Chów i hodowla zwierząt

Prowadzący: Natalia Goszczycka

e-mail: [e-mail]

Organizacja zajęć

ZALICZENIA:
- 3-5 sprawdzianów (zapowiedziane)
- referat
- na końcu semstru egzamin

ZAJĘCIA:
-Podstawowe pojęcia związane z chowem i hodowlą zwerząt
- Podstawy żywienia (skład pasz, dawki pokarmowe itp..)
- Chów i hodowla bydła, trzody chlewnej, drobiu, koni, małych

przeżuwaczy, owadów użytkowych, zwierząt futerkowych oraz
hodowla psów i kotów (użytkowanie, utrzymanie, żywienie, rozród
itd..)

Chów a hodowla- czym się różni?



Hodowla zwierząt- działalność człowieka, polegająca na
doskonaleniu genotypów zwierząt. W hodowli zwierząt wyróżnia
się 3 zjawiska: rozród, dziedziczenie i genetyczne doskonalenie
kolejnych pokoleń potomnych.



Chów zwierząt- zapewnienie zwierzętom hodowlanym
odpowiednich warunków bytowania i rozwoju, dzięki którym
możliwy jest pełny rozwój pożądanych cech. Obejmuje czynności
takie jak karmienie i pielęgnacja, związane z utrzymaniem zwierząt
od czasu ich nabycia do czasu uzyskania przez nie oczekiwanych
cech użytkowych. Nie obejmuje zagadnień związanych z rozrodem
i użytkowaniem zwierząt.

Ważne pojęcia

- gatunek -

zbiór osobników o podobnych cechach, zdolnych do swobodnego

krzyżowania się między sobą i dających płodne potomstwo. Podstawowa
jednostka taksonomiczna zarówno w świecie zwierząt jak i roślin;

- rasa -

grupa osobników w obrębie jednego gatunku o wspólnych,

charakterystycznych dla danej rasy cechach, które odrózniają je od innych ras.
Rasa może wykształcić się samorzutnie w procesie ewolucji bądź poprzez
działalność człowieka, w celu uzyskania pożądanych cech użytkowych lub
pokrojowych;

-

ród

– grupa osobników pochądząca od wspólnego przodka („wspólnota krwi”);

-

odmiana

– odminę wyróżnia się na podstawie zbioru cech odróżniających ją od

wzorca gatunku; zmienność osobnicza; np.: odmiany barwne;

- typ użytkowy -

termin używany do określenia zespołu cech pokrojowych i

fizjologicznych zwierzęcia. Dzielimy na: jednostronny, np.: nieśny u drobiu;
kombinowany, np.: mleczno-mięsny u bydła;

-

kierunki użytkowania

- kierunki w jakich używane są dane gatunki zwierząt,

np.: użytkowanie sportowe, użytkowanie rekreacyjne czy użytkowanie juczne
koni;

-

zwierzęta gospodarskie

- zwierzęta utrzymywane w gospodarstwach, w celu

uzyskania produkcji towarowej, orzymania produktów pochodzenia zwierzęcego:
mleko, jaja, mięso; wykorzystywane również jako siła pociągowa;

-

zwierzęta towarzyszące

– zwierzęta utrzymywane przez człowieka dla

przyjemności jako towarzysze. Często traktowane jako członkowie rodziny (psy,
koty);

Podstawy żywienia- Podział pasz

I.
1. Pasze objętościowe

a) soczyste

-

zielonki (trawa łąkowa, lucerna, koniczyna itp..)

- kiszonki
- okopowe (ziemniaki, buraki pastewne, marchew czerwona)

b) suche

- siano

2. Pasze treściwe

- ziarna zbóż (kukurydza, jęczmień, żyto, pszenica, owies)
- nasiona strączkowe (bobik, groch, łubin pastewny)

3. Pasze przemysłowe

- śruta sojowa
- śruta rzepakowa

II. Podział ze względu na pochodzenie

1. Pochodzenia roślinnego

a) naturalne

- zielonki
- okopowe
- kiszonki
- słoma, siano

b) przemysłowe

- przemysł młynarski (otręby, mąki)
- przemysł olejarski (śruty poekstrakcyjne, makuchy)
- przemysł skrobiowy (pulpa ziemniaczana)
- przemysł cukierniczy (wysłodki buraczane, melasa)

2. Pochodzenia zwierzęcego

a) naturalne

-jajka
-mięso
-mleko
-ryby

b) przemysłowe

- przemysł mleczarski (twaróg, maślanka, serwatka)
- przemysł mięsny (mączki mięsne → zabronione ze względu na BSE)
- przemysł rybny (mączki rybne)

3. Mineralne

-lizawki
- kreda pastewna

Analiza podstawowa paszy

SUCHA MASA- substancja organiczna i nieorganiczna zawarta w

paszy pozostała po odparowaniu wody;

Oznaczanie suchej masy- wysuszenie próby badanej paszy w suszarce

w 105 stopniach w ciągu 3 godzin i zważeniu pozostałości;

POPIÓŁ SUROWY- substancja mineralna pozostała po całkowitym

spaleniu substancji organicznej w paszy;

Oznaczenie popiołu- polega na spaleniu próbki paszy w piecu

muflowym w temperaturze 550 stopni w ciągu 8 godzin- różnica
masy przed i po spaleniu;

TŁUSZCZ SUROWY- substancja organiczna wyekstrahowana

rozpuszczalnikami organicznymi; zaliczamy tłuszcze włłaściwe, wolne
kwasy tłuszczowe, barwniki, karoteny;

Oznaczenie tłuszczu surowego polega na ekstrakcji tłuszczu eterem etylowym

w aparacie SOXHLETA i wagowym określeniu jego ilości;

BIAŁKO OGÓLNE (WŁAŚCIWE)- grupa związków składających sią z

białka właściwego i innych substancji białkowych i niebiałkowych,
zawierających w sobie azot;

Oznaczanie metoda KJELDAHLA- metoda pośrednia- oznaczamy azot w

końcowej części analizy i przeliczamy na białko mnożąc przez przelicznik
6,25, ponieważ w 100g białka jest 16g N(azotu);

WŁÓKNO SUROWE- frakcja węglowodanów nie rozpuszczalnych w

kwasach, zasadach i rozpuszczalnikach organicznych; do tej frakcji należy
celuloza (błonnik), ligniny, pentozany i chemi- celulozy;

Oznaczanie polega na ilościowym oznaczeniu substancji organicznych nie

rozpuszczalnych podczas gotowania w rozcieńczonym kwasie siarkowym;

Strawność- co to takiego?

Strawność - stopień wykorzystania paszy przez zwierzę gospodarskie

wyrażany w postaci współczynnika strawności:

p-k

WS= p x 100%

p- ilość składnika pobranego w paszy
k- ilość składnika wydalanego w kale

Metody badania strawności paszy

1. Badania na zwierzętach
a) in vivo
- Metoda klasyczna (biansowa)
- Metoda wskaźnikowa- do paszy dodawany jest wskaźnik; nie może on ulegać

trawieniu, nie może mieć wpływu na strawność, łatwy do oznaczenia,
równomiernie przechodzić przez ukł. pokarmowy.

- Metoda różnicowa- w przypadku pasz, których nie możemy podawać

samodzielnie- wydłużony okres doświadczalny, podzielony na 2 etapy- w
pierwszym podajemy dawkę podstawową, w drugim dodajemy badaną paszę.

2. Badania laboratoryjne, czyli in vitro.
3. Badania matematyczne (szacunkowe).

W metody in vivo wyróżniamy:
I. okres wstępny (przygotowawczy)- przyzwyczajenie zwierzęcia do spożywania

badanej paszy oraz w celu opróżnienia przewodu pokarmowego z innych pasz.
Długość zależy od gatunku.

II. okres doświadczalny (ścisły)- okres trwania badania strawności danej paszy.

Długość zależy od gatunku: przeżuwacze 10-14dni, świnie 5-7 dni, drób 2-3 dni.

Czynniki wpływające na strawność

składników pokarmowych:

1. Zależne od zwierzęcia:
-gatunek
-typ użytkowy
-rasa
-wiek
-stan zdrowia
-płeć
-stan fizjologiczny
-temperatura otoczenia

2. Zależne od paszy:
-rodzaj i skład chemiczny
-poziom żywienia
-sposób przygotowania do skarmienia (granulowanie, gniecenie)
-smak
-zmiany diety
-ilość wypijanej wody

Zadanie 1.

Skład chemiczny (%)

Pasza

Kał

Białko ogólne

16,0

5,8

Tucznik pobrał średnio w ciągu doby 2,0kg paszy i wydalił 1,6kg kału. Oblicz
współczynnik strawności białka.

p-k
WS= p x 100%

p-

ilość składnika pobranego w paszy

k-

ilość składnika wydalanego w kale

Procesy przemiany materii

Mogą odbywać się w kierunkach:
-synteza- anabolizm- proces tworzenia związany z gromadzeniem energii;
-rozkład- katabolizm- uwalnianie energii;

SCHEMAT PRZEMIAN ENERGETYCZNYCH

ENERGIA BRUTTO (100%)

- ENERGIA KAŁU (30%)

=ENERGIA STRAWNA (70% ENERGII BRUTTO)

- energia moczu i gazów jelitowych (2-5%)

=ENERGIA METABOLICZNA (65% ENERGII BRUTO)

- energia cieplna (2- 5%)

=ENERGIA NETTO 60% ENERGII BRUTTO

ENERGIA BRUTTO (SUROWA) powstaje przy całkowitym

spalaniu paszy do CO2 i wody;

ENERGIA STRAWNA- ta część energii, która powstaje po odjęciu

energii brutto zawartej w kale;

ENERGIA METABOLICZNA- energia fizjologicznie użyteczna,

którą zwierze wykorzystuje w procesach życiowych;

ENERGIA NETTO- powstaje po odjęciu strat energii cieplnej-

dzielimy ją na:

-bytową- 35% EB- pokrycie podstawowych funkcji życiowych;
-produkcyjną- 25% EB- pokrycie podukcji (jaj, mleka);

Na szybkość przemiany ma wpływ:

- gatunek
- masa
- cechy osobnicze
- czynniki środowiskowe- szczególnie żywieniowe

Przemiany :

1. WĘGLOWODANÓW

Rola energetyczna- główny składnik energii oraz materiał budulcowy komórek

zwierzęcych;

ROZKŁAD:
enzymy
cukry złożone ----------- cukry proste (wątroba, mięśnie)
amylolityczne

SYNTEZA:
cukry proste --- GLIKOGEN

ROZK£AD:

GLIKOGEN -----------------------------------------------------wątroba- GLUKOZA
mięśnie- KWAS MLEKOWY
KWAS MLEKOWY może dalej przechodziæ rozkład tylko w warunkach tlenowych

2. TŁUSZCZÓW- podstawowe zadania:
- dostarczanie organizmowi energii;
- ochrona narządów wewnętrznych od uszkodzeń, wstrząsów;
- tworzenie izolacji cieplnej- tłuszcz podskórny;
- natłuszczanie włosów i skóry;
- rozpuszczanie witamin A, D, E i K;

Tłuszcze zawarte w paszy rozkładają się na:

TŁUSZCZE -------------- GLICEROL + KWASY TŁUSZCZOWE
w tej postaci są wchłaniane przez jelita

SYNTEZA- w jej wyniku powstają dwa rodzaje tłuszczów:
narządowy (strukturalny)- niezbędny składnik każdej komórki; jego ilość niezmienna

nawet po głodzeniu;

zapasowy- stanowi źródło energii, gromadzi się w warstwie podskórnej, narządach

miąższowych, wokół nerek i jelit oraz między mięśniami;

3. BIAŁEK
- niezbędny, podstawowy składnik budulcowy całego organizmu;
- wchodzi w skład hormonów i enzymów;
- może stanowić źródło energii;
- wykorzystywane do wytwarzania produktów pochodzenia zwierzęcego (mleko,

mięso, wełna, jaja);

- białko znajdujące się w paszy pod wpływem enzymów; proteolitycznych rozkłada

się na aminokwasy, które z krwią przez wątrobę wędrują do tkanek;

ROLA WODY
Ważny nośnik substancji odżywczych; składnik komórek;

Stanowi 50- 60% masy ciała- utrata 10% powoduje ciężkie zaburzenia czynnościowe,

utrata 20% powoduje śmierć;

Składniki mineralne w paszy

Występują w 90% w kościach, 10% stanowią tkanki, płyny ustrojowe,

enzymy.

Związki mineralne dzielimy na :
a)makroelementy- 0,01%
b)mikroelementy- nie mniej niż 0,01%


Zapotrzebowanie na składniki mineralne zależy od stadium rozwoju

zwierzęcia, największe zapotrzebowanie u młodych zwierząt i
wysoko produkcyjnych (krowy mleczne).

Makroelementy

Wapń (Ca)- podstawowy składnik kości, reguluje pobudliwości tkanki nerwowej;
- bierze udział w procesie krzepnięcia krwi
- reguluje prace serca
- stosunek wapna i fosforu powinien wynosić 2 do 1

- niedobór we krwi powoduje:
- tężyczkę (nadpobudliwość)
- zahamowanie wzrostu
- porażenie kończyn
- łomikost
- krzywice

- Źródło wapnia:
- pasze roślinne- zielonki, siano oraz dodatki mineralne- kreda pastewna

- zapotrzebowanie na wapno: g/dzień/szt
- bydło- 15-25g
- konie- 30g
- trzoda chlewna- 20g
- owce- 25g
- nioski- 4-4,5g

Fosfor (P)-reguluje przemianę materii
- przenosi energię w organizmie (w postaci ATP)
- bierze udział w procesie dziedziczenia
- jest składnikiem elementów morfotycznych krwi
-niedobór powoduje osłabienie organizmu, utratę apetytu, spadek wydajności,

krzywiznę;

Magnez (Mg) – 70% znajduje się w kościach, 30% w tkankach i płynach

ustrojowych

- dużo magnezu zawierają- rośliny motylkowe, liście buraczane, słodkie ziarno zbóż,
- niedobór powoduje nadmierną pobudliwość, rozszerzenie naczyń krwionośnych i

tężyczkę magnezową

Sód (Na)- składnik płynów ustrojowych, odpowiedzialny za gospodarkę wodną org.
- występuje głównie w osoczu i tkankach oraz surowicy krwi
- niedobór powoduje brak apetytu i zahamowanie wzrostu

Potas(K)- podstawowy składnik komórek
- poziom potasu ma wpływ na wykorzystanie aminokwasów lizyna, metionina,

histydyna

- niedobór powoduje utrate apetytu, zmęczenie, skurcze mięsni;

Chlor (Cl)- reguluje ciśnienie osmotyczne w komórce; wchodzi w skład kw. solnego

w żołądku

-podstawowym źródłem chloru i sodu jest sól kuchenna, która poprawia właściwości

smakowe, pobudza wydzielanie śliny, wzmacnia wchłanianie skrobi, działa
dietetycznie;

Siarka (S)- składnik aminokwasów siarkowych, takich jak cystyna, metionina,
- to składnik zrogowaciałych części- jak włosy, rogi, wełna
- niedobór powoduje zaburzenia w przemianie materii,

Mikroelementy

Żelazo (Fe)- podstawowy składnik hemoglobiny krwi; poziom żelaza w surowicy

krwi:

Bydło- 133-144 mikrogr/ 100ml
Owce- 140-170 mikrogr/ 100ml
- niedobór powoduje występowanie anemii, która najczęściej występuje u młodych

zwierząt- głównie prosięta- w pierszwych dniach życia dostają żelazo w iniekcji;

Miedź (Cu)- potrzebna do tworzenia hemoglobiny, bierze udział w budowie

enzymów oraz uczestniczy w wielu procesach fizjologicznych

-niedobór powoduje zahamowanie wzrostu, osłabienie układu kostnego, biegunki i

wypadanie włosów

Kobalt (Co)- składnik witaminy B12 oraz hemoglobiny
-niedobór występuje u przeżuwaczy, które używają go do syntezy wit. B12

Jod (J)- składnik hormonu tarczycy- tyroksyny- reguluje przemianę materii
- niedobór powoduje wzrost tarczycy

Mangan (Mn)- pierwiastek niezbędny do prawidłowego wzrostu i rozmnażania
- nadmiar wapnia i fosforu ogranicza wchłanianie manganu
- niedobór- rzadko

Molibden( Mo)- niezbędny do wzrostu, rozwoju zwierząt
- zwykle występuje w paszach jego nadmiar, co powoduje zatrucia

Cynk (Zn)- niezbędny do wzrostu zwierząt
- niedobór cynku wywołuje zmiany skórne, a u trzody chlewnej wymioty i biegunki

Selen(Se)- fizjologicznie działa jak witamina E
- przy 10mg/ 1kg suchej paszy występują poważne zatrucia, dodatek arsenu lub

siarczanów osłabia toksyczność selenu

Fluor(F)- pierwiastek działający toksycznie- trucizna, która może kumulować się w

organizmie;

- gromadzi się w zębach, kościach
- zatrucie już przy dawce 2-3mg/ 1kg suchej paszy
- zwykle występuje w ilości 1- 5mg

Witaminy

Substancje organiczne niezbędne do normalnego przebiegu procesów życiowych, nie będące

źródłem energii i nie wytwarzane przez organizm; organizmowi niezbędne; dzielimy je na
rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K) i rozpuszczalne w wodzie (B1, B2, B3, B6, B12,
PP, H i C);

1. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach

wit. A- pobudza wzrost komórek, zwłaszcza nabłonkowych; reguluje budowę, regeneruje

błony œluzowe nabłonka;

-niedobór powoduje zahamowanie wzrostu i rozwoju, obniżenie płodności oraz stwardnienie

rogówki oka (kurza ślepota);

wit. D- reguluje wchłanianie wapnia i fosforu w organizmie
-niedobór powoduje krzywicę (u młodych)i łamliwość kości (odwapnienie kości-u

starszych), osłabienie, spadek nośności- osłabienie skorupki jaja

wit. E- działanie anty-nowotworowe, jako silny przeciwutleniacz; zwiększa naturalną

odporność na stres cieplny

-niedobór powoduje zwyrodnienie mięśni, uszkodzenie wątroby, serca i mózgu
wit. K- działa przeciw-krwotocznie, niezbędna w procesie krzepnięcia krwi
-niedobór występuje u zwierząt przy żółtaczce mechanicznej lub przy wyjałowieniu

przewodu pokarmowego;

2. Witaminy rozpuszczalne w wodzie

B1- niedobór powoduje zwyrodnienie nerwów i objawia się paraliżem, przykurczem

mięśni;

B2- wpływa na syntezę enzymów oddechowych; brak powoduje zahamowanie

wzrostu, porażenie mięśni kończyn;

B3- jest składnikiem enzymów; niedobór powoduje zmiany skórne, złe upierzenie,

zmiany/uszkodzenie dzioba;

B6- bierze udział w procesie utleniania i redukcji, przemianie białek i syntezie

hormonów; brak powoduje zahamowanie wzrostu, zaburzenia nerwowe;

B12- uczestniczy w krzepnięciu krwi; niedobór powoduje zahamowanie wzrostu,

obniżanie odporności i niedokrwistość;

PP- składnik enzymów oddechowych; bierze udział w przemianie materii; niedobór

powoduje zapalenie skóry i jej łuskowatość, jak również zaburzenie upierzenia;

H- wpływa na stan skóry i włosów; niedobór powoduje odbarwienie włosów
C- wzmacnia odporność organizmu, bierze udział w utlenianiu i redukcji, przemianie

węglowodanów; niedobór powstaje przy nadmiernym obciążeniu organizmu,
leczeniu antybiotykami i silnych stresach

Wartości pokarmowe poszczególnych

pasz

Zielonki

- zawierają 65-85% wody;

- 1,5- 4 MJEB,
- zawiera białka od 1,5- 5%
- są bogate w wit. B, E, C
- zawierają znaczne ilości zw. mineralnych( np koniczyna czerwona zawiera

estrogeny-wpływają na wzrost, mleczność krów, łatwiejsze porody, ale ich
nadmiar obniża płodność, występuje zapalenie wymion (mastitis);

- dawki żywieniowe:
- krowy mleczne- do 70kg/ dziennie
- opasy- 60kg/ dziennie
- cielęta- 20kg/ dziennie
- trzoda chlewna- 12kg/ dziennie (pokrzywa pociêta na rzadko, lucerna, koniczyna)
- owce- do 5kg

*Siano- dla przeżuwaczy i koni głównie w okresie zimowym; stanowi

bogate źródło energii i białka, witamin E i K oraz wit. z grupy B,
źródło składników mineralnych; wartość pokarmowa zależy od
stadium rozwojowego zebranej zielonki (najlepiej kosić na początku
kwietnia))- najlepsze siano jest z lucerny i koniczyny czerwonej;

*Słoma i plewy- dostarczają niewielkich ilości składników

pokarmowych; dawane zwierzętom zimą, zwiększają intensywność
przeżuwania pobudzenie procesów zachodzących w żwaczu,
działają dodatnio na perystaltykę jelit i wydzielanie soków
trawiennych;

*Rośliny okopowe- od 70-90% wody,
- niewiele włókna i białka ogólnego,
- do 2% ilości tłuszczu
- zawierają łatwostrawne węglowodany (70-80%),co powoduje wysoką

strawność

- mogą działać moczopędnie (marchew, buraki), ziemniaki działają

tucząco;

*Ziarna zbóż-

od 9- 15% białka

- 1,5- 5% tłuszczu
- 2- 10% włókno surowe
- do 70% skrobia

Jęczmień- może byæ stosowany u trzody chlewnej bez ograniczeń, u bydła do 60%,

u drobiu do 40%;

Owies- stosowany u zwierząt hodowlanych, bo jest bogaty w witaminę E
Konie 2-8kg dziennie
Cielęta, jagnięta- 40% całości mieszanki
Kury, nioski- 20% całości mieszanki
Kaczki, gęsi- 30% całości mieszanki

Żyto- stosowane w żywieniu tuczników, w ilości 25- 35%-nie można go podawać

lochom karmiącym i wysoko prośnym; krowy mleczne- 45%;

Pszenżyto- stosowane w ilości 20- 50% u trzody, do 30% u drobiu

Kukurydza- o najwyższej zawartoœci energii i białka, dostarczana w postaci śrut

kukurydzianych

- w żywieniu drobiu do 20% całości mieszanki
- trzody chlewnej do 50% całości mieszanki

*Rośliny strączkowe- najczęściej stosowane bobik, łubin żółty i

groch, - zawierają 22- 40% białka ;

*Pasze pochodzenia zwierzęcego- stosowane, bo są bogate w białko:
- mleko zawiera 33% białka
- serwatka 10- 12%
- kazeina 80%

Nie zawierają włókna, są bogate w makroelementy charakteryzujące się

wysoką strawnością białka; mogą być skarmiane w stanie
naturalnym bądź przetwarzane;

Zasady układania receptur

NORMA ŻYWIENIOWA- to zapotrzebowanie zwierzęcia na

składniki pokarmowe, uwzględniające gatunek, masę ciała, wiek,
stan fizjologiczny i produkcyjność;

- wyrażona jest w miernikach wartości pokarmowej paszy-są to dane

orientacyjne, które mogą się różnić w zależności od warunków
środowiskowych, nowych ras, linii hodowli zwierząt;

DAWKA POKARMOWA- ilość paszy wyrażona w jednostkach

masy, którą podajemy zwierzęciu w określonym czasie, aby pokryć
jego zapotrzebowanie na składniki pokarmowe zgodnie z
wymaganiami normy; Wyróżniamy dawki dzienne (dobowe),
dekadowe, miesięczne, roczne;

*Dobór materiałów paszowych do mieszanek zależy od gatunku zwierzęcia, grupy

żywieniowej, poziomu substancji szkodliwych.

Materiały paszowe dzielimy na:

I grupa- materiały zbożowe- 60- 90% składu mieszanki,
np. pszenica, żyto, pszenżyto, kukurydza, jęczmień, owies, otręby pszenne

II grupa materiały białkowe- do 30% mieszanki
- materiały pochodzenia roślinnego- takie jak śruty poekstrakcyjne, nasiona roślin

strączkowych,

- materiały pochodzenia zwierzęcego- mleko odtłuszczone, kazeina suszona, mączki

rybne, drożdże paszowe

III grupa to inne surowce- stanowią do 30% składu mieszanek
np. susz z roślin zielonych, susz z roślin okopowych, wysłodki buraczane, nasiona

rzepaku i lnu, tłuszcze paszowe- tzn. oleje roœlinne, łój wołowy, smalec
tłuszczowy

IV grupa to dodatki- premiksy, kreda pastewna, fosforany paszowe, sól pastewna,

enzymy, aminokwasy, zioła

Zasady wprowadzania surowców
do mieszanek

1/ surowce zbożowe; wskazane jest wprowadzenie 2 a nie 1;

2/jeżeli stosujemy zboża gorszej jakości, np. żyto, pszenżyto, to surowce białkowe powinny

być lepsze np. dodatkowo śruta poekstrakcyjna sojowej

3/surowce zawierające substancje antyżywieniowe należy wprowadzać z dużą ostrożnością:
- nie stosować w mieszankach dla zwierząt młodych
- wprowadzać tylko jeden surowiec, maksymalnie 2

4/stosując jako surowiec białkowy śrutę poekstrakcyjną rzepakową nie wskazane jest

stosowanie syntetycznej metioniny

5/mieszanki dla brojlerów i niosek nie powinny zawierać max ilości śruty poekstrakcyjnej

rzepakowej oraz mączki rybnej

6/w mieszankach dla bydła bilansujemy energiê netto (w MJ)
7/dla trzody bilansujemy energię metaboliczną EM w KJ lub kcal
8/ dla drobiu: energia metaboliczna EM
9/ dla koni: Energia strawna ES

PASZA

SUBSTANCJA

ODDZIAŁYWANIE

Ziarna zbóż
(żyto, pszenżyto, jęczmień)

Pektyny,
alkilorezorcynole, beta-
glukany(B-glukany),
toksyny:Aflatoksyna B i
M, Ochratoksyny

naruszają procesy trawienne i
wchłaniania,
hamują wzrost

Rośliny strączkowe
(groch, bobik, soja, fasola)

Inhibitor trypsyny,
pektyny, taniny,
oligosacharydy, alkaloidy

Hamują działanie trypsyny,
reakcja z komórkami

nabłonka jelitowego,
obniżają strawność,

powodują wzdęcia,

uszkadzają wątrobę

Rośliny krzyżowe (rzepak)

GLUKOZYNOLANY,
SYNAPINA

Upośledzenie wiązania
jodu, uszkodzenie trzustki i
wątroby; nadają rybi smak

Ziemniaki

SOLANINA

Zatrucia u zwierząt
monogastrycznych

Wyka, bobik

WICYNA,
KONWICYNA

Obniżają nieśność i
zapłodninia

Śruta archaidowa

ALFATOKSYNY

Oddziaływanie rakotwórcze

Nasiona lnu

LINOMARYNA

Działa toksycznie

Substancje antyodżywcze