Idea Gesamtkunstwerk (gesamt – całkowity; Kunstwerk – dzieło sztuki) znana pod nazwą syntezy

sztuk, to idea, której głównym celem jest znalezienie uniwersalnego języka dla wszystkich dziedzin
sztuki. Twór stworzony zgodnie z tą ideą będzie stanowid jednorodną całośd, na którą składad się
będą elementy różnych dziedzin sztuki. Dlatego tym określeniem najczęściej chrzci się dzieła
architektoniczne, skupiające w sobie elementy rzeźbiarskie, malarskie oraz meblarskie. Ważną rolę
odgrywały gobeliny oraz stroje noszone przez rezydentów willi i pałaców. Z używanych do zdobieo
materiałów wymienid można jedwab, złoto, srebro, masę perłową, kaszmir, drogie kamienie i
porcelanę. Wszystkie dziełą wchodzące w skład tego jednego pochodzid będą z tego samego okresu i
wykonane będą przez artystów z tego samego kręgu lub jego pracownię. Chod sama idea początek
swój bierze wraz z Antykiem, pełny jej rozkwit przypada na epokę baroku. Wobec tego, że koocowy
efekt polegał na zestawieniu dzieł sztuki z różnych dyscyplin artystycznych, idea gesamtkunstwerk,
można powiedzied, nie obejmowała miejsc ani nazwisk, ale całą myśl artystów barokowych. Trudno
określid płaszczyzny, na jakich jest realizowana, jeśli jednak koniecznie chcied to zrobid, można
wymienid:

1.) architekturę,
2.) literaturę,
3.) filozofię,
4.) sztuki plastyczne.

Emblemat z powodzeniem scalał kilka z nich (mowa o emblemacie w pojęciu sztuki XVI-sto, XVII-

sto i XVIII-sto wiecznej, nie ikonograficznym sposobie na przedstawienie postaci/pojęcia
abstrakcyjnego/miejsca). Emblemat jako dzieło sztuki w dobie baroku był kompozycją/utworem
słowno-obrazowym, którego głównymi elementami były: inskrypcja/sentencja, rycina oraz
subskrypcja w postaci epigramatu lub innego utworu wierszowanego, wykładającego związek ryciny z
sentencją i wyjaśniającego przekaz całego tworu.

Z dziedziny architektury za przykład mogą posłużyd plafony w

sklepieniach kościołów. Wizją artysty tworzącego tego typu fresk było
połączenie, scalenie i wzajemnie uzupełnienie architektury łączącej się z
różnokształtnym sufitem. Odwiedzający kościół wierzący, patrząc w górę
nie mógł odróżnid faktu od fikcji. Plafon i podtrzymujące go ściany zlewały
się ze sobą, prawdziwe elementy architektoniczne kontynuowane były
przez ich malarskie odpowiedniki. Przykładem tego typu syntezy może byd

Kościół św. Jana Nepomucena w
Monachium, zbudowany przez Kosmę,
Damiana i Egida Asama (pierwszy
obrazek). Inny przykład to Pałac
Biskupi w Wurzburgu (drugi).

Najpełniej idea gesamtkunstwerk

była realizowana w kwitnącej wówczas
operze. Opera jak powstała, od razu
zakwitła. Jej początkiem był barok.
Łączyła muzykę, literaturę, teatr i
malarstwo. Plastyczna i nieznająca

granic scenografia przedstawiała nie tylko świat przyrody, ale i elementy architektoniczne, jeśli akcja
opery rozgrywała się we wnętrzu. Także z powodzeniem opera łączyła większośd, jeśli nie wszystkie,
ze znanych sztuk. Z wyśpiewywanych librett niejednokrotnie przebijały się prawdziwie filozoficzne
nuty. Działający wówczas kompozytorzy oper to, m.in.: Claudio Monteverdi (Włochy), Alessandro
Scarlatti (Włochy), Jean-Baptiste Lully (Francja).