Rozród, Chów i Hodowla


Rozród

  1. dojrzałość płciowa a dojrzałość rozpłodowa

Zwierzęta mogą rozmnażać się gdy ich narządy płciowe osiągną odpowiedni stopień rozwoju, tzn. u samic jajniki będą zdolne do wytwarzania komórek jajowych, a u samców będą wytwarzane plemniki pełnowartościowe. Okres ten nazywamy dojrzałością płciową.

Zewnętrznie dojrzałość ta przejawia się popędem płciowym. W wyniku działania hormonów następuje ukształtowanie charakterystycznych dla danej płci cech budowy i właściwości fizjologicznych.

Okres osiągania dojrzałości płciowej u zwierząt zależy od rasy, gatunku, typu użytkowego, żywienia, klimatu itp.

Wszystkie gatunki gospodarskie osiągają wcześniej dojrzałość płciową niż fizyczna. Do rozpłodu należy dopuszczać zwierzęta, które osiągają obie dojrzałości. Zbyt wczesne rozmnażanie wpływa ujemnie na rozwój zwierząt i ich potomstwo.

Do rozpłodu dopuszczamy zwierzęta, które osiągają dojrzałość płciową i rozpłodową.

Przeciętny wiek osiągania dojrzałości:

Płciowa Rozpłodowa

Jałówki 6-9 m-cy 16-20 m-cy

Buhaje 8-12 m-cy 14-16 m-cy

Loszki 6-7 m-cy 9-12 m-cy

Knury 7-10 m-cy 10-12 m-cy

Jarki 6-8 m-cy 14-18 m-cy

Tryki 6-8 m-cy 12-15 m-cy

Klacze 12-18 m-cy 3-4 lata

Ogiery 23-27 m-cy 3 lata

  1. Wytwarzanie nasienia u samców

U dojrzałych płciowo samców plemniki wytwarzane sa do wieku starczego. Powstają one w cewkach nasieniotworczych jader. Proces ten przebiega w kilku fazach. Następnie plemniki przesuwane sa biernie do przewodu najądrza (tam sa jeszcze niepełnowartościowe). W trakcie tego przesuwania następuje ich dojrzewanie i osiągają zdolność do zapłodnienia. Otaczają się one protoplazma (zabezpiecza ona przed czynnikami pobudzającymi je do przedwczesnego ruchu-by nie tracić energii zanim znajda się w narządach rodnych samicy).

Budowa plemnika

Przeciętna długość plemnika 50-80 mikrometrów. Plemniki z wydzielina dodatkowych gruczołów płciowych tworzą spermę (nasienie). Plemniki stanowią tu tzw. część stalą, a wydzielina płynną.

  1. Cykl płciowy samic

W odróżnieniu od samców u samic dojrzewanie komórek płciowych odbywa się tylko okresowo (w regularnych odstępach czasu).

Komórka jajowa uwalnia się z dojrzałego pęcherzyka jajnikowego podczas owulacji (jajeczkowania), która występuje w czasie rui. Czas miedzy jedna a druga owulacja to cykl płciowy. Po pęknięciu pęcherzyka, komórka jajowa ulega dalszym przemianom i dopiero wtedy może być zapłodniona.

Komórka jajowa po wydostaniu się z pęcherzyka (Graafa) i osiągnięciu pełnej dojrzałości jest zdolna do zapłodnienia tylko przez kilka godzin.

Budowa komórki jajowej:

Jest jedna z większych komorek w organizmie, ma kształt kulisty, duże jadro. Protoplazma komórki jajowej zawiera dużo białka, tłuszczu, węglowodanów, czyli substancji zwanej żółtkiem, która służy do odżywiania zapłodnionej komórki przed implantacja. Protoplazmę otacza wieniec promienisty.

Przebieg cyklu płciowego:

  1. Faza pęcherzykowa: Z chwila osiągnięcia przez samice dojrzałości płciowej , w jajniku powstają dojrzale pęcherzyki jajnikowe (Graafa). Stadium dojrzałości osiąga naraz tyle pęcherzyków ile komorek jajowych ulega zwykle zapłodnieniu u danego gatunku.

Dojrzały pęcherzyk jajnikowy wytwarza estrogeny. Pod wpływem tych hormonów następuje przygotowanie układu rozrodczego do kopulacji i ewentualnej ciąży. Gdy pęcherzyk jest w pełni rozwinięty i gotowy do pęknięcia, pojawia się Ruja. Pokrycie w tym czasie doprowadza do zapłodnienia. W czasie rui z reguły następuje Owulacja - pękanie dojrzałego pęcherzyka jajnikowego.

U klaczy, krowy, lochy, owcy, kozy-owulacja spontaniczna uzależniona jest od gwałtownego poziomu hormonów gonadotropowych przysadki. Niekiedy u krowy owulacja zachodzi po zakończeniu rui.

Objawy rui:

U samic w trakcie rui pojawia się popęd płciowy, pokrycie w tym czasie może prowadzić do zapłodnienia.

Występowanie rui ( częstość):

Czynniki wpływające na występowanie i regularność rui- żywienie, światło, temperatura.

Długość rui:

  1. Faza ciałka żółtego

Po owulacji rozpoczyna się ta faza. Pod wpływem hormonu luteinizacyjnego przysadki, w miejscu pękniętego pęcherzyka powstaje ciałko żółte. Zaczyna ono produkować progesteron. Jeśli samica nie zajdzie w ciążę to poziom progesteronu spada, w jajniku zaczynają się rozwijać nowe pęcherzyki jajnikowe.

  1. Kopulacja i zapłodnienie

Kopulacja: proces podczas którego samiec wydala nasienie z narządów rozrodczych i wprowadza je do dróg rodnych samicy. Wynikiem tego jest unasienienie samicy.

Kopulacja składa się z szeregu odruchów bezwarunkowych i warunkowych. Na skutek bodźców jakie wysyła samica dochodzi do kopulacji i wytrysku nasienia.

Objętość ejakulatu (nasienie z 1 wytrysku):

Ilość i jakość nasienia zależy od użytkowania osobnika, jego kondycji, wieku. Nasienie samców zbyt rzadko używanych do rozpłodu jest niekorzystne bo plemniki sa mniej żywotne, często martwe. Przy zbyt częstym z kolei plemniki sa niedojrzale.

Nasienie można także wprowadzić do dróg rodnych poprzez inseminacje.

Zapłodnienie: połączenie komórki jajowej z plemnikiem w wyniku czego powstaje zygota.

Z jadrem komórki jajowej łączy się tylko 1 plemnik, lecz do skutecznego zapłodnienia potrzebna jest większa ilość. Aby plemnik mógł się przedostać pod osłonkę przejrzysta komórki jajowej, musi nastąpić rozpuszczenie komorek pęcherzykowych wieńca promienistego. Umożliwia to enzym produkowany przez plemnik. Rozpuszczenie jest możliwe gdy do komórki zbliży się duża ilość plemników.

  1. Ciąża

Okres rozwoju nowego organizmu w narządzie rodnym samicy od zapłodnienia do porodu.

Wyróżniamy 2 okresy:

Zygota w jajowodzie ulega kolejnym podziałom, powstaje twór wielokomórkowy- zarodek. Zostaje on przesunięty do macicy, gdzie wszczepia się w błonę śluzową. Z czasem z warstwy komorek zarodka, przylegających do ściany macicznej powstaje zewnętrzna błona płodowa -kosmówka. Następnie wokół zarodka powstaje druga błona płodowa - owodnia. Miedzy owodnia a kosmówką znajduje się omocznia. Z chwila wykształcenia się błon płodowych zarodek przechodzi w drugi etap rozwoju-płodowy.

6. Budowa i rola łożyska

W związku z postępującym rozwojem zarodka, jego odżywianie składnikami mleczka macicznego staje się niewystarczające. Powstaje w związku z tym łożysko. Rozróżnia się w nim część zarodkowa (płodowa)- tworzą ja kosmki kosmówki. Zawierają one naczynia włosowate, które łączą się w większe naczynia, przebiegają w omoczni następnie jako tętnice i żyły pępkowe dochodzą do pępowiny, za pośrednictwem której dostają się do płodu. Część matczyną łożyska tworzą zagłębienia błony śluzowej macicy, stykające się z kosmkami. Kontakt naczyń włosowatych ściany macicy i kosmków ułatwia przenikanie tlenu i składników odżywczych z krwi matki do płodu, a dwutlenku węgla i produktów przemiany materii z krwi płodu do matki. Dzięki łożysku odbywa się wiec odżywianie i oddychanie płodu, oraz wydalanie produktów przemiany materii.

Zmiany w ciele ciężarnej samicy:

7. Poród

Jest to proces fizjologiczny, który kończy okres ciąży.

Krotko przed porodem występują takie sygnały jak:

U klaczy i krowy płód który w ciąży ma podwiniętą główkę i podkurczone kończyny, na krotko przed porodem przyjmuje charakterystyczne położenie. Najczęściej główkowe -główka ułożona na wyciągniętych ku przodowi kończynach przednich. Położenie pośladkowe - gdy w kierunku pochwy zwrócone sa tylne kończyny płodu. Sa to ułożenia prawidłowe. Inne ułożenia sa nieprawidłowe i sa przyczyna trudnych porodów.

Poród: skurcze mięśni macicy i mięśni tłoczni brzusznej co wywołuje tzw. bóle porodowe. Rytmicznie występujące bole powodują napór na szyjkę macicy, wypełnionych płynami błon płodowych, które rozwierają kolejno: szyjkę macicy, pochwę, srom. Najdłużej kilka godzin trwa otwieranie szyjki macicy. Po jej rozwarciu pękają pęcherze płodowe, nasilają się bole porodowe i następuje wypieranie płodu na zewnątrz. Po wyparciu należy oczyścić nozdrza i jamę ustna ze śluzu noworodkowi, by umożliwić dostęp powietrza do płuc. Pępowinę po przerwaniu należy odkazić i podwiązać tasiemka. Następuje po tym jeszcze wyparcie łożyska i wód płodowych.

U klaczy: łożysko w ciągu 30-60 min.

U krowy: 2-6 godzin.

Zatrzymanie łożyska lub jego części może być przyczyna poważnych schorzeń macicy, dlatego jeśli się to przedłuża należy zawiadomić lekarza weterynarii.

Po porodzie następuje stopniowe kurczenie się narządów rodnych i ich powrót do stanu pierwotnego.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
CHÓW I HODOWLA BYDŁA ROZRÓD
pytania drob, Zootechnika UP Lublin, Chów i hodowla kur
Owce-wyklady, Zootechnika UP Lublin, Chów i hodowla owiec i kóz
Chów i hodowla sciaga
CHÓW I HODOWLA KÓZ
CHÓW i HODOWLA TRZODY CHLEWNEJ, WYDAJNOŚĆ RZEŹNA
Chów i Hodowla Koni (1), ● Chów i hodowla i Technologie w produkcji
Chów i Hodowla Koni, weterynaria uwm II rok, chów i hodowla
Chów i Hodowla Koni, ● Chów i hodowla i Technologie w produkcji
CHÓW I HODOWLA BYDŁA
CHÓW I HODOWLA DROBIU
CHÓW I HODOWLA PSÓW
Zywienie drobiu, Zootechnika UP Lublin, Chów i hodowla kur
Ćwiczenia 2, Zootechnika, Chów i hodowla drobiu
CHÓW I HODOWLA, indyki kolokwium
CHÓW I HODOWLA indyki kolokwium
Sciągi bydło egzamin, Zootechnika, Chów i hodowla bydła
Chow i Hodowla Koni id 110251 Nieznany

więcej podobnych podstron