziemskich udział osób z wykształceniem wyższym nie osiągnął przeciętnego poziomu w woje-
wództwie, najwyższy był w giżyckim – 7,9%, ełckim – 7,3%, braniewskim – 6,9% i oleckim – 6,8%.
Miasta, w których odsetek osób w tej grupie wykształcenia przekroczył 10% to: Lidzbark Warmiński – 10,1%, Szczytno
– 11,5%, Giżycko – 11,3% i Olecko – 10,8%.
Na obszarach wiejskich Dywit, Stawigudy i Pieniężna udział ludności z wykształceniem wyższym był większy od śred-
niej wojewódzkiej i wynosił odpowiednio 12,3%, 10,2%, 9,1%.
Biorąc pod uwagę najniższy poziom wykształcenia należy zauważyć, że ponad 1/3 (34,5%) ludności w wieku 13 lat
i więcej posiadała tylko wykształcenie podstawowe. Odsetek osób z podstawowym nieukończonym i bez wykształcenia szkolne-
go stanowił 4,9%.
W kraju wskaźniki te były niższe i wynosiły odpowiednio 29,8% i 3,6%.
W obydwu poziomach wykształcenia występowało duże zróżnicowanie pomiędzy mieszkańcami miast i wsi. Osób z ukoń-
czoną szkołą podstawową w miastach było 27,4%, a na wsi 45,9%. Jeszcze większe dysproporcje były w grupie ludności z podsta-
wowym nieukończonym i bez wykształcenia szkolnego. I tak w miastach stanowiła ona 3,3%, a na obszarze wiejskim – 7,4%.
UWAGI ANALITYCZNE
41
Ludność w wieku 13 lat i więcej z wykształceniem podstawowym ukończonym w 2002 r.
w %
OLSZTYN
ELBLĄG
BARTOSZYCE
BRANIEWO
WĘGORZEWO
GOŁDAP
OLECKO
GIŻYCKO
MRĄGOWO
KĘTRZYN
EŁK
PISZ
NIDZICA
DZIAŁDOWO
OSTRÓDA
IŁAWA
NW. MIASTO
LUBAWSKIE
LIDZBARK
WARMIŃSKI
SZCZYTNO
19,7 – 34,0
35,6 – 37,0
38,6 – 40,0
40,1 – 42,6
m. Elbląg – 24,6%
m. Olsztyn – 19,7%
Polska = 29,8%
Warmińsko-mazurskie = 34,5%
34,1 – 35,5
37,1 – 38,5
Powiaty w których udział ludności z wykształceniem podstawowym przekraczał 40% to: nidzicki – 42,6%, działdowski –
41,6%, nowomiejski i piski – po 41,5% oraz elbląski – 40,1%.
Najmniejszy odsetek osób z ukończoną szkołą podstawową był w powiatach grodzkich, Olsztynie – 19,7% i Elblągu –
24,6%.
W pozostałych miastach udział ludności z wykształceniem podstawowym zawierał się w przedziałe od 27,4%
w Węgorzewie i Biskupcu do 41,7% w Rynie.
Na obszarze wiejskim natomiast najniższy udział był w Dywitach – 31,6%, a najwyższy w Dąbrównie – 54,9%.
Tylko w trzech powiatach ziemskich udział osób z nieukończoną szkołą podstawową i bez wykształcenia szkolnego był
niższy od średniej wojewódzkiej: nowomiejski – 3,5%, działdowski – 4,1% i iławski – 4,4%, w mrągowskim osiągnął ten sam
odsetek, a najwyższy był w węgorzewskim – 9,3% i gołdapskim – 8,2%.
UWAGI ANALITYCZNE
42
Ludność w wieku 13 lat i więcej z wykształceniem podstawowym nieukończonym i bez wykształcenia
szkolnego w 2002 r.
w %
OLSZTYN
ELBLĄG
BARTOSZYCE
BRANIEWO
WĘGORZEWO
GOŁDAP
OLECKO
GIŻYCKO
MRĄGOWO
KĘTRZYN
EŁK
PISZ
NIDZICA
DZIAŁDOWO
OSTRÓDA
IŁAWA
NW. MIASTO
LUBAWSKIE
LIDZBARK
WARMIŃSKI
SZCZYTNO
2,0 – 3,4
4,5 – 5,4
6,5 – 7,4
7,5 – 9,3
m. Elbląg – 2,5%
m. Olsztyn – 2,0%
Polska = 3,6%
Warmińsko-mazurskie = 4,9%
3,5 – 4,4
5,5 – 6,4
W miastach na prawach powiatu Olsztynie i Elblągu odsetek osób bez wykształcenia szkolnego wynosił odpowiednio
2,0% i 2,5%.
Miasta, w których udział tej grupy osób był największy to Węgorzewo – 9,0%, Korsze – 8,1% i Sępopol – 8,0%.
Obszary wiejskie gdzie odsetek osób z podstawowym nieukończonym i bez wykształcenia szkolnego przekroczył 12%
to: Godkowo – 13,7%, Korsze – 12,5% i Dubeninki – 12,2%.
OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE
Powszechny spis ludności jest jedynym badaniem pełnym, którego wyniki pozwalają ustalić liczbę osób niepełno-
sprawnych oraz umożliwiają szczegółową charakterystykę tej grupy ludności.
Liczba osób niepełnosprawnych w województwie wykazana w spisie 2002 r. wyniosła 211,6 tys. Natężenie zjawiska
niepełnosprawności zarówno w kraju, jak i na terenie województwa było zróżnicowane terytorialnie. Liczba osób niepełnospraw-
nych przypadająca na 1000 mieszkańców w kraju wyniosła 143, w województwie 148. W 11 powiatach powyższy wskaźnik
ukształtował się poniżej średniej dla województwa, w jednym powiecie był na takim samym poziomie, zaś w pozostałych był
wyższy.
UWAGI ANALITYCZNE
43
Największe natężenie zjawiska niepełnosprawności wśród powiatów wystąpiło w: powiecie elbląskim, gdzie na 1000
mieszkańców przypadało 196 osób niepełnosprawnych, w mieście Elblągu – 193 oraz w powiecie nidzickim – 192. Najniższym
wskaźnikiem charakteryzował się powiat piski – 96 osób niepełnosprawnych na 1000 mieszkańców.
Częstość występowania niepełnosprawności w 2002 r.
na 1000 mieszkańców
OLSZTYN
ELBLĄG
BARTOSZYCE
BRANIEWO
WĘGORZEWO
GOŁDAP
OLECKO
GIŻYCKO
MRĄGOWO
KĘTRZYN
EŁK
PISZ
NIDZICA
DZIAŁDOWO
OSTRÓDA
IŁAWA
NW. MIASTO
LUBAWSKIE
LIDZBARK
WARMIŃSKI
SZCZYTNO
96 – 130
131 – 148
149 – 176
177 – 196
m. Elbląg – 193
m. Olsztyn – 129
Polska = 143
Warmińsko-mazurskie = 148
Na wsi zjawisko niepełnosprawności było częstsze niż w miastach. Na 1000 mieszkańców wsi przypadało 157 osób
niepełnosprawnych, w miastach – 142 osoby.
W kilkunastu gminach województwa natężenie zjawiska niepełnosprawności przekroczyło poziom 200 osób niepełno-
sprawnych na 1000 mieszkańców. Wśród gmin wiejskich były to: Janowiec Kościelny – 280, Godkowo – 261, Janowo – 258,
Markusy – 220, Płoskinia – 217, Kiwity – 210, Lelkowo – 209 i Wilczęta – 209 oraz obszary wiejskie gmin: Młynary – 232, Pie-
niężno – 215, Pasłęk – 213, Tolkmicko – 211 i Orneta – 202. Spośród miast jedynie w Tolkmicku wskaźnik ukształtował się na
takim poziomie i wyniósł 219.
Powiat piski był jedynym, dla którego omawiany wskaźnik ukształtował się poniżej 100. Tylko w miejscowościach tego
powiatu (w tym we wszystkich miastach) natężenie zjawiska było tak niskie - w miastach: Biała Piska – 80, Orzysz – 94,
Pisz – 85 i Ruciane Nida – 83 oraz na obszarze wiejskim gminy Biała Piska – 97.
UWAGI ANALITYCZNE
44
7. Struktura osób niepełnosprawnych według płci i kategorii niepełnosprawności
Większość osób niepełnosprawnych to kobiety – w województwie na 100 kobiet niepełnosprawnych przypadało 91
niepełnosprawnych mężczyzn. Kobiety stanowiły 52,4% ogółu osób tej grupy. Jedynie w 3 powiatach: ełckim, piskim i węgo-
rzewskim liczba niepełnosprawnych mężczyzn przewyższała liczbę kobiet.
Wśród miast i wsi najmniejszym udziałem niepełnosprawnych kobiet odznaczały się: miasto Węgorzewo – 40,3% oraz
gmina wiejska Gietrzwałd – 40,5%, największym zaś miasto Jeziorany – 63,9%. Na pozostałym obszarze udział ten kształtował
się w granicach od 45,1% w mieście Pasym do 57,6% w mieście Bisztynek.
W spisie z 2002 r. zbiorowość osób niepełnosprawnych podzielono na 2 podstawowe grupy: osoby niepełnosprawne
prawnie, tj. takie, które posiadały odpowiednie, aktualne orzeczenie wydane przez organ do tego uprawniony oraz osoby nie-
pełnosprawne tylko biologicznie, tj. takie, które nie posiadały orzeczenia, ale miały (odczuwały) całkowicie lub poważnie ogra-
niczoną zdolność do wykonywania czynności podstawowych dla swojego wieku (zabawa, nauka, praca, samoobsługa). W dal-
szej części analizy osoby niepełnosprawne biologicznie, które jednocześnie posiadały odpowiednie orzeczenie zostały włączone
do grupy niepełnosprawnych prawnie.
Udział osób niepełnosprawnych prawnie w ogólnej liczbie osób niepełnosprawnych w 2002 r.
w %
OLSZTYN
ELBLĄG
BARTOSZYCE
BRANIEWO
WĘGORZEWO
GOŁDAP
OLECKO
GIŻYCKO
MRĄGOWO
KĘTRZYN
EŁK
PISZ
NIDZICA
DZIAŁDOWO
OSTRÓDA
IŁAWA
NW. MIASTO
LUBAWSKIE
LIDZBARK
WARMIŃSKI
SZCZYTNO
73,4 – 80,0
80,1 – 85,0
85,1 – 90,0
90,1 – 90,7
m. Elbląg – 90,7%
m. Olsztyn – 85,7%
Polska = 81,6%
Warmińsko-mazurskie = 85,2%
UWAGI ANALITYCZNE
45
Liczba osób niepełnosprawnych prawnie wyniosła 180,2 tys., co stanowiło 12,6% ogółu ludności województwa oraz
85,2% ogółu osób niepełnosprawnych. Najwięcej osób niepełnosprawnych prawnie w stosunku do ogółu niepełnosprawnych
zamieszkiwało powiat elbląski – 90,4% oraz miasto Elbląg – 90,7%, najmniej powiaty: gołdapski – 73,4%, piski – 74,3%,
giżycki – 75,3% oraz węgorzewski – 76,7%.
Wśród terenów o największym udziale niepełnosprawnych prawnie wymieć należy gminy wiejskie: Rychliki – 96,4%,
Janowiec Kościelny – 95,8%, Gronowo Elbląskie – 94,5%, Gietrzwałd – 92,2% , obszar wiejski gminy Młynary – 93,3% oraz
miasto Jeziorany – 92,1%. Najmniejszy udział wystąpił w gminach wiejskich: Wydminy – 63,4%, Kruklanki – 64,8% i Pozezdrze –
65,7% oraz na obszarze wiejskim gminy Orzysz – 60,2%.
8. Niepełnosprawni według ekonomicznych grup wieku oraz aktywności ekonomicznej
Największą grupę osób niepełnosprawnych stanowili niepełnosprawni w wieku produkcyjnym – 54,1%, z tego 16,3%
w wieku mobilnym oraz 37,8% niemobilnym. 40,3% stanowiły osoby niepełnosprawne w wieku poprodukcyjnym, zaś 5,6% -
osoby w wieku przedprodukcyjnym (0-17 lat).
Z powyższego zestawienia wynika, że natężenie niepełnosprawności nasila się wraz z wiekiem – ponad 45% osób nie-
pełnosprawnych przekroczyło 60 lat. Zróżnicowanie w powiatach przedstawia poniższa tabela.
Struktura osób niepełnosprawnych według ekonomicznych grup wieku oraz powiatów w 2002 r.
W wieku
produkcyjnym
przedproduk-
cyjnym
razem
mobilnym
niemobilnym
poprodukcyj-
nym
Wyszczególnienie
Ogółem
w tys. osób
w %
WOJEWÓDZTWO ......
211,6
5,6
54,1
16,3
37,8
40,3
Podregion elbląski ....
87,7
5,1
54,0
15,9
38,1
40,9
Powiaty:
braniewski .................
7,8
6,0
51,3
14,8
36,5
42,7
dziadowski ................
9,4
5,9
56,7
19,5
37,2
37,4
elbląski ......................
11,1
4,1
50,6
14,0
36,6
45,3
iławski .......................
12,5
5,5
56,5
17,5
39,0
38,0
nowomiejski ..............
7,0
5,8
51,2
14,2
37,0
43,0
ostródzki ...................
15,1
5,9
56,2
19,1
37,1
37,9
m. Elbląg ...................
24,7
3,9
53,7
13,4
40,3
42,4
Podregion olsztyński ..
90,4
5,6
54,3
16,0
38,3
40,1
Powiaty:
bartoszycki ................
9,5
6,0
53,5
16,3
37,2
40,6
kętrzyński ..................
10,1
5,3
53,9
15,6
38,3
40,9
lidzbarski ...................
8,2
5,1
51,9
15,9
36,0
43,0
mrągowski .................
6,6
6,9
54,8
17,2
37,6
38,2
nidzicki ......................
6,6
6,4
54,8
14,8
40,0
38,8
olsztyński ..................
16,8
5,3
56,9
17,2
39,7
37,9
szczycieński ..............
10,3
6,0
54,4
16,8
37,6
39,6
m. Olsztyn .................
22,4
5,4
53,3
14,7
38,5
41,3
UWAGI ANALITYCZNE
46
Struktura osób niepełnosprawnych według ekonomicznych grup wieku oraz powiatów w 2002 r. (dok.)
W wieku
produkcyjnym
przedproduk-
cyjnym
razem
mobilnym
niemobilnym
poprodukcyj-
nym
Wyszczególnienie
Ogółem
w tys. osób
w %
Podregion ełcki ..........
33,5
7,0
53,8
18,4
35,3
39,2
Powiaty:
ełcki ...........................
9,7
7,7
53,8
18,1
35,7
38,5
giżycki .......................
7,2
5,7
53,9
18,6
35,3
40,4
gołdapski ...................
3,4
8,2
52,9
19,5
33,4
38,8
olecki .........................
4,4
8,3
51,7
16,3
35,4
40,0
piski ...........................
5,5
7,1
53,1
17,8
35,3
39,8
węgorzewski .............
3,2
4,5
58,3
22,2
36,0
37,2
Różnice między obszarami miejskimi i wiejskimi były niewielkie.
Znacznie powyżej przeciętnej wojewódzkiej (5,6%) ukształtował się udział osób niepełnosprawnych w wieku do 18 lat
(przedprodukcyjnym) w miastach: Reszel – 14,0%, Orzysz – 12,7% i Gołdap – 10,6% oraz na obszarze wiejskim gminy Pisz –
10,1%.
Udział osób niepełnosprawnych w wieku poprodukcyjnym przekroczył średni poziom wojewódzki (40,3%) w miastach:
Godkowo - 53,1% i Wilczęta – 52,4% oraz na obszarze miejskim gminy Młynary – 52,0%.
Populacja osób niepełnosprawnych aktywnych zawodowo (obejmująca zarówno pracujących, jak i bezrobotnych) sta-
nowiła 16,8% ludności niepełnosprawnej w wieku 15 lat i więcej.
Udział osób bezrobotnych w liczbie ludności aktywnej zawodowo (stopa bezrobocia) wśród niepełnosprawnych był niż-
szy niż wśród ludności województwa ogółem – 25,8% wobec 28,2%.
Stopa bezrobocia ludności niepełnosprawnej w 2002 r.
w %
OLSZTYN
ELBLĄG
BARTOSZYCE
BRANIEWO
WĘGORZEWO
GOŁDAP
OLECKO
GIŻYCKO
MRĄGOWO
KĘTRZYN
EŁK
PISZ
NIDZICA
DZIAŁDOWO
OSTRÓDA
IŁAWA
NW. MIASTO
LUBAWSKIE
LIDZBARK
WARMIŃSKI
SZCZYTNO
19,3 – 20,0
20,1 – 25,0
25,1 – 30,0
30,1 – 34,1
m. Elbląg – 34,1%
m. Olsztyn – 24,2%
Polska = 20,4%
Warmińsko-mazurskie = 25,8%
UWAGI ANALITYCZNE
47
Stopa bezrobocia była bardzo zróżnicowana na obszarach miejskich i wiejskich i wyniosła 30,1% wśród niepełno-
sprawnych mieszkańców miast oraz 19,0% na wsi.
Wśród miast najwyższy wskaźnik bezrobocia osiągnęły: Tolkmicko – 44,4%, Bartoszyce – 43,2%, Bisztynek – 41,2%
oraz Orzysz – 40,4%. Spośród gmin wiejskich jedynie na obszarze wiejskim gminy Tolkmicko stopa bezrobocia przewyższyła
poziom 40% i wyniosła 48,3%.
W żadnym z miast nie zanotowano stopy bezrobocia wśród niepełnosprawnych na poziomie poniżej 10%. Przodowały
pod tym względem natomiast gminy wiejskie: Janowiec Kościelny – 4,7%, Markusy – 6,4%, Świątki – 7,7%, Lidzbark Warmiński
– 8,7% oraz obszary wiejskie gmin: Jeziorany – 6,1%, Młynary – 7,0% i Pieniężno – 9,7%.
9. Wykształcenie osób niepełnosprawnych
Miejsce zamieszkania jest jednym z istotnych czynników różnicujących strukturę ludności według poziomu wykształce-
nia. Poziom wykształcenia niepełnosprawnych mieszkańców miast, zarówno mężczyzn, jak i kobiet, był znacznie wyższy niż
osób zamieszkałych na wsi. W miastach 7,1% mężczyzn oraz 4,3% kobiet z populacji osób niepełnosprawnych w wieku 13 lat
i więcej posiadało wykształcenie wyższe, na wsi odpowiednio: 1,4% oraz 0,8%.
Wykształcenie średnie i policealne posiadało 28,4% mężczyzn i 29,3% kobiet niepełnosprawnych mieszkających
w miastach oraz 9,8% mężczyzn i 8,6% kobiet na wsi.
Udział osób niepełnosprawnych w wieku 13 lat i więcej z wykształceniem ponadpodstawowym w 2002 r.
w % ogółu ludności niepełnosprawnej w wieku 13 lat i więcej
Miasta
OLSZTYN
ELBLĄG
BARTOSZYCKI
BRANIEWSKI
WĘGORZEWSKI
GOŁDAPSKI
OLECKI
GIŻYCKI
MRĄGOWSKI
KĘTRZYŃSKI
EŁCKI
PISKI
NIDZICKI
DZIAŁDOWSKI
OSTRÓDZKI
IŁAWSKI
NOWOMIEJSKI
LIDZBARSKI
SZCZYCIEŃSKI
38,1 – 45,0
45,1 – 48,0
48,1 – 50,0
50,1 – 54,1
m. Elbląg – 60,7%
m. Olsztyn – 67,4%
Polska = 61,6%
Warmińsko-mazurskie = 54,5%
ELBLĄSKI
OLSZTYŃSKI
UWAGI ANALITYCZNE
48
Udział osób niepełnosprawnych w wieku 13 lat i więcej z wykształceniem ponadpodstawowym w 2002 r.
w % ogółu ludności niepełnosprawnej w wieku 13 lat i więcej
Wieś
OLSZTYŃSKI
ELBLĄSKI
BARTOSZYCKI
BRANIEWSKI
WĘGORZEWSKI
GOŁDAPSKI
OLECKI
GIŻYCKI
MRĄGOWSKI
KĘTRZYŃSKI
EŁCKI
PISKI
NIDZICKI
DZIAŁDOWSKI
OSTRÓDZKI
IŁAWSKI
NOWOMIEJSKI
LIDZBARSKI
SZCZYCIEŃSKI
19,2 – 21,0
21,1 – 24,0
24,1 – 28,0
28,1 – 30,2
Polska = 32,0%
Warmińsko-mazurskie = 25,6%
Najwięcej osób z wykształceniem ponadpodstawowym wśród osób niepełnosprawnych w wieku 13 lat i więcej miesz-
kało w miastach: Olsztynie – 67,4%, Elblągu – 60,7%, Ostródzie – 57,4% i Giżycku – 55,2%. Udział tych osób w wysokości
powyżej 50% populacji ludności niepełnosprawnej w wieku 13 lat i więcej odnotowano w miastach: Pasłęk, Biskupiec, Działdo-
wo, Lidzbark Warmiński, Ełk, Kętrzyn, Frombork, Mrągowo oraz Szczytno.
Najmniejszy udział miały gminy wiejskie: Budry – 15,8%, Janowiec Kościelny – 17,2% i Dubeninki – 18,0% oraz obsza-
ry wiejskie gmin: Frombork – 16,4%, Pisz – 16,6% i Orzysz – 16,8%.
W gminie wiejskiej Frombork oraz w mieście Bisztynek żaden z niepełnosprawnych mieszkańców nie zadeklarował
ukończenia wyższej uczelni.
10. Narodowość i język używany w domu
Pomimo przyjętej w spisie 2002 definicji narodowości, niektóre uzyskane odpowiedzi wychodziły poza zakres dość
szeroko rozumianego pojęcia narodowości i obejmowały grupy etniczne. Wyniki spisu wykazały, że województwo jest jednorod-
ne etnicznie, mimo współistnienia wielu grup deklarujących swoją odrębność.
Spośród ogólnej liczby ludności 1387,3 tys. osób, tj. 97,1% zadeklarowało swoją narodowość jako polską, zaś przyna-
leżność do narodowości innej niż polska zadeklarowało 18,2 tys. osób, tj. 1,3%. Dla 1,6% ludności nie zdołano ustalić przyna-
leżności narodowościowej.
UWAGI ANALITYCZNE
49
Ludność według narodowości i języka używanego w domu w 2002 r.
Język domowy
narodowość
Ogółem
Miasta
Wieś
W TYSIĄCACH
Ogółem
a
.................................
1428,4
860,2
568,1
w tym:
wyłącznie polski ....................
1384,3
831,1
553,2
polski i niepolski ....................
19,1
9,8
9,3
wyłącznie niepolski ...............
2,2
0,9
1,3
Narodowość polska razem....
1387,3
834,3
553,0
w tym:
wyłącznie polski ....................
1377,8
828,1
549,6
polski i niepolski ....................
9,2
5,9
3,3
wyłącznie niepolski ...............
0,3
0,2
0,1
Narodowość niepolska
razem ....................................
18,2
7,5
10,8
w tym:
wyłącznie polski ....................
6,5
2,9
3,6
polski i niepolski ....................
9,8
3,8
5,9
wyłącznie niepolski ...............
1,9
0,7
1,2
W ODSETKACH
Ogółem
a
.................................
100,0
100,0
100,0
w tym:
wyłącznie polski ....................
96,9
96,6
97,4
polski i niepolski ....................
1,3
1,1
1,6
wyłącznie niepolski ...............
0,2
0,1
0,2
Narodowość polska razem....
97,1
97,0
97,3
w tym:
wyłącznie polski ....................
96,5
96,3
96,7
polski i niepolski ....................
0,6
0,7
0,6
wyłącznie niepolski ...............
0,0
0,0
0,0
Narodowość niepolska
razem ....................................
1,3
0,9
1,9
w tym:
wyłącznie polski ....................
0,5
0,3
0,6
polski i niepolski ....................
0,7
0,4
1,0
wyłącznie niepolski ...............
0,1
0,1
0,2
a W podziale nie uwzględniono osób o nieustalonej narodowości oraz osób, dla których brak informacji o języku używanym w domu.
We wszystkich powiatach zdecydowana większość mieszkańców deklarowała narodowość polską. Jedynie w kilku
gminach wiejskich województwa udział ludności narodowości polskiej w ogólnej liczbie ludności nie osiągnął 90%, a mianowicie:
Lelkowo – 80,5%, Kruklanki – 84,1%, Banie Mazurskie – 84,7%, Budry – 87,1%, Pozezdrze – 88,7% i Godkowo – 89,1% oraz
w mieście Górowo Iławeckie – 88,4%.
W większości wymienionych wyżej gmin udział ludności posługującej się w kontaktach domowych wyłącznie językiem
polskim wśród ogółu ludności jest nieco niższy niż gdzie indziej w województwie i wynosi poniżej 90% (przy średniej dla woje-
wództwa na poziomie 96,9%) – gminy wiejskie: Lelkowo – 80,9%, Kruklanki – 85,6%, Banie Mazurskie – 86,1%, Budry – 88,2%
Pozezdrze – 88,8%, obszar wiejski gminy Pieniężno – 86,8% oraz miasto Górowo Iławeckie – 89,8%.
UWAGI ANALITYCZNE
50
11. Ludność według okresu zamieszkania
Rozpatrując ludność według okresu zamieszkania, należy stwierdzić, że większość mieszkańców, tj. 50,9% nie opusz-
czała miejscowości urodzenia na okres dłuższy niż 12 miesięcy.
Więcej zasiedziałych było mężczyzn – 54,7% niż kobiet – 47,2%.
Ludność mobilna stanowiła 47,8% ogółu mieszkańców, co oznacza, że niemal, co druga osoba zamieszkiwała na stałe
w innym miejscu kraju lub wyjechała z domu rodzinnego na okres dłuższy niż na rok (i do niego powróciła).
Ludność według okresu zamieszkania
w %
MIASTA
1,8%
11,9%
37,8%
48,5%
Zamieszkała
od urodzenia
Przybyła w 1988 r.
i wcześniej
Przybyła w latach
1988-2002
WIEŚ
0,6%
11,5%
33,3%
54,6%
Nie ustalono od
kiedy mieszka
Mieszkańcy wsi charakteryzowali się większą zasiedziałością niż mieszkańcy miast i tak 54,6% ludności wiejskiej
stwierdziła, że w miejscowości aktualnego zamieszkania mieszka od urodzenia; tak samo odpowiedziało 48,5% mieszkańców
miast.
Najbardziej zasiedziała ludność zamieszkiwała powiat nowomiejski – 62,1% i działdowski – 61,3%, a mobilna olsztyń-
ski – 52,6%, węgorzewski – 52,2% i olecki – 51,6%.
Ludność według okresu zamieszkania oraz powiatów
Przybyła do miejscowości aktualnego zamieszkania
Ogółem
Zamieszkała od
urodzenia
razem
w 1988 r.
i wcześniej
w latach
1989 - 2002
Nie ustalono od
kiedy mieszka
Wyszczególnienie
w odsetkach
WOJEWÓDZTWO .............
100,0
50,9
47,8
36,0
11,7
1,3
Podregion elbląski ..........
100,0
55,3
43,8
33,3
10,5
0,9
UWAGI ANALITYCZNE
51
Ludność według okresu zamieszkania oraz powiatów (dok.)
Przybyła do miejscowości aktualnego zamieszkania
Ogółem
Zamieszkała od
urodzenia
razem
w 1988 r.
i wcześniej
w latach
1989 - 2002
Nie ustalono od
kiedy mieszka
Wyszczególnienie
w odsetkach
Powiaty:
braniewski .........................
100,0
49,3
49,9
36,7
13,2
0,8
działdowski ........................
100,0
61,3
38,3
27,8
10,5
0,4
elbląski ..............................
100,0
50,6
49,1
35,9
13,2
0,3
iławski ...............................
100,0
55,7
43,7
33,2
10,5
0,6
nowomiejski ......................
100,0
62,1
37,5
26,4
11,1
0,4
ostródzki ............................
100,0
51,8
47,9
36,1
11,7
0,4
m. Elbląg ...........................
100,0
56,7
41,1
34,0
7,1
2,2
Podregion olsztyński .........
100,0
47,6
50,6
37,7
12,9
1,8
Powiaty:
bartoszycki ........................
100,0
51,2
48,4
38,0
10,4
0,4
kętrzyński ..........................
100,0
49,1
50,0
39,4
10,6
0,9
lidzbarski ...........................
100,0
50,9
48,9
37,1
11,9
0,1
mrągowski .........................
100,0
48,0
50,7
39,0
11,7
1,4
nidzicki ..............................
100,0
55,4
43,1
33,1
10,0
1,6
olsztyński ..........................
100,0
46,0
52,6
37,2
15,3
1,5
szczycieński ......................
100,0
55,1
43,8
33,3
10,5
1,1
m. Olsztyn .........................
100,0
41,1
55,1
39,8
15,3
3,8
Podregion ełcki ...............
100,0
49,9
48,9
37,5
11,5
1,2
Powiaty:
ełcki ...................................
100,0
50,3
47,7
36,6
11,1
2,0
giżycki ...............................
100,0
46,4
53,2
39,8
13,4
0,4
gołdapski ...........................
100,0
51,5
46,1
36,8
9,2
2,5
olecki .................................
100,0
47,8
51,6
40,1
11,5
0,6
piski ...................................
100,0
54,1
44,9
34,3
10,6
0,9
węgorzewski .....................
100,0
47,6
52,2
39,5
12,7
0,2
Ponad 70% osób mieszkających od urodzenia w danej miejscowości, to mieszkańcy następujących gmin wiejskich:
Lubawy – 76,3%, Janowca Kościelnego – 74,0%, Rybna – 71,6% i Grodziczna – 71,2 %.
Wśród miast najbardziej mobilni byli mieszkańcy: Pieniężna – 57,9%, Fromborka - 57,4%, Giżycka i Węgorzewa – po 56,1%.
Prawie ¼ osób mobilnych migrowała w latach 1989 – 2002, pozostali zmienili miejsce zamieszkania przed 1989 r.
Wśród ludności napływowej, przed 1988 r. większy odsetek osób – 76,1% przybył w miastach,
na wsi – 74,4%.
W ostatnim okresie międzyspisowym najwięcej osób przybyło do powiatu nowomiejskiego – 29,6% ludności przybyłej
ogółem, olsztyńskiego – 29,2%, działdowskiego – 27,4% i elbląskiego – 26,9% oraz do miast takich jak: Młynary – 37,1%, Kisie-
lice – 35,6%, Miłomłyn – 34,8%.
Obszary wiejskie charakteryzujące się największym udziałem ludności przybyłej w latach 1988 – 2002 w ogólnej liczbie
ludności przybyłej to: Dywity – 42,5%, Lubawa – 38,4%, Jonkowo – 36,9%.
UWAGI ANALITYCZNE
52
CHARAKTERYSTYKA EKONOMICZNA LUDNOŚCI
1. Główne źródło utrzymania
W 2002 r. 819,3 tys. osób, tj. 57,4% posiadało własne źródło dochodów. W poprzednim spisie z 1988 r. udział ten był
wyższy i wyniósł 59,4%. Spośród ludności ogółem w 2002 r. 29,4% utrzymywało się głównie z własnych dochodów z pracy bądź
najmu, a 27,9% z własnych dochodów pochodzących ze świadczeń społecznych (tzw. niezarobkowe źródła utrzymania). 41,2%
osób pozostawało na utrzymaniu.
Udział osób posiadających własne źródło dochodów w miastach był wyższy niż na wsi i wyniósł odpowiednio:
59,3% i 54,4%.
Struktura ludności według głównego źródła utrzymania
w %
43,2%
40,6%
29,4%
41,2%
16,2%
27,9%
1,5%
Dochody z pracy
Na utrzymaniu
Niezarobkowe
źródło
Pozostałe
2002
1988
Ludność według głównego źródła utrzymania
Posiadający własne źródło utrzymania
w tym utrzymujący się
razem
z pracy
z niezarobkowego
źródła
Pozostający na
utrzymaniu
Wyszczególnienie
Ogółem
w tys. osób
w %
Ogółem ............... 1988
1398,2
59,4
43,2
16,2
40,6
2002
1428,4
57,4
29,4
27,9
41,2
Miasta .................. 1988
806,5
60,2
43,7
16,5
39,8
2002
860,2
59,3
31,4
27,9
38,8
Wieś ..................... 1988
591,7
58,2
42,4
15,8
41,8
2002
568,1
54,4
26,4
27,9
44,9
UWAGI ANALITYCZNE
53
Najwyższy udział osób posiadających własne źródło dochodów - przekraczający 60% - zanotowano w miastach: Bar-
czewo, Lubawa, Lidzbark Warmiński, Kętrzyn, Reszel, Biskupiec, Iława, Dobre Miasto, Elbląg, Mrągowo, Miłakowo, Giżycko
i Mikołajki, na obszarze wiejskim gminy Pieniężno oraz w gminie wiejskiej Janowiec Kościelny. Najniższy wskaźnik – nie osiąga-
jący poziomu 50% - zanotowano na obszarach wiejskich gmin: Gołdap, Braniewo, Susz, Biała Piska, w gminach wiejskich:
Prostki i Grunwald oraz w mieście Biała Piska.
Wśród osób posiadających własne źródło dochodów utrzymujących się z pracy 78,9% stanowiły osoby utrzymujące się
z pracy najemnej, zaś 21,1% z pracy na rachunek własny (w tym 0,2% z dochodów z najmu).
Udział ludności utrzymującej się głównie z własnych dochodów z pracy
a
w 2002 r.
w % ogółu ludności
OLSZTYN
ELBLĄG
BARTOSZYCE
BRANIEWO
WĘGORZEWO
GOŁDAP
OLECKO
GIŻYCKO
MRĄGOWO
KĘTRZYN
EŁK
PISZ
NIDZICA
DZIAŁDOWO
OSTRÓDA
IŁAWA
NW. MIASTO
LUBAWSKIE
LIDZBARK
WARMIŃSKI
SZCZYTNO
24,5 – 25,9
26,0 – 27,9
28,0 – 28,9
29,0 – 32,0
m. Elbląg – 31,0%
m. Olsztyn – 35,8%
a Łącznie z dochodami z najmu.
Polska = 32,3%
Warmińsko-mazurskie = 29,4%
Najwyższy odsetek osób posiadających własne dochody z pracy (łącznie z dochodami z najmu), stanowiące ich głów-
ne źródło utrzymania, odnotowano w mieście Lubawa – 37,0% oraz we wsi Lubawa – 36,1%, najniższy na obszarze wiejskim
gminy Frombork – 18,6% oraz w gminie wiejskiej Rychliki – 19,4%.
W czasie spisu 398,7 tys. osób zadeklarowało utrzymywanie się głównie z własnego niezarobkowego źródła dochodu,
tj. świadczenia z ZUS, FUS, KRUS, opieki społecznej, takiego jak: emerytura, renta, zasiłek dla bezrobotnych, zasiłek pomocy
społecznej, pielęgnacyjny, alimenty itp. Dla 11,6% ogółu ludności główne źródło utrzymania stanowiły emerytury, zaś dla 9,7%
renty.
UWAGI ANALITYCZNE
54
Udział ludności utrzymującej się głównie z własnego niezarobkowego źródła dochodów w 2002 r.
w % ogółu ludności
OLSZTYN
ELBLĄG
BARTOSZYCE
BRANIEWO
WĘGORZEWO
GOŁDAP
OLECKO
GIŻYCKO
MRĄGOWO
KĘTRZYN
EŁK
PISZ
NIDZICA
DZIAŁDOWO
OSTRÓDA
IŁAWA
NW. MIASTO
LUBAWSKIE
LIDZBARK
WARMIŃSKI
SZCZYTNO
24,0 – 27,0
27,1 – 28,0
28,1 – 29,9
30,0 – 32,6
m. Elbląg – 29,7%
m. Olsztyn – 24,0%
Polska = 28,0%
Warmińsko-mazurskie = 27,9%
Pod względem udziału ludności utrzymującej się głównie z własnego niezarobkowego źródła dochodów w ogólnej licz-
bie ludności wymienić należy obszar wiejski gminy Pieniężno z największym udziałem w województwie – 38,6% oraz z najmniej-
szym gminy wiejskie: Purda – 22,0%, Dywity – 22,1%, Lubawa – 22,2% i obszar wiejski gminy Barczewo – 22,4%.
Na skutek spadku liczby osób posiadających własne źródło utrzymania nastąpił wzrost liczby osób pozostających na
utrzymaniu z 567,7 tys., tj. 40,6% w 1988 r. do 588,8 tys., tj. 41,2% w 2002 r. Na taką dynamikę wpływ miała sytuacja na wsi,
gdzie odsetek ludności będącej na utrzymaniu wzrósł z 41,8% do 44,9%. W miastach spadł z 39,8% do 38,8%. Liczba osób
utrzymywanych przypadająca na 1000 osób posiadających własne źródło utrzymania zwiększyła się z 684 w 1988 r. do 719
w 2002 r. Na wsi wskaźnik ten był większy i wyniósł 826 wobec 654 w miastach.
Największa liczba osób utrzymywanych w przeliczeniu na 1000 osób posiadających własne źródło dochodów zamiesz-
kiwało wsie powiatu piskiego – 954 oraz gołdapskiego – 905. Najmniejszą wartość wskaźnika odnotowano w miastach powiatu
kętrzyńskiego – 603.
UWAGI ANALITYCZNE
55
Liczba osób utrzymywanych przypadająca na 1000 osób posiadających własne źródło utrzymania
w 2002 r.
OLSZTYN
ELBLĄG
BARTOSZYCE
BRANIEWO
WĘGORZEWO
GOŁDAP
OLECKO
GIŻYCKO
MRĄGOWO
KĘTRZYN
EŁK
PISZ
NIDZICA
DZIAŁDOWO
OSTRÓDA
IŁAWA
NW. MIASTO
LUBAWSKIE
LIDZBARK
WARMIŃSKI
SZCZYTNO
676 – 699
700 – 749
750 – 799
800 – 867
m. Elbląg – 613
m. Olsztyn – 612
Polska = 630
Warmińsko-mazurskie = 719
2. Niezarobkowe źródło utrzymania
40,0% spośród ogółu ludności zadeklarowało, że utrzymuje się głównie z niezarobkowego źródła dochodów – posiada
własne takie źródło, bądź pozostaje na utrzymaniu osoby, która utrzymuje się głównie ze świadczeń społecznych. Takie świad-
czenia były głównym źródłem utrzymania dla 46,8% mieszkańców powiatu węgorzewskiego i 45,3% ludności powiatu gołdap-
skiego. W pozostałych powiatach odsetek ten był niższy - do 30,3% w powiecie grodzkim Olsztyn.
Udział ludności utrzymującej się głównie z niezarobkowego źródła dochodów w ogólnej liczbie ludności według
powiatów w 2002 r.
W tym utrzymujący się z niezarobkowego źródła
w tym
z renty
z zasiłku
razem
z emerytury
razem
w tym z renty
z tytułu nie-
zdolności do
pracy (renty
inwalidzkiej)
razem
w tym
z zasiłku dla
bezrobot-
nych
Wyszczególnienie
Ludność
ogółem
w tys. osób
w % ogółu
WOJEWÓDZTWO ......................
1428,4
40,0
14,1
13,8
10,2
6,8
4,8
Podregion elbląski ....................
532,8
41,0
13,5
15,4
11,4
7,2
5,1
UWAGI ANALITYCZNE
56
Udział ludności utrzymującej się głównie z niezarobkowego źródła dochodów w ogólnej liczbie ludności według
powiatów w 2002 r. (dok.)
W tym utrzymujący się z niezarobkowego źródła
w tym
z renty
z zasiłku
razem
z emerytury
razem
w tym z renty
z tytułu nie-
zdolności do
pracy (renty
inwalidzkiej)
razem
w tym
z zasiłku dla
bezrobot-
nych
Wyszczególnienie
Ludność
ogółem
w tys. osób
w % ogółu
Powiaty:
braniewski .................................
44,6
44,8
12,7
17,7
14,0
7,8
5,3
dziadowski ................................
65,7
40,7
13,7
13,7
9,1
8,5
6,4
elbląski ......................................
56,4
45,5
11,6
19,5
15,3
8,9
5,4
iławski .......................................
89,2
36,4
13,1
13,2
9,6
5,7
4,2
nowomiejski ..............................
43,3
40,0
12,7
15,0
11,1
7,6
5,7
ostródzki ...................................
105,6
42,6
14,2
13,9
9,7
8,7
6,2
m. Elbląg ...................................
128,1
40,3
14,2
16,4
12,8
5,1
3,9
Podregion olsztyński ..................
611,5
38,7
14,0
13,6
10,3
6,1
4,2
Powiaty:
bartoszycki ................................
62,5
47,4
15,2
14,8
11,1
10,6
7,2
kętrzyński ..................................
67,8
45,7
15,2
15,7
11,6
8,0
5,2
lidzbarski ...................................
43,5
44,8
14,7
17,2
13,6
7,2
5,3
mrągowski .................................
50,4
38,3
13,0
12,5
9,3
7,7
5,3
nidzicki ......................................
34,1
43,7
12,9
19,5
15,6
6,5
5,2
olsztyński ..................................
110,5
38,3
12,1
14,7
11,4
6,1
4,6
szczycieński ..............................
69,6
40,0
13,8
14,3
10,7
7,2
5,0
m. Olsztyn .................................
173,1
30,3
14,8
9,8
7,1
2,3
1,3
Podregion ełcki ..........................
284,0
40,9
15,4
11,4
7,9
7,8
5,5
Powiaty:
ełcki ...........................................
83,8
37,7
13,4
11,2
8,0
7,2
5,3
giżycki .......................................
57,0
41,7
17,2
11,2
7,4
7,2
4,8
gołdapski ...................................
34,4
41,3
14,6
13,2
9,2
7,6
5,4
olecki .........................................
57,8
40,1
15,7
10,7
7,2
8,9
6,1
piski ...........................................
27,1
45,3
15,8
11,5
8,0
8,1
5,9
węgorzewski .............................
24,0
46,8
18,5
11,3
8,0
8,5
6,2
Na niektórych terenach województwa ponad połowa ludności utrzymywała się głównie ze źródeł niezarobkowych – na
obszarach wiejskich gmin: Frombork, Pieniężno, Pasłęk, Korsze i Orneta, w gminach wiejskich: Lelkowo, Wilczęta, Godkowo,
Rychliki, Miłakowo, Górowo Iławeckie, Barciany, Kętrzyn, Janowo, Dubeninki oraz w miastach: Tolkmicko i Sępopol.
Dla 14,1% ludności województwa główne źródło utrzymania stanowiły emerytury, dla 13,8% renty, zaś dla 4,8% zasiłek
dla bezrobotnych.
UWAGI ANALITYCZNE
57
Struktura ludności utrzymującej się głównie z niezarobkowego źródła dochodów w 2002 r.
w % ogółu utrzymujących się z niezarobkowego źródła
35,2
25,6
9,0
12,0
5,0
13,2
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Renty z tytułu
niezdolności do pracy
Pozostałe renty
Emerytury
Zasiłek dla bezrobotnych
Pozostałe zasiłki
Inne niezarobkowe
źródło
Największy udział utrzymujących się z emerytury zanotowano w powiecie węgorzewskim – 18,5% ogółu tamtejszej
ludności oraz w powiecie giżyckim – 17,2%.
W gminie wiejskiej Banie Mazurskie oraz na obszarze wiejskim gminy Węgorzewo blisko co piąty mieszkaniec utrzy-
mywał się z emerytury (odpowiednio: 19,8% i 19,6%), zaś w gminie wiejskiej Markusy – jedynie co dwunasty (8,5%).
19,5% mieszkańców powiatu elbląskiego i tyle samo powiatu nidzickiego utrzymywało się głównie z renty. W gminie
wiejskiej Janowo było to aż 27,4% ogółu ludności, a ponad 23% na obszarach wiejskich gmin Frombork i Młynary oraz w gminie
wiejskiej Wilczęta. W pozostałych gminach udział ten był niższy, do najniższego w mieście Mikołajki – 9,0%.
Aż 70,5% ludności utrzymującej się głównie z zasiłku to osoby, których głównym źródłem utrzymania jest zasiłek dla
bezrobotnych. W ogólnej liczbie ludności populacja tych osób stanowiła 4,8%. W poszczególnych powiatach udział ten kształto-
wał się w granicach od 7,2% ogółu mieszkańców w powiecie bartoszyckim do 1,3% w powiecie grodzkim Olsztyn.
Najmniej osób utrzymujących się głównie z zasiłku dla bezrobotnych w ogólnej liczbie ludności zamieszkiwało w gminie
wiejskiej Lubawa – 2,3%, najwięcej w mieście Ruciane-Nida – 12,4%.
3. Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej
3.1. Zmiany w aktywności ekonomicznej ludności w latach 1988 – 2002
Z punktu widzenia analizy rynku pracy ludność w wieku 15 lat i więcej można podzielić na trzy podstawowe zbiorowo-
ści: pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo. Pracujący i bezrobotni tworzą razem ludność aktywną zawodowo. W po-
przednim spisie ludności w 1988 r. wyróżniono tylko dwie grupy ludności: czynnych i biernych zawodowo, co wiązało się z fak-
tem, że nie notowano wówczas w Polsce zjawiska bezrobocia. Dlatego też przy dokonywaniu analizy zmian na rynku pracy
w okresie międzyspisowym należy pamiętać o występujących w kolejnych spisach różnicach metodycznych w zaliczaniu wybra-
nych zbiorowości do rozważanych kategorii ludności.
UWAGI ANALITYCZNE
58
Ludność w wieku 15 lat i więcej według aktywności ekonomicznej
1988
2002
ogółem
czynni
zawodo-
wo
bierni
zawodo-
wo
współ-
czynnik
aktywno-
ści
zawodo-
wej
ogółem
aktywni
zawodo-
wo
bierni
zawodo-
wo
nieusta-
lony
status na
rynku
pracy
współ-
czynnik
aktywno-
ści
zawodo-
wej
Wyszczególnienie
w tysiącach
w %
w tysiącach
w %
Ogółem .......................
998,3
635,2
363,1
63,7
1142,4
608,8
496,3
37,3
55,1
Miasta ..........................
586,8
362,7
224,0
61,9
704,8
375,2
302,2
27,3
55,4
Wieś .............................
411,6
272,5
139,1
66,3
437,6
233,6
194,1
10,0
54,6
Analizując dane dwóch ostatnich spisów można zauważyć, że pomimo wzrostu w latach 1988-2002 ogólnej liczby lud-
ności w wieku 15 lat i więcej (o 144,0 tys. osób) zmniejszeniu uległa znacząco ilość osób aktywnych (czynnych) zawodowo.
Zmniejszenie się realnych zasobów pracy nastąpiło generalnie na obszarach wiejskich, w miastach natomiast odnotowano
wzrost ludności aktywnej (czynnej) zawodowo.
W tym samym czasie zwiększyła się liczebność populacji biernych zawodowo w wieku 15 lat i więcej i to zarówno
wśród mieszkańców miast, jak i wsi.
W wyniku zmian w relacjach osób aktywnych i biernych zawodowo w ciągu 14 lat między spisami, nastąpił spadek
współczynnika aktywności zawodowej ludności z 63,7% do 55,1%, przy czym tendencja ta wyraźniej zaznaczyła się na wsi,
gdzie spadek wyniósł 11,7 pkt procentowego. W miastach w 2002 r. wskaźnik był niższy od wyznaczonego w 1988 r. o 6,5 pkt
procentowego.
W rozważanym okresie zmniejszyły się dysproporcje w wielkości współczynnika aktywności zawodowej ludności mię-
dzy miastem a wsią – w 1988 r. współczynnik ludności zamieszkałej na wsi był o 4,4 pkt procentowego wyższy od wyznaczone-
go dla mieszkańców miast. W ciągu 14 lat proporcja ta uległa odwróceniu i w 2002 r. współczynnik dla osób zamieszkałych na
wsi był o 0,8 pkt procentowego niższy niż w miastach.
Struktura ludności w wieku 15 lat i więcej według aktywności ekonomicznej
w %
Aktywni (czynni)
zawodowo
Bierni zawodowo
Nieustalony status
na rynku pracy
1988
Ogółem
Miasta
2002
Wieś
Ogółem
Miasta
Wieś
53,4%
53,2%
53,3%
66,3%
61,9%
63,7%
44,3%
42,9%
43,4%
33,7%
38,1%
36,3%
2,3%
3,9%
3,3%
UWAGI ANALITYCZNE
59
3.2. Ludność aktywna zawodowo
Aktywni zawodowo to grupa osób reprezentujących realne zasoby pracy. Do tej kategorii zaliczane są osoby, które są
aktywne na rynku pracy, tzn. albo pracowały w momencie spisu (lub miały pracę), albo tej pracy aktywnie poszukiwały i były
gotowe ją podjąć zaraz po znalezieniu.
Jednym z istotnych czynników określających status na rynku pracy jest poziom wykształcenia. W 2002 r. połowa ak-
tywnych zawodowo ukończyła edukację na co najmniej średnim poziomie. Różnica w tym zakresie między mieszkańcami miast
i wsi są bardzo widoczne. Około
2
/
3
aktywnych zawodowo mieszkańców wsi posiadało wykształcenie co najwyżej zasadnicze
zawodowe, a tylko
1
/
3
– średnie lub wyższe. W miastach prawie
2
/
3
ludności aktywnej zawodowo legitymowało się wykształce-
niem co najmniej średnim.
Ludność aktywna zawodowo według poziomu wykształcenia w 2002 r.
Wyższe
Średnie
i policealne
Zasadnicze
zawodowe
Podstawowe
ukończone
Podstawowe
nieukończone
i bez wykształ-
cenia szkolnego
Wyszczególnienie
Ogółem
a
w tys. osób
w %
Ogółem .........................
608,8
13,1
37,1
30,2
19,1
0,4
Miasta ............................
375,2
17,8
44,3
26,5
11,2
0,2
Wieś ...............................
233,6
5,5
25,5
36,2
31,9
0,9
a W podziale nie uwzględniono osób o nieustalonym poziomie wykształcenia.
Współczynnik aktywności zawodowej ludności w wieku 15 lat i więcej w 2002 r.
w %
OLSZTYN
ELBLĄG
BARTOSZYCE
BRANIEWO
WĘGORZEWO
GOŁDAP
OLECKO
GIŻYCKO
MRĄGOWO
KĘTRZYN
EŁK
PISZ
NIDZICA
DZIAŁDOWO
OSTRÓDA
IŁAWA
NW. MIASTO
LUBAWSKIE
LIDZBARK
WARMIŃSKI
SZCZYTNO
52,0 – 54,0
54,1 – 55,0
55,1 – 56,0
56,1 – 57,4
m. Elbląg – 55,2%
m. Olsztyn – 56,2%
Polska = 55,5%
Warmińsko-mazurskie = 55,1%
UWAGI ANALITYCZNE
60
Udział ludności aktywnej zawodowo w liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej ogółem (bez osób o nieustalonym statu-
sie na rynku pracy) – określany mianem „współczynnika aktywności zawodowej” – najwyższą wartość osiągnął w powiecie iław-
skim – 57,4%, najniższą w powiecie kętrzyńskim – 52,0%.
W kilku miejscowościach współczynnik aktywności zawodowej nie osiągnął 50% - w gminach wiejskich: Rychliki, Bar-
ciany, Janowo i na obszarze wiejskim gminy Tolkmicko oraz w miastach: Tolkmicko, Korsze, Ruciane-Nida, Reszel, Sępopol
i Miłakowo. Najwyższą wartość – powyżej 60% - zanotowano jedynie w gminach wiejskich: Lubawa i Rozogi oraz w mieście
Lubawa.
3.3. Pracujący
Populacja ludności pracującej liczyła w maju 2002 r. 437,2 tys. osób, z tego 63,4% zamieszkałych w miastach oraz
36,6% na wsi. Pracujący stanowili 71,8% ludności aktywnej zawodowo: 73,9% w miastach oraz 68,4% na wsi.
Wskaźnik zatrudnienia, obrazujący udział osób pracujących w liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej, wyniósł w tym
czasie 39,6%, przy czym dla mieszkańców miast ukształtował się na poziomie 40,9%, zaś na wsi – 37,4%. Wskaźnik powyższy
był bardzo zróżnicowany terytorialnie: od 27,0% w gminie wiejskiej Rychliki do 52,0% w gminie wiejskiej Lubawa.
Wskaźnik zatrudnienia ludności w wieku 15 lat i więcej w 2002 r.
w %
OLSZTYN
ELBLĄG
BARTOSZYCE
BRANIEWO
WĘGORZEWO
GOŁDAP
OLECKO
GIŻYCKO
MRĄGOWO
KĘTRZYN
EŁK
PISZ
NIDZICA
DZIAŁDOWO
OSTRÓDA
IŁAWA
NW. MIASTO
LUBAWSKIE
LIDZBARK
WARMIŃSKI
SZCZYTNO
34,4 – 36,0
36,1 – 37,0
37,1 – 40,0
40,1 – 43,0
m. Elbląg – 40,5%
m. Olsztyn – 46,8%
Polska = 43,7%
Warmińsko-mazurskie = 39,6%
UWAGI ANALITYCZNE
61
W populacji osób pracujących najliczniejszą grupę stanowili pracownicy najemni – 76,4%. Wśród mieszkańców miast
odsetek ten był wyższy i wyniósł 85,9% wobec 59,8% na wsi.
Pracujący według statusu zatrudnienia w 2002 r.
Pracujący na własny rachunek
Pracownicy najemni
pracodawcy
nie zatrudniający
pracowników
najemnych
Pomagający człon-
kowie rodzin
Wyszczególnienie
Ogółem
a
w tys. osób
w %
Ogółem .........................
437,2
76,4
4,0
14,7
4,9
Miasta ............................
277,4
85,9
5,0
8,2
0,8
Wieś ...............................
159,9
59,8
2,2
26,0
11,9
a W podziale nie uwzględniono osób o nieustalonym statusie zatrudnienia.
Struktura ludności pracującej według statusu zatrudnienia na poszczególnych obszarach różniła się zdecydowanie.
Poniżej zaprezentowano wykresy prezentujące to zagadnienie w kilku gminach wybranych ze względu na duże różnice w sto-
sunku do średnich wartości dla województwa.
Struktura pracujących według statusu zatrudnienia w wybranych gminach w 2002 r.
w %
36,1
35,5
91,4
76,4
90,0
0,7
0,7
3,0
3,2
4,0
39,4
42,6
14,7
6,9
4,7
23,8
21,2
4,9
0,1
0,7
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Województwo
m. Korsze
m. Barczewo
gm. Janowiec Kościelny
gm. Młynary
Pracodawcy
Pracownicy najemni
Pracujący na rachunek
własny nie zatrudniający
pracowników najemnych
Pomagający członkowie
rodzin
3.4. Bezrobotni
Warmińsko-mazurskie należy do województw o wysokim poziomie bezrobocia. Liczba bezrobotnych w maju 2002 r.
wyniosła 171,5 tys. osób, tj. 15,0% ogólnej liczby ludności w wieku 15 lat i więcej. Stopa bezrobocia osiągnęła w tym czasie
poziom 28,2% i była najwyższa w Polsce.
UWAGI ANALITYCZNE
62
Problem bezrobocia najczęściej dotykał młodych mieszkańców wsi. Bezrobotni z terenów wiejskich w wieku 15-34 lata
stanowili 56,4% ogółu bezrobotnych ze wsi. W miastach 51,1% bezrobotnych nie przekroczyło 35. roku życia. W tym przedziale
wiekowym najwyższa była też stopa bezrobocia.
Bezrobotni oraz stopa bezrobocia według grup wieku w 2002 r.
Wiek
Ogółem
a
15-24 lata
25-34
35-44
45-54
55 lat i więcej
Wyszczególnienie
w %
STRUKTURA BEZROBOTNYCH
Ogółem .........................
100,0
27,0
26,4
24,5
19,7
2,4
Miasta ............................
100,0
25,7
25,4
24,1
21,9
2,9
Wieś ...............................
100,0
28,7
27,7
25,0
16,9
1,7
STOPA BEZROBOCIA
Ogółem .........................
28,2
49,5
28,4
24,1
22,8
12,4
Miasta ............................
26,1
50,2
25,4
22,0
21,5
13,9
Wieś ...............................
31,6
48,5
33,1
27,5
25,6
10,0
a W podziale nie uwzględniono osób o nieustalonym wieku.
Wśród ludności bezrobotnej dominowały osoby posiadające niski poziom wykształcenia: w miastach – zasadnicze za-
wodowe (35,6%), na wsi – co najwyżej ukończone podstawowe (40,1%). W tej ostatniej grupie osób najwyższa była też stopa
bezrobocia.
Bezrobotni mieszkańcy wsi byli średnio gorzej wykształceni niż pozostający bez pracy mieszkańcy miast. Osoby z wy-
kształceniem zasadniczym zawodowym lub niższym stanowiły 78,7% bezrobotnej ludności na wsi oraz 56,0% bezrobotnych
z terenu miast.
Bezrobotni oraz stopa bezrobocia według poziomu wykształcenia w 2002 r.
Poziom wykształcenia
Ogółem
a
wyższe
policealne
średnie
zawodowe
średnie
ogólno-
kształcące
zasadnicze
zawodowe
podstawowe
ukończone
i nieukończone
Wyszczególnienie
w %
STRUKTURA BEZROBOTNYCH
Ogółem .........................
100,0
3,2
2,6
20,6
7,8
36,9
28,9
Miasta ............................
100,0
4,7
3,6
25,0
10,6
35,6
20,4
Wieś ...............................
100,0
1,1
1,3
14,8
4,0
38,6
40,1
STOPA BEZROBOCIA
Ogółem .........................
28,2
6,8
17,4
22,8
29,7
34,4
41,6
Miasta ............................
26,1
6,9
16,9
22,2
29,4
35,1
46,9
Wieś ...............................
31,6
6,4
19,1
24,4
31,0
33,6
38,6
a W podziale nie uwzględniono osób o nieustalonym poziomie wykształcenia.
UWAGI ANALITYCZNE
63
Obszar województwa warmińsko-mazurskiego jest zróżnicowany przestrzennie pod względem skali bezrobocia.
Stopa
bezrobocia
kształtowała się w przedziale od 16,8% w mieście Olsztynie do 38,6% w powiecie gołdapskim. Zdecydowane różni-
ce widać także pomiędzy obszarami miejskimi i wiejskimi. Na wsi nasilenie zjawiska bezrobocia było większe, stopa bezrobocia
dochodziła nawet do 41,5% we wsiach powiatu gołdapskiego.
Stopa bezrobocia według powiatów w 2002 r.
Ogółem
Miasta
Wieś
Wyszczególnienie
w %
WOJEWÓDZTWO ......................
28,2
26,1
31,6
Podregion elbląski ....................
29,0
27,7
31,0
Powiaty:
braniewski .................................
33,1
30,3
36,8
dziadowski ................................
31,1
31,4
30,9
elbląski ......................................
32,8
33,4
32,5
iławski .......................................
25,2
24,1
26,9
nowomiejski ..............................
27,7
30,2
26,8
ostródzki ...................................
30,7
28,1
33,5
m. Elbląg ...................................
26,7
26,7
x
Podregion olsztyński ..................
26,0
23,1
31,1
Powiaty:
bartoszycki ................................
35,8
35,3
36,5
kętrzyński ..................................
32,0
29,1
36,2
lidzbarski ...................................
30,0
29,6
30,6
mrągowski .................................
27,8
24,7
31,3
nidzicki ......................................
30,5
26,3
34,1
olsztyński ..................................
26,3
25,0
27,1
szczycieński ..............................
28,9
27,1
30,2
m. Olsztyn .................................
16,8
16,8
x
Podregion ełcki ..........................
31,6
30,3
33,4
Powiaty:
ełcki ...........................................
30,0
28,1
33,9
giżycki .......................................
29,7
28,6
31,2
gołdapski ...................................
38,6
35,8
41,5
olecki .........................................
29,3
29,1
29,5
piski ...........................................
33,4
33,3
33,7
węgorzewski .......................
32,3
31,8
32,8
Najwyższą stopę bezrobocia odnotowano na obszarze wiejskim gminy Miłakowo, gdzie blisko co druga osoba aktywna
zawodowo (48,7%) pozostawała bez pracy. Wskaźnik na poziomie powyżej 40% zanotowano jeszcze w 11 gminach wojewódz-
twa - w miastach: Górowo Iławeckie – 42,6%, Tolkmicko – 41,4%, Zalewo – 40,4%, Pieniężno – 40,3% oraz na obszarach wiej-
skich gmin: Frombork – 46,1%, Gołdap – 44,0%, Korsze – 41,9%, Susz – 40,1% i w gminach wiejskich: Górowo Iławeckie –
41,2%, Rychliki – 40,3%, Dubeninki – 40,3%.
Jedynie w trzech gminach stopa bezrobocia nie przekroczyła 20%: na obszarze wiejskim gminy Lubawa – 14,1%,
w mieście Lubawa – 17,8% oraz w gminie wiejskiej Markusy – 18,9%.
UWAGI ANALITYCZNE
64
Zbiorowość osób
długotrwale bezrobotnych
, tzn. poszukujących pracy przez okres dłuższy niż rok, wyniosła
w 2002 r. 85,0 tys. osób, tj. 49,6% ogólnej liczby bezrobotnych.
Największy udział poszukujących pracy dłużej niż 12 miesięcy w liczbie bezrobotnych ogółem miał powiat braniewski –
58,1%, najmniejszy – miasto Olsztyn – 43,3% oraz powiat olsztyński – 45,5%.
Udział długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych w 2002 r.
w %
OLSZTYN
ELBLĄG
BARTOSZYCE
BRANIEWO
WĘGORZEWO
GOŁDAP
OLECKO
GIŻYCKO
MRĄGOWO
KĘTRZYN
EŁK
PISZ
NIDZICA
DZIAŁDOWO
OSTRÓDA
IŁAWA
NW. MIASTO
LUBAWSKIE
LIDZBARK
WARMIŃSKI
SZCZYTNO
43,3 – 47,0
47,1 – 49,0
49,1 – 53,0
53,1 – 58,1
m. Elbląg – 47,6%
m. Olsztyn – 43,3%
Polska = 45,8%
Warmińsko-mazurskie = 49,6%
Różnice w wielkości udziału osób długotrwale pozostających bez pracy w liczbie bezrobotnych ogółem w miastach
i wsiach województwa były znaczne i kształtowały się od 27,0% w mieście Ruciane-Nida do 67,8% w gminie wiejskiej Banie
Mazurskie. Wśród terenów z najmniejszym udziałem (poniżej 40%) wymienić należy obszar wiejski gminy Jeziorany (33,8%)
i gminę wiejską Ostróda (38,9%) oraz miasto Ryn (35,5%).
3.5. Bierni zawodowo
Osoby w wieku 15 lat i więcej, które nie pracowały, nie miały pracy i jej nie poszukiwały bądź nie były zdolne do jej
podjęcia stanowiły populację osób biernych zawodowo.
UWAGI ANALITYCZNE
65
Populacja biernych zawodowo liczyła w maju 2002 r. 496,3 tys. tj. 43,4% osób w wieku 15 lat i więcej. Częstotliwość
występowania bierności zawodowej w populacjach mieszkańców miast i wsi była zbliżona i wyniosła odpowiednio: 42,9%
i 44,3%.
Najwięcej biernych zawodowo to osoby w wieku 15-24 lata. Najczęściej biernymi zawodowo były osoby jedynie
z ukończonym wykształceniem podstawowym.
Struktura biernych zawodowo według grup wieku oraz poziomu wykształcenia w 2002 r.
Ogółem
Miasta
Wieś
Wyszczególnienie
w %
Ogółem
a
..................................
100,0
100,0
100,0
wiek:
15-24 lata ...............................
30,7
32,4
28,1
25-34 ......................................
5,3
4,6
6,3
35-44 ......................................
5,3
4,6
6,4
45-54 ......................................
12,2
12,3
12,0
55-64 ......................................
16,4
16,5
16,3
65 lat i więcej .........................
30,1
29,6
30,8
poziom wykształcenia:
wyższe ...................................
3,5
5,0
1,3
średnie i policealne ................
22,8
30,4
11,0
zasadnicze zawodowe ...........
13,2
13,4
12,7
podstawowe ukończone ........
51,7
45,2
61,8
podstawowe nieukończone
i bez wykształcenia szkol-
nego ....................................
8,4
5,4
13,0
a W podziale nie uwzględniono osób o nieustalonym wieku oraz o nieustalonym poziomie wykształcenia.
W powiatach udział osób biernych zawodowo w ludności w wieku 15 lat i więcej nie różnił się zasadniczo i kształtował
się na poziomie nie odbiegającym wyraźnie od średniej wojewódzkiej. Jedynie w kilku miejscowościach wskaźnik ten był wyraź-
nie wyższy od średniej dla województwa – w miastach: Tolkmicko – 51,7% i Korsze – 50,7% oraz w gminach wiejskich: Rychliki
– 54,5%, Barciany – 50,4% i Janowo – 50,3%. Wyraźnie niższy wskaźnik od średniej wojewódzkiej zanotowano w mieście Lu-
bawa – 39,6% oraz w gminach wiejskich: Jonkowo – 39,9%, Dywity – 39,6%, Lubawa – 39,3%, Stawiguda – 38,9% i Rozogi –
38,9% i na obszarze wiejskim gminy Barczewo – 39,8%.
LUDNOŚĆ W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH Z UŻYTKOWNIKIEM GOSPODARSTWA INDYWIDUALNEGO
Ludność związana z rolnictwem indywidualnym obejmuje osoby wchodzące w skład gospodarstw domowych z użyt-
kownikiem gospodarstwa rolnego o powierzchni użytków rolnych powyżej 1 ha, z użytkownikiem działki rolnej o powierzchni
użytków od 10 arów do 1 ha włącznie oraz z właścicielem zwierząt gospodarskich.
UWAGI ANALITYCZNE
66
Przeprowadzony w maju 2002 razem z Narodowym Spisem Powszechnym Ludności i Mieszkań Powszechny Spis
Rolny wykazał, że w gospodarstwach domowych z użytkownikiem gospodarstwa rolnego zamieszkiwało 19,8% ludności woje-
wództwa (w Polsce – 27,4% ludności kraju). Wśród nich 84,2% to mieszkańcy wsi, którzy stanowili 41,9% ogółu ludności wiej-
skiej. Spośród mieszkańców miast 5,2% stanowiły osoby związane z rolnictwem.
W porównaniu z wynikami Powszechnego Spisu Rolnego z 1996 r. odnotowano zmniejszenie się liczby ludności zwią-
zanej z użytkownikiem gospodarstwa rolnego (działki rolnej) o 12,7% (w Polsce o około 10%). Spadek ten dotyczył jedynie wsi,
gdzie zanotowano zmniejszenie się populacji osób związanych z rolnictwem o 15,2%, podczas gdy w miastach nastąpił wzrost
o 4,0%.
Ludność w gospodarstwach domowych z użytkownikiem gospodarstwa rolnego (działki rolnej)
1996
2002
Wyszczególnienie
ogółem
miasta
wieś
ogółem
miasta
wieś
W LICZBACH BEZWZGLĘDNYCH
Ogółem ................................
323950
43023
280927
282968
44758
238210
mężczyźni ..........................
165285
21550
143735
145514
22576
122938
kobiety ...............................
158665
21473
137192
137454
22182
115272
Ludność w gospodarstwach
domowych :
z właścicielem zwierząt
gospodarskich .................
6766
1521
5245
5536
990
4546
z użytkownikiem działki
rolnej ...............................
101012
22073
78939
82096
17216
64880
z użytkownikiem indywidu-
alnego gospodarstwa
rolnego ............................
216172
19429
196743
195336
26552
168784
W ODSETKACH
Ogółem ................................
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
mężczyźni ..........................
51,0
50,1
51,2
51,4
50,4
51,6
kobiety ...............................
49,0
49,9
48,8
48,6
49,6
48,4
Ludność w gospodarstwach
domowych :
z właścicielem zwierząt
gospodarskich .................
2,1
3,5
1,9
2,0
2,2
1,9
z użytkownikiem działki
rolnej ...............................
31,2
51,3
28,1
29,0
38,5
27,2
z użytkownikiem indywidu-
alnego gospodarstwa
rolnego ............................
66,7
45,2
70,0
69,0
59,3
70,9
Blisko 30% ludności związanej z rolnictwem stanowiły osoby związane z użytkownikiem działki rolnej. Rozpiętość
w tym zakresie między poszczególnymi powiatami była dosyć duża: od 21,5% w powiecie węgorzewskim do 38,1% w mieście
Elblągu, zaś jeszcze większa między gminami: od 5,6% w gminie wiejskiej Wielbark do 63,7% na obszarze miejskim gminy
Miłakowo.
Udział ludności w gospodarstwach domowych z właścicielem zwierząt gospodarskich w ogólnej liczbie ludności w go-
spodarstwach domowych związanej z rolnictwem w 2002 r. był zróżnicowany przestrzennie i kształtował się w granicach: od
0,6% w powiecie mrągowskim do 5,4% w powiecie bartoszycki oraz od 0,1% w gminie wiejskiej Kalinowo do 17,4% na obszarze
wiejskim gminy Sępopol.
UWAGI ANALITYCZNE
67
Struktura ludności w gospodarstwach domowych z użytkownikiem gospodarstwa indywidualnego
według powierzchni użytków rolnych w 2002 r.
w %
z użytkownikiem działki rolnej
z użytkownikiem indywidualnego gospodarstwa
rolnego o powierzchni UR:
z właścicielem zwierząt gospodarskich
5-10 ha
10-20 ha
20-50 ha
1-5 ha
50 ha i więcej
2,0%
29,0%
22,0%
10,0%
19,4%
14,3%
3,3%
Ludność w gospodarstwach domowych:
Prawie 70% ogólnej liczby ludności związanej z rolnictwem to ludność w gospodarstwach domowych z użytkownikiem
indywidualnego gospodarstwa rolnego. Zróżnicowanie powiatowe przedstawia poniższa mapka.
Udział ludności w gospodarstwach domowych z użytkownikiem indywidualnego gospodarstwa rolnego
w ogólnej liczbie ludności związanej z rolnictwem w 2002 r.
w %
OLSZTYN
ELBLĄG
BARTOSZYCE
BRANIEWO
WĘGORZEWO
GOŁDAP
OLECKO
GIŻYCKO
MRĄGOWO
KĘTRZYN
EŁK
PISZ
NIDZICA
DZIAŁDOWO
OSTRÓDA
IŁAWA
NW. MIASTO
LUBAWSKIE
LIDZBARK
WARMIŃSKI
SZCZYTNO
60,4 – 65,0
65,1 – 70,0
70,1 – 73,0
73,1 – 76,7
m. Elbląg – 60,8%
m. Olsztyn – 61,7%
Polska = 71,2%
Warmińsko-mazurskie = 69,0%
Wśród gmin wyróżniały się w tym zakresie: gmina wiejska Wielbark z największym udziałem 93,8% oraz obszar miejski
gminy Miłakowo z najmniejszym – 34,3%.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
ASSETS ludnosc 2007 wykres 05 pl
ASSETS sygnalna ludnosc 2010 id Nieznany (2)
eTest nr 4 Geometria analityczna w przestrzeni ROZWIAZANIA ZADAN
6 geometria analityczna w przestrzeni ii
ASSETS sygnalna ludnosc 2008 id Nieznany (2)
Algebra i Analiza Matematyczna, Elementy geometrii analitycznej w przestrzeni, ROZDZIAŁ VI
,algebra liniowa z geometrią analityczną , GEOMETRIA PRZESTRZENI EUKLIDESOWYCH zadania
,algebra liniowa z geometrią analityczną, PRZESTRZENIE I PRZEKSZTAŁCENIA LINIOWE zadania
Geometria analityczna w przestrzeni
Geometria analityczna w przestrzeni, Matematyka
5 geometria analityczna w przestrzeni i
geometria analityczna w przestrzeni i
,algebra liniowa z geometrią analityczną, PRZESTRZENIE I PRZEKSZTAŁCENIA LINIOWE zadania
Uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka w POlsce - Genewa, prawo
Rozwój przestrzenny i ludnościowy miasta Chojnów
Tabele przestawne to niezwykle użyteczna technika analityczna i prezentacyjna Excela
więcej podobnych podstron