Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne

Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne

System ubezpieczeń społecznych to sposób uzyskiwania i dystrybucji, przez państwo, środków

finansowych niezbędnych do zabezpieczenia obywatelom opieki społecznej i zdrowotnej w formie i

w wymiarze akceptowanym przez społeczeństwo.

Jego początki (w formie zbliżonej do obecnej) sięgają XIX wieku, kiedy to kanclerz Prus Otto von

Bismarck wprowadził system powszechnych ubezpieczeń społecznych wychodząc z założenia, że to

państwo jest odpowiedzialne za dobrostan swojego społeczeństwa i że, co bardzo istotne,

finansowany przez państwo system przyczynia się de facto do oszczędności finansowych w innych

dziedzinach.

Ubezpieczenia społeczne istnieją w każdym nowoczesnym państwie jednak różnią się dość znacznie

między sobą. Z jednej strony są państwa takie jak np. Szwecja, które mają tak bardzo

rozbudowany system socjalny, że bywają określane terminem „socjalistyczny” - z drugiej strony w

kraju takim jak USA mimo wielkich nakładów na ochronę zdrowia ponad 40 milionów obywateli

pozostaje bez jakichkolwiek świadczeń.

System ubezpieczeń społecznych musi (z definicji) być: powszechny – dotyczyć wszystkich- i co za

tym idzie - obowiązkowy. System ten jest też egalitarny – stosujący te same zasady wobec

wszystkich.

Przychody finansowe systemu mogą pochodzić z:

a) podatków obywateli- system podatkowy

b) ze osobnej składki ubezpieczeniowej – system ubezpieczeniowy

c) z obu źródeł - tzw. system mieszany.

System podatkowy finansowania ochrony zdrowia charakteryzuje się tym, że jest:

kontrolowany przez państwo

oparty o publicznych świadczeniodawców

zorganizowany wg jednolitych kryteriów

nie powiązany z tzw. ryzykiem zdrowotnym

Powoduje to m.in. następujące problemy i wątpliwości:

z jakich podatków: narodowych czy lokalnych powinno się go finansować?

nie można zapewnić wolnego wyboru świadczeniodawcy bowiem finansowani są tylko

publiczni świadczeniodawcy

trudno odpowiedzieć czy jednolite kryteria to kryteria społecznie sprawiedliwie?

można powątpiewać z ww. powodów co do efektywności systemu

System ubezpieczeniowy:

finansowy przez ubezpieczyciela (płatnika), który regularnie pobiera składkę od swoich

ubezpieczonych

wysokość składki może być uzależniona od ryzyka zdrowotnego

kryteria różnych ubezpieczycieli mogą być różne

jest oparty o zasadę solidaryzmu społecznego

Cechy negatywne tego systemu to:

brak powiązania wysokości składki z ryzykiem zdrowotnym

możliwości finansowe maleją z uwagi na malejącą, proporcjonalnie, liczbę osób w wieku

produkcyjnym w relacji do osób w wieku nie produkcyjnym co wynika ze zmian

demograficznych w społeczeństwie

brak dobrego (powszechnie uznanego) kryterium alokacji przychodów ze składki

System mieszany łączy obie ww. charakterystyki:

korzysta z obu ww. źródeł finansowania

jest zorganizowany wg jednolitych kryteriów dla wszystkich

finansuje świadczenia wykonywane przez podmioty zarówno publiczne jak i niepubliczne

wysokość składki nie jest powiązana z ryzykiem zdrowotnym

W Polsce instytucje pobierające składki na ubezpieczenie społeczne to ZUS i KRUS.

Wszędzie główne elementy systemu to opieka zdrowotna i opieka społeczna. Istnieją jednak różne

modele finansowania. Jest to bardzo ważne zagadnienie bowiem w ostatnich latach w krajach o

wydolnych, dotąd, systemach uwidoczniły się duże problemy ze sprostaniem rosnącym

oczekiwaniom społecznym i rosnącym kosztom funkcjonowania, zwłaszcza opieki zdrowotnej.

Obecnie wiele krajów (w tym najbogatszych) boryka się z problemami związanymi z finansowaniem

systemu ubezpieczeń społecznych. Wynikają one głównie z:

a) dynamicznego wzrostu kosztów opieki zdrowotnej co jest skutkiem ogromnego (ale i

kosztownego) postępu technologicznego jaki dokonuje się w medycynie

b) niekorzystnymi zmianami demograficznymi, które powodują, że coraz mniejsza (relatywnie)

liczba obywateli zawodowo czynnych wypracowuje finanse na coraz większą (relatywnie) liczbę

obywateli będących na utrzymaniu systemu. Są to renciści i emeryci.

System opieki zdrowotnej (inaczej ochrony zdrowia) działa w oparciu o zasadę tzw. rynku

regulowanego, którego istotą jest ograniczona i regulowana przez państwo konkurencja o środki

finansowe przeznaczone przez płatnika.

Ubezpieczenia społeczne wraz z pomocą społeczną stanowią podstawowy instrument polityki

socjalnej państwa. System ubezpieczeń społecznych obejmuje pracowników najemnych i inne

osoby, np. prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą.

Podstawowym aktem prawnym dotyczącym ubezpieczeń społecznych jest ustawa z dnia 13

października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. nr 137, poz. 887 z późn.

zm.).

Realizacją przepisów o ubezpieczeniach społecznych zajmuje się Zakład Ubezpieczeń

Społecznych (ZUS).

Metoda gromadzenia kapitału na świadczenia społeczne jest determinowana przez system

ubezpieczeń, wybrany w danej instytucji. Wyróżnia się dwa podstawowe systemy:

System kapitałowy - pracownik przez cały czas swojej aktywności zawodowej odkłada

składki, które są lokowane na oprocentowanych rachunkach bankowych. Po przejściu na

emeryturę pracownik może dysponować całym kapitałem wraz z odsetkami, lub tylko

comiesięcznymi świadczeniami pochodzącymi z odsetek od kapitału, wypłacanymi

dożywotnio. Po śmierci kapitał może być dziedziczony przez rodzinę pracownika.

System redystrybutywny (repartycyjny) - składki pracownika trafiają do wspólnej puli,

z której wypłacane są na bieżące świadczenia dla osób, którym one przysługują w danym

momencie. Po przejściu na emeryturę świadczenia są wypłacane ze składek osób płacących

je w danym momencie. Po śmierci ubezpieczonego ich wypłacanie jest wstrzymywane, zaś

suma składek wpłaconych przez pracownika kontynuuje cyrkulację w systemie.

Systemy kapitałowe są znane już od XVI wieku, gdy były stosowane w różnego rodzaju cechach i

stowarzyszeniach branżowych. W wielu krajach europejskich już od XVII wieku stosowano lokaty

bankowe jako formę zabezpieczenia przyszłości niepełnoletnich dzieci lub osób w podeszłym wieku.

Obecnie do ich obsługi są wykorzystywane głównie fundusze oparte o bezpieczne instrumenty

inwestycyjne.

Systemy redystrybutywne są wrażliwe na chwilowe zachwiania koniunktury gospodarczej oraz

długotrwałe trendy demograficzne. Przewidywany kryzys czysto redystrybutywnego systemu

emerytalnego w Polsce był główną przyczyną reformy systemu ubezpieczeń społecznych w 1999

roku.

Przykładem systemu redystrybutywnego w Polsce jest I Filar emerytalny realizowany przez ZUS,

przykładem systemu kapitałowego - II Filar emerytalny realizowany przez OFE.

Ubezpieczenia społeczne to rozwiązania prawne, mające na celu zapewnienie środków

utrzymania ubezpieczonym i ich rodzinom w przypadkach czasowej lub trwałej

niezdolności do pracy, niemożności zarobkowania lub też ograniczenia tej zdolności.

Ubezpieczenia społeczne obejmują:

ubezpieczenie emerytalne,

ubezpieczenia rentowe,

ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa zwane ubezpieczeniem chorobowym

ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych zwane wypadkowym.

Przyznanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego, np. zasiłków, emerytur, rent z tytułu

niezdolności do pracy, uzależnione jest od opłacania składek na te ubezpieczenia. Tym też różnią

się ubezpieczenia społeczne od pomocy społecznej.

Obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych objęte są osoby fizyczne, które na

obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:

pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów,

osobami wykonującymi pracę nakładczą,

członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,

osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej

umowy o świadczenie usług, do których zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy

dotyczące zlecenia oraz osobami z nimi współpracującymi,

osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi,

posłami i senatorami pobierającymi uposażenie oraz posłami do Parlamentu Europejskiego,

osobami pobierającymi stypendium sportowe,

pobierającymi stypendium słuchaczami Krajowej Szkoły Administracji Publicznej,

osobami wykonującymi odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie

odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,

osobami pobierającymi zasiłek dla bezrobotnych, świadczenie integracyjne lub stypendium

w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy, na

które zostały skierowane przez powiatowy urząd pracy,

Obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (cd.) objęte są osoby fizyczne, które

na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:

osobami pobierającymi stypendium w okresie odbywania stażu lub przygotowania

zawodowego w miejscu pracy, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd

pracy podmioty kierujące na staż lub przygotowanie zawodowe,

osobami duchownymi,

żołnierzami niezawodowymi pełniącymi czynną służbę,

funkcjonariuszami Służby Celnej,

osobami odbywającymi służbę zastępczą,

osobami przebywającymi na urlopach wychowawczych lub pobierającymi zasiłek

macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego,

osobami pobierającymi świadczenie socjalne wypłacane w okresie urlopu oraz osobami

pobierającymi zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i

poszukiwania nowego zatrudnienia, a także osobami pobierające wynagrodzenie

przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego albo w okresie korzystania

ze stypendium na przekwalifikowanie, wynikające z odrębnych przepisów i układów

zbiorowych pracy,

osobami pobierającymi świadczenie szkoleniowe wypłacane po ustaniu zatrudnienia,

osobami rezygnującymi z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania

bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz

wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem,

osobami pobierającymi świadczenie pielęgnacyjne.

Ubezpieczeniom społecznym nie podlegają:

1. obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze RP nie ma charakteru stałego

2. obywatele państw obcych, którzy są zatrudnieni w:

obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych,

urzędach konsularnych,

misjach,

misjach specjalnych

instytucjach międzynarodowych,

Sytuacje niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez wskazane wyżej osoby mogą zmienić

umowy międzynarodowe. Stanowią mogą odmienne regulacje.

Zasady podlegania ubezpieczeniom oraz wypłaty świadczeń z tych ubezpieczeń określają

szczegółowo przepisy ustaw:

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych

Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie

choroby i macierzyństwa,

Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób

zawodowych.

Rodzaje ubezpieczeń społecznych

Ubezpieczenia emerytalne – polegają na comiesięcznej wypłacie określonej kwoty osobom,

które osiągnęły wiek emerytalny.

Świadczenie pieniężne mające służyć zabezpieczeniu bytu na starość dla osób, które ze

względu na wiek nie posiadają już zdolności do pracy zarobkowej albo utraciły ją w znacznym

stopniu oraz nie dysponują innymi źródłami dochodu gwarantującymi możliwość utrzymania

się.

Emerytura jest to dożywotnie świadczenie pieniężne wypłacane w celu zapewnienia środków

utrzymania w razie zaprzestania aktywności zawodowej z powodu osiągnięcia określonego

wieku albo/i okresu zatrudnienia. Warunki otrzymania emerytury zależą od daty urodzenia i

przynależności do określonej grupy zawodowej.

Odrębne zasady przewidziane są dla trzech grup wiekowych:

1. urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. Osoby z tej grupy wiekowej mają prawo do tzw. starej

emerytury wypłacanej wyłącznie przez ZUS. Jej otrzymanie zależy od spełnienia warunku

dotyczącego wieku (co najmniej 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) i wymiaru okresów

składkowych i nieskładkowych (20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn).

2. urodzonych po 31 grudnia 1948r. Warunkiem otrzymania nowej emerytury jest osiągnięcie

określonego wieku, który dla kobiet wynosi 60 lat, a dla mężczyzn 65 lat. Prawo do tej emerytury

nie zależy od udowodnienia określonego minimalnego okresu ubezpieczenia.Wysokość nowej

emerytury będzie zależała od wysokości sumy zgromadzonej na koncie ubezpieczonego

prowadzonym przez ZUS oraz wieku, w którym będzie przechodził on na emeryturę.

3. urodzonych po 31 grudnia 1948r., a przed 1 stycznia 1969r. Osoby urodzone po 1948

roku, a przed 1969 rokiem mogą też przejść na wcześniejsze emerytury na zasadach takich, jakie

obowiązują osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r. (musiały jednak spełnić warunki do uzyskania

emerytury do 31 grudnia 2007 r., nie mogły one przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego

albo muszą złożyć wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym

funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa), a także na tzw.

emerytury bez względu na wiek.

Otwarty fundusz emerytalny (OFE)

Stanowi II filar zreformowanego systemu emerytalnego. Jest produktem, który ma zaspokoić

potrzebę długoterminowego oszczędzania z myślą o części emerytury z obowiązkowego systemu.

Podstawowe informacje o OFE:

OFE przeznaczone jest dla osób pracujących objętych ubezpieczeniami społecznymi, obowiązkowe

dla osób urodzonych po 31 grudnia 1968 r.

Składki Klientów przekazywane są do OFE przez ZUS (jako 7,3% od wynagrodzenia lub

dochodu, od którego wyliczana jest składka)

Składki wpływające na rachunek klienta w OFE przeliczane są na jednostki rozrachunkowe

Środki gromadzone w OFE są inwestowane – im wyższa stopa zwrotu funduszu, tym

bardziej wzrastają środki gromadzone w OFE na emeryturę

Środki zgromadzone na rachunku w OFE podlegają dziedziczeniu

W każdym czasie można zmieniać otwarty fundusz emerytalny, do którego się należy.

Porównanie OFE według wartości aktywów - maj 2007 Wartość aktywów w mln. PLN

Commercial Union

35582.2

ING

1293.7

PZU Złota Jesień

18447.6

AIG

11097.9

AXA

5646.43

Generali

4845.81

Nordea

4731.06

Bankowy

4190.13

Skarbiec Emerytura

3405.08

Allianz

3296.91

Ergo Hestia

2971.11

Pocztylion

2714.61

Pekao

2208.77

DOM

2058.53

Polsat

1273.36

Ubezpieczenia rentowe – polegają na comiesięcznej wypłacie określonej kwoty w okresie

wyznaczonym przez specjalną komisję np. osobom niezdolnym do pracy. Rozróżniamy rentę:

1. inwalidzką (z tytułu niezdolności do pracy),

2. szkoleniowa-dodatek do renty inwalidzkiej na przekwalifikowanie,

3. rodzinną-jeśli osoba która zmarła pobierała lub była uprawniona do emerytury bądź renty.

Mogą ją otrzymywać:

wdowy/wdowcy,

sieroty, (dodatkowe zasiłki dla sierot całkowitych)

rodzice

Ubezpieczenia chorobowe – polegają na wypłacie określonej kwoty w razie chorób oraz za

urlopy macierzyńskie,

Ubezpieczenia wypadkowe – polegają na wypłacie określonej kwoty w postaci odszkodowań i

zasiłków z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych

Wskaźniki wypadków.

Do celów statystycznych stosuje się odpowiednie miary zwane wskaźnikami wypadkowości.

Najprostszym wskaźnikiem jest liczba wypadków lub poszkodowanych w wypadkach, które miały

miejsce w określonym odcinku czasu (rok, kwartał, miesiąc), przykładem jest liczba 85,5 tyś.

poszkodowanych w wypadkach przy pracy w 2003 roku.

Nie zawsze sama liczba wypadków w pełni odzwierciedla stan bezpieczeństwa w badanym

obszarze.

Dlatego w zależności od tego, co należ zobrazować stosuje się np.:

wskaźniki częstości wypadków,

wskaźnik ciężkości wypadków,

wskaźnik absencji wypadkowej.

Składki:

Ubezpieczenia emerytalne: 19,52% podstawy wymiaru składki (płatnik i ubezpieczony

opłacają po połowie).

Ubezpieczenia rentowe: 13% podstawy wymiaru składki (płatnik i ubezpieczony opłacają

po połowie); od 01.07.2007 obowiązuje obniżona składka: 10%, przy czym ubezpieczony

płaci 3,5%, natomiast płatnik - 6,5%. Od 2008 obowiązuje 6% przy czym ubezpieczony

płaci 1,5%, płatnik 4,5%.

Ubezpieczenia chorobowe: 2,45% podstawy wymiaru składki (opłacane przez

ubezpieczonego).

Ubezpieczenia wypadkowe: 0,67% do 3,60% podstawy wymiaru składki (ogólno

przyjęta stawka to 2,45%, opłacane przez płatnika).

Zasady ubezpieczenia zdrowotnego

Problematyka zdrowotna jest jednym z najistotniejszych elementów polityki każdego państwa,

dlatego tez jednym z podstawowych zadań państwa jest zorganizowanie takiego systemu ochrony

zdrowia, który gwarantowałby poczucie bezpieczeństwa w przypadku choroby, a także stwarzał

warunki do prowadzenia profilaktyki oraz działalności prozdrowotnej

[1]

W dniu 6 lutego 1997 r. przyjęta została ustawa o powszechnym ubezpieczeniu

zdrowotnym powołująca instytucję kas chorych.

Reformowanie sektora ochrony zdrowia rozpoczęło się 1 stycznia 1999 roku poprzez

wprowadzenie powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego.

Powszechne ubezpieczenie w Narodowym Funduszu Zdrowia

Ustawa z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia

(Dz.U.03.45.391) weszła w życie 1 kwietnia 2003 r. i zastąpiła ustawę o powszechnym

ubezpieczeniu zdrowotnym. Ustawa wprowadziła zasadnicze zmiany w instytucji płatnika.

Funkcjonujące dotychczas 16 Regionalnych Kas Chorych i Branżowa Kasa Chorych dla Służb

Mundurowych zostały przekształcone w jedną instytucję – Narodowy Fundusz Zdrowia.

Wprowadzono ujednolicone zasady finansowania świadczeń zdrowotnych oraz

starano się

stworzyć warunki zapewniające równy dostęp do świadczeń zdrowotnych dla ubezpieczonych na

terenie całego kraju.

Narodowy Fundusz Zdrowa jest państwową jednostką organizacyjną posiadającą osobowość

prawną i zarządza środkami finansowymi pochodzącymi w głównej mierze ze składek na

ubezpieczenie zdrowotne. Rocznie Fundusz dysponuje kwotą ok. 35-36 miliardów złotych.

Głównym źródłem finansowania systemu jest ubezpieczenie zdrowotne w NFZ. Obywatele obciążeni

są obowiązkową składką ubezpieczeniową

zależną od dochodu

, która odprowadzana jest do

instytucji ubezpieczenia zdrowotnego (NFZ). Fundusz zawiera ze świadczeniodawcami kontrakty na

udzielanie świadczeń zdrowotnych dla ubezpieczonych

Ubezpieczenie zdrowotne obejmuje osoby posiadające obywatelstwo polskie i zamieszkujące na

terytorium Polski oraz cudzoziemców, którzy przebywają na terytorium Polski na podstawie wizy

pobytowej z prawem do pracy, karty stałego pobytu lub karty czasowego pobytu, jeżeli:

podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego,

ubezpieczają się dobrowolnie.

Ubezpieczonymi są także zamieszkujący na terytorium Polski członkowie rodziny osób objętych

obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem zdrowotnym oraz osoby posiadające obywatelstwo

polskie, nie zamieszkujące na terytorium Polski, jeżeli są objęte ubezpieczeniami emerytalnym i

rentowymi.

Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne obejmuje osoby, które nie podlegają obowiązkowi

ubezpieczenia zdrowotnego.

Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne obejmuje również:

cudzoziemców, będących studentami i słuchaczami studiów doktoranckich, którzy studiują

w Polsce,

cudzoziemców, będących członkami zakonów oraz alumnami wyższych seminariów

duchownych i teologicznych, postulantami, nowicjuszami i juniorystami zakonów i ich

odpowiedników, jeżeli przebywają na terytorium Polski na podstawie wizy pobytowej lub

posiadają kartę stałego pobytu lub kartę czasowego pobytu.

Przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego następuje na pisemny wniosek osoby

zainteresowanej złożony w NFZ. Objęcie tym ubezpieczeniem następuje z dniem określonym w

umowie zawartej z danym oddziałem NFZ. Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne ustaje z dniem

rozwiązania umowy lub po upływie 30 dni nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek na to

ubezpieczenie, chyba że zaległość nie przekracza równowartości miesięcznej kwoty składki.

Składki:

W Polsce obowiązuje system ubezpieczeniowo – podatkowy finansowania ochrony zdrowia.

Istnieje bowiem wiele kategorii osób, za których składkę pokrywa budżet państwa (podatnicy). Są

to np.: bezrobotni, osoby pobierające zasiłki i zapomogi.

Składka zdrowotna – wynosząca obecnie 9% podstawy naliczania jest w tylko części (7,5%

podstawy) odpisywana od podatku. Pozostałe 1,5% jest więc de facto dodatkowym obciążeniem

fiskalnym obywatela.

Polski system ubezpieczeń zdrowotnych składa się z 3 podstawowych elementów, którymi są:

- ubezpieczony - świadczeniobiorca

- ubezpieczyciel (płatnik)

- dostawca świadczenia medycznego - świadczeniodawca

4-ty ważny element jakim są aptekarze i ich apteki nie jest formalnie związany (umową) z

płatnikiem. Powoduje to ogromne koszty refundacji leków rzędu 7 mld zł rocznie w skali kraju

ponoszone przez płatnika. Pacjenci dodatkowo dopłacają ok. ½ tej kwoty z własnych kieszeni.

Dodatkowo w Polsce ochrona zdrowia jest finansowana przez Ministra Zdrowia i przez samorządy

lokalne w zakresie programów profilaktycznych.

Składka nie zależy od ryzyka zdrowotnego ale od wysokości zarobków. Zależy też od

przynależności do grupy zawodowej – np. rolnicy płacą stawkę KRUS obliczaną wg wartości ½

kwintala żyta za każdy tzw. hektar przeliczeniowy użytków rolnych będących w ich posiadaniu.

Polska ze swoją składką 9% jest krajem o jednym z najgorzej finansowanych systemach ochrony

zdrowia per capita.

Podstawowa stopa składki systematycznie wzrastała od 7,5% w 1999 do 9,00% w 2008r (w tym

tylko 7,75% odliczane jest w podatku dochodowym). Od 2003 r. każdy wzrost składki powyżej

7,75% jest finansowany z dochodów netto podatnika.

Składki na ubezpieczenie zdrowotne rosną w bieżącej dekadzie szybciej niż PKB oraz

dobrobyt społeczny.

Świadczy to o znacznym wysiłku włożonym przez społeczeństwo w poprawę finansowania

ochrony zdrowia.

Fakt ten powinien być zauważony, nawet jeśli wysiłek ten nie spełnia oczekiwań sektora

zdrowia.

Relatywnie szybki wzrost składek nie musi się pokrywać ze wzrostem przychodów z innych źródeł,

np. z budżetu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego.

Paradoksem jest fakt, że względnie szybkiemu wzrostowi środków finansowych towarzyszy

umacniające się w sektorze zdrowia przekonanie o kryzysie finansowym.

Paradoks ten może sugerować, że znaczna część obecnych problemów wiąże się ze spadkiem

udziału środków publicznych w przychodach uzupełniających składkę lub ma naturę pozafinansową,

związaną z zaburzeniami systemowymi w ochronie zdrowia.

gromadzeniem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne obywateli oraz dystrybucją

świadczeń (np. emerytur, rent, zasiłków chorobowych lub macierzyńskich) w wysokości i na

zasadach ustalonych przez parlament i rząd.

Doświadczenie w prowadzeniu działalności ubezpieczeniowej ZUS zbiera już od ponad 70 lat.

Powstał 24 października 1934 r. w wyniku decyzji prezydenta Ignacego Mościckiego o scaleniu

pięciu wcześniej działających państwowych izb ubezpieczeniowych. Od chwili powołania jest jedną z

najnowocześniejszych i najlepiej zorganizowanych tego typu instytucji na świecie. Obecnie z usług

ZUS korzysta około 20 mln klientów. Środki Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, których

dysponentem jest ZUS, stanowią około 50 proc. zasobów pieniężnych państwa. Zakład nie może

samodzielnie ustalać wysokości składek lub świadczeń, gdyż zgodnie z Konstytucją pozostaje to w

kompetencji parlamentu.

ZUS zarządza również środkami Funduszu Rezerwy Demograficznej, który - dzięki trafnym

przewidywaniom zarządzających - osiąga wyniki porównywalne z najlepszymi komercyjnymi

funduszami inwestycyjnymi w Polsce (10,4 proc. w 2004 r.).

Do podstawowych zadań ZUS określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie

ubezpieczeń społecznych należą m.in.:

a) stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych,

b) ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz wypłacanie tych świadczeń,

c) wymierzanie i pobieranie składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne,

Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz wpłat na Państwowy

Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,

d) prowadzenie indywidualnych kont ubezpieczeniowych i kont płatników składek,

e) dysponowanie środkami finansowymi funduszów ubezpieczeń społecznych oraz środkami

Funduszu Alimentacyjnego,

f) kontrola orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy,

g) realizacja umów i porozumień międzynarodowych w dziedzinie ubezpieczeń społecznych,

h) popularyzacja wiedzy o ubezpieczeniach społecznych.

Zakład wykonuje również zadania określone w innych ustawach lub zlecone przez inne instytucje,

np. gromadzi dane osobowe płatników składek dla Narodowego Funduszu Zdrowia lub identyfikuje

składki przesyłane na indywidualne konta w Otwartych Funduszach Emerytalnych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) jest państwową jednostką organizacyjną o osobowości

prawnej z siedzibą w Warszawie.

Do najważniejszych zadań ZUS-u należy:

realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych,

dysponowanie środkami finansowymi funduszów ubezpieczeń społecznych oraz Funduszu

Alimentacyjnego,

realizacja umów i porozumień międzynarodowych w dziedzinie ubezpieczeń społecznych,

opracowywanie aktualnych analiz i prognoz w zakresie ubezpieczeń społecznych,

kontrola wykonywania przez płatników składek i przez ubezpieczonych obowiązków w

zakresie ubezpieczeń społecznych oraz innych zadań zleconych Zakładowi Ubezpieczeń

Społecznych,

kontrola orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy.

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego - jest instytucją państwową odpowiedzialną za

ubezpieczenia społeczne rolników.

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) jest instytucją zajmującą się obsługą rolników

w sprawach dotyczących:

- obejmowania ich ubezpieczeniem społecznym,

- opłacania składek na to ubezpieczenie,

- przyznawania i wypłaty świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń: emerytalno-rentowego oraz

wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego.

Dodatkowo KRUS prowadzi działalność prewencyjną na rzecz upowszechniania zasad

bezpieczeństwa pracy w gospodarstwach rolnych oraz eliminowania zagrożeń w miejscu pracy.

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego zajmuje się także prowadzeniem dobrowolnej,

nieodpłatnej rehabilitacji leczniczej dla osób uprawnionych do świadczeń, zagrożonych

niezdolnością do pracy bądź trwale lub okresowo niezdolnych do pracy w gospodarstwie rolnym.

KRUS realizuje też wiele dodatkowych zadań zleconych

przez państwo: m.in.:

1. wypłaca:

krajowe renty strukturalne,

zasiłki rodzinne,

zasiłki pielęgnacyjne,

świadczenia kombatanckie dla inwalidów wojennych,

2. obsługuje ubezpieczenie zdrowotne rolników,

ich domowników,

emerytów i rencistów,

członków ich rodzin emerytów i rencistów, pełniąc zarazem na rzecz Narodowego Funduszu

Zdrowia funkcję płatnika składek na to ubezpieczenie.

W ubezpieczeniu społecznym rolników funkcjonują na odrębnych zasadach finansowych dwa

rodzaje ubezpieczenia:

ubezpieczenie emerytalno-rentowe, finansowane w przeważającej części z dotacji

budżetowej, uzupełnionej dochodami ze składek ubezpieczonych rolników;

ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie, realizację świadczeń z tego

ubezpieczenia gwarantują jedynie składki od rolników, gromadzone w Funduszu

Składkowym Ubezpieczenia Społecznego Rolników. Fundusz ten jest osobą prawną, funkcje

zarządu pełni z urzędu Prezes KRUS, pod nadzorem Rady Rolników.

www.ksiazkidosluchania.tnb.pl