Tadeusz Dylewski

Mazowieckie Centrum Promocji
i Namnażania Mikroorganizmów

Mikroorganizmy – wróg czy przyjaciel ?

Biotechnologia EM-Farming

TM

w hodowli zwierząt

Wraz z pytaniem tytułowym zadajmy sobie następne:

Może zamiast bezwzględnie zwalczać wszech otaczające nas mikroorganizmy warto
spróbować z nimi współdziałać – tym bardziej, że to one są dosłownie wszędzie, a my
(ludzie) zasiedliliśmy jedynie ułamek otaczającego nas świata ?
Czy to nie mikroorganizmy od pradziejów są odpowiedzialne za rozkład materii
organicznej, procesy wpływające na nasze zdrowie, eliminację uciążliwych odorów, etc?
Czy w XXI wieku, postępem będzie wynalezienie kolejnego preparatu
antybakteryjnego, czy też będą nim próby rozczytania funkcjonowania mikroorganizmów
wśród których żyjemy?
Proste odpowiedzi nasuwają się same.

Jedną z nich jest

EM-Farming

TM

naturalna żywa substancja o silnym działaniu anty-

utleniającym, nie modyfikowana genetycznie, całkowicie przyjazna dla ludzi i zwierząt. Za
pomocą dobroczynnego działania tegoż preparatu można wyeliminować kilkadziesiąt
problemów gnębiących współczesne rolnictwo i nie tylko.
Na początku zajmijmy się hodowlą zwierząt.

Nad wyraz szerokie spektrum stosowania tegoż preparatu dla różnych gatunków

zwierząt świadczy o niesamowitym jego potencjale.

Z punktu widzenia i producenta i konsumenta, niezmiernie ważne jest to, że

stosowanie EM-Farming

TM

daje możliwość znacznego obniżenia, a w niektórych przypadkach

całkowitej eliminacji stosowania antybiotyków - trudno o lepszy sposób na otrzymywanie
bezpiecznej i zdrowej żywności. Wszystkie szczepy bakterii kwasu mlekowego zawarte w
kompozycji EM-Farming

TM

to bakterie probiotyczne.

Probiotyki to żywe mikroorganizmy, jak również ich metabolity,

wpływające korzystnie na organizm gospodarza.

Mają one bezsporny wpływ na wzrost efektywności produkcji poprzez poprawę

zdrowia zwierząt, zwiększenie ich odporności na stres, skrócenie czasu odnowy organizmu po
przebytej chorobie, powiększenie retencji azotu, przyrostów masy ciała oraz znacznie lepsze
wykorzystanie składników pokarmowych.
Probiotyki:

•

produkują witaminy B12 i K, które biorą udział m.in. w produkcji i regeneracji
czerwonych krwinek, dzięki czemu zapobiegają anemii i wspomagają prawidłowe
krzepnięcie krwi,

•

uczestniczą w trawieniu niedobrych składników pokarmowych (np. rozpuszczalnego
błonnika) i zmniejszają wchłanianie cholesterolu,

•

zapobiegają rozwojowi komórek nowotworowych i pobudzają do pracy układ
odpornościowy,

•

hamują rozwój szkodliwych drobnoustrojów i pobudzają pracę jelit, dzięki czemu
zapobiegają kłopotom z trawieniem.

„Promotorzy życia"- (bo i takiego określenia używa się często mówiąc

o probiotykach), czyni się odpowiedzialnymi za czynniki stymulujące wzrost organizmu. Jako
naturalne stymulatory wzrostu nie powodują żadnych niepożądanych skutków ubocznych
oraz odkładania się szkodliwych substancji w organizmach, poprawiając wzrost i rozwój
drobiu, świń oraz przeżuwaczy.

Poprzez produkcję kwasów organicznych, obniżają pH treści przewodu pokarmowego

powodując zahamowanie rozwoju bakterii chorobotwórczych, takich jak:

Clostridium sp.,

Escherichia coli, Salmonella sp

.

Jedyną ich wadą jest to, że zbyt długo nie zasiedlają organizmu gospodarza, gdyż są

z niego wydalane. Dlatego też w stosowaniu preparatu EM-Farming

TM

istnieje zasada:

zaszczepić i doszczepiać.

Probiotyki w EM-Farming

TM

Nazwa szczepu

Obecność

w

EM-

Farming

TM

Lactobacillus acidophilus

tak

Lactobacillus casei

tak

Lactobacillus plantarum

tak

Bacillus subtilis

tak

Bifidobacterium bifidum

tak

Bifidobacterium
thermophilus

tak

Oto korzyści, których możemy oczekiwać od pożytecznych mikroorganizmów

zawartych w

EM-Farming

TM

w hodowli zwierząt:

1. Poprawa stanu zdrowotności stada :

•

Poprawa procesu trawienia i przyrostu masy zwierzęcia.

•

Poprawa kondycji fizycznej i funkcji fizjologicznych.

•

Likwidacja grzybic.

•

Ograniczenie występowania biegunki.

•

Spadek aktywności chorób dróg oddechowych.

•

Ograniczenie występowania stanów zapalnych.

•

Łagodniejszy przebieg zatruć pokarmowych.

•

Obniżenie i stabilizacja liczby komórek somatycznych w mleku.

2. Zmniejszenie uciążliwości wobec środowiska i sąsiedztwa:

•

Likwidacja odorów pochodzących z emisji gazów takich jak: amoniak, siarkowodór,
merkaptany.

•

Poprawa jakości powietrza w pomieszczeniach inwentarskich i magazynach.

3. Uszlachetnianie obornika, gnojówki i gnojowicy poprzez:

•

Wypieranie procesów gnilnych na rzecz fermentacji.

•

Przetwarzanie obornika, gnojówki i gnojowicy w najwyższej wartości nawóz.

4. Redukcja populacji insektów, w tym much, muszek i komarów.

5. Zwalczanie, bądź ograniczanie populacji mikroorganizmów chorobotwórczych
(

salmonella, enterokoki, bakterie coli

).

6. Ograniczenie potrzeby stosowania antybiotyków i środków dezynfekujących.

7. Pomoc w utrzymaniu czystości ciągów kanalizacyjnych, trakcji wodnych, kojców,
urządzeń, ale również ścian, sufitów, w tym pomieszczeń socjalnych.

8. Rewitalizacja wody.

Każde zastosowanie EMa daje pozytywne rezultaty.

Najlepsze jednak efekty uzyskujemy przy łącznym użyciu kilku sposobów ich

dawkowania.

W tym celu proponujemy autorski Zintegrowany System Stosowania EMa.

Szczegółowe dawki w Zintegrowanym Systemie należy ustalać z najbliższym Doradcą
„GRUPY EM-WORLD Polska”. Użycie EMa zdecydowanie poprawia ekonomikę chowu
i hodowli zwierząt. Koszt stosowania EMa jest niski i dlatego możliwy do poniesienia przez
każdego rolnika.

EM-Farming

TM

w hodowli bydła

Przedstawiony poniżej Zintegrowany System Stosowania EM-Farming

TM

w hodowli

bydła cieszy się zaufaniem i aprobatą wielu hodowców.

1.

Produkcja i uszlachetnianie kiszonek.

Dawka od 0,2 do 1 litra EMa/1 tonę zakiszanego materiału. Rozcieńczenie EMa winno

być takie, aby umożliwiało jednorazowe równomierne rozprowadzenie EMa. Kiszonka,
w której przebiega prawidłowy proces zakiszania, nie zagrzewa się. Nie tworzą się pleśnie,
ani na obrzeżach pryzmy, ani w miejscu pobierania kiszonki.

•

Kiszonka z kukurydzy - na podstawie dotychczasowych doświadczeń, a przede
wszystkim opinii rolników mogę stwierdzić, iż dawka EMa w ilości 0,3 do 0,7 litra
na 1 tonę zakiszanej kukurydzy jest dawką optymalną. Sposób aplikacji preparatu
na skoszoną kukurydzę jest bardzo różny, jedni rolnicy polewali konewką, inni
opryskiwali opryskiwaczem ciągnikowym.

•

Sianokiszonka – najlepiej, gdy przy belownicy zainstalowany jest aplikator,
wtedy sprawa jest mało skomplikowana. Gdy takowego nie ma, dobry efekt
uzyskuje się używając ręcznego opryskiwacza ogrodniczego. Wystarczy wówczas
opryskanie przed zawinięciem w folię jedynie zewnętrznej warstwy zbelowanego
siana. Dawka EMa 0,5do 1,0 lira na 1 belę.

Folia do owijania sianokiszonki jest dosyć droga, bo ponad 200 zł za rolkę, rolnicy

często próbują na niej oszczędzać i zastępują ją folią typu „strech” przeznaczoną notabene
do owijania palet z kartonami. Widziałem kilkanaście przykładów jak to „oszczędzanie”
wychodzi rolnikowi bokiem – sianokiszonka pleśnieje i zagniwa. Z reguły co najmniej 30%
takiej sianokiszonki ląduje na kompostowniku.

2. Dodatek do pasz.
Dawka 50-70 ml EMa/1 krowę, oraz 20 ml EMa/1 cielę dziennie.
W celu dodania EMa do paszy można zraszać karmę z użyciem opryskiwacza, lub

konewki. Tam gdzie pozwalają na to warunki techniczne, preparat podajemy do
mieszalnika, linii dozującej, itp.. EMa rozcieńczamy taką ilością wody, by swobodnie go
rozprowadzić na zadawaną paszę. Dawka 50 ml EMa/ 1 krowę jest z reguły wystarczająca.
EMa w takiej dawce podajemy przez pierwszy tydzień, potem zalecane jest podawanie
preparatu co 2-3 dni. EMa podnosi walory zdrowotne i smakowe zadawanej paszy oraz
zwiększa stopień jej wykorzystania.

Z czasem, w odchodach będziemy znajdowali mniej niestrawionej kiszonki. śywe

kultury EMa w organizmie zwierzęcym nie tylko uczestniczą w fermentacji
i prawidłowym trawieniu pasz, ale również oczyszczają układ trawienny z produktów
gnilnych i leczą z tzw. kwasicy. Zapobiegają biegunkom. W przypadku biegunek można
wlać krowie do pyska 0,5 – 1,0 l EMa, po takiej dwu-trzy dniowej kuracji biegunka z reguły
mija, zdarza się, że mija także po pierwszym podaniu preparatu.

Obecność pożytecznych mikroorganizmów w przewodzie pokarmowym, a tym samym

w żwaczu zwierzęcia wspomaga prawidłowe trawienie paszy.

Stwierdzono, że u krów tzw. rekordzistek, które dają od 9 – 15 tys. l mleka

rocznie, występuje często problem wydalania niestrawionych pasz. Z kałem zwierząt
jest wydalane ok. 30% pasz niestrawionych.

Z racji na oczekiwanie bardzo wysokich wydajności mleka, dzisiaj dieta bydła

mlecznego składa się z kiszonek, (często źle przygotowanych), pasz treściwych, oraz różnych
dodatków chemicznych. W efekcie takich działań krowy rekordzistki zamiast 6 – 7 okresów
laktacyjnych wytrzymują zaledwie 2- 3 okresy laktacyjne. Stosując pożyteczne
mikroorganizmy poprawiamy ich kondycję, zdrowotność i zwiększamy szansę na
dłuższe życie.

3.

Uszlachetnianie - rewitalizacja wody.

Dawka 1 litr EMa/1000 litrów dziennie podawanej wody. Woda zrewitalizowana jest

doskonałym siedliskiem pożytecznej mikroflory. Oczyszcza organizm, wzmaga trawienie. Tak
zrewitalizowaną wodę podawać do picia przynajmniej raz w tygodniu.

Należy bezwzględnie pamiętać, aby nie używać wody chlorowanej !!!

Aż dziw bierze jak małą wagę przywiązują rolnicy do wody podawanej zwierzętom.

Jakość wody jest najbardziej zaniedbanym i niedocenianym czynnikiem w chowie zwierząt

.

Woda ma kluczowe znaczenie dla zdrowia zwierząt. Woda wodociągowa najczęściej

chemicznie oczyszczana posiada zniszczoną strukturę heksagonalną i ma zwiększone napięcie
powierzchniowe. Osłabia to m.in. jej funkcję transportowania tlenu, substancji odżywczych,
mikro i makroelementów do komórek organizmu zwierzęcia. Nie posiada właściwości
samooczyszczania

się

z

części

toksyn,

sprzyja

rozwojowi

mikroorganizmów

chorobotwórczych. Rewitalizacja wody ma na celu przywrócenie jej właściwej struktury
i funkcji zdrowotnych. Woda zdrowa jest doskonałym siedliskiem pożytecznych
mikroorganizmów. Sprzyja to uaktywnieniu procesów trawiennych. Dzięki modyfikacji form
mikro i makroelementów w takiej wodzie ulega zmniejszeniu wytrącanie się osadów, w tym
również wapiennych

.

4.

Zabezpieczenie wymion i strzyków przed infekcjami.

Używając 5 – 10 krotnie uwodnionego EMa, należy wymiona opryskiwać roztworem,

a strzyki zanurzać w kubku. Czynności te wykonujemy tylko po udoju! Nie stosować przed
udojem, ponieważ może to zwiększyć ilość drobnoustrojów w mleku. Dlatego też przed
udojem najlepiej przemyć wymiona letnią wodą. Procedury takie wykonywane co najmniej
jeden raz w tygodniu zmniejszą do minimum ryzyko zapalenia wymienia oraz nie pozwolą na
podwyższenie poziomu komórek somatycznych. Podwyższony ich poziom świadczy o stanie
zapalnym wymienia.
Do zapalenia wymienia, czyli

mastitis

, dochodzi wtedy, gdy chorobotwórcze zarazki

(bakterie, wirusy, grzyby) wnikną poprzez kanał strzykowy wymienia, albo poprzez
uszkodzoną skórę lub narząd rodny. Produkty powstające z przemiany materii tych zarazków
i ich rozpadu działają drażniąco na delikatną tkankę gruczołową wymienia, powodując
reakcję obronną organizmu, czyli stan zapalny.

W przypadku zapalenia którejś z ćwiartek, opryskiwać wymię nawet dwa razy

dziennie. Strzyk zaś bezpośrednio po udoju zanurzać w EMa uwodnionym w stosunku 1:5.
Strzyk po udoju jest otwarty nawet do 20-30 minut, co w tym wypadku ułatwi penetrację
pożytecznych mikroorganizmów w głąb wymienia.

5. Wypieranie przyczyn infekcji skóry (m.in. parcha i grzybicy, oraz innych

powikłań mikrobiologicznych), pęknięć skóry, zranień i otarć. Można stosować EMa bez
dodatkowego uwodnienia, spryskując lub przecierając uszkodzone miejsca. Regularne
opryskiwanie kurzajek występujących czy to na skórze czy to na wymieniu zwierzęcia
spowoduje, że po pewnym czasie kurzajki znikną.

Często u bydła stojącego na matach zdarzają się problemy z ropieniem tylnych racic.

Regularne opryskiwanie chorych miejsc ( nawet 2 razy dziennie) powoduje, że choroba mija.
Należy jednak zastrzec, że nie jest to proces natychmiastowy – na efekty trzeba czekać
nawet do 2 miesięcy.

6. Higenizacja obór i likwidacja odorów.
Dawka 1 litr EMa/10 litrów wody na 1-20 m

2

opryskiwanej powierzchni. Zabieg

wykonywać raz w tygodniu. Chcąc uzyskać szybki efekt należy w pierwszych tygodniach
zwiększyć dwu-trzykrotnie liczbę zabiegów. Do zamgławiania użyć 1 litr EMa na 50-200 m

3

, w

uwodnieniu 2-5 krotnym. Zabieg w zależności od nasilenia występujących odorów należy
wykonywać 2 do 3 razy w tygodniu. W efekcie w oborze może pachnąć tylko kiszonka.
Opryskujemy ściany, podłogi, ruszta, stanowiska, maty oraz co bardzo ważne również bydło.
Bardzo istotne jest dokładne higienizowanie pomieszczeń i stanowisk dla cieląt.

Od zabiegu higienizacji obory winno się rozpocząć stosowanie EM-

Farming

TM

w chowie bydła.

7. Czyszczenie stanowisk udoju, osprzętu i pomieszczeń z socjalnymi włącznie.

EMa skutecznie usuwa zabrudzenia, a zwłaszcza zabrudzenia tłuste. Miejsca zabrudzone
należy wstępnie spłukać, a w razie potrzeby przetrzeć, a następnie spryskać – zwłaszcza
rowki i trudno dostępne miejsca. EMa rozcieńczamy 50 krotnie.

8. Fermentacja obornika.

W celu fermentacji zgromadzonego obornika należy jednorazowo użyć 1 do 2 litrów

EMaPlus na 1 m

3

. W zależności od miejsca składowania obornika (pryzma, obora głęboka)

oraz wilgotności, należy użyć odpowiedniej ilości wody do rozcieńczania 1 litra EMa – ok. 10
– 20 litrów.

Działania należy prowadzić w taki sposób, aby pierwsze zaszczepienie odbyło się gdy

grubość warstwy obornika nie przekracza 40-50 cm. Obornik zaszczepiony EM-Farming

TM

Plus po upływie 3-4 miesięcy ulegnie humifikacji. Pryzma obornika potraktowana EMa Plus
powinna zostać ugnieciona. Fermentacja odbywa się na zimno, a więc nie ma
zjawiska parowania. Fermentujący obornik trzykrotnie zmniejsza swoją objętość.
Obornik poddany fermentacji przez pożyteczne mikroorganizmy jest najlepszym
nawozem organicznym, który intensywnie wspomaga tworzenie się próchnicy w glebie,
a to jej zawartość decyduje o żyzności gleby i w konsekwencji poprawia wysokość
plonów.

9. Fermentacja gnojowicy.
Z obserwacji moich wynika jednoznacznie, iż wśród rolników prowadzących

bezściełowy chów zwierząt pokutują

między innym dwie „prawdy”:

1.

Tam gdzie gnojowica tam i kożuch.

2.

Tam gdzie gnojowica tam konieczne jest mieszadło, lub skomplikowany (i bardzo
drogi) system pomp .

Otóż nic bardziej mylnego - na gnojowicy wcale nie musi tworzyć się kożuch.

Można tego dokonać przy pomocy pożytecznych mikroorganizmów zawartych w

EM-

Farming

TM

Plus

.

Wystarczy aplikować regularnie EMa Plus w ilości 2 litry na 1 m

3

gnojowicy. Jeżeli

równocześnie będziemy podawać EMa do paszy, bądź do picia naszemu bydłu można
próbować ograniczyć ilość EMa podawanego do gnojowicy do 1 litra na 1m

3

. Takie rezultaty

zaobserwowałem u rolników stosujących preparat.

Równie dobrze można poradzić sobie z kożuchem już istniejącym. Należy przebić

warstwę kożucha do poziomu ciekłej gnojowicy i zaaplikować EMa Plus w ilości 2-3 litrów na
1m

3

gnojowicy. Po 2-3 miesiącach - w przypadku kożucha grubości 60-70 cm, bądź po 3-4

miesiącach nawet w przypadku kożucha o grubości 120 cm na pewno gnojowica zostanie
przefermentowana i wybierzemy ją do końca. O mieszadle można zapomnieć.

EM-Farming

TM

Plus dodany do gnojowicy nadzwyczaj skutecznie oczyszcza kanały i

kraty-ruszta podłogowe ułatwiając spływ gnojowicy. Rolnicy informują nas również, że kał
nie przykleja się do rusztów i są one o wiele bardziej czyste niżeli przed stosowaniem
preparatu.

Sposób i miejsce aplikowania EMa najlepiej uzgodnić z Doradcą EM-WORLD Polska.
Zagniwająca gnojowica bezsprzecznie jest trująca i w większych ilościach szkodliwa

tak dla gleby, roślin jak i środowiska. Jest nośnikiem olbrzymiej ilości patogenów (bakterii,
wirusów, robaków pasożytniczych). Przenawożenie gleby taką gnojowicą powoduje
zaburzenia właściwości biochemicznych gleby oraz jej skażenie. Następstwem tego staje się
skażenie roślin, całego środowiska, a w efekcie wzrost zachorowań zwierząt, a nawet
człowieka. Specjaliści od nawożenia twierdzą, że optymalna dawka gnojowica dla gleby to
około 15 m

3

na 1 ha. Wiem, że podlascy rolnicy, którzy mają gnojowicy w bród, wylewają

często i 50-60m

3

; średnia ilość zawiera się w 35-45 m

3

/ 1ha. W większości wypadków

gnojowica ta tylko częściowo jest przyswajalna dla gleby. Gnojowica przefermentowana

z EM-Farming

TM

staje się idealną wprost szczepionką mikrobiologiczną dla gleby wspierającą

zdrowe procesy humifikacyjne. Pożyteczne mikroorganizmy zawarte w EM-Farming

TM

posiadają zdolność wypierania patogenów. Gnojowica ta nie zagniwa, więc nie wydziela
odorów, azot pozostaje związany w gnojowicy.

10. Fermentacja gnojówki.

Dawka 2 litry EMa Plus/1m3 rozpuści osad który często zalega na dnie zbiornika

z gnojówką. Jeżeli w zbiorniku nie ma osadu wystarczy 1 litr EMa Plus/1m3. Po wlaniu EMa
Plus do zbiornika z gnojówką, należy lekko ją zamieszać. Praktycznie odbywa się to
w następujący sposób - wlać do beczkowozu żądną ilość EMa Plus, pociągnąć parę m

3

gnojówki z szamba i z powrotem wpompować.

Zabieg ten wykonać nie później niż 2-3 miesiące przed wylaniem gnojówki na pola.

Doskonały efekt przynosi wylanie takiej gnojówki na łąki najlepiej w czasie deszczu, lub
wieczorem. Gnojówka przefermentowana z EM-Farming

TM

Plus jest również doskonałą

szczepionką

mikrobiologiczną

wnoszącą

do

gleby

ogromne

ilości

pożytecznych

mikroorganizmów i składników łatwo przyswajalnych dla roślin.

11. Zabezpieczanie magazynowanych płodów w tym słomy i siana.
Dawka 1 litr EMa/1 tonę słomy czy siana. Stosujemy jednorazowy oprysk w

uwodnieniu umożliwiającym dobre rozprowadzenie EMa w magazynowanych produktach. W
przypadku miejscowego wystąpienia pleśni powtarzamy oprysk.

Magazynowane płody podatne są na pleśnienie. Obecność mykoplazm dyskwalifikuje

każdą paszę. Zaszczepienie EMa skutecznie blokuje rozwój pleśni - nawet przy podwyższonej
wilgotności - oraz podnosi walory smakowe zadawanej paszy jak i zwiększa stopień jej
wykorzystania.

12. Biegunki nowo narodzonych cieląt.
Główną przyczyną biegunek nowo narodzonych cieląt jest zmniejszona odporność,

zakażone środowisko, nieprawidłowy sposób żywienia, niewłaściwy mikroklimat. Kojce są
przeważnie przygotowywane wcześniej, przed narodzeniem cieląt. Niezmiernie istotne jest,
aby dokonać higienizacji kojca przed wprowadzeniem się nowonarodzonego lokatora.
Szczególną wagę należy przyłożyć do spryskania słomy na której będzie leżało cielę.
Higenizacja kojców EMa w uwodnieniu 1:10 zdecydowanie poprawi mikroklimat oraz wyprze
mikroorganizmy mogące powodować biegunki jak i kaszel cieląt. Zalecane jest również
podawanie EMa do picia w ilości 20 ml/1 szt.

EM-Farming

TM

w hodowli trzody

Stosowanie EM-Farming

TM

w hodowli trzody winno się rozpocząć od

zabiegu higienizacji chlewni.

1. Higenizacja chlewni, likwidacja odorów.
Sposób stosowania EM-Farming

TM

i EM-Farming Plus™ (SCD EM Plus™) zależy od

typu hodowli:

Chów na rusztach – pierwszym krokiem będzie powstrzymanie zagniwania gnojowicy
w zbiorniku pod rusztami i doprowadzenie do jej fermentacji. W tym celu należy
zaszczepić gnojowicę stosując minimalnie 3 litry EMa lub EMa Plus/1m

3

nagromadzonej

gnojowicy. Jeżeli osad zalega na dnie, należy starać się wprowadzać mikroorganizmy na
dno zbiornika, aby znalazły się we frakcji stałej. Jeżeli na gnojowicy jest kożuch, należy
zaszczepić wierzchnią warstwę na całej grubości kożucha. Zdarza się, że kożuch jest
bardzo gruby (często 80-100 cm) a frakcja ciekła jest minimalnie cienka, należy
wówczas pamiętać aby dodawać sukcesywnie odpowiednią ilość wody. Zdarza się, iż
hodowcy oczekują „zamiany gęstego w rzadkie” – na pewno tak się nie stanie jeżeli nie
będziemy dolewali odpowiedniej ilości wody. EMa lub EMa Plus należy sukcesywnie
dolewać do gnojowicy w ilości 3 litry /1m3 proporcjonalnie do przyrastającej jej ilości.

Kolejnym krokiem będzie spryskanie kojców roztworem EMa. Stosować uwodnienie

1:10. W pierwszym miesiącu wymagane są częstsze opryski – do dwóch w tygodniu. Po
pierwszym

miesiącu, jeżeli zmniejszy się siła wyczuwanego odoru, można zabiegi

ograniczyć do jednego w tygodniu. Oczywiście opryskiwać należy również i zwierzęta.

Jak wiadomo jedynie tylko ok. 50% azotu paszy podlega retencji w organizmie

świni, reszta wydalana z kałem i moczem zamieniana jest na amoniak, który wraz
z pozostałymi szkodliwymi domieszkami gazowymi powietrza, takimi jak dwutlenek
węgla, siarkowodór czy też metan ma znaczący, wyjątkowo negatywny wpływ na
produkcyjność i zdrowie zwierząt. Głównym kierunkiem szkodliwego oddziaływania tych
gazów są drogi oddechowe zwierząt, ze szczególnym uwzględnieniem ich górnej części.
Zniszczone błony śluzowe są wręcz zaproszeniem dla patogennej mikroflory i stanowią
idealne miejsce do jej zasiedlenia.

Zdarza się, że wielu hodowców zimą bojąc się przeziębienia świń ogranicza

wentylację pomieszczeń poprzez zatykanie otworów wentylacyjnych. Wówczas
nadmierne stężenie szkodliwych gazów staje się realnym zagrożeniem dla zdrowia
zwierząt.

Pożyteczne – probiotyczne mikroorganizmy zawarte w EM-Farming

TM

likwidują

odory poprzez związanie i nie dopuszczenie do emisji w/w szkodliwych domieszek
powietrza powstających podczas chowu świń. Przecież nawet przy super działającej
wentylacji, jeżeli nie cuchnie w chlewni to cuchnie poza nią. Z EM-Farming

TM

nie będzie

odoru ani wewnątrz, ani na zewnątrz.

Chów na płytkiej podściółce - w miejscach gdzie systematycznie usuwa się obornik,
należy szczepić świeżą ściółkę (np., przy pomocy opryskiwacza) stosując minimum 1 litr
EMa Plus/1m

3

uwodniony 10-krotnie.

Dalsze zabiegi jak opisane powyżej.

Chów na ściółce głębokiej – bardzo istotne jest pierwsze zaszczepienie obornika.
Należy użyć od 2 do 5 litrów EMa lub 2 - 3 EMa Plus/1m

3

obornika. Rozcieńczenie

powinno zapewnić możliwość dobrego i dokładnego nasączenia obornika. Przy wysokości
warstwy obornika przekraczającej 40-50 cm, poza zabiegiem powierzchniowym, należy
dodatkowo wlać roztwór wody z EMa lub EMa Plus w otwory wykonane np. kołkiem.
Zaszczepienie obornika spowoduje, że w miejsce dotychczasowego zagniwania wkroczy
proces fermentacji.

Wielu producentów praktykuje częste - nawet co drugi dzień - zamgławianie

chlewni, stosując 1 litr EMa/50-75 m

3

kubatury. W zależności od urządzenia do

zamgławiania stosuje się roztwór EMa rozcieńczony 2-5 krotnie.

EMa stosujemy również we wszystkich pomieszczeniach towarzyszących chlewni,

w tym socjalnych, spryskując posadzki, ściany, sufity jak i odzież roboczą roztworem
EMa uwodnionym w proporcji 1:10

Należy wyraźnie podkreślić, że jeżeli już poradziliśmy sobie z osadem, czy też

kożuchem na gnojowicy, lub zagniwającym obornikiem to systematyczne stosowanie
EMa w chowie świń, poprzez opryski kojców, ściółki, ścian, zamgławianie pomieszczeń
oraz stosowanie zrewitalizowanej wody bądź zaszczepianie paszy zupełnie wystarcza do
skutecznego zaszczepienia gnojowicy lub ściółki. Dlatego też nie ma potrzeby
dodatkowego ich zaszczepiania

.

2. Uszlachetnianie - rewitalizacja wody.

Tak jak bydłu, EMa możemy podawać również do picia trzodzie . Na 1000 l wody

stosujemy od 1 l do 5 l EMa. Podawanie EMa do picia działa bardzo korzystnie na
proces trawienia. Układ pokarmowy trzody przyswaja wówczas składniki pokarmowe
zawarte w paszach niemal w 100%. Prawie nie występuje wydalanie z kałem
niestrawionych pasz. Z racji, iż w odchodach zwierząt nie ma resztek pasz, to nie
zachodzi proces gnicia i wytwarzanie szkodliwych gazów, zwłaszcza amoniaku.
Atmosfera w takiej chlewni jest czysta i zdrowa. Zwierzęta szybko przybierają na
wadze. U prosiąt, gdzie do picia w wodzie podawano EMa wyeliminowano biegunki.
Choroby biegunkowe u prosiąt mogą stanowić istotną przyczynę strat w produkcji trzody
chlewnej. Olbrzymią rolę w patogenezie tych chorób odgrywa nieprawidłowy skład flory
bakteryjnej przewodu pokarmowego, objawiający się między innymi zaburzeniami
w kwasowości soku żołądkowego. Stres związany z odsadzaniem, przekarmianie prosiąt,
niska mleczność loch, a także zaburzenia kwasowości treści pokarmowej wywołane
niedostateczną ilością bakterii kwasu mlekowego prowadzą do nadmiernego namnożenia
w przewodzie pokarmowym pałeczki okrężnicy i występowania biegunek. Bakterie te giną w
środowisku kwaśnym, dlatego też wskazane jest podawanie prosiętom zakwaszaczy.

Rolę tę doskonale spełnia EMa.
Z reguły hodowcy trzody posiadają dozymetry i dla nich odmierzanie potrzebnej ilości

EMa nie jest kłopotliwe. Podawanie EM-Farming

TM

do picia wiąże się z możliwością dostępu

do wody niechlorowanej. U hodowców trzody, którzy nie mają takiej możliwości jak
również nie mających urządzeń dozujących właściwym będzie dodawania EMa do pasz.

3. Dodatek do pasz.

•

Do paszy płynnej można dodawać 2 l EMa na 1 tonę paszy przez pierwsze
cztery tygodnie, a potem 1 l EMa na 1 tonę.

•

Do paszy suchej na 1 tonę paszy treściwej 7 l EMa przez pierwszy miesiąc,
a potem 3,5 l EMa na 1 tonę. Najlepiej dodawać do mieszalnika małymi
porcjami EMa, by dobrze wniknęły w pasze.

•

Dawki specjalne – maciorom na 5 dni przed i aż do 10 – 12 dni po
wyproszeniu należy podać 100 – 125 ml EMa na sztukę do każdego karmienia.

•

Prosiętom zaraz po urodzeniu podać 1 – 2 ml EMa do ryjka.

•

Tucznikom aplikujemy do 20 ml na 1 sztukę dziennie.

Kilkuletnia praktyka jednego z EM-Gospodarzy ściśle współpracującego z RCPiNM w

Lesznie wykazała, iż stosując EMa można obniżyć koszty produkcji poprzez :

•

poprawienie zdrowotności zwierząt,

•

eliminacja w znacznym stopniu antybiotyków,

•

lepsze wykorzystanie pasz,

•

skrócenie o 12 dni czasu dorastania do wymaganej wagi,

•

wzrost mięsności z 48% do 57%.

Stosowanie EMa w hodowli trzody przynosi następujące efekty:

•

zostaje zmniejszona emisja szkodliwych gazów: amoniaku, siarkowodoru,
merkaptanów metylowych, trójetylaminy,

•

zostaje zredukowana populacja insektów o ponad 85%,

•

kondycja trzody i jej funkcje fizjologiczne ulegają poprawie,

•

poprawiają się warunki ochrony środowiska w bezpośrednim sąsiedztwie z
chlewnią. Gazy są rozkładane i pozostają w gnojowicy lub oborniku, nie
ulatniają się do atmosfery, przez co wzbogacają obornik i gnojowicę w azot,
siarkę i inne składniki,

•

likwiduje grzybice, przyśpiesza gojenie uszkodzonej skóry , zapobiega chorobom
kopyt, racic, zwalcza kolibakteriozę, dyzenterię.

EM-Farming

TM

w hodowli drobiu

EM-Farming™ w hodowli drobiu można stosować na wiele sposobów, między innymi, jako:

•

dodatek do wody pitnej,

•

dodatek do fermentacji paszy,

•

dodatek do paszy,

•

środek do zamgławiania kurników,

•

środek do higienizacji kurników, pomiotu i ściółki.

Zintegrowany system stosowania EM-Farming™ w chowie drobiu

1.

Czyszczenie kurnika po zakończeniu cyklu produkcyjnego. Oprysk roztworem
1 litra EMa na 100 litrów wody (nawilżenie w celu ułatwienia usunięcia pozostałych
zanieczyszczeń).

2.

Higienizacja kurnika przed zasiedleniem (w miejsce dezynfekcji)
1 litr EMa na 10 –20 litrów wody.

3.

Do picia:

•

(od drugiego dnia po zasiedleniu) : 1 litr EMa na 1000 - 4000 litrów wody.

•

Do picia przez dozownik do lekarstw : 2 ml EMa na sztukę do trzech razy w
tygodniu.

4.

Zraszanie posadzek i ścian w taki sposób, aby pokryć powierzchnie do takiego
stanu, że na ścianach pojawią się spływające krople - 1 litr EMa na 20 – 50 litrów
wody (wg potrzeb)

5.

Oprysk ściółki : co dwa tygodnie 1 litr EMa na 10 litrów wody(od 0,5 do 1 litra
wody wraz z mikroorganizmami na m2.

6.

Zamgławianie hali produkcyjnej : 3 do 5 litrów EMa na 1000 m3 kubatury hali

7.

Uzdatnianie odpadów, pomiotu i odcieków w wartościowy nawóz, zawierający
duże ilości azotu łatwo dostępnego dla roślin: 1-3 litrów EMa na 1m3.

8.

Dodatek do fermentacji paszy ( wzrost zawartości aminokwasów). Paszę
przefermentowaną podawać przez pierwsze 2 tygodnie stosując w postaci dodatku do
paszy 4 % paszy przefermentowanej, a od 3 tygodnia 2 %.

9.

Bezpośrednie wzbogacanie paszy, zwilżenie paszy wodnym roztworem EMa
w ilości od 3 do 7 litrów EMa na tonę paszy.

Na jednej z polskich ferm drobiu producent stosuje EM-Farming™ w kurnikach o

powierzchni 1000 m

2

każdy w następujący sposób;

1.

Do higienizacji przed włożeniem ściółki - 50 l EMa rozcieńczonego w 400-500 l
wody do oprysku posadzki, ścian i sufitu,

2.

Po rozścieleniu ściółki - zasiedlenie mikroorganizmów w ściółce przez jej oprysk 50
l EMa rozcieńczonego w 1000 l wody

3.

Po zasiedleniu kurnika pisklętami:

•

dozowanie do picia co drugi dzień przez 8 godzin w ilości 1 l na 1000 l wody

•

polewanie ściółki co 10 dni w dawce 50 l EMa rozcieńczonych w 1000 l wody

Uzyskane efekty to przede wszystkim bardzo dobra waga brojlerów po 5 tygodniach

(2,3 – 2,4kg), świetna zdrowotność, spadek upadków, sucha ściółka, praktycznie
nieodczuwalny amoniak, suche, czyste i pełne opierzenie brojlerów, zdecydowana poprawa
walorów smakowych co poskutkowało natychmiast zwiększonym popytem .

Korzyści ze stosowania EM-Farming

TM

w hodowli drobiu

1. Zmniejszenie uciążliwości odorów. Emisja gazów o przykrym zapachu, takich jak:
amoniak, siarkowodór i innych zostaje ograniczona nawet do 90%.
2. Redukcja populacji insektów.
3. Eliminowanie kolibakteriozy.
4. Poprawa zdrowotności stada i kondycji fizycznej drobiu, oraz ich funkcji fizjologicznych.
5. Odwadnianie hal produkcyjnych.
6. Fermentacja pomiotu i ściółki ( wypieranie procesów gnilnych ).
7. Zwalczanie mikroorganizmów chorobotwórczych ( salmonella, enterokoki, bakterie coli ).
8. Łagodniejszy przebieg zatruć pokarmowych.
9. Ograniczenie stosowania antybiotyków i środków dezynfekujących.

10. Odkwaszanie przewodu pokarmowego.
11. Mniejsze koszty ogrzewania i wentylacji kurników.
12. Oczyszczanie poideł i każdej instalacji wodnej.
13. Przerobienie odpadów i pomiotu, oraz odcieków w wartościowy nawóz, zawierający duże
ilości azotu łatwo dostępnego dla roślin.
14. Poprawa środowiska naturalnego w bezpośrednim sąsiedztwie ferm.

EM-Farming

TM

w hodowli koni

Koń w stajni zmuszony jest dzielić swoje ”mieszkanie” ze swoimi odchodami, a co za

tym idzie z wydalanymi pasożytami. Powstaje obieg zamknięty: wraz z odchodami koń
wydala pasożyty i ich jaja, te rozwijają się do postaci larw i z reguły ponownie dostają się do
pyska konia. Tak naprawdę to do dnia dzisiejszego nie wynaleziono żadnego bezpiecznego
środka zapobiegawczego, a jedynie trucizny, które trują pasożyty, a zarazem zwierzęta.
Skutkiem tego są kolki, zaburzenia pokarmowe, biegunki etc.

Nie będzie działo się tak, odkąd do czyszczenia stajni i zagrody oraz paszy

zaczniemy podawać EM-Farming™.

Korzyści ze stosowania EM-Farming™ w hodowli koni:

•

Usprawnienie pracy jelit.

•

Likwidacja pasożytów.

•

Polepszenie efektywności skarmiania.

•

Poprawa przemiany materii.

•

Poprawa wyglądu sierści.

•

Likwidacja odorów.

•

Przyspieszenie gojenia infekcji skóry i skaleczeń.

•

Likwidacja zapalenia spojówek.

Zintegrowany system stosowania EM-Farming w hodowli koni:

1.

Higenizacja stajni i wybiegów
Stajnie i boksy opryskiwać lub zamgławiać EMa w uwodnieniu 1:10.
Wybiegi opryskiwać EMa w uwodnieniu 1:20
Zabiegi wykonywać 1 raz w tygodniu.

2.

Bezpośrednie wspomaganie odporności
Codzienne podawanie EMa bezpośrednio do pyska w ilości 20-100 ml/zwierzę

3.

Pielęgnacja sierści i skóry
Dodać EMa do wody w rozcieńczeniu 1:10 i opryskiwać zwierzęta.

Stosowanie EM Farming™

w oborach, chlewniach, kórnikach czy też stajniach może stać się

błogosławieństwem zarówno dla zwierząt, jak i ich opiekunów.

Przedstawione przeze mnie powyższe informacje o pozytywnym działaniu
pożytecznych mikroorganizmów dla niektórych z Państwa mogą wydawać się spisem
pobożnych życzeń i wywoływać uśmiech powątpiewania, u innych budzić stanowczy
sprzeciw.

Jest jeszcze jedna grupa - należą do niej rolnicy którzy od jakiegoś czasu stosują

pożyteczne mikroorganizmy w swoich gospodarstwach. Wiem, że EM-Gospodarze, bo tak ich
nazywamy są obecni na tej sali. Sądzę, że w dalszej części dzisiejszego spotkania opowiedzą
Państwu o likwidacji „nieuleczalnych” grzybic, spadku liczby upadków, ustępujących szybko
biegunkach i kolkach, leczeniu kaszlu u cieląt, leczeniu ropni na racicach, jednorodnej
gnojowicy, niskim poziomie komórek somatycznych, puszystej i gruzełkowatej glebie, oraz
oborach w których pachnie tylko kiszonką.

Tadeusz Dylewski

Mazowieckie Regionalne

Centrum Promocji i Namnażania Mikroorganizmów

Głodowo Wielkie k/Nasielska