Chów i hodowla

Temat: Znaczenie zwierząt gospodarczych

Produkcja światowa trzody chlewnej

• Chiny 473 mln

• UE 148 mln

• USA 65 mln

Produkcja bydła

• Indie 325 mln

• Brazylia 198

• Chiny 104

• USA 91

• UE 86 mln

Produkcja UE trzody chlewnej

• Niemcy 27,4 mln

• Hiszpania 25,6 mln

• Francja 14 mln

• Polska 13 mln

• Dania 12,3 mln

  Temat Ćw: Wymagania w zakresie utrzymania i uzytkowania zw. Gospodarskich (przepisy prawne). Ocena systemu utrzymania i warunków chowu bydła mlecznego. Ocena pokroju i identyfikacji bydła.

  *Rasa Holsztyńsko-Fryzyjka (HO-czarnobiała, RW-czerwonobiała)

  ZASADY WZAJEMNEJ ZGODNOŚCI (cross-compliance)

1. Dobra kultura rolna (od 2004)

   1. Erozja gleby

   2. Substancja organiczna gleby

   3. Struktura gleby (odpowiednie maszyny)

   4. Utrzymanie siedlisk naturalnych

2. Minimalne wymogi

   1. 1.01.2008 OBSZAR A –rejestracja zwierząt i zagadnienia ochrony środowiska naturalnego

   2. 1.01.2011 OBSZRA B – zdrowie publiczne, zwierząt i roślin

   3. 1.01.2012 OBSZAR C – dobrostan zwierzat

3. Sankcje

   1. Obszar A – identyfikacja i rejestracja zwierzat, środowisko naturalne (ochrona dzikiego ptactwa, ochrona siedlisk przyrodniczych, wód gruntowych, środowiska )

   2. Obszar B – zdrowotność roślin, zdrowie zwierzat, bezpieczeństwo pasz, produkowanie mleka i siary przeznaczonej do obrotu

4. Ocena Pokroju

   1. Linearna ocena (standardowa) – 19 cech (pkt 1-9 danej cechy)

   2. Ogólna ocena w skali 100 pkt

5. Wykaz wad budowy

   1. Kaliber i pojemność wierząt charakt. 2 cechy (głębokość tułowia i szerokość kl. Piersiowej wraz z wysokościa w krzyżu)

   2. Na typ i budowe składają się charakter mleczny oraz 2 cechy związane z budową zadu (ustawienie i szerokość)

   3. Budowę nóg i racic wyróżniają 3 cechy

   4. Budowę wymienia opisuje 8 cech szczegółowych

   5. Lokomocja

   6. Kondycja

6. Selekcja może być kierunkowa i stabilizująca

7. Obdów klatki piersiowej (190 – 200 cm)

8. Masa krowy (mleczne – 560-649 kg, miesne 607-701 kg)

Temat wykładu: Pochodzenie i udomowienie zw gospodarskich oraz ich konsekwencje. Programy komputerowe w hodowli zw.

1. Zwierzęta udomowione

   1. Domowe (psy, koty)

   2. Ssaki kopytne (bydło, konie, kozy)

   3. Ptaki grzebiące (kury)

   4. Ptaki blaszkodziobe (wodne)

   5. Owady (pszczoły)

   6. Futerkowe

   7. Ryby

2. Bydło – udomowione 8000 l.pne, przodkiem był tur duży i mały, ostatni w Pl 1627, żubr,bawół, jak

3. Owce-wychodzi się od muflona Eu,agala i owcy gruborogiej, 1100 p.n.e

4. Koń – z Am.Płn, koń Przewalski, tarpan, 6000-2000 l.pne

5. Trzoda chlewna – 4000 lpne, dzik Eu, azj

6. Udomowienie

   1. Zmiana cech zewn ciała przez selekcje

   2. Cechy domestykatywne – dobre dla człowieka

   3. Zatracają instynkt (wypuszczone nie przezywaja)

   4. Poliestryczność, asezonalność rozrodu,

   5. Fizjologia (ukł pokarmowy), wzrost plenności

   6. Mleczność, zdolność robocza

7. Zmiana

   1. Mleczność x10

   2. Tempo wzrostu x3-5

   3. Ilość miesa x2

   4. Znoczonych jaj x5-10

   5. Skróciła się dł życia i użytkowania zwierząt

8. Minusy udomowienia – osłabienie konstytucji i odporności na niepsrzyjajace warunki środowiskowe

9. Dojrzałość rozpłodowa – kiedy zaczynamy inseminacje

Temat ćw: Skłąd i struktura stada bydła

Gospodarstwo – rolne, przedsiebiorstwo, obiekty budowlane i inne lub przestrzenie wolne, gdzie trzymane sa zwierz

Posiadacz zwierzecia – kazda osoba fizyczna lub prawca odpowiedzialna za zwierze, nawet tymczasowa

Stado podstawowe obejmuje tylko osobniki dojrzałe przeznaczone do rozrodu

Gospodarstwo rolne – grunty rolne wraz z gruntem leśnym, budynkami lub icz czesciami, urzadzeniami i inwentarzem

Podział w ujęciu klasycznym

a.buchaje i krowy mleczne

b.jałowik w wieku powyżej 18 miesiąca cielne lub nie

c.jałówki od 3 tygodnia -6 mies,6-12,12-18

d.cieleta do 2 tygodni

e.krowy wybrakowane

f.bukaty- ze względu na intensywność żywienia

-in tensywne 6-12, 12-15

-półintensywne 6-12,12-18,18-21

-ekstensywne

Podział stada krów wh faz cyklu reprodukcyjnego:

1. Świeżo wycielone do 2-3 tyg

2. Dojne przed pokryciem 2-3 mies po wycieleniu

3. Dojne zacielone

4. Cielne zasuszone na okres 4-8 tyg przed wycieleniem

5. Wybrakowane (jałowe)

Podział stada jałówek wg faz cyklu reprodukcyjnego (sektory)

1. W wieku 6-15 mies przed dojrzałością rozpłodową

2. W wieku 16-20 mies w okrsie zacielenia i sprawdzania ciąży

3. W wieku większym niż 18 mieć

Podział stada bukatów wg faz cyklu produkcyjnego

1. Byczki do 3 mies pojone mlekiem

2. Buhajki opasone w wieku 3-6 mies

3. Buhajki młodsze w wieku 6-12 mies

4. Bukaty ciezkie w wieku 12-18 mies

5. Bukaty w końcowym okresie opasu

Cykl produkcyjny dl zwierzat młodych jest to okres od momentu wprowadzenia zwierzecia na ferme do momentu sprzedzu

I cykl produkcyjny (365 dni)

1. Faza laktacji (od wycielenia do zasuszenia) 305 dni

2. Faza zasuszenia 45 dni w oborze, 15 dni przed wycieleniem do porodówki

II cykl reprodukcyjny (407 dni) Okres Miedzy Wycieleniowy OMW:

OMC+faza ciąży =80+21+285=407

III Cykl żywieniowy

Porodówka+ sektor krów produkcyjnych=15 dni przed wycieleniem +18 dni po wycieleniu+287 dni hala udojowa

1. Faza okres miedzyciażowy OMC 80dni +21/101 +21=122 dni + FAZA CIĄZY 285 DNI

Na fermach: krów mlecznych (sektor krycia, produkcji mleka, zasuszenia, porodu) opasowego (kwarantannie, cieletnik, sektory opasu)

ZADANIE Obliczyć strukture gr krów na fermie

Temat wykładu: Chów i hodowla bydła mlecznego

Definicje: Rasa, standard hodowlany, temperament, typ użytkowy – kombinacja cech fizjologicznych i pokrojowych o kierunku użytkowania grupy zwierząt

Typ: uzytkowy,mleczny,mięsny, kombinowany

Mleczny:oddechowy typ konstytucyjny np. jersey, holszty…

Mięsny: trawienny typ konstytucyjny np.salers belgijska błękitno biała

Bydło typu kombinowanego:

1. Typu miesno-mlecznego (brunatna szwajcarska,harolaise)

2. Typu mleczno miesnego (polska czerwona, żółta niemiecka)

3. Wszechstronnie użytkowany (simentale)

   Skróty:

Mleczne: HO, RW, JE, BS, MO, AM, GU

Miesne: RP, RE, NO, DR, AB, GW, MA, DZ, CH, AN, AR, PI, LM, HH, SL, WB

Mieszane typy: SH, SM

Populacja aktywna: będąca pod kontrolą uzytkowości mlecznej

Populacja masowa: mazowieckie, Podleskie, wielkopolskie

Rsa holsztyńsko fryzyjska Polska:Hf 80,7 czerwono biała2,98 siemental 1,53 polska czerwona 0,43, polska czerwono biala 0,53, polska czarnobiala 0,35, białogrzbieta 0,06, montbeliarde 0,3, jersey 0,17, barion swiss 0,03, szwedzka czerwona 0,04, norweska czerwona 0,01, inne rasy 0,02

ZADANIE. Sektory rsy, liczba stad w rasie, przecietna l krów, przecietna wydajność

Czynniki żywieniowewpływajace

1. Zwiekszenie % tłuszczu

   1. Wyski stosunek paszy objet. Do treściwej

   2. Wzrost octanów i maslanów pochodzenia żwaczowego oraz długołańc kw. Tłuszczowych

   3. Optymalna zawartość włókna surowego NDF i APF w s.m dawki pokarmowej

2. Redukcja tłuszczu – niski stosunek paszy do treści

   1. Zła struktura fizyczna

   2. Niedobór węglowodanów strukturalnych (włókna surowego ADF, NDF) w s.m dawki

   3. Nadmierne rozdrobnienie pasz

   4. Przy kwasicy metabolicznej

Przy ketozie metabolicznej zwieksza się zawartość tłuszczu w mleku

Temat Ćwiczeń: Zasady wychowy cieląt. Żywienie bydła i wpływ błedów żywieniowych na stan zdrowia i produkcji.

Czynniki wpływające na efektywność odchowu cieląt:

1. Wybór najlepszych buhajów

2. Koszty żywienia (ilość skarmionego mleka pełnego)

3. Stosowanie preparatów witaminowych i antybiotyków

4. Wielkość dobowych przyrostów (dobowe zalezne od płci, przyjetego systemu żywienia)

5. sezon urodzenia cieląt

6. Optymalne warunki zoohigieniczne w budynkach inwentarskich

7. Fachowa obsluga zwierzat

Podstawowe obowiązki hodowcy:

1. Prowadzenie dokładnej ewidencji

2. Wprowadzenie programu profilaktycznego stada

3. Stosowanie różnych strategii żywienia krów – uwzględniając ich wiek i stan fizjologiczny (do 3 laktacji rosna)

4. Zasuszanie krów (program żywieniowy 5+3)

Wyróżniamy 3 etapy odchowu cieląt i jałówek remontowych

1. Od ur do odsadzenia (zaprzestanie podawanie mleka do 7 tyg)

   1. Siara i mlekiem od urodzenia do 5 dnia

   2. Mlekiem lub jego zamiennikiem ze wzrostowym udziałem pasz stałych od 2 tygodnia+prestarter

   3. Wyłącznie paszami stałymi ok. 6 mies

2. Od odsadzenia do wycielenia (od 42 dnia do 90 dnia) do masy ciała 100 kg, miedzy 4 a 10 mies (100-250 kg) nastepuje wzrost tkanki gruczołowej wymienia 3 krotny

Wiek noworodka/przedżołądki %/trawieniec %: noworodek/30%/70%, 1,5 mies/70%/30%, 3 mies/85%/15%, 18 mies/ 90%/10%

Kryteria oceny i gęstości siary w g/cm3- im gęstsza tym wiecej immunoglobulin

• Zła – mniej niż 1,043

• Srednia - 1,044-1,056

• Dobra – 1,057-1,070

• Bdb – wiecej niż 1,071

Zasady wychowu cielat i młodzieży

Okres wychowu – wszelkie zabiegi związane z utrzymaniem i pielegnacja stosowana w okresie od urodzenia do pierwszego wycielenia jałówki

Postepowanie z cielna krową

Cielaczki: 2 min – ciele musi oddychac, 2h – musi napic się siary, 2 dni – decyduja o zdrowiu, 2 tyg – rostrzyga się kwestia wystepowania biegunek, 2 mies – ciele staje się przezuwaczem, 2 lata – decyduje o wydajności krów

Odchów tradycyjny i wtf? Tabelka z książki

Zd b * choroby metaboliczne

1. W dawce pokarmowej zachwiana równowaga pomiedzy energia a wiekiem

2. Niedobór włókna przy nadmiarze energii powoduje nadmierna fermentcje, zakwaszenie żwacza

3. Niedobór energii przy nadmirze włókna powoduje spadek pobierania paszy – obniżenie mleczności

4. Brak równowagi miedzy ener białkiem – niedożywienie energetyczne swidczy o wysokim poziomie mocznika przy jednoczesnym niskim poziomie glukozy

5. Nadmiar tłuszczu przy niedoborze glukozy – zagrożenie subklinicza ketoza tzw zespół tłustej krowy

Profil :

1. metaboliczny : glukoza, WKT, trój glicerydy, cholesterol, kw B hydroksymasłowy, kwas acetooctowy, ceton, insulina, azot, ALP

2. wątrobowy : ALT, AST, GGT, bilirubina, cholesterol, dehydrogenaza mleczanowa

3. elektrolitowy: CA, K ,Na

4. Hormonalny: insulina, progesteron

Ketoza – deficyt energetycz. Na początku laktacji – ograniczenie pobierania paszy po wycieleniu

Kwasice żwacza hodowca wywołuje z troski o dostarczenie wysokoenerg paszy

Kwasica metaboliczna powstaje na tle kwasicy żwacza, odwapnienie kości tym samym wpływa na wystapienie hipokalcemi

Hipokalcemia powiazaja powiazana funkcjonalnie z ketoza (na wskutek spadku pobrania paszy po wycieleniu – dochodzi szybko do głębokiego deficytu energii), kwasica metaboliczna.

Ocena przydatności krów do udoju maszynowego wykazuje się zastosowaniem dojarek mechanicznych w oborze przed wprowadzeniem stada krów pierwiastek oraz okresowo jako podstawa do brakowania krów starszych

Technologia pozyskiwani mleka

Użytkowanie mleczne rozpoczyna się z chwila wydojenia? I trwa do konca zycia. W tym okresie s 3 periodyczne cykle

Sekrecja mleka zalezy od hormonu prolaktyny

Głównym źródłem zmienności potencjalnej wydajności mlecznej krowy jest:

- zmiennośc liczby kom gruczołowych w wymieniu,

- zdolnośc syntezowania mleka przez pojedyncze kom

-wielkość dostarczanych do gruczołu składników pokarmowych

Oddawanie mleka jest oparte o odruch neurohormonalny którego głównym celem. Jest hormon oksytocyna. Odruch warunkowy wyzwolony w chwili zadzialania bodzców na receptory

-regularność dojenia

-podrażnienie receptorów dotyku

-bodzce wzrokowe dzwiekowe

„przepuszczanie mleka” – ok. 0,5 min od rozpoczęci stymulacji wymienia, „faza koncowa” – sprawdzanie i dodojenie mleka, „póstodój” – dojenie bez uzyskania mleka

Zasuszenie krowy

• od wycielenia do zasuszenia

• należy przeprowadzać pod osłoną antybiotyków

• po ostatnim wydojeniu do strzyku się go wprowadza

2 sposoby

• raptowne- nagłe zaprzestanie udoju, polega na dokładnym wydojeniu wymienia przy ostatnim udoju, kapiej poudojowa

• stopniowe – przez 3-4 dni zmniejszamy czest dojenia, po 6-7 dniach wymie zaczyna się kurczyć

Metody pozyskiwania mleka:

- ssanie cielaka: wyciskanie i wyciąganie i masaż wzrost oksytocyny

- dój ręczny : wyciskanie mleka przy częściowym masazu

-maszynowy : wyciąganie mleka przy nieznacznym masażu wzrost oksytocyny nieznaczny

Dój powinien być :

1 Delikatny

2.szybki- potrzebny fizjologiczne działanie oksytocyny 5-7 min

3.całkowity – dokładne opróżnienie wymienia pozyskiwanie ostatniej parti mleka najbardziej bogatej w tłuszcze

4. higieniczny – drobnoustroje , ochrona wymienia przed zakarzeniem

Kolejnośc czynności doju

1 sprawdzenie czy krowa powinna być dojona

2sprawdzenie mleka na przedzdajaczu

3 umycie wymion i pachwin i osuszenie

4masaż przedudojowy

5 dój własciwy

6dodajanie i masaż końcowy

7 dipping

Metody udoju ręcznego

-piąstkowanie –metoda optymalna

-osmykiwanie- krótkie strzyki

-kciukowanie- jak krowa się twardo doi

Kolejnośc czynności w halach udojowych :

1 zapedzenie krów do poczekalni

2 wprowadzenie na stanowiska udojowe

3 mycie wymion sprawdzenie zdrowotnośći wymion

4 założenie aparatów udojowych

Programy komputerowe : obora ferma zootechnik

Rodzaje dojarni

Tandem , prostopadłe, rybia ość , karuzelowa

Ocena jakości mleka (kultura uzytkowania mleka i raporty wynikowe

Punkty krytyczne PK w oborze

Krowa- pozyskiwanie mleka od krów chorych

Metoda dojenia krów – pusto dój i inne błędy prz dojeniu złe parametry udojowe mogą doprowadzić do uszkodzenia gruczołu mlekowego i mastitis

Schładzalnik do mleka –długi czas przechowywania mleka w niewłaściwych temperaturach pozwala na namnarzanie bakteri

Odbiór i transport- wysoka temperatura w cysternie i długi czas transportu

Dostarczenie mleka do mleczarni – procedury dostarczania mleka

Przecietna zawartość białka w mleku 3,1-3,3%

Czynniki żywieniowe

1. podwyższenie procentów białka –wysoki udział paszy treściwej wzrost zawartości glukozy we krwi

2.zmniejszenie procentów białka małe pobieranie suchej masy niedoborowe żywienie pod względem enerii dodatek tłuszczu do diety

Przy mastitis – obrzmiałe wymię mleko słone zsmieniony skład chemiczny , zmieniony skład chemiczny mleka mało laktozy

1. wysoka wartośc LKS i OLB chore wymiona

2. niskie LKS i wysokie OLB niska higiena doju

3. wysokie LKS i niskie OLB podrażnienie wymienia

4. niskie LKS i OLB mleko klasy ekstra

   Poziom mocznika oznacza informacji o zaopatrzeniu krów w białko

1. <150 mg niedobór białka w dawce paszowej

2. 151-250 mg optymalnie

3. >300 mg za dużo białka w paszy

LBO- liczba bakterii ogółem

LKS- liczba komórek somatycznych

Wyklad 5 Praca hodowlana i rozród krów w stadzie

Głownymi etapami pracy hodowlanej są: ocena wartości uzytkowej i hodowlanej krów i buhajów, i selekcja czyli wybór osobników do nastepnego pokolenia

Krajowy program hodowlany może być realizowany jako: (ksiazka)

Wyniki oceny wart hodowlanej:

• krów na matki buhajów

• bukatów na ojcow buhajów

• krów przeznaczonych do dalszej hodowli w stadzie

• buhajów na ojców krów

Generalnie cały ten rozdział z książki ;/

Baza genetyczna – definicja, postep hodowlany, zmienność genetyczna – jest podstawa pracy hodowlanej jeśli nie wystapi to wszystkie zwierzata maja taka sama wart. Hodowlana to nie sposób prowadzic selekcje

Sredni okres między wycieleni owy OMW czas pomiędzy dwoma kolejnymi wycieleniami

Sredni okres miedzy ciążowy OMC