Programy Terapeutyczne 2007

Leczenie glejaków mózgu temozolomidem

1

1.

Nazwa programu:

LECZENIE GLEJAKÓW MÓZGU TEMOZOLOMIDEM

2.

Dziedzina medycyny:

Onkologia kliniczna

3.

Dane dotyczące substancji czynnej, która będzie finansowana w ramach programu:

1) nazwa substancji czynnej

temozolomid

2) postać farmaceutyczna, dawka:

kapsułki twarde 5mg,20mg,100mg,250mg

3)

dawkowanie:

200mg/m

2

powierzchni ciała

Lek podaje się przez 5 dni, po których następuje 23 dniowa przerwa.

Dawka temozolomidu w cyklu dla pacjenta o powierzchni ciała 1,75m

2

wynosi 1750mg

Osoby, u których wcześniej stosowano chemioterapię początkowa dawka wynosi 150mg/m

2

powierzchni ciała na dobę i może być zwiększona do 200mg/m

2

powierzchni ciała w kolejnym

cyklu o ile całkowita liczba granulocytów obojętnochłonnych wynosi

≥ 1,5 x 10

9

/l, a liczba płytek

krwi jest

≥ 100 x 10

9

.

Leczenie temozolomidem prowadzone jest zwykle do 6 cykli, o ile wcześniej nie wystąpi progresja

lub do wystąpienia nieakceptowalnej toksyczności leczenia (najczęściej jest to małopłytkowość).

4.

Opis problemu zdrowotnego

C71 – nowotwór złośliwy mózgu

Pierwotne guzy mózgu stanowią ok. 2% wszystkich nowotworów złośliwych w Polsce (w 2002r

ok. 2500 nowych zachorowań). Ponad 50% nowotworów ośrodkowego układu nerwowego

stanowią nowotwory złośliwe pochodzące z tkanki glejowej. Nieznacznie częściej występują u

mężczyzn.

Rozpoznanie glejaka złośliwego powinno być postawione w oparciu o rozpoznanie

histopatologiczne na podstawie materiału uzyskanego w wyniku zabiegu operacyjnego lub biopsji

stereotaktycznej.

Współczesne standardy leczenia glejaków złośliwych obejmują leczenie operacyjne i

radioterapię. Nowotwory te cechuje wysoka tendencja do nawrotów po leczeniu pierwotnym,

Programy Terapeutyczne 2007

Leczenie glejaków mózgu temozolomidem

2

stwierdzenie to szczególnie dotyczy glejaka wielopostaciowego, w którym leczenia chirurgiczne z

założenia ma na celu uzyskanie rozpoznania i usunięcie głównej masy guza. Uzyskanie

radykalności zabiegu ze względu na sposób naciekania tego glejaka jest praktycznie niemożliwe.

Chemioterapia stosowana jest jako leczenie paliatywne w przypadku nawrotów, które nie

mogą być ponownie leczone chirurgicznie lub napromieniane. Rokowanie w tej grupie chorych jest

złe, a leczenie ma na celu przedłużenie przeżycia oraz poprawę jego komfortu. Wśród dostępnych

chemioterapeutyków temozolomid w badaniach III fazy okazał się jednym z najskuteczniejszych

zarówno, jeżeli chodzi o czas przeżycia jak i wpływ na jego jakość. Leczenie tego typu zalecane

jest jedynie w wybranych przypadkach: korzyść z tego typu leczenia odnoszą chorzy w dobrym

stanie ogólnym, z prawidłowymi wartościami hematologicznymi, rokujący przeżycie przynajmniej

3 miesiące.

Rokowanie.

Przeżycie 5-letnie w glejakach anaplastycznych wynosi 20-45%. Szczególnie złe rokowanie

dotyczy chorych z glejakiem wielopostaciowym. Przeżycie 5-letnie chorych po radioterapii

pooperacyjnej jest kazuistyką, a mediana przeżycia wynosi 7-12 miesięcy.

Epidemiologia(dane dla Polski za rok 2002) .

W populacji polskiej zachorowalność na glejaki szacowana jest obecnie na ok. 1300

przypadków rocznie, w tym na glejaki złośliwe GIII i GIV (glejak wielopostaciowy- glioblastoma

multiforme, glejak anaplastyczny- astrocytoma anaplasticum) 500 - 600 przypadków. Złośliwe

glejaki mózgu cechuje naciekający charakter wzrostu i szybki przebieg kliniczny.

5. Opis działania leku

Temozolomid

należy do cytostatyków z grupy leków alkilujących. Lek ten przenika przez

barierę krew-mózg. Jest to doustny prolek, który w zasadowym środowisku glejaków ulega

hydrolizie (samoistnie - bez udziału enzymów wątrobowych) do metabolitu pośredniego –

(metylotriazen-1-ylo)imidazolo-4-karboksyamid – MTIC. Ten związek jest analogiczny do

metabolitu DTIC (dakarbazyny), która jednak nie przenika do mózgu, a jej metabolizm wymaga

udziału enzymów wątrobowych. Produkt rozpadu MTIC, stanowi właściwy lek

przeciwnowotworowy, który hamuje replikację DNA.

W badaniach u chorych na glejaki złośliwe uzyskano odsetek obiektywnych odpowiedzi na

leczenie (całkowita lub częściowa odpowiedź na leczenie) wynoszący 11-47%. W większości badań

odsetek obiektywnych remisji glejaków o wysokim stopniu złośliwości wynosi około 20%. Odsetek

6-miesięcznych przeżyć wolnych od progresji choroby we wszystkich badaniach wynosił >20%.

Wyniki badania III fazy wykazały wyższą skuteczność temozolomidu

Programy Terapeutyczne 2007

Leczenie glejaków mózgu temozolomidem

3

w stosunku do prokarbazyny (w glioblastoma mutliforme).

U chorych leczonych temozolomidem w ramach badań klinicznych z powodu nawrotu

gwiaździaka anaplastycznego, odsetek obiektywnych odpowiedzi na leczenie oraz odsetek 6-

miesięcznych przeżyć wolnych od progresji choroby wynosił odpowiednio 11-35% i 22-49%.

W Polsce temozolomid został zarejestrowany ze wskazaniem do leczenia chorych z glejakiem

złośliwym (glejak wielopostaciowy, gwiaździak anaplastyczny) wykazujących wznowy lub

progresję po leczeniu standardowym.

6. Zamierzony efekt terapeutyczny,

• wydłużenie całkowitego czasu przeżycia ;
• wydłużenie czasu do progresji choroby;
• poprawa jakości życia chorych.

7. Kryteria włączenia do programu,

• rozpoznanie: potwierdzony histologicznie glejak złośliwy GIII i GIV (glioblastoma

multiforme lub astrocytoma anaplasticum);

• nawrót po wcześniejszym leczeniu chirurgicznym i/lub radioterapii z udokumentowanymi

przeciwwskazaniami do ponownego zastosowania leczenia chirurgicznego i radioterapii

oraz chemioterapii pochodnymi nitrozomocznika.

• stan sprawności wg WHO 0 -2;

• zachowana prawidłowa czynność szpiku;

• prawidłowa czynność nerek i wątroby (wskaźniki biochemiczne);

• wykluczona ciąża.

8. Kryteria wykluczenia z programu,

• wystąpienie objawów nadwrażliwości na temozolomid;

• toksyczność wg WHO >= 3 (zwłaszcza wystąpienie objawów zahamowania czynności

szpiku);

• stan sprawności 3 – 4 wg WHO;

• brak skuteczności leku po 2 cyklach stosowania leku;

• progresja choroby w trakcie stosowania leku.

9. Monitorowanie wyników leczenia,

Programy Terapeutyczne 2007

Leczenie glejaków mózgu temozolomidem

4

Obejmuje ocenę odpowiedzi na leczenie (według skali WHO dla zmian mierzalnych) oraz stanu

ogólnej sprawności, zapotrzebowania na kortykosteroidy (konieczność zwiększenia dawki

kortykosteroidów jest jednym ze wskaźników braku skuteczności leczenia) i ocenę stanu

neurologicznego.

• badania obrazowe (tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny) należy

przeprowadzać – najpierw przed leczeniem temozolomidem w celu oceny stanu

wyjściowego, następne po 2 cyklach leczenia, kolejne po następnych 2 cyklach;

• RTG klp;

• badanie neurologiczne, przed każdym kolejnym cyklem leczenia;

• ocena stopnia zapotrzebowania na kortykosteroidy - należy wykonywać przed ewentualnym

podaniem każdego kursu (w razie pogorszenia wyników w/w badań, należy wykonać

badanie obrazowe – nie przewidziane wymienionym wyżej rytmem ich wykonania co 2

kursy).

10. Monitorowanie wyników programu

W dokumentacji pacjenta zarówno ambulatoryjnej jak i szpitalnej należy umieścić następujące

informacje dotyczące programu:

• informację dotyczącą wyników monitorowania leczenia;
• informację na temat zakończenia leczenia i osiągniętego efektu terapeutycznego.

Monitorowanie wyników programu obejmuje zbieranie i przekazywanie do oddziału

wojewódzkiego Funduszu następujących danych:

• PESEL chorego;

• rozpoznanie choroby podstawowej;

• wskazania do leczenia temozolomidem;

• datę rozpoczęcie leczenia;

• datę zakończenia leczenia;

• informację o przyczynie zakończenia leczenia;

• zastosowane dawkowanie temozolomidu;

• informację o sumarycznej dawce temozolomidu wykorzystanej w leczeniu (ilość leku

podana w rachunku narastającym od początku leczenia);

Programy Terapeutyczne 2007

Leczenie glejaków mózgu temozolomidem

5

• ocenę wyników leczenia (wg skali WHO dla zmian mierzalnych) ;

• stopień nasilenia działań niepożądanych (toksyczność wg skali WHO);

• ocenę osiągniętych punktów końcowych :

• uzyskany czas przeżycia (podany w pełnych miesiącach od rozpoczęcia terapii w

programie);

• uzyskany czas do progresji (podany w pełnych miesiącach od rozpoczęcia terapii w

programie);

Powyższe dane należy przekazywać po każdych kolejnych 2 cyklach leczenia (co 8 tygodni) oraz

na zakończenie leczenia.

określenie czasu leczenia w programie.

Kryteria wyłączenia pacjenta z programu wyznaczają czas leczenia.

11. Warunki Realizacji Programu:

Oddział/pododdział onkologii klinicznej lub poradnia onkologiczna/chemioterapii z możliwością

stałego monitorowania skuteczności stosowanej terapii oraz diagnozowania i leczenia powikłań i

działań niepożądanych (ze szczególnym uwzględnieniem dostępu do konsultacji neurochirurgicznej

i neurologicznej);

●

zaplecze laboratoryjne z możliwością przeprowadzenia następujących badań:

●

morfologia z rozmazem;

●

badania biochemiczne krwi;

●

pracownia tomografii komputerowej lub zapewniony dostęp;

●

pracowania rezonansu magnetycznego lub zapewniony dostęp.

Kwalifikacje personelu

●

co najmniej 2 lekarzy specjalistów z zakresu onkologii klinicznej;

●

co najmniej 2 pielęgniarki przeszkolone w zakresie podawania cytostatyków;

●

Sugerowana współpraca z psychologiem klinicznym, neurologiem, neurochirurgiem.