Funkcje mięśni:

– ruch
– postawa - stabilizacja stawów
– produkcja ciepła

Cechy mięśni:

– kurczliwość
– pobudliwość
– rozciągliwość
– elastyczność

Rodzaje mięśni

szkieletowe

– prążkowane
– kontrolowane

sercowy

– prążkowany,
– poza kontrolą

gładkie

– brak prążkowania
– poza kontrolą

Miofibrylla:

zbudowana z ułożonych równolegle

łańcuchów białkowych –

tzw.miofilamentów:

– aktyna – łańcuch lekki
– miozyna – łańcuch ciężki

utworzona przez połączone ze

sobą „jednostki kurczliwe” –

sarkomery – przestrzenny układ

łańcuchów miozyny pomiędzy

łańcuchami aktyny łączącymi się

z tzw. linią Z

Prążkowanie mięśni szkieletowych

– uporządkowanie miofilamentów i

miofibrylli

włókno mięśniowe
(kom.m. szkieletowego)

miofibrylla

sarkomer

miozyna

aktyna

aktyna

Ślizgowa teoria skurczu

Mięsień kurczy się wsuwając nici miozyny pomiędzy nici

aktyny

Miozyna tworzy mostki które łączą się z aktyną
Mostki skierowane są w jedna stronę i wciągają miozynę

pomiędzy aktynę

Zachodzenie miofilamentów na siebie

to skrócenie

sarkomerów ( i mięśnia)

Skrócenie

sarkomerów podczas

skurczu mięśnia

Skurcz mięśnia szkieletowego:

Pobudzenie dociera do zakończenia aksonu komórki

nerwowej

Uwalnianie mediatora: acetylocholiny (Ach)
Aktywacja receptora N dla ACh
Pobudzenie błony włókna mięśniowego
Pobudzenie rozchodzi się wzdłuż cewek poprzecznych (T)
Uwolnienie Ca

++

z siateczki sarkoplazmatycznej do

sarkoplazmy

Ca

++

aktywuje ślizgowy mechanizm skurczu

Sarkomer się skraca........ (=mięsień się kurczy)......

Rozkurcz mięśnia –

wymaga usunięcia jonów Ca

++

z

sarkoplazmy do siateczki sarkoplazmatycznej – czynny

transport z udziałem ATP!!!

Jednostka motoryczna

Jednostka motoryczna to jeden motoneuron (którego

ciało leży w rogach przednich rdzenia kręgowego) i

wszystkie włókna mięśniowe przez niego unerwiane

Jednostka motoryczna

Jedna komórka nerwowa,

jej wypustka, biegnąca do

mięśnia i wszystkie komórki

mięśniowe przez nią

unerwiane

10 komórek

mięśniowych

gałek ocznych

200 komórek

mięśniowych

tułowia (mięśnie siłowe)

Rodzaje skurczu mięśnia

Skurcz izotoniczny –
napięcie stałe, zmiana
długości mięśnia

Skurcz izometryczny
– długo

ść

mi

ęś

nia

stała, zmiana napi

ę

cia

Skurcz auksotoniczny – skurcz mieszany
(zmiana napięcia i długości mięśnia)

Rodzaje skurczu mięśnia:

Skurcz
pojedynczy

Sumowanie się
skurczów

Skurcz
tężcowy
niezupełny

Skurcz
tężcowy
zupełny

Farmakologia złącza nerwowo- mięśniowego

Zmniejszenie napięcia (skurczu) mięśni

szkieletowych (zahamowanie aktywności
złącza nerwowo – mięśniowego) :

– kurara i tubokuraryna – alkaloidy kory

drzewa

Kulczyba Wronie Oko (Strychnos

Nux Vomica)

– blokery receptora N dla Ach

– toksyna botulinowa (toksyna beztlenowych

pałeczek

Clostridium Botulinum

, jad

kiełbasiany) – hamowanie wydzielania Ach,
działanie terapeutyczne (i estetyczne) od
1970r. Jedna z najsilniejszych neurotoksyn.

Zwiększenie siły skurczu:

– blokery esterazy cholinowej – enzymu

rozkładającego Ach – zmniejszenie objawów
miastenii

• sarin – metro w Tokio, 1975

Copyright © 2001 Dennis Kunkel Microscopy

Podział włókien mięśniowych (ze względu na

funkcje i metabolizm):

1. włókna typu I - wolno kurczące się
2. włókna typu II – szybko kurczące się

Włókna typu I - wolno kurczące się

ciemnoczerwone (zawierają mioglobinę),
tlenowe, aerobowe (wiele mitochondriów)
długi czas rozwijania maksymalnego skurczu
duża odporność na zmęczenie
włókna o małej średnicy
tu: mięśnie odp.za utrzymanie postawy

2. Włókna typu II – szybko kurczące się

II a (czerwone)

średni czas rozwijania maksimum skurczu
glikolityczne, anaerobowe, z możliwością zwiększenia

udzia

ł

u metabolizmu tlenowego w wyniku treningu

względnie odporne na zmęczenie
w

ł

ókna o średniej średnicy

tu: mięśnie odp. za stanie, chodzenie

II b (bia

ł

e)

najszybciej osiągają maksymalny skurcz
glikolityczne, anaerobowe
szybko męczące się
o największej średnicy
tu: np. mięśnie umożliwiające skoki

I

Przekrój przez m. szkieletowy (ssaka)

II a

IIb

Typy jednostek motorycznych i

unerwiane przez nie włókna mięśniowe

Duża siła

skurczu, mała

pobudliwość

Pośrednie

Mała siła

skurczu, duża

pobudliwość

Generowana siła

Aktywowane np.

podczas biegu lub

skoku

Pośrednie

Długo utrzymujące

skurcz

Charakterystyka

włókien mięśniowych

Wł.typu IIb

„białe”

Szybka –

łatwo

męcząca się

Wł. typu IIa

pośrednie

Szybka-

odporna na

zmęczenie

Wł. typu I

„czerwone”

Wolna

Rodzaj

włókien

mięśniowych

Jednostka

motoryczna

Rekrutacja jednostek motorycznych

Mięśnie gładkie

Występowanie (6 głównych lokalizacji):

– Naczynia krwionośne
– Układ oddechowy
– Układ pokarmowy
– Układ moczowy
– Układ reprodukcyjny
– Oko (soczewka i tęczówka)

Mięśnie gładkie

Kształt wrzeciona

– 2-10

µ

m średnica

– 20-200

µ

m długość

Brak prążkowania
Jądro centralnie

Mięśnie gładkie:

Ułożenie przestrzenne:

– naczynia krwionośne - głównie w postaci warstwy okrężnej:

zmiana napięcia = zmiana średnicy = zmiana światła naczyń

krwionośnych = zmiana ciśnienia tętniczego

– ściany p.pokarmowego

• w-a m. okrężnych – skurcze odcinkowe
• w-a m. podłużnych – perystaltyka przesuwająca pokarm

Skurcz m.gładkiego

Cechy mięśni gładkich:

Kurczą się wolniej niż szkieletowe
Rozkurcz również dłuższy
Mogą długo utrzymywać skurcz
Odporne na zmęczenie
Kontrola poza świadomością:

– Autonomiczny układ nerwowy
– Reagują skurczem na rozciąganie
– Podlegają wpływom hormonów

Rodzaje mięśni gładkich:

Mięśnie trzewne:

– włókna połączone poprzez ścisłe złącza
– tworzą unerwioną sieć:

• skoordynowane skurcze

Mięśnie wielojednostkowe:

– każde włókno unerwione – wysoki poziom

kontroli nerwowej

– lokalizacja (m.in.):

• tęczówka oka
• mięśnie napinające włosy na skórze

Mięsień sercowy:

Włókno - 15

µ

m szer. X 100

µ

m długości

Brak powiązania

w pęczki

Ścisłe złącza pomiędzy

włóknami:

• Przewodzą impulsy

elektryczne

• Tworzą dwie sieci –

przedsionkową i komorową