Opracowanie reklamy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Barbara Górka

Opracowanie reklamy

342[01].Z2.04

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr Jadwiga Nicińska
mgr Marianna Biernacik-Bartkiewicz

Opracowanie redakcyjne:
mgr Barbara Górka

Konsultacja:
mgr Ewa Kawczyńska-Kiełbasa

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczn

programu jednostki modułowej 342[01]Z2.04,

„Opracowanie reklamy”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu technik
organizacji reklamy.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Materiał nauczania

4.1.

Podstawy projektowania – organizacja stanowiska pracy

4.1.1.

Materiał nauczania

4.1.2.

Pytania sprawdzające

4.1.3.

wiczenia

4.1.4.

Sprawdzian postępów

4.2.

Formułowanie i tworzenie komunikatów wizualnych

4.2.1.

Materiał nauczania

4.2.2.

Pytania sprawdzające

4.2.3.

wiczenia

4.2.4.

Sprawdzian postępów

4.3.

Kompozycja, kolorystyka, liternictwo komunikatów wizualnych

4.3.1.

Materiał nauczania

4.3.2.

Pytania sprawdzające

4.3.3.

wiczenia

4.3.4.

Sprawdzian postępów

4.4.

Techniki projektowania reklamy na płaszczyźnie i w przestrzeni

4.4.1.

Materiał nauczania

4.4.2.

Pytania sprawdzające

4.4.3.

wiczenia

4.4.4.

Sprawdzian postępów

4.5.

Wykorzystanie informatyki do przygotowania reklamy wizualnej

4.5.1.

Materiał nauczania

4.5.2.

Pytania sprawdzające

4.5.3.

wiczenia

4.5.4.

Sprawdzian postępów

4.6.

Grafika – programy graficzne

4.6.1.

Materiał nauczania

4.6.2.

Pytania sprawdzające

4.6.3.

wiczenia

4.6.4.

Sprawdzian postępów

4.7.

Podstawowy zakres wiedzy z optyki, fotografii, poligrafii

4.7.1.

Materiał nauczania

4.7.2.

Pytania sprawdzające

4.7.3.

wiczenia

4.7.4.

Sprawdzian postępów

4.8.

Fotografowanie, kompozycja obrazu, fotografia w reklamie

4.8.1.

Materiał nauczania

4.8.2.

Pytania sprawdzające

4.8.3.

wiczenia

4.8.4.

Sprawdzian postępów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.9.

Komputerowa obróbka fotografii

4.9.1.

Materiał nauczania

4.9.2.

Pytania sprawdzające

4.9.3.

wiczenia

4.9.4.

Sprawdzian postępów

4.10.

Przygotowanie tekstu do drukowania

4.10.1.

Materiał nauczania

4.10.2.

Pytania sprawdzające

4.10.3.

wiczenia

4.10.4.

Sprawdzian postępów

4.11.

Techniki poligraficzne – uszlachetnianie druków

4.11.1.

Materiał nauczania

4.11.2.

Pytania sprawdzające

4.11.3.

wiczenia

4.11.4.

Sprawdzian postępów

4.12.

Trendy w reklamie wizualnej

4.12.1.

Materiał nauczania

4.12.2.

Pytania sprawdzające

4.12.3.

wiczenia

4.12.4.

Sprawdzian postępów

Sprawdzian osiągnięć

Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik dla ucznia obejmuje przygotowanie do projektowania kompozycji płaskich

i przestrzennych, do obsługi programów komputerowych, przeznaczonych do obróbki tekstu
i obrazu.

Zadaniem poradnika jest kształtowanie umiejętności technicznych, a przede wszystkim

posługiwania się sprzętem technicznym, wyszukiwania i przetwarzania informacji.

W wyniku realizacji programu jednostki uczniowie powinni posługiwać się aparatem

fotograficznym, projektować kompozycje literniczo-graficzne, druki reklamowe, dokonywać
oceny zdjęć i ich przydatności do reprodukcji poligraficznej

Poradnik ten zawiera:

wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej;

cele kształcenia tej jednostki modułowej;

materiał nauczania umożliwiający samodzielne przygotowanie się do wykonania ćwiczeń
i zaliczenia sprawdzianów. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną literaturę oraz
inne źródła informacji. Obejmuje on również ćwiczenia, które zawierają:
1)

wykaz materiałów, narzędzi i sprzętu potrzebnych do realizacji ćwiczenia,

pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia,

sprawdzian teoretyczny.

przykłady ćwiczeń oraz zestawy pytań sprawdzających Twoje opanowanie wiedzy
i umiejętności z zakresu całej jednostki. Prawidłowe wykonanie ćwiczeń jest dowodem
osiągnięcia umiejętności praktycznych określonych w tej jednostce modułowej.
Wykonując sprawdziany postępów powinieneś odpowiadać na pytanie tak lub nie, co
oznacza, że opanowałeś materiał albo nie.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela

o wyjaśnienie i sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność. Po zrealizowaniu
materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bhp

i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych
prac.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

342[01].Z2.01

Podejmowanie działalności

gospodarczej

342[01].Z2.02

Planowanie i organizacja pracy

342[01].Z2

Organizacja działalności reklamowej

342[01].Z2.04

Opracowanie reklamy

342[01].Z2.05

Przygotowanie reklamy do publikacji

342[01].Z2.06

Przygotowanie kampanii reklamowej

342[01].Z2.03

Kształtowanie postaw odbiorców

reklamy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

posłużyć się różnymi środkami wypowiedzi plastycznej,

−

dobrać jakość grafiki do realizowanego zadania,

−

określić parametry map bitowych,

−

dobrać format plików graficznych zgodnie z przeznaczeniem,

−

wykonać przekształcenia izometryczne obrazu,

−

dostosować odpowiednią rozdzielczość skanera,

−

zeskanować oraz pozyskać obraz cyfrowy i zachować go w odpowiednich do tego
formatach,

−

posłużyć się programami do tworzenia komputerowej,

−

stosować podstawową terminologię z zakresu psychologii społecznej i psychologii
reklamy,

−

określać cele reklamy i jej miejsce w strategii marketingowej,

−

dokonać analizy potrzeb, emocji i motywacji człowieka,

−

charakteryzować podstawowe typy osobowości konsumentów,

−

charakteryzować czynniki wpływające na decyzje konsumentów,

−

określać metody kształtowania potrzeb konsumentów oraz zainteresowań nowymi
produktami,

−

określać warunki satysfakcji oraz przyczyny niezadowolenia konsumenta z nabytego
produktu,

−

charakteryzować mechanizmy wpływu reklamy na społeczeństwo,

−

określać sposoby oddziaływania reklamy na postawy i zachowania odbiorców,

−

charakteryzować media przekazujące treści reklamowe,

−

określać rolę emocji, racjonalnych argumentów i perswazji w przekazie reklamowym,

−

opracować przekaz reklamowy z zastosowaniem właściwego języka reklamy,

−

dostosować język reklamy do treści przekazu i potrzeb odbiorcy,

−

wykorzystywać w celach reklamowych wiedzę dotyczącą procesów postrzegania
i zapamiętywania informacji,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

zorganizować stanowisko pracy,

−

wykorzystać urządzenia i sprzęt techniczny,

−

zastosować rysunek, zasady kompozycji, doboru koloru i liternictwa w pracach
projektowych,

−

opracować projekt graficzny reklamy wizualnej,

−

zaprojektować wydawnicze środki reklamowe,

−

zaprojektować logo firmowe i towarowe z zastosowaniem tradycyjnych i komputerowych
technik wykonania,

−

zastosować różne techniki i technologie stosowane w reklamie,

−

projektować kompozycję stoisk wystawienniczych i wystaw sklepowych,

−

opracować komputerowo projekty stoisk targowych i witryn sklepowych w aksonometrii
i perspektywie zbieżnej,

−

zastosować sprzęt, materiały i techniki fotograficzne,

−

zastosować programy do obróbki zdjęć cyfrowych,

−

zastosować kadrowanie, kompozycję, stylizację, perspektywę fotograficzną, oświetlenie
do konstruowania przekazu reklamowego,

−

ocenić wartość techniczną zdjęć przeznaczonych do reprodukcji,

−

dobrać maszyny i urządzenia drukarskie,

−

dobrać technikę druku do określonej publikacji reklamowej,

−

wykorzystać edytor tekstu do opracowania ogłoszeń reklamowych,

−

przygotować publikacje reklamowe do druku z zastosowaniem technik komputerowych,

−

dobrać rodzaj oraz ocenić jakość nośnika reklamy,

−

wykorzystać techniki uszlachetniania druku i obrazu,

−

ocenić jakość publikacji i emisji na podstawie próbek,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Podstawy projektowania – organizacja stanowiska pracy

4.1.1 Materiał nauczania

Tworząc koncepcję nowego projektu graficznego mamy do dyspozycji niemal

nieskończoną ilość form i kolorów, jak również środków technicznych, do obróbki projektu.
Podstawowe zasady projektowania dotyczą:

−

określania podstawowych kształtów elementów komunikatu,

−

zachowania równowagi i harmonii kompozycji,

−

wyboru odpowiedniego kroju pisma,

−

doboru kroju nagłówków,

−

doboru i określenie koloru,

−

analizy informacji,

−

dobór fotografii i ich obróbka,

−

układ tekstu i zdjęć.
Zanim jednak zaczniemy projekt, z góry powinniśmy sobie ustalić pewne założenia

i możliwie dokładnie określić jaka kolorystyka, w połączeniu z jakimi formami graficznymi
i w jakich proporcjach będzie najwłaściwsza do koncepcji wykonywanego przez nas projektu.
Należy owiem pamiętać, że nadmiar wprowadzonych kolorów i różnorodnych kształtów
może spowodować chaos w naszej pracy, sprawiać wrażenie przeładowania i zmniejszyć jej
czytelność kompozycyjną.

Wartowięc trzymać się zasady celowości i oszczędności w stosowaniu wszystkich

dostępnych środków wyrazu plastycznego, aby zachować czytelność i spójność przekazu
plastycznego. Ważna jest tez oryginalność pracy.

Przed przystąpieniem do projektowania warto jeszcze raz przypomnieć układy

kompozycyjne, które będą nam potrzebne. Jednym z nich jest układ otwarty, w którym
elementy kompozycji mogą się rozrastać w każdym kierunku. Stosując ten układ
i powtarzając rytmicznie motyw litery, osiągamy charakterystyczny efekt spotykany na
tapetach, ozdobnych papierach pakunkowych i wyklejkach książek introligatorsko
oprawianych.

Jednym z pierwszych zagadnień w procesie projektowania jest dobór właściwych

proporcji: długości, szerokości pracy, które to właśnie decydują o możliwościach
swobodnego zagospodarowania wyodrębnionej przestrzeni. Zwykle format jest z góry
określony ze względu na funkcje projektu i oczekiwany efekt końcowy.

Przy wyborze formatu projektu przeznaczonego do druku należy brać pod uwagę

względy praktyczne, takie jak format papieru czy możliwość wpływania na proces
drukowania, np. układ poziomy zapewnia wiele przestrzeni na interesujące teksty i zdjęcia.
Istnieją też czynniki finansowe wpływające na format pracy. Przy korzystaniu ze zdjęć lub
ilustracji należy opierać się na ich treści – tekst można łatwo rozmieścić wokół obrazu.
Podobne czynniki bierzemy pod uwagę przy doborze form elementów projektu. Należy
logicznie przemyśleć, jaki efekt chcemy uzyskać, ponieważ forma określa styl projektu
i sposób jego odbioru.

Bardzo istotną rolę w kreowaniu konkurencyjnego wizerunku może spełniać kształt, jaki

przybiera dany produkt, lub jego opakowanie. Zwykły kształt butelki może wywołać wręcz
spektakularne efekty marketingowe i stać się czymś w rodzaju znaku handlowego, czy raczej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wizerunku, który zdoła samodzielnie i bez dodatkowej pomocy z zewnątrz wykreować nową
tożsamość.

Kształt jako składnik estetyczny może mieć nawet większe znaczenie niż funkcjonalność,

która jest jednym z podstawowych czynników uwzględnianych przy podejmowaniu decyzji
strategicznych w firmie. Charakterystyczne kształty w projektach produktów czy budowli
mogą się przyczynić do wytworzenia stałego skojarzenia czy „świadomości”. Kształty
prezentują się w nieskończonej ilości rozmaitych cech, jednak trzeba spośród nich wybrać
cztery podstawowe, które powinny być w sposób szczególny zapamiętane i rozważane przez
grafików zajmujących się reklamą estetyczną firmy. Wykorzystanie rozmaitych kombinacji
tych czterech cech kształtu może przynieść odpowiedni efekt w postaci wywołania
odpowiednich wrażeń i spostrzeżeń klientów.

Formy kanciaste to te, które zawierają w sobie kąty (trójkąty, prostokąty itd.), natomiast

formy owalne to te, które nie posiadają żadnych kątów ostrych. Obydwie kategorie niosą ze
sobą całą gamę rozmaitych skojarzeń. Kanciastość kojarzy się z takimi pojęciami, jak
konflikt, dynamizm i męskość; z kolei owalność przywołuje wrażenia harmonii, miękkości
i kobiecości. Podobne rozróżnienie przynosi para przeciwstawnych form: prostych
i zakrzywionych. Proste kształty postrzegane są zazwyczaj jako symbole męskości,
gwałtowności, ostrości i wzburzenia, podczas gdy kształty zakrzywione utożsamiane są
z kobiecością, łagodnością i stałością.

Symetria to lustrzana forma kompozycji po obydwu stronach linii podziału (osi) lub

płaszczyzny wprowadza równowagę – bardzo ważny czynnik, na podstawie, którego
oceniamy wizualne oddziaływanie przedmiotu. Symetria stanowi jeden z ważniejszych
elementów, które bierze się pod uwagę oceniając czyjąś twarz. Tworzy w jakiś sposób
wrażenie uporządkowania i łagodzi nasze napięcie; asymetria– wytwarza napięcie i pobudza,
jednak nie ulega wątpliwości, że czasami element niewielkiego napięcia ochrania całość
wizerunku przed monotonią. Symetrię zestawia się często z przeciwstawną jej asymetrią, by
stworzyć wrażenie równowagi zmąconej odrobiną poruszenia. Widać to wyraźnie
w ekspozycjach, w materiałach reklamowych, prospektach, katalogach.

Kolejną ważną cechą kształtu jest proporcja. Długie kanciaste formy oraz prostokątne

kształty poszerzają pole widzenia, a tym samym umożliwiają odpowiednie wykorzystanie
przestrzeni, tworząc dominujące walory estetyczne. Krótkie kanciaste kształty wydają się
nieśmiałe i potulne. W przypadku kształtów owalnych często spotykamy się z połączeniem
proporcji i symetrii, jako że doskonale okrągłe formy są jednocześnie z natury swej
symetryczne. Takie owalne kształty mają zazwyczaj mniejszą siłę oddziaływania niż kształty
prostokątne, ale za to wytwarzają odczucie harmonii, któremu towarzyszy doznanie
delikatności i doskonałości.

Kształty wyznaczają też sposób odczytywania osobowości. Duże kształty, wysokie lub

szerokie, często odbierane są jako silne i mocne, podczas gdy kształty o niewielkich
rozmiarach, krótkie lub wąskie, wywołują wrażenie delikatności i słabości.

Kształt może mieć wiele różnych znaczeń w zależności od tego, w jakim pojawi się

kontekście. Sam kształt nie przyczyni się oczywiście do rozpoznawania poszczególnego
produktu czy przedsiębiorstwa w czasach, gdy obowiązuje niejednorodna moda. Dlatego też
podstawowym celem nie jest tylko stworzenie znaku firmowego lub logo, które pasowałyby
do określonego produktu, ale zestawienie potencjalnie właściwego kształtu z produktem.

Istotnymi elementami w wykonywanych kompozycjach graficznych są również napisy

i pojedyncze litery, które podlegają tym samym zasadom, co pozostałe elementy kompozycji.

Można je również potraktować jak tworzywo składające się z określonych form

geometrycznych, z których można układać wzory i ornamenty.

Zanim jednak zastosujemy wybrane kroje pisma należy ustalić hierarchie teksów, czyli

kolejność w ich uwydatnianiu. W ten sposób wiemy z iloma poziomami ważności mamy do

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

czynienia. W procesie projektowania bardzo istotną czynnością jest określenie hierarchii
poszczególnych elementów pod względem ich ważności i dokonanie oceny, w jakim stopniu
należy uwydatnić obecność każdego z nich. Należy rozpocząć od nagłówka i wybrać dla
niego krój pisma, jego rozmiar i grubość. Podobną procedurę należy zastosować do każdego
podtytułu oraz tekstu.

Należy również określić wielkość liter dla głównego tekstu i ilość kolumn tekstu, jaki

powinien zajmować. Następnie należy sprawdzić czy tekst będzie współgrał z wybraną ilością
kolumn, a wybrane obrazy będą dopasowane do ich szerokości.

Kroje pisma również są ważnym tworem estetycznym, który pojawia się w wielu

elementach tożsamości, takich choćby, jak nazwy marek, opakowania, wystawy w punktach
sprzedaży, reklamy, promocje, prospekty, katalogi, wizytówki czy inne materiały
publikowane przez firmy.

W codziennym życiu, niemal w każdej chwili mamy do czynienia z jakąś formą tekstu.

Wszędzie, gdzie tylko spojrzymy – w materiałach promocyjnych, na wizytówkach,
materiałach piśmienniczych, w reklamach (zarówno drukowanych, jak i telewizyjnych), na
wystawach sklepowych, torbach i opakowaniach – znajdują się rozmaite kroje pisma.
Stanowią one element estetyczny, który sam w sobie składa się z podrzędnych,
jednostkowych składników estetyki.

Kroje pisma stanowią niepowtarzalny aspekt stylu, jako że dodają reprezentacyjnych

jakości słowom, czyli ciągom liter, które – ma się rozumieć – same w sobie niosą już
określone znaczenia. Kompozycje pasowe możemy tworzyć z liter, których wzór daje się
rozciągać tylko w poziomie, w lewo i prawo albo w pionie – w górę lub w dół. Przez
odpowiedni układ elementów możemy też uzyskać ciekawe kompozycje pasowe zamknięte.
Odrębną grupę stanowią kompozycje wieloosiowe, centralne, pozwalające na robienie bardzo
efektownych ornamentów kolistych. Obecnie na świecie istnieje ponad trzy tysiące krojów
pisma, więc kiedy podwoimy tę liczbę, bo przecież większość alfabetów składa się
z majuskuł i minuskuł, będziemy mieli sześć tysięcy odmian każdej litery. W procesie
projektowania kompozycji z liter, jak w każdym zadaniu literniczym, ważna jest
pomysłowość i inwencja w operowaniu schematycznymi formami, szczególnie istotne jest to
wtedy, kiedy wielokrotnie powtarzamy ten sam kształt. Między literami powstają ciekawe
formy geometryczne, które należy wykorzystać dla wzbogacenia ornamentu. To, co dzieje się
w tle, między literami, jest równie ważne jak kształt litery. Rytm, który powstaje przez
wielokrotne powtarzanie tych samych form, stanowi ważny atut dla projektanta. Walory
kompozycji może wzmocnić umiejętne wprowadzenie kolorów. Litery jednoelementowe są
łatwiejsze do zastosowania w takich kompozycjach, ale równie dobre mogą być litery
dwuelementowe. Nie nadają się do tego absolutnie litery bardzo ozdobne i pisanka.

Projektując znak graficzny trzeba zwracać uwagę na podobieństwo kształtów wybranych

liter, które umożliwia tworzenie kompozycji do pewnego stopnia symetrycznych. Do znaku
graficznego używamy liter jednego kroju – majuskułowych lub minuskułowych, nie
mieszając ich. W znaku graficznym nie możemy też odwracać lustrzanie liter. Światło
międzyliterowe jest tutaj o wiele ważniejsze niż w innych zadaniach literniczych, wręcz
decyduje ono o jakości kompozycji.

Pod pewnymi względami ilustracja lub wykres mogą być dużo bardziej dynamiczne

i lepiej działać na wyobraźnię niż zdjęcia. Ilustracje mogą pomóc w przedstawieniu tematu
i uwypukleniu pewnych jego aspektów.

W projektach informacyjnych zadaniem ilustracji jest wyjaśnienie skomplikowanych

zagadnień. Ilustracje wykorzystuje się jako nośnik informacji, pomagają czytelnikowi
zrozumieć instrukcje.

Ze względu na to, że jesteśmy przyzwyczajeni do oglądania w prasie i telewizji

materiałów zdjęciowych z rzeczywistych wydarzeń, fotografie wydają się bardziej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przekonywujące niż ilustracje. Aby móc efektownie wykorzystać fotografię należy pamiętać,
jak tworzy się dynamiczne kompozycje i jak można je połączyć z tekstem.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie są zasady projektowania?

Jakie znaczenie ma wybór odpowiednie formy projektu?

Jakie znaczenie ma kształt w projekcie?

Jakie formy określamy mianem kanciastych?

Jakie znasz zastosowanie form owalnych w projekcie?

Na czym polega symetria lustrzana?

Jaka jest rola proporcji w procesie projektowania?

Na czym polega czynność hierarchizowania tekstu?

Jaka jest rola zdjęć w projekcie?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1
Dokonaj analizy reklamy pod względem trafności doboru kształtów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

zapoznać się z literaturą rozdziału i materiałem nauczania,

zapoznać się z przedstawiona reklamą,

ocenić trafność wyboru wielkości projektu,

zaproponować inna wielkość,

wyróżnić elementy kanciaste i owalne,

określić trafność zastosowania wyróżnionych elementów,

przedstawić własne propozycje,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansze poglądowe, foliogramy z reklamami,

−

przeźrocza,

−

materiały źródłowe,

−

techniczne środki kształcenia: komputer z dostępem do Internetu, wideo, rzutnik,
projektor,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 2

Wykonaj za pomocą komputera kształty, które w twoim odczuciu odzwierciedlają

znaczenie słów: szorstki, miękki, silny, słaby, brzydki, nudny, regularny, ekscytujący,
przyziemny, falisty, skomplikowany, wyrafinowany. Dobierz kolory do kształtów. Następnie
wybierz kształty będące ich zaprzeczeniem. Porównaj efekty obu ćwiczeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z literaturą rozdziału i materiałem nauczania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zapoznać się z treścią ćwiczenia,

dobrać kształty i kolory do słów,

wykonać kształty i wypełnić je kolorami,

dobrać przeciwieństwa wybranych kształtów i kolorów,

porównać propozycje,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tekst ćwiczenia,

−

techniczne środki kształcenia: komputer z dostępem do Internetu, wideo, rzutnik,
projektor,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 3

Zaprojektuj stronę z różnymi układami tekstu REKLAMA i określ wrażenia, jakie

wywołuje układ tekstu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z literaturą rozdziału i materiałem nauczania,

wybrać format papieru o rozmiarach 15x10 cm,

napisać słowo REKLAMA,

umieścić wyraz w środku dostępnej powierzchni,

stworzyć trzy warianty projektu: wyrównany do lewej, pionowo, pod kątem 45

rozmieścić słowo wzdłuż półokręgu,

zwiększyć odległości pomiędzy literami,

obejrzeć wszystkie warianty i określić jakie wywołują wrażenia,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

materiał nauczania,

−

tekst ćwiczenia,

−

techniczne środki kształcenia: stanowisko komputerowe wyposażone w edytor tekstu
i dostęp do Internetu, drukarka,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 4

Dokonaj analizy tekstu wybranej reklamy, przyjmując za kryterium hierarchie tekstów.

Przygotuj propozycję zmian.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z literaturą rozdziału i materiałem nauczania,

określić trzy poziomy ważności teksu A, B, C w warstwie nagłówkowej,

sklasyfikować w podobny sposób tekst,

wybrać standardowy styl tekstów składanych dla każdego poziomu ważności,

zróżnicować poziomy ważności nagłówków zmieniając ich rozmiar (wysokość, grubość),

w warstwie tekstowej zróżnicować tekst za pomocą wielkości liter,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zmienić pismo bezszeryfowe na szeryfowe,

wykorzystać kolor,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansze poglądowe, foliogramy zawierające reklamy,

−

prezentacje komputerowe,

−

materiały źródłowe,

−

techniczne środki kształcenia: stanowisko komputerowe, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

określić zasady projektowania reklamy?

podać zastosowanie form kanciastych i owalnych ?

dokonać analizy reklamy pod względem hierarchizacji tekstu?

dokonać analizy projektu pod względem trafności doboru kształtów?

dokonać transformacji tekstu?

dokonać analizy wrażenia różnych układów tekstu?

wykorzystać wiedzę w praktyce?

zaprezentować na forum zespołu wykonaną pracę?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Formułowanie i tworzenie komunikatów wizualnych

4.2.1. Materiał nauczania

To, co w komunikacie reklamowym jest najciekawsze, a także to, co najskuteczniejsze,

zależy w znacznej mierze od indywidualnej inwencji, talentu i natchnienia autorów.
Komunikat dobrze pełni swoją funkcję, jeśli skutecznie do czegoś namawia. Zazwyczaj
skutecznie namawia, jeśli się podoba.

Mówiąc o komunikacji posługującej się wizualnymi formami przedstawień, mamy na

myśli takie formy oddziaływania na odbiorcę, w ramach, których nadawca stara się w taki
sposób skonstruować przekaz oparty na obrazie, aby odbiorca nadał mu pożądaną przez
nadawcę interpretację, służącą realizacji celów instrumentalnych. Istnieją różne formy kodów
komunikacyjnych, które posługują się obrazem. Przekaz werbalny zawsze występuje
w obecności wizualnego (zazwyczaj relacjom korespondentów towarzyszy przynajmniej ich
własne zdjęcie).

Odbiorca chce, aby tekst reklamowy był prawdziwy, natomiast nadawca chce, aby był

przynajmniej trudny do podważenia. Spośród licznych cech językowych tekstu reklamowego
najczęściej wymienia się atrakcyjność, sugestywność, zrozumiałość, łatwość zapamiętywania,
zwięzłość i oryginalność. Są to pożądane właściwości całego komunikatu, a przede
wszystkim sloganu.

Atrakcyjne, czyli przyciągające jest to, co zwraca uwagę. Kiedy w tekście reklamowym

usłyszymy lub zobaczymy słowa, które nazywają nas lub rzeczy z nami związane zwrócimy
na to uwagę. Każdy zwrot w kierunku odbiorcy uatrakcyjnia tekst, ale schlebianie adresatowi
uatrakcyjnia dodatkowo; chętnie słuchamy pochwał, nawet niezasłużonych.

Atrakcyjne jest to, co bliskie, a w związku z tym normalne i powszechne, – ale i to, co

wyjątkowe, czyli w związku z tym dalekie i egzotyczne.

Sugestywność, to cecha, która zależy istotnie od typu odbiorcy i od jego nastawienia do

komunikatu. Językowymi wykładnikami kategoryczności bywają: użycie trybu rozkazującego
„kup!”) z różnymi wspomaganiami („natychmiast!”, „już!”), przysłówki („koniecznie”,
„bezwzględnie”), słowa: „zawsze”, „każdy”, „nigdy”, „nikt”. A także intonacja w tekście
mówionym i graficzna forma wyrazu w tekście pisanym. „Zawsze Coca Cola” to jeden
z bardziej udanych sloganów.

Zrozumiałość zakłada, że tekst, by działał dobrze, powinien być zrozumiały. Sprawa nie

jest wcale taka prosta: często działają na nas teksty zupełnie niezrozumiałe. Niektóre
komunikaty reklamowe, oczywiście zwłaszcza te dłuższe, pozwalają sobie na zjednywanie
odbiorcy manifestowanym od początku usprawiedliwieniem braku zaufania do tekstów
reklamowych w ogóle.

Zapamiętywanie

kolejna

cecha

komunikatu.

Łatwiej

zapamiętać

tekst,

w którym, powtarzają się te same słowa. Najlepiej żeby były to słowa najważniejsze – np.
nazwy, ale także inne ważne wyrazy, wiążące się z wartościami bliskimi odbiorcy, takie,
które zjednują.

Istotne słowa, np. nazwy, powinny się w krótkim komunikacie pojawić dwa lub trzy razy,

gdy zbyt często możemy zrazić odbiorcę. Dobrze, gdy słowo pojawi się na końcu tekstu,
wtedy jest najczęściej zapamiętywane. Poza tym należy wbić w pamięć odbiorcy nazwę
razem z pozytywnymi skojarzeniami.

Tekst reklamowy powinien być zwięzły. Czasem może zawierać jedno słowo samą

nazwę. Minimalizując tekst należy starać się go sprowadzić do pokazania nazwy i jednej
wybranej cechy. Będzie to łatwiejsze do zapamiętania przez odbiorcę, zajmie mu mniej czasu,
za co będzie łatwiejszy do pozyskania. Krótki tekst pozwoli także wydać na umieszczenie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

komunikatu reklamowego mniej pieniędzy, co nie jest bez znaczenia. Krótki tekst może
dawać wrażenie niepełności, ale tym lepiej! Coś, co jest niedokończone, prowokuje,
aktywizuje odbiorcę do działania a finalnie do zakupu.

Oryginalność jest wymagana i prawnie gwarantowana. Autor komunikatu reklamowego

musi się kierować również funkcjonalnością.

Sposobów na odbiór komunikatu jest tyle, ilu jest odbiorców. Każdy komunikat – nie

tylko wizualny jest odbierany subiektywnie (interpretacja), ale także subiektywnie jest
nadawany (kodowanie). Odbiór przekazu zależy od kodowania, sposobu przekazu i wyboru
przekaźnika przez nadawcę oraz od percepcji, interpretacji i reakcji odbiorcy.

Kod systemem znaków umownych, które pozwalają na prosty odbiór złożonych

informacji. Wytwarza on jednak najbardziej rozbudowana i złożoną formę przekazu
wizualnego, którą jest np. alfabet.

Rys. 1. Rodzaje kodu – różne poziomy kodowania informacji.[2, s. 20]

Bardziej złożoną forma są piktogramy, czyli znacznie uproszczone rysunki,

przedstawiające obiekty materialne, niezawierające opisu obiektów niematerialnych. Należą
one do grupy ikonemów – obrazkowych znaków wizualnych. Obok nich istnieją diagramy,
które reprezentują w sposób obrazkowy określone cechy i sytuacje, a także symbole
i logogramy, będące mocno uogólnionym obrazem obiektów, zachowań i sytuacji.
Zrozumienie zależności pomiędzy tymi elementami pozwoli w odpowiedni sposób podejść do
procesu projektowania logotypu. Im bardziej forma przekazu jest zakodowana, tym trudniej
go odczytać, ale łatwiej będzie kojarzył się z tylko tym wybranym elementem, do którego się
odnosi – firmą, produktem, usługą, itp.

Każdy rodzaj przekazu ma swój zestaw kodów – inne kody obsługują plakat, inne

ogłoszenia prasowe, a jeszcze inne przynależą telewizji. Można wyróżnić następujące środki
i warstwy kodowe przekazów reklamowych omawianego typu:

1.

Kody językowe
A.

rodki językowe:

−

twierdzenia asertoryczne,

−

presupozycje i sądy implikowane,

−

implikatury konwersacyjne,

rodki prajęzykowe:

−

foniczne – intonacja oraz siła i barwa głosu,

−

graficzne – segmentacja tekstu, krój i wielkość liter, nagłówki,

−

rozczłonkowanie tekstu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kody wizualne:
A.

rodki figuralne: obrazy, ikony, symbole,

B. środki niefiguralne: kolor, kompozycja.
Dekodowanie jest procesem odczytywania przekazu, poprzez identyfikację języka

przekazu i odczytywanie jego znaczenia. Polega na rozpoznawaniu pojęć ukrytych
w pojedynczych elementach graficznych, widzianych w efekcie sensowna całość. Przykładem
dekodowania jest proces czytania, gdzie człowiek odczytujący poszczególne litery składa je
w większe części i odczytuje znaczenie wyrazów, następnie zdań, a na końcu całościowego
sensu. Aby odczytywanie znaku graficznego przebiegało poprawnie, muszą być spełnione
określone warunki:

−

obiekt musi posiadać elementy nadające mu indywidualny charakter, pozwalające go
łatwo odróżnić i sklasyfikować;

−

elementy składowe obiektu powinny być oddzielone od innych;

−

tło obiektu powinno być skontrastowane w odpowiedni sposób z detalami;

−

treść główna obiektu nie powinna być zasłaniana i zakłócana przez ozdobniki
i detale uzupełniające;

−

dobór właściwej kolorystyki do jakości i charakteru przekazu oraz docelowej grupy
odbiorców;

−

zbyt krzykliwa, kontrastująca kolorystyka nie powinna być używana w stosunku do
drobnych form;

−

obiekt powinien być zbudowany z elementów składowych, które odbiorca potrafi
zidentyfikować, sklasyfikować i odczytać.

Poprawne odczytanie przekazu wiąże się z określoną reakcją (interakcją) odbiorcy na

przekaz. Przekaz złożony, będący elementem wizerunku i identyfikacji wizualnej, zazwyczaj
przybiera formę elementów, które stosunkowo szybko mają kojarzyć się z firmą lub
produktem. Są to: jednorodne formy graficzne, spełniające zadanie reklamowe firmy,
wykorzystujące znak firmowy, hasła reklamowe lub inne treści o charakterze
marketingowym, np.: wizytówki, papier firmowy, różne formy nieskomplikowanej reklamy.
Zadanie ich ma niepodważalne znaczenie i decyduje często o powodzeniu firmy. Postrzeganie
przekazu złożonego polega także na całościowym odbiorze wszystkich elementów
towarzyszących obiektom nadrzędnym. Zalicza się do nich: opakowania, etykiety, cenniki,
foldery, będące narzędziem pozycjonującym na rynku produkt, firmę lub usługę.
Opakowanie, etykiety, hasła reklamowe, plakaty, ulotki, plansze, kupony, foldery,
rozkładówki, testery, kalendarze, notesy i inne elementy związane z promowaniem firmy lub
produktu powinny spójnie łączyć się pod względem wizualnym z głównymi opracowanymi
założeniami identyfikacji wizualnej.

Treść hasła reklamowego jest informacją, która przewija się przez całą kampanię

reklamową (także billboardy). Zazwyczaj jest to główny argument do zakupu reklamowanego
towaru lub usługi. Tekst sloganu prasowego jest identyczny z reklamą na billboardzie, co
więcej, często reklamy te bywają identyczne zarówno w formie, jak i treści. Slogan
reklamowy powinien wynikać z ustalonego przez zlecającego projekt – tematu reklamy
i ściśle współgrać z zakomponowanym obrazem. Tekst sloganu reklamowego jest
zachęcającym do zakupu zestawieniem wyrazów lub krótkim zdaniem wyrażającym skrót
myślowy, który ma na celu trafne przemówienie do wszystkich odbiorców w jednakowym
stopniu i jednoczesne uwypuklenie zalet towaru lub usługi. Slogan reklamowy, funkcjonujący
na billboardzie jest wizytówką produktu i firmy. Przede wszystkim chodzi o to, aby slogan
dzięki swej zwięzłości, ładunkowi emocjonalnemu i oryginalności, błyskawicznie został
zapamiętany. Aby w pamięci konsumentów do sloganu „przykleiły się” towarzyszące mu
informacje o marce. Dobry slogan powinien być krótki, szczególnie w przypadku billboardu,
kiedy oglądający jest w ruchu i na zapamiętanie go ma ok. 7 sekund. Jak wykazują badania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

nad zapamiętywaniem słów, z 5 podanych odbiorcy zapamiętują wszystkie, z 10 – przeciętnie
4–5, zaś z 25 tylko 4–8. W sloganach reklamowych dominują równoważniki zdań. Treść
sloganu może mieć charakter uniwersalny („Cukier krzepi”, „Mleko źródłem zdrowia”) lub
bardziej skonkretyzowany, odnoszący się do reklamowanej marki. Ułożenie trafnego sloganu
reklamowego nie jest łatwe.

Slogan reklamowy powinien przede wszystkim być:

−

zwięzły (3–5 słów), oryginalny, sugestywny i konkretny,

−

uwzględniać potrzeby i pragnienia nabywcy,

−

zwrócić uwagę odbiorcy na reklamę, firmę, towar lub usługę,

−

być prawdziwy,

−

potwierdzać styl firmy i pozostawać w zgodzie z wyobrażeniem o niej,

−

cechować się dużą zrozumiałością dla przeciętnego odbiorcy,

−

zachowywać umiar w zachwalaniu towaru, usługi,

−

wykorzystywać aktualne trendy w zachowaniu się nabywców,

−

być spójny wewnętrznie i spójny z koncepcją towaru lub usługi,

−

„wpadać w oko”,

−

być uniwersalny,

−

streszczać i podsumowywać,

−

nakłaniać do działania,

−

uwzględniać przepisy prawne i zwyczaje rynku.
Wśród sloganów reklamowych, funkcjonujących na billboardach i w identycznych

reklamach prasowych najczęściej spotyka się:

−

slogan deklaratywny, który jest zestawieniem wyrazów lub zdaniem twierdzącym. Jest to
najczęściej używany w reklamach slogan ze względu na swoją uniwersalność;

−

slogan humorystyczny – ma na celu wywołanie uśmiechu na twarzy odbiorcy, a jeśli jest
trafny, jest szansa, że zapamięta on twój towar. Zdarza się, że nie sam slogan, ale dopiero
zestawienie elementów reklamowych (szczególnie jego zestawienie z obrazem) tworzy
dopiero sytuację humorystyczną;

−

slogan pytający – jest sformułowany w postaci zdania pytającego i wymaga od odbiorcy
zastanowienia się nad postawionym pytaniem, wymusza określoną odpowiedź.
W związku
z tym, często w odpowiednio postawionym pytaniu tkwi już odpowiedź;

−

slogan rozkazujący – jest krótką komendą wymuszającą określone zachowanie na
odbiorcy;

−

slogan prestiżowy – jest wykorzystywany w reklamie towarów przeznaczonych dla
nabywcy o wysokich dochodach. Przy jego pomocy wywołuje się u odbiorcy skojarzenie
towaru
z określonym, luksusowym stylem życia;

−

slogan identyfikujący towar – ma zazwyczaj zastosowanie w wypadku powszechnie
znanego znaku towarowego. Jego zadaniem jest identyfikacja towaru z tym znakiem lub
ze znaną i cieszącą się dobrą opinią firmą producenta lub dystrybutora.

−

slogan kontrastowy – oparty jest na określeniach sprzecznych ze sobą (mniej więcej,
prawda – kłamstwo, mały – duży itp.). Pozwala to na stworzenie hasła o prostej,
zrozumiałej treści, zaskakującego i łatwego do zapamiętania.

−

slogan aliteracyjny – jest oparty na aliteracji, prostych rymach, ciekawych zestawieniach
brzmieniowych i przez to łatwo wpadających w ucho.

−

slogan komunikujący nowość – znajduje zastosowanie w reklamie nowości, w związku
z tym jego okres użycia jest krótki, przy kolejnej nowości staje się bezużyteczny;

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

slogan dwuznaczny – prezentuje dwuznaczne skojarzenia – powiedzenia, wspierające
korzyść klienta z zakupu produktu;

−

slogan porównawczy – zmusza do porównania produktu firmy z produktem
konkurencyjnym często w sposób bezpośredni;

−

slogan podkreślający oryginalność – wskazuje na pochodzenie produktu, przywołując
podświadome skojarzenia pochodzenia z jakością, ekologią itp.;

−

slogan promujący jakość – opiera swą argumentację wyłącznie na jakości. Używany
w stosunku do klientów, którzy kierują się przy zakupie jakością jako głównym
czynnikiem wyboru oferty;

−

slogan podkreślający korzystną cenę – używany jest w stosunku do klientów,
którzy kierują się przy zakupie ceną, jako głównym czynnikiem wyboru oferty.
Stosowany najczęściej w promocji produktów, dla szerokiego kręgu nabywcy.

Niekwestionowana

wartość

wiedzy

kompozycyjnej

oraz

psychologicznego

i artystycznego wyczucia koloru i tekstu dla sztuki reklamowej powinna znajdować coraz
szersze zastosowanie w ofercie handlowej. Pozorna łatwość i szybkość projektowania
w obecnej erze komputerów nie powinna dawać złudnego wrażenia, że sama techniczna
poprawność wykonania zastąpi jakość, którą można osiągnąć, stosując jeszcze cały zasób
wiedzy, jaką powinien mieć projektujący reklamową grafikę użytkową.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie są najważniejsze cechy językowe tekstu reklamowego?

Na czym polega atrakcyjność tekstu reklamowego?

Na czym polega sugestywność tekstu reklamowego?

Na czym polega zrozumiałość tekstu reklamowego?

Na czym polega zapamiętywalność tekstu reklamowego?

Na czym polega zwięzłość tekstu reklamowego?

Na czym polega oryginalność tekstu reklamowego?

Jakie są funkcje kodowania?

Na czym polega dekodowanie?

10.

Jakie są cechy sloganu reklamowego?

11.

Jakie są rodzaje sloganów?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odczytaj znak graficzny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z literaturą rozdziału i materiałem nauczania,

zapoznać się ze znakiem graficznym,

odnaleźć elementy nadające mu indywidualny charakter,

sprawdzić czy elementy składowe obiektu są oddzielone od innych,

sprawdzić, jak tło skompensowane jest z innymi elementami,

sprawdzić czy treść główna obiektu nie jest zasłonięta i zakłócana przez ozdobniki inne
detale uzupełniające,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ustalić czy kolorystyka jest odpowiednio dobrana,

odnaleźć w obiekcie elementy składowe, które odbiorca potrafi zidentyfikować,
sklasyfikować i odczytać,

zaproponować zamiany w projekcie,

10)

zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

znak graficzny,

−

techniczne środki kształcenia: komputer z dostępem do Internetu, wideo, rzutnik,
projektor,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 2

Ułóż po jednym przykładzie sloganów: deklaratywnych, humorystycznych, pytających,

rozkazujących, prestiżowych, identyfikujących towar, kontrastowych, aliteracyjnych,
komunikacyjnych,

dwuznacznych,

porównawczych,

podkreślających

oryginalność,

promujących jakość, podkreślających korzystną cenę,

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem zawartym w rozdziale,

zapoznać się z definicjami sloganów,

ułożyć slogany,

przedstawić pracę grupie i ustalić ich rozpoznawalność.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

materiały dotyczące budowy i zasady pracy kamery analogowej,

−

tekst ćwiczenia,

−

literatura z rozdziału.

Ćwiczenie 3

Dokonaj analizy tekstu reklamy pod względem: atrakcyjności, sugestywności,

zrozumiałości, zapamiętywalności, oryginalności.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem zawartym w rozdziale,

zapoznać się z tekstem ćwiczenia,

dokonać analizy,

przedstawić propozycje zmian,

zaprezentować ćwiczenie grupie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tekst ćwiczenia,

−

literatura z rozdziału.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

wymienić cechy językowe tekstu reklamowego?

dokonać analizy tekstu reklamy pod kątem cech językowych?

wyjaśnić proces kodowania i dekodowania

odczytać znak graficzny?

określić cechy sloganu?

wymienić rodzaje sloganów?

ułożyć treść sloganów?

wykorzystać zdobytą wiedzę w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.

Kompozycja,

kolorystyka,

liternictwo

komunikatów

wizualnych

4.3.1. Materiał nauczania

W procesie konstruowania komunikatów wizualnych bardzo ważna jest kompozycja.

Istnieją trzy reguły sformułowane przez Bolena w 1984 roku, mówiące jak powinna być
skomponowana reklama obrazowa, aby była zauważalna przez potencjalnego nabywcę tzw.
reguły psychologii percepcji.
1.

Reguła równowagi zakłada, że wiele reklam składa się z dwóch części: górnej i dolnej.
Punkt centralny znajdować się powinien w 1/3 odległości od górnego krańca. Jest to,
bowiem punkt, na którym oczy zatrzymują się najdłużej (jak wynika z badań). Najlepiej,
więc, jeżeli w tym miejscu znajduje się coś charakterystycznego dla kampanii: krótki
slogan, zdjęcie reklamowanego produktu itd.

Reguła „rzutu oka” odnosi się głównie do reklamy prasowej momentu, kiedy to czytelnik
przerzuca strony gazety i reklama ma za zadanie przyciągnąć jego uwagę. Przestrzeganie
tej reguły pomoże nam stworzyć kompozycyjnie billboard. Jest to tzw. efekt odróżnienia
się, czyli np. umieszczenie białych liter na czarnym tle, tekst odwrócony do góry nogami
lub czytany od prawej do lewej strony.

Reguła ruchu – wiadomo, że źrenice człowieka „wędrują” w ślad za poruszającym się
obiektem, ale wzrok obserwatora podąży szybciej za wzrokiem przedstawionej na
reklamie osoby, we właściwym kierunku zamierzonym przez projektującego. W reklamie
obrazowej statycznej reguła ta polega po prostu na narysowaniu skierowanego palca
dłoni, czy grubej strzałki w kierunku zamieszczonej przed nią informacji. Do spełnienia
tej reguły potrzebna jest specjalna organizacja obrazu reklamowego.

Zgodnie z tymi regułami do najważniejszych elementów kompozycji należą:

−

równowaga – związana jest z oceną całej kompozycji z punktu widzenia środka ciężkości
np. zrównoważony układ wystaw sklepowych, tzn. w jednym miejscu nie może być
zgromadzone dużo towarów, podczas kiedy inne jest puste. Tradycyjnie umieszcza się
ciężar kompozycji w jej dolnej części, ponieważ wtedy przedmioty zyskują pozycję
solidną i stałą. Ten sam przedmiot wydaje się również większy i cięższy, jeżeli jest
umieszczony po prawej, a nie lewej stronie;

−

forma – uzależniona od kształtu i struktury elementów kompozycji. Kształt danego
przedmiotu określa jego granice, niezależnie od jego położenia i otoczenia;

−

przestrzeń – położenie przestrzenne jest czynnikiem decydującym o wizualnej spójności
kompozycji. Jest ono związane z umiejscawianiem przedmiotów na określonym tle.
Wrażenie przestrzenności zwiększa się, jeżeli przedmioty nakładają się na siebie.
Korzystne wrażenie daje również prezentacja wypukłych produktów na tle wklęsłym,
pochylanie użytych w kompozycji przedmiotów oraz różnicowanie ich wielkości;

−

wiatło – widzenie przedmiotów uzależnione jest od padającego na nie światła.

Przedmioty powinny otrzymać takie oświetlenie, które pozwoli na ich właściwe
dostrzeżenie;

−

kolor – kolorystyka kompozycji wpływa przede wszystkim na zdolność przyciągania
uwagi i oddziaływanie emocjonalne;

−

ruch – jest elementem w największym stopniu przyciągającym uwagę. Wrażenie ruchu
wywołują przedmioty zaprezentowane w dynamiczny sposób (np. manekin ustawiony
w sposób sugerujący poruszanie się).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Istnieją różne rodzaje układów kompozycyjnych:

−

układ szeregowy, w którym elementy układane są jeden za drugim lub jeden obok
drugiego we wszystkich możliwych kierunkach. Przedmioty można szeregować
w głąb, wszerz, wzwyż oraz skośnie. Mogą one idealnie przylegać do siebie bokami lub
być przesunięte tworząc układ schodkowy;

−

układ rytmiczny, w którym pomiędzy elementami występują równo rozłożone
i równej wielkości przerwy lub inne elementy. W kompozycjach rytmicznych najlepiej
jest stosować nieparzystą liczbę elementów, ponieważ podkreślony jest środek, co
stanowi bardziej zamkniętą całość;

−

układ geometryczny, w którym elementy ułożone są w kształcie figur geometrycznych
(np. okręgu, trójkąta, kwadratu).

Wszystkie te układy można wzajemnie łączyć uzyskując w ten sposób kompozycje:

−

symetryczną, w której elementy rozłożone po dwóch stronach osi symetrii i są swoim
lustrzanym odbiciem;

−

asymetryczną, w której nie ma ani jednej osi symetrii.
Należy uważać, aby nadmierna pomysłowość projektu nie zatarła czytelności odbioru

reklamowanego produktu. Przechodnie mogą zwracać tylko uwagę na „świetne” obrazy nie
zahaczając nawet spojrzeniem o istotny z punktu uwagi widzenia marketingu fragment.

Oryginalne, czy wręcz wyrafinowane formy reklamy mają z perspektywy percepcyjnej

sens jedynie wtedy, gdy w ich efekcie odbiorca spostrzega i zapamiętuje nazwę towaru, logo
firmy czy inne treści będące celem przekazu.

Każdy człowiek jest bardziej podatny na obraz niż na słowo. Klient wybiera produkt lub

firmę dzięki optycznie uchwytnym cechom indywidualizującym. Projektując plakat
reklamowy według własnego oryginalnego pomysłu, poza uwzględnianiem wszystkich zasad
poprawnego komponowania musimy także pamiętać, że zastosowane przez nas kolory mogą
w określony sposób oddziaływać na odbiorcę. Dobrze użyty kolor i forma są domeną
projektanta o predyspozycjach malarskich.

Dlatego właśnie musimy pamiętać o symbolice kolorów. Kolor czerwony absorbuje,

przyciąga uwagę, pomarańczowy jest preferowany przez ludzi młodych, zielony jest
synonimem nieszkodliwości dla środowiska naturalnego, biały kojarzy się z higieną, a złoty
i srebrny jest atrybutem towarów luksusowych. Kampanie billbordowe o dobrze przemyślanej
kolorystyce korzystnie wyróżniają się spośród innych.

Poza aspektami skojarzeniowymi i artystycznymi kolorów należy pamiętać o ich

właściwościach. Mają one olbrzymie znaczenie dla zachowania czytelności i wyrazistości
wykonywanych napisów. Hasła i slogany używane na plakatach odgrywają w reklamie
ogromną rolę. Ich czytelność zależy w dużej mierze od koloru liter i doboru odpowiedniego
tła. Stwierdzono, że napisy kolorowe są o 35% częściej zauważane niż napisy czarno-białe.
Tworząc napisy kolorowe powinno się przede wszystkim pamiętać, że jasne powierzchnie
„rozprzestrzeniają się” i nakładając swoje promienie na ciemne powierzchnie, pozornie je
zwężają. Zjawisko to ma bardzo konkretne skutki. Oto okazuje się, że w hasłach pisanych
czarnymi literami na jasnym tle niektóre litery pozornie tracą na wysokości, np. E i F
zachowują swoją wysokość, O czy G nieco tracą, a A i V tracą jeszcze więcej. Dlatego dla
wyrównania „strat” powinno się je projektować nieco większe.

Badając widoczność napisów z dużej odległości stwierdzono, że najlepiej widoczne są

ółte litery na czarnym tle oraz czarne na żółtym (te pierwsze stosuje się rzadziej z uwagi na

ponure wrażenie wywierane przez czarne tło). Dobrze widoczne są też niebieskie, zielone
i czarne napisy na tle białym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 1. Wykorzystanie koloru w liternictwie [http://archiwum.wiz.pl]

czarne litery umieszczone na

białym

tle

są

najczęściej

stosowane w drukach, tablicach
informacyjnych,

porządkowych

itp.

białe litery na niebieskim tle

bywają używane na plakatach
i szyldach, w których chcemy
przedstawić

symboliczne

znaczenie czystości, zimna itp.

białe litery na czerwonym tle

spotykane są w napisach na
płótnie, natomiast na szyldach
i plakatach stosuje się żółty kontur
wokół liter w celu złagodzenia
zetknięcia

barwy

białej

z czerwoną

czerwone litery na żółtym

tle

stosowane

bywają

szyldach

plakatach,

dla

ożywienia napisów dodajemy
biały kontur przy literach

niebieskie litery na żółtym

tle

są

chętnie

stosowane

w napisach reklamowych, chociaż
najbardziej czytelne są litery
czarne na żółtym tle, dodanie
białego konturu przy literach
podnosi estetykę napisu

białe litery na czarnym tle,

tzw. "napisy w negatywie" są
stosowane

przeważnie

tablicach

drewnianych,

których

napisy

stałe

są

wykonane farbą olejną, a tekst
zmienny jest często dopisywany
kredą

Czytelność napisów zależy też m.in. od rodzaju materiału, na jakim sporządzono napis,

a także grubości linii, jakimi wykonano litery. Najlepsze wyniki uzyskuje się, wówczas, gdy
stosunek grubości linii do wysokości liter wynosił 1 do 10–12. Wynik zmieni się, gdy litery
zostaną podświetlone – wówczas najlepszy efekt uzyskamy przy proporcjach 1 do 6.

Należy pamiętać, że wraz z zapadającym zmierzchem możemy zaobserwować zmiany

barw: czerwień zaczyna tracić barwę i zbliża się ku czerni, najjaśniejsza w świetle dziennym
ż

ółć również gaśnie i szarzeje, natomiast zieleń i niebieski wprawdzie tracą barwność, ale

wydają się jaśniejsze niż przy świetle dziennym. Dlatego właśnie o zmierzchu czerwona
suknia wyda nam się czarna, ale niebieski samochód będzie wyglądał na jasnoszary.

Dysponując wiedzą na temat kolorów, można ją wykorzystać w przeróżny sposób –

zarówno planując kampanię reklamową swojej firmy, jak i innych czynności życiowych.

W reklamie mamy do czynienia przede wszystkim z kolorem funkcjonalnym, tzn. barwą

jako sposobem zwracania uwagi, wywoływania pożądanych skojarzeń, utrwalania w pamięci
odbiorcy elementów przekazu i informowania o niektórych cechach produktu oraz marki.
Oczywiście, kolor bywa w tekstach reklamowych także środkiem wyrazu artystycznego. Jest
wykorzystywany zgodnie z zasadami malarstwa i sztuki dekoratorskiej, stosuje się kontrast,
zestawienie komplementarne, harmonię, monochromatyzm itp.

Niektóre właściwości barwy mają znaczenie zarówno w życiu praktycznym, jak

i procedurze artystów malarzy. Do takich właściwości należy bardzo ważny czynnik stopnia
widzialności i czytelności barwy. Wiadomo, że ma on znaczenie w reklamie, znakach
drogowych i innych jak najbardziej racjonalnych dziedzinach życia.

Reklama wizualna ma taką siłę wywoływania skojarzeń, tworzenia nastroju i budzenia

emocji, bez których, jak podają podręczniki reklamy i marketingu, nie może być mowy
o skutecznym przekazie.

Mówiąc o kolorze w reklamie wizualnej, należy zauważyć różnicę pomiędzy czarno-

-białym a kolorowym. Można ją rozpatrywać w dwóch planach.

Po pierwsze – w jednym medium mogą istnieć dwa typy przekazu – barwny

i monochromatyczny. Jest to znany, często opisywany w literaturze fachowej i jeszcze
częściej stosowany chwyt kierowania uwagi na całość przekazu reklamowego przez
wyodrębnienie go z tła innych komunikatów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Po drugie, kontrast chromatyczne-achromatyczne może występować w obrębie jednego

tekstu reklamowego: zdjęcia, plakatu, filmu. Mamy tutaj do czynienia zasadniczo z dwoma
typami reklam.

Pierwszy to taki, w którym na czarno-białym tle (przeważnie jest to fotografia twarzy lub

postaci człowieka), zwykle na pierwszym planie, w jednym z rogów widnieje w swoich
naturalnych barwach reklamowany produkt. Z tą formą przekazu możemy spotkać się
głównie w prasie oraz na plakatach i billboardach. Towar pokazywany w obecności człowieka
lub na tle ludzkiej twarzy ulega personifikacji, a nabierając cech osobowych, budzi
w odbiorcy znacznie silniejsze emocje niż przedmiot martwy i ułatwia identyfikację z piękną
lub znaną postacią. Jednocześnie jest to też bardzo tania forma reklamy.

Drugim rodzajem jest reklama, w której kontrast czarno-białe-kolorowe wskazuje inną

opozycję, np.: rzeczywistości i marzeń albo znacznie częściej, przeszłości i teraźniejszości.
Nie mamy tu zazwyczaj do czynienia z przeszłością aż tak odległą, żeby nie istniała w niej
kolorowa taśma filmowa. Zabieg ten jest jednak postrzegany jako naturalny właśnie ze
względu na rozwój techniczny fotografii, kinematografii i telewizji.

Kolor pełni w obu rodzajach reklamy bardzo interesującą funkcję. Nie tylko pobudza, ale

także wyraża emocje. O ile monochromatyczna część jest przeważnie smutna, o tyle barwna
jest wesoła i dynamiczna (w reklamach telewizyjnych niebagatelną rolę w tym odgrywa też
muzyka i ścieżka dźwiękowa). Poza tym schemat taki sugeruje, że jak od przeszłości lepsza
jest teraźniejszość, tak od teraźniejszości będzie lepsza przyszłość.

Występującą w telewizyjnych spotach zmianę barwy skłonni jesteśmy uważać za

przemianę samego reklamowanego przedmiotu lub za dowód jego pewnych magicznych cech
i mocy, której użycza on innym produktom albo użytkownikom.

Półchromatyczna szarość utożsamiana bywa z przeciętnością. W opozycji do niej kolor

oznacza popularność, sławę, sukces, czyli wszystko, na czym zależy współczesnemu
człowiekowi.

Dzięki barwie zapach i jego natężenie stają się widzialne. W reklamie można zobaczyć

też smak. Potwierdzają to przykłady papierosów, gum do żucia, past do zębów, a nawet wody
mineralnej. Papierosy w niebieskich i białych paczkach są light lub extra light, zielone
i seledynowe są mentolowe, a czerwone opakowania oznaczają papierosy mocne.

Błękit i zieleń, uważane za kolory chłodne, rześkie, stosuje się w reklamach gum do żucia

i past do zębów, w których produkty łagodnie miętowe są zielone, a mocno-niebieskie.

Ogromna jest rola emocjonalna i estetyczna czerwieni, która jest barwą najsilniej

działającą na wzrok, najlepiej widoczną i ze względu na tę właśnie cechę wykorzystywaną
w reklamie. Nawet mały element w tym kolorze nie umknie uwadze przechodnia, ponieważ
czerwień należy do barw postępujących. Sprawia wrażenie, że napiera na patrzącego,
wychodzi z tła i zawsze znajduje się na pierwszym planie.

Czerwony jest kolorem bardzo interesującym również z tego względu, że ma nie tylko

kontrast fizyczny, komplementarny z zielenią, ale także – symboliczny, wywodzący się ze
ś

redniowiecznej teorii barw, z błękitem.

Czerwień niesie też pewne zagrożenie jako kolor krwi, ognia, dlatego też stosuje się ją

oszczędnie i umiarkowanie.

Błękit jest kolorem zimnym, oddalającym się od obserwatora, wywołuje wrażenie dali

i głębi. Stąd tradycyjnie wiąże się go z przestrzenią nieba i głębiną oceanu.

Niebieski jako kolor łączony z wodą, substancją kryjącą niezgłębione tajemnice,

yciodajną siłą zasobną w minerały, doskonale nadaje się do promowania kosmetyków

i perfum, które niejednokrotnie już w nazwach podkreślają swoje związki z tym żywiołem.
Stał się on w przekazach perswazyjnych kolorem nowoczesności i najdoskonalszych
osiągnięć techniki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Inną ciekawą specyfiką naszych czasów jest postrzeganie ciemnych odcieni błękitu,

granatów jako barw symbolizujących prestiż, elegancję, wysoką pozycję społeczną, klasę
i smak. Przez kolorowe czasopisma przemykają zdjęcia lśniących granatowych limuzyn i ich
bajecznie bogatych właścicieli w doskonale skrojonych granatowych garniturach
i kostiumach. Dzięki temu każdy przedmiot opakowany w ciemnoniebieski papierek ze złotą,
wytłoczoną nazwą natychmiast staje się atrybutem luksusu.

Kolor zielony to znak przemiany, odrodzenia, regeneracji sił natury stał się wymarzonym

sztandarem, pod którym toczą się kampanie ekologiczne najrozmaitszych produktów: od
ziołowych parafarmaceutyków, poprzez kosmetyki z wyciągami z roślin, środki piorące ze
zmniejszoną zawartością fosforanów, telefonię komórkową, aż do paliwa bezołowiowego
i samochodów z katalizatorem.

Przekazy perswazyjne są niezwykle złożone i ustrukturowane. Kolor stanowi tylko jedną

z ich warstw. Kolor, dzięki swojej uniwersalnej symbolice, może przede wszystkim
wzmacniać siłę perswazji innych elementów przekazu.

Projektując graficzne kompozycje zdajemy sobie sprawę, że są one płaskie, bezwzględnie

dwuwymiarowe, jednak patrząc na nie możemy odbierać wrażenie przestrzeni. Dzieje się tak
za sprawą barw i ich bardzo dziwnych, interesujących zachowań. Wszystkie barwy, bowiem
gorące sprawiają wrażenie występowania do przodu, a chłodne – cofania się. Zjawisko to,
stwarzające wrażenie przestrzennej głębi w kompozycji, która w rzeczywistości jest idealnie
płaska, nazywamy perspektywą malarską i możemy je skutecznie wykorzystywać przy
projektowaniu wszelkiego rodzaju reklamowych kompozycji graficznych, aby zwiększyć
wyrazistość i czytelność np. napisów.

Do najważniejszych z punktu widzenia estetyki w reklamie – składników wizualnych

stylu każdej firmy zalicza się kształty i barwy. Kolor przenika niejako tożsamość firmy i jej
marki. Logo jest zazwyczaj kolorowe, produkty mają swą kolorystykę, również tkaniny,
z których wykonane są stroje służbowe, skoordynowane są pod względem kolorystycznym.
Określone kolory mają ściany wnętrz i zewnętrznych elementów budynków, reklamy
i opakowania.

Współcześni twórcy praktycznie mogą korzystać z całej gamy rozmaitych kolorów.

Przedsiębiorstwo wykorzystując w swoim wizualnym wizerunku pojedynczą barwę lub

całą paletę barw, może uczynić z koloru najważniejszy element swej tożsamości. Jeżeli jakiś
kolor stosowany jest konsekwentnie w różnorodnych elementach wizualnych firmy, to staje
się automatycznie częścią jej symboliki. Barwy sygnalizują kategorie, dlatego też z ogromną
starannością dobiera się je do opakowań, strojów służbowych i rozmaitych innych elementów
składowych otoczenia. Dzięki odpowiedniemu stosowaniu koloru można także wygenerować
w pełni dojrzałą tożsamość dla całej firmy.

Kolor można też wykorzystać do podziału linii produktów na kategorie. Często podkreśla

markę, wyróżniając ją spośród podobnych produktów na rynku. Popularną barwą, stosowaną
w przypadku znaków firmowych, jest czerwień. Kolor może także zwrócić uwagę klienta na
produkt, w którym tradycyjnie nie stosuje się barwy. Przedsiębiorstwa mogą też wprowadzać
całkiem nowe terminy określające stosowane barwy – w celu dodatkowego oznaczenia
swoich produktów.

Poza funkcją utożsamiania i kojarzenia kolor może też spełniać funkcję wytwarzania

ekspresji. Oko ludzkie rozpoznaje dziesięć tysięcy odcieni. Aby wyostrzyć doświadczenia
spostrzeżeniowe, można odpowiednio wykorzystać trzy podstawowe wymiary – nasycenie,
jasność i odcień. Nasycenie określa stopień czystości barwy, jasność wyznacza poziom jej
intensywności i energii (wartość pokrewna głośności lub amplitudzie w muzyce), odcień
zależy od długości fali – zwróćmy na przykład uwagę na różnicę między błękitem
królewskim a barwą niebieską, która stanowi naturalną ozdobę kaczki cyranki).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wydaje się, że każdy wymiar koloru warunkuje odmienne reakcje. Na przykład im

bardziej nasycony jest kolor jakiegoś przedmiotu, tym intensywniejsza jest reakcja
patrzącego. Jasne barwy wydają się bardziej subtelne i przyjazne dla otoczenia. Barwy
znajdujące się na jednym z krańcowych biegunów widma (czerwienie, barwy
pomarańczowe i żółcie) postrzegane są zazwyczaj jako bardziej energetyczne
i ekstrawertyczne, podczas gdy barwyz przeciwległego bieguna (zielenie, błękity i fiolety)
objawiają się jako spokojniejsze i bardziej introwertyczne. Na przykład czerwienie postrzega
się zwykle jako barwy odważne, towarzyskie, ekscytujące. śółcie widzimy często jako
radosne, jowialne, podniecające, czułe i impulsywne. Zielenie i błękity postrzegane są
zazwyczaj jako uspakajające, relaksujące i kojące. Jednocześnie czerwienie, pomarańcze
i żółcie nazywamy kolorami ciepłymi, natomiast kolory niebieskie, zielenie i fiolety –
zimnymi. Różnorodne barwy wytwarzają zróżnicowane wrażenia co do odległości: kolor
niebieski i zielony sprawiają wrażenie większego oddalenia aniżeli czerwony,
pomarańczowy czy brązowy.

Czerń i biel stanowią skrajne przykłady nasycenia. Dlatego też kolor biały,

postrzegany jest zwykle jako słoneczny, szczęśliwy, aktywny, a czasami także jako czysty
i niewinny.

Natomiast

kolor

czarny

wywołuje

skojarzenia

z ciemnością

i tajemniczością, a niekiedy także z czymś nieczystym czy wręcz złym. Kolory metaliczne,
takie jak złoty i srebrny, mają wizerunki połyskliwe; kojarzą się automatycznie z jakością
metali: złota i srebra, wskutek czego przywołują na pamięć materiały nieorganiczne, choć
czasami wywołują odczucia jasności, przepychu i elegancji ze względu na swe
powinowactwa z kosztownymi i cennymi kruszcami.

Kombinacja kolorów może nierzadko wyczarować bardzo specyficzny image.

Kombinacja koloru może także prowokować specyficzne znaczenia poprzez skojarzenia.

Tym, co czytający dostrzega w pierwszej kolejności, to krój pisma tekstu głównego.

Cechami charakterystycznymi dobrego tekstu są: wyrazistość i czytelność. Wyrazistość
odnosi się głównie do klarowności, czyli do tego, czy czytelnik będzie potrafił bez trudu
odróżnić jedna literę od innych. Czytelność to stopień, w jakim litery wzajemnie na siebie
oddziałują, tworząc wyrazy, zdania i akapity. Podczas oceny możliwych do zastosowania
krojów pisma powinniśmy stosować się do następujących zasad:

−

wybieraj kroje o podobnej szerokości znaków,

−

zastosuj właściwy stosunek wysokości do szerokości,

−

wyważ linię środkową,

−

unikaj zbyt dużego światła liter,

−

strzeż się luster,

−

zwrócić uwagę na odchylenia grubości linii,

−

unikaj zdobnictwa.
Kolory mogą stanowić swoisty rodzaj komunikacji niewerbalnej, gdyż charakteryzują się

pewnym znaczeniem i symboliką.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie są reguły psychologii percepcji?

Jakie są najważniejsze elementy kompozycji reklamy?

Jakie jest znaczenie koloru w projekcie?

Czym charakteryzuje się układ rytmiczny reklamy?

Na czym polega kompozycja symetryczna?

Jakie są skojarzenia związane z kolorem czerwonym?

W jakich napisach są stosowane białe litery na czerwonym tle?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Co oznacza termin barwa funkcyjna?

Jakie jest skojarzenie związane z półchromatycznością?

10.

Jakie efekty przestrzenne można uzyskać dzięki zastosowaniu kolorów?

11.

Jakie są zasady filmowania elementów dynamicznych?

12.

Jakie zasady należy stosować podczas wyboru krojów pisma?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaprojektuj kompozycję otwartą, zamkniętą, symetryczną, asymetryczną,

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

zaprojektować odpowiednie kompozycje,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

materiały źródłowe,

−

techniczne środki kształcenia: stanowisko komputerowe, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 2

Dokonaj analizy kolorystycznej reklamy perfum i zaprojektuj własną kolorystykę.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

zapoznać się z reklamą,

ocenić kolorystykę reklamy,

zaproponować inną kolorystykę reklamy,

uzasadnić dobór barw,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

reklama perfum,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Dokonaj analizy zastosowania krojów pisma w reklamie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z literaturą rozdziału i materiałem nauczania,

zapoznać się z reklamą,

przeanalizować podobieństwo i różnice w szerokościach znaków,

przeanalizować zastosowanie właściwego stosunku wysokości do szerokości znaków,

przeanalizować wykorzystanie linii środkowej,

przeanalizować światło liter,

sprawdzić czy w tekście nie ma luster,

zwróć uwagę na odchylenia grubości linii,

zapisać uwagi,

10)

zaproponować zmiany,

11)

zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansze poglądowe, foliogramy,

−

przeźrocza,

−

kamera cyfrowa,

−

materiał dotyczący budowy kamery cyfrowej,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

Wytnij z gazety lub czasopisma artykuł posiadający nagłówek i składający się, z co

najmniej 50–80 słów. Do pracy wybierz pionowy format A5 oraz font z szeryfami i przepisz
tekst justując go. Tytuł umieść centralnie. Zmieniaj kroje pisma nagłówka stosując różne
fonty i układy. Wybierz najlepszy i uzasadnij swój wybór.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

wybrać i przepisać wybrany tekst,

umieścić centralnie nagłówek,

zmienić kroje pisma nagłówka i jego układy,

wybierać najlepszy,

uzasadnić wybór,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 5

Złóż 30-literowy tekst za pomocą 12p kroju bezszeryfowego i poeksperymentuj

zwiększając intensywność napisu lub tła oraz różnymi kolorami przejść tonalnych
i kierunkami ich wtapiania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

utworzyć kwadratowe pole o boku 10 cm,

wypełnić 20% żółcienią,

złożyć tekst,

wydrukować tekst w kolorze czarnym na tle zabarwionym na 20% żółcienią,

umieścić 2p ramkę wzdłuż krawędzi pola i wydrukować, zmieniając kolor tła na 60%
ż

ółcieni,

poeksperymentować zwiększając intensywność koloru tła do maksymalnej wartości,

wypełnić tło pojedynczym kolorem, stopniując jego intensywność w kierunku od góry do
dołu pola,

10)

poeksperymentować z kolorami tła i napisów,

11)

poeksperymentować z kolorami przejść tonalnych i kierunkami ich wtapiania,

12)

dokonać wyboru najlepszej propozycji,

13)

uzasadnić wybór,

14)

zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 6

Stwórz własną kompozycję reklamy dobierając proporcje obrazu i tekstu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

znaleźć odpowiednie zdjęcie i umieścić je na stronie z tekstem,

rozłożyć fotografie na stronie tak, aby zajmowała 80% obszaru,

odwrócić proporcje tekstu i fotografii,

wypróbować różne kąty nachylenia tekstu i obrazu,

stworzyć własną kompozycję samodzielnie dobierając proporcje tekstu i obrazu,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

przykładowe zdjęcia,

−

tekst reklamy,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 7

Stwórz własną makietę reklamową, wykorzystując poziomy format papieru A4.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

podzielić obszar na trzy równe części w pionie i poziomie pamiętając o marginesie,

wypełnić co najmniej pięć modułów makiety, stosując bezszeryfowy font o wysokości
12p,

dodać nagłówek,

znaleźć odpowiednie zdjęcie i umieścić je na stronie z tekstem,

porównać różne kompozycje tekstu i fotografii,

stworzyć własną kompozycję dobierając proporcje tekstu i obrazu,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

przykładowe zdjęcia,

−

tekst reklamy,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

zastosować reguły psychologii percepcji?

wymienić najważniejsze elementy kompozycji reklamy?

określić zastosowanie koloru w reklamie?

zaprojektować kompozycję otwartą, symetryczna i asymetryczną?

dokonać analizy kolorystycznej reklamy?

tworzyć makiety reklamowe?

odpowiednio umieścić na stronie zdjęcia i tekst?

dobrać odpowiednią formę nagłówka do tekstu reklamy?

zaprojektować reklamę?

10)

wykorzystać wiedzę w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Techniki projektowania reklamy na płaszczyźnie i w przestrzeni

4.4.1. Materiał nauczania

Projektowanie reklamy na płaszczyźnie lub w przestrzeni to proces tworzenia konkretnej

formy. Jednym z przykładów projektów płaszczyznowych jest afisz lub plakat. Pierwsze
afisze powstały w XVII wieku jako dzieło sztuki drukarskiej. Obecnie afisz informacyjny
i plakat funkcjonują obok siebie równolegle. Spotykamy się z nimi, na co dzień, gdyż pełno
ich na ulicach miast. Informują nas o wszelkiego rodzaju spektaklach, odczytach, imprezach
kulturalnych i sportowych. Afisz charakteryzuje się prostotą układu graficznego o zwięzłym
i komunikatywnym tekście. Najważniejszą cechą afiszu jest jego maksymalna czytelność
uzyskiwana dzięki doborowi właściwego kroju liter oraz odpowiedniej kolorystyki
i oddziaływaniu kontrastów. Jeżeli poza liternictwem pojawiają się inne elementy graficzne,
jak linia, plama lub ornament, to powinny one podkreślać oddziaływanie napisów i nie
utrudniać odczytywania treści.

Aby spełnił swe informacyjne zadania, afisz powinien zawierać cztery najważniejsze

wiadomości dla przechodnia:

−

co to za impreza, którą poleca?

−

kto ją organizuje lub firmuje?

−

gdzie się ona odbędzie?

−

kiedy się odbędzie?
Te informacje powinny przeważać w treści afisza i dlatego należy je wyodrębnić

i podkreślić wielkością liter, ich krojem, kolorem i kontrastem. Dobrze skomponowany afisz
przyciąga przechodnia i zachęca do przeczytania umieszczonych na nim informacji.

Plakat jako rodzaj artystycznej grafiki użytkowej rozwinął się pod koniec XIX wieku,

stając się w okresie międzywojennym samodzielną dziedziną sztuki. Ze względu na
zawierane treści wyróżniamy plakat: teatralny i muzyczny, filmowy, cyrkowy, turystyczny
i sportowy, wystawowy i handlowy, polityczny i społeczny.

Plakat jest bardzo sugestywną i atrakcyjną formą przekazu. Zwięzły tekst

w połączeniu z potrzebą dobitnego, silnego wyrazu plastycznego dla przedstawienia
określonych treści czyni z plakatu ciekawą dziedzinę sztuki. Zastąpił on afisz informacyjny.

Projekt plakatu, jest już złożonym procesem twórczym. Wymaga dużej pomysłowości

przy indywidualnej pracy koncepcyjnej.

Podczas pracy nad projektem należy wykorzystać wszystkie dotychczasowe wiadomości.

Powinny w nim znaleźć swoje odbicie zasady dobrego liternictwa, wiedza o oddziaływaniu
kolorów i wszystkie prawa kompozycji omówione poprzednio. Jest rzeczą niezmiernie ważną,
aby plakatu nie „przegadać”, a treść wyrazić jak najprostszą formą. Plakat powinien być tak
skomponowany, aby działał „uderzeniowo”, a jego treść można było szybko i trafnie
odczytać.

Treść tekstu (liternictwo), który umieścimy na plakacie, powinien być krótki najkrótszy

i bardzo sugestywny, ale możemy skomponować plakat także w oparciu niemal wyłącznie
o literę, traktując ją jako tło tworzące ornamenty.

Możemy również skomponować plakat, w którym główne działanie będzie miała forma

graficzna realistyczna lub abstrakcyjna (zdjęcie, rysunek, plama barwna itp.), a tekst będzie
jedynie drugoplanową informacją – uzupełnieniem grafiki.

Wreszcie możemy skomponować plakat nie zawierający w ogóle tekstu, jest to zadanie

najtrudniejsze. Kompozycja musi być jednak tak sugestywna, aby się dawała „przeczytać”
bez pomocy liter. Przekaz powinien być prosty, zwięzły, nawet nie dopowiedziany
i pozostawiać margines dla wyobraźni odbiorcy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Bez względu na temat plakatu jak i koncepcję wykonania, projekt podlega zawsze tym

samym ogólnym prawom kompozycji, które powinniśmy wykorzystać tak, aby maksymalnie
zwiększyć działanie formy plastycznej.

Istotną częścią współczesnego krajobrazu nie tylko miast, są billboardy, których pomimo

swojego tymczasowego charakteru trudno nie zauważyć. Słowo billboard składa się z dwóch
słów o różnym znaczeniu bill – afisz, program + board – deska, tablica. Jest więc to dużych
rozmiarów plakat reklamowy składający się z wielowymiarowych arkuszy, zamieszczony na
tablicy. Miejsce reklamowe na tej tablicy wykupuje się na tygodnie lub miesiące. Specyfiką
reklamy zewnętrznej, w tym także billboardów oraz koniecznym wymogiem ich pomysłu
i kompozycji jest to, aby dały się objąć – odczytać jednym spojrzeniem, gdyż czytający
najczęściej będzie znajdował się w ruchu.

Receptą na skuteczny przekaz plastyczny w reklamie jest wyrazisty, szybki i zaskakujący

odbiorcę swoim wyrazem obraz, tak jak zaskakujący może być nagły krzyk.
W sposób bardzo nieskomplikowany musimy dotrzeć do odbiorcy, który poświęca takiej
reklamie przeciętnie nie więcej niż 10 sekund. Dzięki billboardom możliwe jest także
dostarczenie przekazu reklamowego do bardziej wyselekcjonowanej części odbiorców.

Ustawienie billboardu jest możliwe po spełnieniu wymogów szeregu przepisów

i otrzymaniu odpowiednich zezwoleń. Usytuowany przy ulicach gwarantuje wysoką
częstotliwość kontaktów z odbiorcą tylko poprzez stałą obecność. Bardzo pomaga
w zapamiętaniu marki. Kompozycja billboardu w pewnym stopniu ogranicza możliwości
edycyjne, tzn. wymaga krótkiego i zwięzłego przekazu. Może być jednak zaprojektowany tak,
aby odbiorca był zachęcony do sięganięcia do prasę i telewizji w celu poszukiwania
informacji o reklamowanych produktach.

Istnieją pewne kategorie produktów i usług, w odniesieniu, do których reklama na

billboardzie jest szczególnie skuteczną formą promocji. Należą do nich: napoje chłodzące,
piwo bezalkoholowe, słodycze, papierosy, restauracje, sieci supermarketów i cała gama
produktów skierowanych do zmotoryzowanych (benzyna, motele, hotele, stacje benzynowe).
Często też z tej formy reklamy korzystają firmy handlowe, usługowe i organizatorzy imprez
publicznych (np. koncertów), których potencjalni klienci będą skupieni na względnie małym
obszarze. Oczywiście ten sposób reklamy nie pozwala na przekazywanie wielu
szczegółowych informacji, np. wszystkich zalet produktów czy adresów dystrybutorów.

Na plakacie czy też planszy jest miejsce na ilustrację, krótki slogan i ewentualnie zdjęcie

reklamowanego produktu.

Głównym elementem przyciągającym uwagę przechodnia są ilustracje na billboardach,

odbiorca reklamy najpierw zwraca uwagę na „obrazek”, potem czyta slogan czy hasło
reklamowe.

Główne techniki ilustrowania reklam billboardowych:

−

zdjęcie produktu;

−

zdjęcie produktu (usługi) w niezwykłym kontekście;

−

zdjęcie produktu (usługi) w działaniu;

−

fotografia produktu w niezwykłym kontekście ma zazwyczaj na celu pokazanie jakości
tego produktu.
Sytuacja może być autentyczna lub zmontowana. Wykorzystywane w billbordach

ilustracje nie przedstawiają towaru, ale zupełnie nie związaną z nim kompozycję, która ma
przyciągnąć uwagę widza.

Jak wykazują badania polskiego konsumenta polskiego, do najbardziej preferowanych

form reklamy należy świetnie zauważalna prosta reklama kolorystyczna, w następnej
kolejności reklama z ilustracją lub grafiką.

Celem grafika projektującego reklamę na billboardzie jest stworzenie doskonałej wizji

produktu. W wizji tej obraz ma znaczenie podstawowe. Rozwój reklamy komputerowej nie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

umniejsza rangi twórczej artysty grafika w reklamie, jego roli dla stworzenia dobrej reklamy.
W procesie profesjonalnego projektowania niezbędna jest, bowiem wiedza plastyczna, którą
artysta grafik się posługuje. Teorię kompozycji malarskiej, koloru i zagadnienia formy
powinny także poznać i opanować osoby zajmujące się reklamą.

Poza całą paletą środków malarskich i teorią grafiki z jakich komponujący reklamę grafik

może korzystać, jest wielkowiekowy wiekowy dorobek światowego malarstwa i ogólniej,
naszej cywilizacji obrazkowej. Często inspiracją wykonywanego projektu stają się motywy
malarskie istniejących już dzieł.

Na twórcze wykorzystanie teorii malarstwa składa się praca nad kształtem, kolorem

i kompozycją. Efektem tej pracy są najatrakcyjniejsze z napotkanych na ulicy reklam.

Funkcjonowanie określonych kolorów lub kształtów na wielkich billboardach, od razu

budzi skojarzenia z określoną marką (np. butelka Coca Coli). Tworzenie dynamicznych
kompozycji malarskich to jeden z elementów sukcesu wielu firm.

W reklamie zewnętrznej wykorzystuje się wszystkie rodzaje malarskich tematów:

akt, portret, portret zbiorowy, martwą naturę, krajobraz oraz wnętrze. Reguły malarskiego
portretu świetnie wykorzystuje np. reklama papierosów, która nawiązuje klimatycznie do
obrazów George'a de la Tour.

Na reklamę zewnętrzną majważniejszy jest dobry, oryginalny pomysł, dobrze

zaprojektowany kompozycyjnie, o spójnym wyrazistym przekazie plastycznym. Taki właśnie
billboard ma szansę na zaprezentowanie nieszablonowości w reklamie.

Aby reklama billboardowa okazała się skuteczna i co się z tym wiąże, dotarła do

potencjalnych klientów, należy spełnić określone warunki:

−

należy projektować plakaty o syntetycznej, wyrazistej i błyskawicznie czytelnej formie
i treści. „Bądź szybki, bo przepadniesz. Masz tylko 7 sekund na dotarcie do
przechodnia”.

−

przemawiaj dobrze, głównie obrazami. Tekst musi być prosty i zwięzły, najwyżej 7 słów,
a słowa muszą być krótkie. Ludzie patrzą na reklamę z daleka lub szybko
obok niej przejeżdżają.

−

stosuj śmiałe, kontrastowe kolory, duże elementy graficzne, nie rozpraszające uwagi tło.
Wykorzystaj w pełni powierzchnię plakatu.

−

używaj dużej, czytelnej czcionki. Literę o wysokości 60 cm można odczytać z odległości
250 m, o wysokości 15 cm – z odległości 60 m, 3 cm – najwyżej z 12 m. Większość
odbiorców nigdy nie znajdzie się na tyle blisko. Wersaliki, czyli duże litery ogranicz do
minimum. Unikaj zestawienia czcionki pogrubionej i zwykłej.

−

należy także pamiętać, że najcenniejsze są tablice umieszczone w centrach
miast i w pobliżu ruchliwych tras. Istotny jest temat plakatów, bo działa efekt skali.
Ważne jest też oświetlenie tablic, zależnie od tego, czy kierujemy przekaz do
zmotoryzowanych czy pieszych, wybieramy tablice prostopadle lub równolegle do
ciągów komunikacyjnych.
Logo to literowy symbol graficzny firmy lub instytucji. Jest wizualnym symbolem firm,

wyróżnionej grupy towarów lub wytwórcy. Sztuka projektowania literowych znaków
połączonych z elementami graficznymi nie należy do najłatwiejszych dziedzin grafiki
użytkowej. W bardzo prostej i czytelnej formie musi być zawarta cała idea przekazu
plastycznego, kojarzącego się jednoznacznie z daną firmą i jej stylem/charakterem.

Elementy wizualne są najbardziej rozpowszechnionymi i podstawowymi składnikami

stylu firmy. Badania psychologiczne wykazały, że ludzie mają doskonałą pamięć do obrazów,
które nawet po długim czasie mogą być przywoływane z zakamarków pamięci. Człowiek
łatwiej odtwarza sobie w pamięci obrazy niż słowa. Dzieje się tak, dlatego, że obrazy składają
się z bodźców o bardziej złożonej strukturze i zawierają wiele charakterystycznych sygnałów,
wskutek czego stosunkowo łatwo można je przywoływać.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Projektowanie przestrzenne obejmuje np. projektowanie witryn sklepowych lub bardzo

popularny współcześnie merchandising oraz projektowanie stoisk targowych lub tzw.
przestrzeni wystawiennicznych.

Aranżacja wystaw sklepowych obejmuje następujące elementy i działania:

−

określenie dostępu do wystawy;

−

wybór sposobu zamykania ekspozycji zamkniętych,

−

wybór oświetlenia wystawy;

−

projektowanie systemu wentylacji;

−

uwzględnienie oddziaływania światła słonecznego;

−

uwzględnienie odbicia światła;

−

projektowanie elementów dekoracyjnych;

−

wykorzystanie tablic informacyjnych i środków audiowizualnych;

−

posługiwanie się informacjami o cenach,

−

odnawianie wystaw sklepowych.

Aranżując wystawę sklepową należy wziąć pod uwagę następujące zasady:

−

adresata wystawy – typ klienta, którego wystawa powinna zainteresować i zachęcić do
wstąpienia do sklepu;

−

jedność tematyczną – kompleksowość zaspokojenia potrzeb (np. w zakresie oferty
turystycznej),

−

jedność tworzywa – prezentując artykuły z jednej grupy tematycznej należy grupować je
według surowca, z którego są wykonane;

−

jedność stylu – należy grupować artykuły odpowiadające określonemu stylowi (np.
oddzielnie buty wyjściowe a oddzielnie sportowe);

−

pokrewieństwo marki lub branży;

−

kolorystykę i proporcję;

−

cenę.
Wnętrze sklepu powinno być zharmonizowane z kolorystyką i stylem fasady.

Podstawowe znaczenie ma wybór sposobu i miejsca eksponowania towarów. Na tej
podstawie wyróżnia się trzy rodzaje aranżacji:

−

typu ruszt – występuje w sklepach wielkopowierzchniowych, jej zadaniem jest
wytyczanie kierunku ruchu klientów;

−

butikową – polegającą na podziale sali sprzedażowej na oddzielone od siebie części;

−

swobodną – która umożliwia klientom swobodne poruszanie się i oglądanie produktów.
Ważnym elementem merchandisingu jest umiejscowienie produktów w sklepie. Polega

on ona lokalizacji produktów na sali sprzedażowej. Jest tono związane z wyróżnieniem
w każdym sklepie tzw. gorących punktów, czyli miejsc, w których ekspozycja produktów
daje największe możliwości sprzedażowe. Należą do nich:

−

półki po prawej stronie;

−

skrzyżowanie szlaków komunikacyjnych w sklepie;

−

początki i końcówki regałów;

−

miejsca w pobliżu często odwiedzanych stoisk, miejsca zatrzymywania się nabywców
(okolice kas);

−

miejsca sprzedaży produktów komplementarnych (np.lady z mięsem i ekspozycja
przypraw);

−

miejsca sprzedaży promocyjnej lub degustacji.
Kolejnym działaniem jest umieszczanie produktów na półkach, polegające na

zapewnieniu jak najlepszej widoczności produktów, poprzez wybór najlepszego miejsca na
regale sklepowym i sposobu ułożenia na nim produktów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozplanowanie przestrzeni całego stoiska targowego związane jest z właściwym

zaprojektowaniem ekspozycji, która powinna zachęcać do zwiedzenia stoiska.
Przy planowaniu wielkości powierzchni ekspozycyjnej należy pamiętać, że powinna ona
składać się z dwóch części:

−

przestrzeni wystawowej – w pełni widocznej dla odwiedzających (produkty, instalacje
wystawowe, urządzenia eksploatacyjne, stolik, przy którym będą przyjmowani goście);

−

przestrzeni pracy – często oddzielonej, stanowiącej zaplecze stoiska.

Lokalizując stoisko targowe mamy możliwość wybierania:

−

stoiska wyspowego (wolno stojącego) – umożliwiającego wykorzystanie wszystkich
czterech ścian ekspozycyjnych. Stoisko takie umożliwia różnorodna aranżację
ekspozycji;

−

stoiska półwyspowego – umożliwiającego wykorzystanie trzech ścian ekspozycyjnych.
Ostatnia tylna ścian stanowi tło całej ekspozycji i jest z reguły przeznaczona na kącik
pracy personelu;

−

stoiska narożnego (krzyżowego) – umożliwiającego oglądanie ekspozycji z dwóch stron;

−

stoiska pasażowego (rzędowego) – posiadającego tylko jedną ścianę ekspozycyjną,
pozostałe zazwyczaj odgradzają stoisko od stoisk sąsiadujących lub ściany pawilonu.
Projektując przestrzeń ekspozycyjną należy pamiętać, aby właściwie wyeksponować logo

lub logotyp firmy. Ważne jest zapewnienie dostępu do wystawianych produktów.
Wyposażenie stoiska obejmuje dodatkowo szereg urządzeń umożliwiających prezentacje
produktów i materiałów reklamowych. Należą do nich wszelkiego rodzaju: gabloty, tablice,
stojaki, displaye, półki na foldery.

Styrografia to rodzaj reklamy przestrzennej. Materiałem używanym w tej formie reklamy

jest "Styrodur", pianka doskonale nadająca się do cięcia na ploterach tnących. Po
szpachlowaniu i pomalowaniu otrzymujemy ciekawą formę przestrzenną. Kolorowe aplikacje
przestrzenne malowane farbami "Dulux" są przyklejane do podłoża i w niektórych
przypadkach dla zabezpieczenia nabijane na plastikowe kołki (szpilki). Mają zastosowanie na
zewnątrz jak i wewnątrz obiektów, tworząc ciekawą formę reklamy. Niekiedy dodatkowo dla
polepszenia ogólnego efektu podświetla się odpowiednio skierowanym źródłem światła.
Drugą formą reklamy przestrzennej, są wycinane litery i wszelkiego rodzaju płaskie figury
z plexiglas'u. Maksymalna grubość plexi 10 mm. Wycięte litery, czy też znaki logo
z kolorowego plexiglas'u umieszczone na ścianach biura czy ogólno dostępnego
pomieszczenia w firmie podnoszą rangę firmy w oczach partnerów. Ta forma reklamy
przestrzennej charakteryzuje się wyjątkową trwałością.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Kiedy powstały pierwsze afisze?

Jakimi cechami charakteryzuje się afisz?

Zasady, jakimi powinieneś się kierować przy projektowaniu plakatu?

Jakie są cechy bilboardu?

Jakie są techniki ilustrowania reklam billboardowych?

Jakie są warunki skuteczności reklam bilboardowych?

Jakie są cechy dobrze zaprojektowanego logo?

Jakie działania obejmuje aranżacja witryn sklepowych?

Jakie wyróżniamy typy aranżacji sklepowych?

10.

Na czym polega merchndising?

11.

Jak projektuje/aranżuje się powierzchnie ekspozycyjne stoiska
targowego/wystawicznego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dla wybranej przez siebie firmy, zaprojektuj symbol graficzny (logo) składający się

z pierwszych liter lub pełnej jej nazwy w połączeniu z prostym elementem graficznym. Znaku
tego użyj, jako elementu kompozycji billboardu reklamującego produkt lub usługi tej firmy.
W projekcie wykorzystaj przygotowaną przez siebie grafikę bitmapową.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

dobrać liternictwo do logo,

dostosować kolor do logo,

poeksperymentować z kernigiem,

wpisać litery w prostą formę,

dokonać obróbki formy,

zaplanować projekt billboardu,

zaprojektować kolorystykę billboardu,

10)

dobrać tekst,

11)

dobrać fotografię,

12)

skomponować billboard wg zasad proporcji i harmonii,

13)

wykorzystać wykonane logo w projekcie billboardu,

14)

posłużyć się w procesie wykonania mapą bitową,

15)

wydrukować projekt,

16)

zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

materiały źródłowe,

−

billboardy,

−

techniczne środki kształcenia: stanowisko komputerowe, wideo, rzutnik, projektor,

−

przybory plastyczne

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 2

Zaprojektuj biuletyn dla branży farmaceutycznej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

wybrać format biuletynu,

dokonaj analizy materiału do biuletynu,

dobrać formę literniczą biuletynu,

dobrać kolorystykę biuletynu,

poeksperymentować z kernigiem,

dokonać obróbki formy plastycznej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zaprojektować kolorystykę,

10)

dostosować tekst,

11)

dobrać fotografię,

12)

skomponować biuletyn wg zasad kompozycji,

13)

stworzyć makietę biuletynu,

14)

wydrukować projekt,

15)

zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

kamera,

−

zestaw oświetleniowy,

−

przykładowe scenariusze,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 3

Zaprojektujwitrynę wystawy dla różnych produktów:

−

artykułów sportowych,

−

kolekcji zimowej odzieży,

−

obuwia,

−

mebli i artykułów wyposażenia wnętrz,

−

artykułow piśmienniczych,

−

artykułów nabiałowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

wybrać formę kompozycji dla poszczególnych produktów,

dokonać analizy materiałów do kompozycji,

dobrać kolorystykę,

dokonać obróbki formy plastycznej,

zaproponować kompozycję wg zasad proporcji i harmonii,

posłużyć się programem, np. 3D max do wykonania projektu,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansze poglądowe, foliogramy,

−

przeźrocza,

−

program do grafiki 3D,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Zaprojektuj stoisko targowe producenta odzieży w aksonometrii i perspektywie zbieżnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

wybrać formę kompozycji dla poszczególnych produktów,

dokonać analizy materiałów do kompozycji,

dobrać kolorystykę,

dokonać obróbki formy plastycznej,

zaprojektować stoisko targowe według zasad kompozycyjnych,

posłużyć się programem np. 3D max do wykonania projektu,

zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansze poglądowe, foliogramy,

−

przeźrocza,

−

program do grafiki 3D,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 5

Na podstawie obserwacji w sklepach opisz, na czym polega merchandising: kosmetyków,

odzieży, wyrobów czekoladowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać polecenie zawarte w ćwiczeniu,

zapoznać się z treścią materiału nauczania,

obejrzeć wystawy sklepowe,

sporządzić notatki,

opisać na czym polega merchandising,

ocenić obserwowane wystawy,

wybrać najciekawszą,

uzasadnić wybór,

nakręcić materiał,

10)

zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor,

−

literatura rozdziału.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

zaprojektować biuletyn?

wymienić techniki ilustrowania reklam bilboardowych?

zaprojektować logo?

scharakteryzować merchndising?

zaprojektować wystawę sklepową?

wykorzystać wiedzę w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Wykorzystanie informatyki do przygotowania reklamy

wizualnej

4.5.1. Materiał nauczania

Z wykorzystaniem środków informatycznych mamy do czynienia na każdym etapie

opracowywania reklamy zwłaszcza w trakcie obróbki tekstu i ilustracji, zdjęć, grafiki
trójwymiarowej. Efekty prac projektowych są drukowane lub prezentowane za pomocą
odpowiednich narzędzi informatycznych.

Skanowanie tekstu i obrazu składa się z dwóch podstawowych etapów: wstępnego

(preskan) oraz właściwego. Podczas preskanu na ekranie komputera ukazuje się cały obraz
oryginału, którym może być fotograficzna odbitka, slajd lub negatyw. Na tym obrazie
zaznacza się obszar, który chcemy wprowadzić do pamięci komputera.

Następnie należy ustalić wielkość i rozdzielczość fotografii oraz określić przeznaczenie

skanu. Ustalając rozdzielczość, warto znać maksymalną rozdzielczość optyczną skanera,
która decyduje o faktycznej zdolności urządzenia do rozpoznawania najmniejszych
elementów obrazu. Producenci skanerów podają na ogół rozdzielczość optyczną – pionową
oraz poziomą – na przykład 600x1200 dpi, co oznacza, że oryginał zostanie zeskanowany
z maksymalną rozdzielczością optyczną 600 dpi.

Kolejną czynnością jest ocena atrybutów wstępnie zeskanowanego obrazu: jasności,

kontrastu, kolorystyki itp. W zależności od tego, czy chcemy w miarę wiernie odwzorować
oryginał, czy zmienić jego właściwości, już na tym etapie należy wykonać odpowiednie
czynności. Jeśli za pomocą współpracującego ze skanerem programu TWAIN określimy
właściwe parametry obrazu, skaner odpowiednio odczyta informacje zapisane w oryginale.

Przede wszystkim należy ustalić tzw. zakres tonalny. Jeżeli skaner odczyta obraz o dużej

rozpiętości dynamicznej (zawierający obszary bardzo jasne oraz bardzo ciemne), gubiąc
szczegóły zawarte w światłach i cieniach zdjęcia, należy spowodować, żeby je jednak
zarejestrował. Możemy wykorzystać kilka, dostępnych w lepszych TWAIN-ach, narzędzi do
korekcji ustawień tonalnych, takich jak edytowanie przebiegu krzywej tonalnej lub regulacja
poziomów (edycja histogramu). Za ich pomocą określić można najjaśniejszy oraz
najciemniejszy obszar zdjęcia oraz przeprowadzisz zmiany w średnim przedziale poziomów
tonalnych. Ale nie tylko. Za pomocą tzw. krzywej gradacji obrazu możesz zmodyfikować
sposób odwzorowania jaskrawości i kontrastu dowolnej liczby punktów tonalnych (nie tylko
dla wartości skrajnych i odcieni pośrednich).

Bardzo często oprogramowanie TWAIN umożliwia jego edycję właściwości tonalnych

obiektu za pomocą dwóch lub trzech suwaków umieszczonych pod wykresem, który go
prezentuje. Dwa skrajne ustalają najjaśniejsze punkty obrazu, środkowy – wartości pośrednie.
W niektórych przypadkach istnieje możliwość edycji tonalnej z rozbiciem histogramu na
poszczególne składowe RGB. Jest to jedno z najbardziej elastycznych i najlepszych narzędzi
do dostosowywania wartości tonalnych. Odpowiednim wyginaniem linii płynnie ustawić
można żądany zakres tonalny skanowanego lub edytowanego obrazu. W przypadku edycji
krzywej również istnieje możliwość selektywnej edycji poszczególnych barw RGB.
Za pomocą oprogramowania skanera możliwa jest korekcja tonalna obiektu. Jeżeli na zdjęciu
są ciemne obszary kryjące istotne szczegóły takiej korekcji możemy dokonać. W tym celu
posługując się na przykład histogramem, zmienić środkowe wartości poziomów. W tym celu,
należy przesunąć suwak środkowych wartości w lewo na tyle, żeby na preskanie pojawiły się
te szczegóły. Czasami na zdjęciu typowo czarne obiekty są szare. Aby zdjęcie wyglądało
"pełniej", możemy użyć tego samego narzędzia i suwak z lewej strony przesunąć nieznacznie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

w prawo, a wówczas najciemniejsze elementy obrazu osiągną pełną czerń. Tego typu
korekcje można wykonywać także za pomocą krzywych gradacji.

Gdy po korekcji tonalnej wszystkie istotne elementy obrazu są widoczne, możemy

przystąpić do edycji barwnej. Jeżeli barwy zdjęcia są zinterpretowane prawidłowo, nie trzeba
wprowadzać zmian kolorystycznych na etapie preskanu.

Edycji barwnej można dokonać za pomocą opisanej już funkcji krzywej gradacji czy

histogramu z rozbiciem na składowe RGB albo posłużyć się trzema suwakami balansu
kolorów. Chcąc dodać jedną z barw, na przykład żółtą, trzeba odjąć jej barwę dopełniającą,
w tym przypadku niebieską. Należy wówczas przesunąć suwak w stronę barwy żółtej.
W przypadku dwóch pozostałych par kolorów (cyjanu i czerwonego oraz purpury i zielonego)
postępowanie jest analogiczne. Niektóre programy do skanowania, na przykład LaserSoft
SilverFast czy sporo tańszy, lecz mniej rozbudowany View Scan, oferują bardzo dużo funkcji
wpływających na barwy skanowanego obrazu. Program prezentuje koło barw, które
przedstawia paletę płynnie powiązanych kolorów. Przesuwając punkt równowagi barwnej,
można ustalić tonację kolorów skanowanej fotografii.

Funkcja balansowania koloru przydaje się na przykład do zdjęć wykonanych

w sztucznym oświetleniu, na których może dominować barwa żółta lub zielona. Przesuwając
odpowiedni suwak, można zniwelować ten problem.

Po wykonaniu niezbędnych korekcji tonalno-barwnych można zacząć skanowanie

właściwe. Naciśnięcie przycisku Scan spowoduje skanowanie obrazu do określonego
wcześniej pliku lub do programu graficznego, w którym uruchomiony jest TWAIN.

Na ogół używa się skanerów jednoprzebiegowych, co oznacza, że skanowanie właściwe

polega na jednym przejściu głowicy skanującej pod oryginałem. Niekiedy jednak
oprogramowanie TWAIN jest w stanie wymusić więcej przebiegów, żeby "pełniej"
i z mniejszymi zakłóceniami zeskanować zdjęcie. Takie możliwości dają m.in. programy
SilverFast oraz ViewScan.

Kolejna grupa programów są te, które zajmują się obróbką grafiki. Obecny rozwój

techniki umożliwia projektowanie wszelkiego rodzaju kompozycji grafiki również użytkowej
z użyciem technologii informatycznych. Wzbogaciło to ją o wszelkiego typu obrazy – zdjęcia
przetwarzane za pomocą techniki rastrowej. Stwarza to nieograniczone możliwości, które
jednak często są nadużywane, dlatego musimy je postarać się ograniczyć do niezbędnego
minimum. Pomoże nam w tym poznanie podstawowych zasad, które rządzą całą działalnością
projektową, dotyczącą dziedzin plastycznych – do jakich przecież grafika użytkowa należy.

Urządzeniem komputerowym peryferyjnym podłączonym do komputera jest ploter (ang.

plotter), urządzenie służące do pracy z dużymi płaskimi powierzchniami, mogące nanosić
obrazy, wycinać wzory, grawerować itp.

Pierwotnie mianem plotera określano sterowane komputerowo urządzenie kreślące –

rysujące za pomocą specjalnego pióra. W odróżnieniu od drukarek, służyło ono tylko do
grafiki wektorowej (a nie do rastrowej). Obecnie ten typ ploterów został zastąpiony przez
plotery atramentowe lub laserowe, które służą do nanoszenia dowolnego rodzaju grafiki.
Plotery mogą być sterowane za pomocą tych samych języków programowania co drukarki –
np. Postscript lub HPGL. Czynność, jaką wykonują plotery nazywa się plotowaniem,
a wydruki z ploterów noszą gwarową nazwę „wyplotów”.

Wyróżniamy następujące rodzaje ploterów:

ze względu na prowadzenie papieru: płaski i bębnowy,

ze względu na zastosowanie

−

nanoszące obraz (ploter atramentowy, solwentowy, kreślący, laserowy),

−

ploter grawerujący,

−

ploter tnący.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ploter atramentowy jest rodzajem urządzenia wyposażonego w głowicę z tuszem lub

atramentem, umożliwiającą druk zarówno grafiki wektorowej jak i rastrowej na dowolnych
płaskich powierzchniach. Głowice są tego samego typu, co w drukarkach atramentowych,
i mogą być stosowane do nanoszenia podobnej ilości kolorów podstawowych, a także innych
substancji, np. zabezpieczających.

Plotery atramentowe są najczęściej typu bębnowego. Materiał może być w postaci

arkusza lub wstęgi, głowica przesuwa się wzdłuż osi bębna (oś X) a ruch w osi Y uzyskiwany
jest poprzez przesuw zadrukowywanego podłoża.

Maksymalna szerokość stosowanego materiału zależy od typu plotera (ok. 85 cm do

nawet kilku metrów).

Plotery atramentowe stosowane są w poligrafii, zastosowaniach inżynierskich, geodezji,

także w pracy biurowej. Można na nich drukować: mapy, plany, schematy, rysunki
techniczne, diagramy, arkusze lub obszerne zestawienia danych itd.

Niektóre modele wyposażono także w głowicę tnącą, dzięki czemu mogą one spełniać

rolę plotera tnącego – tzw. ploter drukująco-tnący. Istnieją też modele ploterów drukujących,
gdzie głowicę z atramentem zastąpiono przez laser. Są to plotery laserowe.

Ploter solwentowy drukuje grafiki rozpuszczalnikową farbą solventową, opartą na

cykloheksanolu, która trwale łączą się z podłożem, agresywnie wnikając w jego strukturę.
Wydruki charakteryzują się bardzo dużą odpornością na: promieniowanie UV, uszkodzenia
mechaniczne, ścieranie, zróżnicowane warunki atmosferyczne, ekstremalne różnice
temperatur. Począwszy od zastosowania wydruków na tablice reklamowe, samochody,
banery, bilboardy, kasetony, cityboardy, citylighty, flagi aż do wykorzystania wydruków
pełnokolorowych na plandekach TIR.

Ploter grawerujący to sterowane komputerowo urządzenie grawerujące w materiałach

twardych (metale, szkło, tworzywa sztuczne, drewno). Mogą one być dwuwymiarowe
(głowica porusza się tylko w osi X i Y) lub trójwymiarowe (głowica porusza się również
w osi Z, czyli można grawerować na różne głębokości).

Plotery grawerujące stosowane są np. do grawerowania napisów, tworzenia matryc,

wykonywania drobnych detali.

Ploter tnący to sterowane komputerowo urządzenie tnące, służące do nacinania lub

wycinania kształtów w arkuszach miękkich materiałów. Działa na zasadzie głowicy
wyposażonej w odpowiednie ostrze, która przesuwa się nad daną powierzchnią.

Wyróżniamy: plotery płaskie – do arkuszy ograniczonej wielkości, ułożonych na płaskiej

powierzchni, gdzie głowica przesuwa się nad powierzchnią wzdłuż dwu osi X i Y oraz
plotery bębnowe (rolkowe) – do arkuszy o większej powierzchni oraz materiałów w postaci
wstęgi, gdzie rolka przesuwa materiał (oś Y) a głowica przesuwa się wzdłuż osi bębna (oś X).
Precyzję cięcia łatwiej uzyskać w ploterach płaskich, jednak obecnie plotery rolkowe
dorównują im w większości zastosowań.

Maksymalna wielkość materiału przy ploterach płaskich – od formatów od A4 do A0,

przy bębnowych ograniczony jest tylko jeden wymiar (szerokość rolki), dochodzący do kilku
metrów, drugi zależy tylko od długości wstęgi – nawet do kilkudziesięciu metrów.

Plotery tnące są stosowane w poligrafii do nacinania liter i innych kształtów w folii

samoprzylepnej, do wycinania kształtów np. w styropianie, w kamieniarstwie i szklarstwie do
piaskowania napisów, do wykrawania w tkaninach elementów ubrań, do wycinania w skórze
części składowych butów, do wycinania na folii flock i fleck tzw. prasowanek na koszulki,
bejsbolówki i inną odzież napisów, loga, itp.

Większość ploterów tnących po wymianie noża na specjalne piórko może pracować

również jako ploter kreślący grafikę wektorową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Plotery mogą być programowane za pomocą tych samych języków programowania, co

drukarki. Do znanych firm produkujących plotery tnące na potrzeby poligrafii należą m.in.
Roland, Mutoh, GCC i Summa.

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Z jakich etapów składa się proces skanowania?

Jakie są rodzaje rozdzielczości?

W jaki sposób ustala się zakres tonalny obrazu?

W jaki sposób dokonuje się edycji barwnej?

Jakie jest zastosowanie funkcji balansowania koloru?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zeskanuj wybrane zdjęcie i dokonaj jego obróbki dostępnymi narzędziami

oprogramowania skanera.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wybrać interesującą cię fotografię,

zeskanować fotografię,

dokonać obróbki zeskanowanego materiału,

zapisać plik,

przedstawić wynik ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z odpowiednim oprogramowaniem,

−

materiały źródłowe,

−

techniczne środki kształcenia: skaner,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 2

Wstaw bezpośrednio do tekstu zeskanowaną fotografię.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

napisać wybrany tekst,

za pomocą narzędzi „Wstaw obraz ze skanera” wstaw interesujące cię zdjęcie,

zeskanować fotografię,

dokonać obróbki zeskanowanego materiału,

zapisać plik,

przedstawić wynik ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z odpowiednim oprogramowaniem,

−

materiały źródłowe,

−

techniczne środki kształcenia: skaner,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 3

Opracuj komputerowo i za pomocą plotera ornament, stosując powtórzenie, inwersję

i dominantę kolorystyczną.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

zaprojektować na papierze wzór ornamentu,

zaprojektować na komputerze ornamentu i przenieść go na ploter,

zapoznać się z zasadami działania plotera,

zapoznać się z zasadami BHP w trakcie wycinania na ploterzem

stosując powtórzenia przekształcić ornament,

udoskonalić ornament stosując inwersje i dominantę kolorystyczną,

wydrukować ornament,

przedstawić wynik ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z odpowiednim oprogramowaniem,

−

ploter z oprogramowaniem,

−

materiały źródłowe,

−

folia samoprzylepna lub inny materiał, z którego można wyciąć ornament,

−

literatura rozdziału.

Ćwiczenie 4

Opracuj napisy informacyjne i tekst ogłoszenia prasowego z wykorzystaniem edytora

tekstu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

zaprojektować napisy i tekst ogłoszenia,

uruchomić edytor tekstu,

wpisać tekst ogłoszenia,

dobrać napis informacyjny,

sformatować tekst i napisy do pożądanego kształtu,

wydrukować ogłoszenie,

przedstawić wynik ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

stanowisko komputerowe z odpowiednim oprogramowaniem,

−

edytor tekstu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

materiały źródłowe,

−

techniczne środki kształcenia: drukarka,

−

literatura rozdziału.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

zeskanować wybrany obiekt?

dostosować rozdzielczość skanera do skanowanego obiektu?

zmienić zakres tonalny skanowanego obiektu ?

zmienić edycję barwną obiektu?

zmienić balans kolorów?

zeskanować obiekt i dokonać jego obróbki?

projektować ornamenty z zastosowaniem plotera?

wykorzystać wiedzę w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6. Grafika – programy graficzne

4.6.1. Materiał nauczania

Grafika 2D to grafika dwuwymiarowa. Jest wykorzystywana głównie w tych

zastosowaniach, w których pierwotnie używano tradycyjnych technologii drukowania oraz
rysowania, m.in. typografii, kartografii, kreślarstwie, reklamie, filmie animowanym itp.

W tych zastosowaniach dwuwymiarowy obraz jest nie tylko reprezentacją obiektu ze

wiata rzeczywistego, ale niezależnym elementem, któremu nadano konkretne znaczenie.

Dwuwymiarowy model jest w tym wypadku bardziej preferowany, ponieważ daje
bezpośrednią kontrolę nad obrazem niż model trójwymiarowy, który lepiej odnosi się do
fotografii niż do typografii.

Grafika 2D może zawierać w sobie modele geometryczne (nazywane grafiką

wektorową), obrazy cyfrowe (nazywane grafiką rastrową), tekst (zdefiniowany przez styl
i rozmiar czcionki, kolor, pozycję, i orientację), funkcje i równania matematyczne. Składowe
te mogą być modyfikowane i manipulowane przez dwuwymiarowe transformacje
geometryczne takie, jak translacja, rotacja, skalowanie. Grafika wektorowa składa się z linii
prostych i krzywych, zdefiniowanych przez obiekty matematyczne, zwane wektorami.
Wektory opisują grafikę w kategoriach jej charakterystyki geometrycznej. Program grafiki
wektorowej tworzy rysowany obiekt na podstawie wartości jego kształtu i rozmiaru.
Tworzony obiekt może być później przesuwany i zmieniany, a jakość grafiki pozostanie bez
zmian. Grafika wektorowa nie zależy od rozdzielczości, tzn. nie jest określana przez stałą
liczbę pikseli i jest zawsze odtwarzana z maksymalną rozdzielczością dowolnego urządzenia
wyjściowego. Natomiast obrazki bitmapowe, technicznie zwane obrazkami rastrowymi –
składają się z siatki, czyli rastra, który stanowią małe kwadraciki zwane pikselami. Każdy
piksel w obrazku bitmapowym ma swoje miejsce i kolor. Grafika bitmapowa jest zależna od
rozdzielczości i jest określana przez stałą liczbę pikseli. Praca z obrazkami bitmapowymi
polega na modyfikacji grup pikseli, a nie obiektów i kształtów.

W grafice obiektowej, obraz jest opisywany pośrednio przez obiekt stosujący metodę

autorenderingu – procedurę, która ustala kolory pikseli obrazu poprzez bezwzględny
algorytm. Złożone modele tworzy się z połączenia prostszych obiektów, tak jak w przypadku
programowania obiektowego.

Tekst, kształty i linie są renderowane kolorem określonym przez klienta. Wiele bibliotek

i kart dostarcza kolorowych gradientów, które są pomocne przy wyświetlaniu tła
z przejściami tonalnymi między kolorami, efektów cieniowania, itp. Kolory piksela mogą być
także pobrane z tekstury, np. z obrazu cyfrowego. Namalowanie piksela danym kolorem
zazwyczaj zastępuje poprzedni kolor. Jednakże, wiele systemów pozwala na malowanie
przezroczystymi kolorami, które tylko modyfikują wartość poprzedniego piksela.

Dwa kolory mogą również być wymieszane w bardziej wyszukany sposób, np. poprzez

wykonanie na nich bitowej operacji XOR. Ta technika, znana jako odwracanie kolorów
(negatyw) jest często używana w interfejsach graficznych (np. w okienkach) do podświetlania
elementów, a także innych zastosowań, gdy potrzebne jest zaznaczenie części rysunku bądź
interfejsu tylko na chwilę – ponowne wykonanie na tych pikselach operacji XOR przywróci
oryginalny jego kolor.

Wiele graficznych interfejsów użytkownika (GUI), takich jak te zawarte w systemach

Mac OS, Microsoft Windows lub X Window System, są bazowane na grafice
dwuwymiarowej. Grafika dwuwymiarowa jest intensywnie wykorzystywana w różnych
urządzeniach peryferyjnych, takich jak: drukarki, plotery, itp., a także w większości gier
wideo oraz komputerowych wydanych w XX wieku. Edytory grafiki 2D są programami do
tworzenia obrazów, diagramów oraz ilustracji poprzez bezpośrednie manipulowanie (za

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

pomocą myszy, tabletu lub podobnego urządzenia) prostymi elementami grafiki. Edytory te
zwykle umożliwiają edycję zarówno figur geometrycznych, jak i obrazów cyfrowych. Obraz
taki jest zwykle reprezentowany jako model warstwowy o strukturze hierarchicznej dla
uproszszczenia procesu edycji. Wynikiem pracy takich programów jest plik graficzny, gdzie
poszczególne warstwy i figury geometryczne są zapisane w ich oryginalnej postaci. Jednym
z pierwszych programów, które można zaliczyć do zaprezentowanej grupy, jest MacDraw,
wydany w roku 1984, razem z linią komputerów Macintosh. Do najnowszych przedstawicieli
tej grupy można z kolei zaliczyć Adobe Illustrator, CorelDraw oraz darmowy edytor xfig. Jest
także wiele edytorów wyspecjalizowanych w specyficznych zastosowaniach, jak diagramy
elektryczne, elektroniczne oraz VLSI, mapy topograficzne, fonty komputerowe, itp.
([www.wikipedia.pl).

Innym rodzajem grafiki jest grafika 3D (grafika trójwymiarowa). Programy komputerowe

zajmujące się obróbką grafiki 3D zajmują się głównie wizualizacją obiektów
trójwymiarowych. Nazwa grafika 3D pochodzi od angielskiego sformułowania Three-
Dimensional Graphics.

Geometria obiektów trójwymiarowych może być reprezentowane na kilka sposobów:

Siatka wielokątów – obiekt jest budowany z płaskich wielokątów (najczęściej trójkątów
lub czworokątów), które mają wspólne wierzchołki i krawędzie. W ten sposób można
tworzyć proste bryły albo – jeśli siatka jest dostatecznie gęsta – dobrze przybliżać
skomplikowane obiekty.

Voxele (woksele) – obiekt jest budowany z elementarnych sześcianów (trójwymiarowych
pikseli). Tego rodzaju reprezentacja jest rozpowszechniona szczególnie w diagnostyce
medycznej, gdzie uzyskuje się szereg przekrojów (obrazów bitmapowych) ciała pacjenta
i na ich podstawie tworzy trójwymiarowe modele.

Opis matematyczny – obiekty są określone równaniami. Mogą to być np. kule,
płaszczyzny, oraz szczególnie użyteczne i powszechnie stosowane powierzchnie
parametryczne (płaty powierzchni), np. powierzchnie Béziera, Hermite'a czy NURBS.

Dane trójwymiarowe mogą zostać pobrane ze świata rzeczywistego, np. za pomocą

tomografów komputerowych, skanerów trójwymiarowych, ze zdjęć satelitarnych (topografia
terenów) a także ze zdjęć stereoskopowych.

W animacji komputerowej wykorzystywana jest również technika motion capture,

polegająca na nagrywaniu ruchu człowieka – czujniki położenia umieszczane są
w kluczowych punktach ciała: na rękach, nogach, głowie, karku itp. Przeniesienie nagranych
w ten sposób ruchów na sztuczne postacie nadaje ich ruchom naturalność, trudną do
uzyskania klasycznymi metodami animacji.

Obiekty trójwymiarowe mogą również zostać stworzone przez człowieka w procesie

modelowania i tu duże znaczenie mają też techniki komputerowe, które automatycznie
modelują skomplikowane efekty (takie, jak dym, ogień, śnieg, deszcz) i obiekty (chmury,
góry, drzewa).

Efekty wizualne rzutu perspektywicznego (skrót perspektywiczny) jest bardzo podobny

do efektów obserwowanych w fotografii oraz w systemie wzrokowym człowieka.
Analogicznie do aparatu fotograficznego (lub kamery), w grafice trójwymiarowej istnieje
pojęcie wirtualnej kamery, która tworzy "zdjęcie" sceny istniejącej w pamięci komputera.
Kamerę wirtualną charakteryzują następujące parametry: położenie, kierunek, w jakim jest
skierowana oraz ogniskowa – mają one swoje odbicie w matematycznym modelu kamery.

Obrazy trójwymiarowe są tworzone głównie w technice rastrowej, natomiast wektorowo

przedstawia się co najwyżej obrysy, szkice itp.

Głównym problemem w obu przypadkach jest wyznaczanie powierzchni widocznych,

a więc selekcja tych obiektów (lub ich części), które są widoczne w danym rzucie. Robi się to
np. za pomocą bufora Z, sortowania względem głębokości, śledzenia promieni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zazwyczaj też obserwujemy niewielki fragment sceny, która może składać się z wielkiej

liczby obiektów (sięgającej nawet setek milionów), dlatego równie ważne jest określenie,
które obiekty mogą być widoczne, aby przetwarzać tylko te dane, które naprawdę są
potrzebne. Realizm obrazów tworzonych przez komputer jest w większości zastosowań
bardzo ważny. Aby uzyskać ten efekt modeluje się oświetlenie: definiuje światła,
powierzchniom obiektów trójwymiarowych nadaje kolor i fakturę, określa cienie rzucane
przez obiekty, odbicia zwierciadlane, załamanie i rozpraszanie światła, itp.

Metody, które pozwalają na bardzo dokładne przedstawienie scen trójwymiarowych są

również bardzo kosztowne obliczeniowo (np. raytracing, radiosity). Z kolei szybkie,
przybliżone metody cieniowania obiektów, tworzenia cieni, odbić zwierciadlanych są
z powodzeniem wykorzystywane w grach komputerowych.

W przypadku animacji ważne jest, aby ruch obiektów, był możliwie najbardziej zbliżony

do zachowania przedmiotów w świecie rzeczywistym.

Współczesne komputery posiadają karty graficzne, które potrafią wyświetlać obiekty

trójwymiarowe zbudowane z wielokątów, wykonując dużą część obliczeń związanych
z generowaniem grafiki 3D:

−

przekształcenia

geometryczne

(takie,

jak:

obrót,

skalowanie,

rzutowanie

perspektywiczne),

−

cieniowanie wielokątów,

−

proste modele oświetlenia,

−

teksturowanie wielokątów,

−

mapy nierówności (tj. Bump Mapping, Normal Mapping).

Dzięki shaderom współczesne GPU pozwalają programować praktycznie wszystkie

efekty, zarówno na poziomie wierzchołków jak i pojedynczych pikseli.

Do tworzenia grafiki 3D zostało stworzonych wiele programów na różne platformy

sprzętowe i systemy operacyjne. Zwykle programy te dzieli się na modelery (tworzenie
i obróbka scen trójwymiarowych) oraz renderery (generowanie trójwymiarowego obrazu lub
animacji, wraz z nakładaniem tekstur, efektami świetlnymi, itp.).

Niektóre bardziej znane programy tego rodzaju to:

−

3D Studio Max,

−

Amapi 3D,

−

Anim8or,

−

Blender,

−

Cinema 4D,

−

LightWave,

−

Maya,

−

Poser,

−

POV-Ray,

−

Rhinoceros,

−

SOFTIMAGE|XSI,

−

Terragen,

−

Truespace,

−

Zmodeler 3D.

Istnieją również specjalizowane biblioteki programistyczne służące do tworzenia

interakcyjnej grafiki 3D. Najbardziej znane to OpenGL i DirectX.

Grafika jest podstawowym elementem wpływającym na pozytywną ocenę serwisu

internetowego.

Innowacyjny projekt graficzny będzie się wyróżniał na tle stron konkurencyjnych

i zwiększał liczbę potencjalnych klientów serwisu internetowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Istotne jest właściwe dobranie grafiki do rodzaju działalności.
Właściwa prezencja podkreśla profesjonalizm i wzbudza zaufanie klientów poprzez:

−

identyfikację wizualną – logo, znaki graficzne, pakiety graficzne dla firm i korporacji;
elementy identyfikacji wizualnej (papier firmowy, koperty, etykiety, naklejki); oprawa
graficzna prezentacji;

−

projekty DTP reklam prasowych, ulotek, folderów, katalogów, kalendarzy, plakatów,
naklejek, materiałów POS, bannerów, billboardów;

−

multimedia, czyli projekty katalogów elektronicznych, raportów, "gadżetów"
multimedialnych (wygaszacie ekranu, gry, tapety); elementy reklamy interaktywnej
(popup, banner reklamowy); animacje; identyfikacja wizualna – logo, znaki graficzne,
pakiety graficzne dla firm i korporacji; elementy identyfikacji wizualnej (papier firmowy,
koperty, etykiety, naklejki), oprawa graficzna prezentacji.

−

grafika reklamowa – reklama prasowa; reklamy interaktywne; animacja komputerowa 2D
i 3D.

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakim rodzajem obiektów zajmuje się grafika 2D?

Jakie są zasady działania programów przeznaczonych do grafiki 2D?

Z jakich elementów składa się grafika wektorowa?

Jakie elementy nazywamy ratrasowymi?

W jaki sposób może być reprezentowana geometria obiektów trójwymiarowych?

Jaka technika wykorzystywana jest w animacji komputerowej?

W jaki sposób dzielimy programy do tworzenia grafiki 3D?

Jakie są zasady działania programów przeznaczonych do grafiki 3D?

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykorzystując narzędzia programu graficznego (Corel i Photoshop) stwórz

zaprojektowaną przez siebie kompozycje.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uważnie treść ćwiczenia,

zapoznać się z projektem,

uruchomić program graficzny,

utworzyć projekt,

zapisać plik,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tekst ćwiczenia,

−

program komputerowy do grafiki 2D,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, rzutnik, projektor.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Korzystając z narzędzi programu do grafiki 2D przygotuj logo w formie literniczej,

abstrakcyjnej lub symbolicznej oraz monogram w formie literniczej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uważnie treść ćwiczenia,

zaprojektować reklamę,

uruchomić program graficzny,

utworzyć projekt,

zapisać plik,

wydrukować i przedstawić rezultat ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tekst ćwiczenia,

−

program komputerowy do grafiki 2D,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, rzutnik, projektor.

Ćwiczenie 3

Korzystając z narzędzi programu do grafiki 2D (np. Corel) opracuj logo firmy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uważnie treść ćwiczenia,

zaprojektować logo firmy / znak firmowy,

uruchomić program graficzny,

utworzyć projekt,

zapisać plik,

wydrukować i przedstawić rezultat ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tekst ćwiczenia,

−

program komputerowy do grafiki 2D,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, rzutnik, projektor.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Stwórz wnętrze zgodnie z zamieszczonym poniżej projektem.

Rysunek do ćwiczenia 4 [http://www.signs.pl/article.php?sid=3995]

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uważnie treść ćwiczenia,

zapoznać się z projektem,

uruchomić program graficzny,

zdefiniować jednostki miary,

narysować ściany wnętrza,

określić typów wierzchołków obiektu,

dostosować kształty,

wytłoczyć ściany,

odwrócić płaszczyzny,

10)

zmienić obiekt w siatkę,

11)

dokonać selekcji krawędzi,

12)

dodać krawędzie,

13)

edytować poligony,

14)

stworzyć okna,

15)

stworzyć ścianę i podwieszany sufit,

16)

stworzyć półki w ścianie

17)

stworzyć półki w ścianie – sufit,

18)

utworzyć stolik w ścianie – poprzez określenie kształtu,

19)

utworzyć stolik w ścianie poprzez wytłaczanie,

20)

utworzyć pozostałe półki i listwy podłogowe,

21)

wtłoczyć i nadać grubość listwie,

22)

przedstawić rezultat ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tekst ćwiczenia,

−

program komputerowy do grafiki 3D,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, rzutnik, projektor.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 5

Wypełnij barwami projekt wg poniższego wzoru.

Rysunek do ćwiczenia 5

[http://www.signs.pl/popwin.php?obrazek=il/Warsztat/wizualizacja2/tyt.jpg#]

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeczytać uważnie treść ćwiczenia,

zapoznać się z projektem,

uruchomić program graficzny i sprawnie się nim posługiwać,

zdefiniować jednostki miary,

na poziomie struktury obiektu wybrać odpowiednie polecenie i przemieścić wierzchołki
obiektu,

wyselekcjonować szkielet kanapy,

wygładzić kanapę,

wyselekcjonować i wygładzić pozostałe elementy,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tekst ćwiczenia,

−

program komputerowy do grafiki 3D,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, rzutnik, projektor.

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

scharakteryzować programy do grafiki 3D?

posługiwać się programami graficznymi?

przygotować projekt reklamy stosując programy graficzne?

scharakteryzować programy do grafiki 2D?

podać różnice pomiędzy grafiką 2D i 3D?

opisać technikę wykorzystywaną do animacji komputerowej?

wykorzystać wiedzę w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.7. Podstawowy zakres wiedzy z optyki, fotografii, poligrafii

4.7.1. Materiał nauczania

Optyka to dział fizyki, zajmujący się badaniem natury światła i prawami opisującymi

jego emisję, rozchodzenie się, oddziaływanie z materią oraz pochłanianie przez materię.
Optyka wypracowała specyficzne metody pierwotnie przeznaczone do badania światła,
stosowane obecnie także do badania rozchodzenia się innych zakresów promieniowania
elektromagnetycznego: podczerwieni, ultrafioletu, zwanych światłem niewidzialnym. Optyka
jest także działem techniki badającym światło i jego zastosowania w technice.

Działy optyki są następujące:
Optyka geometryczna wprowadza pojęcie promień świetlny jako cienką strużkę światła

(odpowiednik prostej w geometrii). Opisuje rozchodzenie się światła jako bieg promieni, bez
wnikania w naturę światła. Według optyki geometrycznej, światło rozchodzi się w ośrodkach
jednorodnych po liniach prostych, na granicy ośrodków ulega odbiciu (odbicie światła)
a przechodząc do drugiego ośrodka ulega załamaniu.

Optyka falowa bada zjawiska optyczne, w których światło przejawia swoją falową naturę

(interferencja, dyfrakcja, polaryzacja, optyka cienkich warstw itp.). Z falowego punktu
widzenia, światło jest falą elektromagnetyczną, zatem oczywiste jest, że fundamentem optyki
falowej są równania Maxwella opisujące zjawiska elektromagnetyczne.

Optyka geometryczna wraz ze swymi prostymi prawami i pojęciami stanowi silne

narzędzie umożliwiające proste opisanie przebiegu wielu zjawisk i działania przyrządów
optycznych.

Optyka kwantowa zajmuje się z kolei zjawiskami, w których światło opisywane jako

cząsteczka foton ma cechy ciał fizycznych (energia, pęd, ciśnienie światła) oddziaływuje
z materią tak jak maleńka kulka.

Optyka zakłada, że światło przechodząc przez materię nie wpływa na przechodzenie

innego światła przez tę samą materię. Przy dużych natężeniach światła nie jest to prawdą,
gdyż przechodzące światło wpływa na przejście innych wiązek światła (także siebie), co
opisuje dział optyki, optyka nieliniowa.

Fotografia to zbiór wielu różnych technik, których celem jest zarejestrowanie trwałego,

pojedynczego obrazu za pomocą światła. Potoczne znaczenie zakłada wykorzystanie układu
optycznego, choć nie jest to konieczne – fotografia otworkowa, rayografia.

Podstawowy podział technik fotograficznych:

−

fotografia tradycyjna – oparta na chemii światłoczułych związków srebra, która dzieli się
na fotografię monochromatyczną i fotografię barwną,

−

fotografia elektroniczna – oparta na technikach elektrooptycznych, która dzieli się na
zanikającą fotografię analogową i fotografię cyfrową.
Fotografia tradycyjna (inaczej fotografia analogowa, w odróżnieniu od cyfrowej) to taka,

gdzie nośnikiem obrazu są chemiczne materiały światłoczułe (filmy, błony, płyty czy papiery
itp.). W fotografii tradycyjnej dominującą jest fotografia srebrowa, czyli fotografia oparta
o światłoczułe związki srebra zwane jego halogenkami. Fotografia monochromatyczna to
rodzaj fotografii polegający na utrwalaniu obrazu przy pomocy tylko jednego koloru
substancji

barwiącej.

Najczęściej

jest

fotografia

czarno-biała.

Fotografia

monochromatyczna, podobnie jak każdy inny rodzaj fotografii, może występować w postaci
negatywu,

odbitki

lub

diapozytywu.

Materiały

fotograficzne

fotografii

monochromatycznej nie zawsze miały taką samą czułość na barwy, jaką ma oko ludzkie
(stosowane bywały materiały panchromatyczne, wcześniej ortochromatyczne), toteż często
wyrównywano barwoczułość materiału różnorodnymi filtrami barwnymi (www.wikipedia.pl).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Fotografię monochromatyczna pod koniec XX wieku, wyparła z masowej, amatorskiej

fotografii fotografia barwna (kolorową). Obecnie fotografią monochromatyczną zajmują się
głównie artyści fotograficy oraz zaawansowani fotoamatorzy. Stosowana jest również nadal
w celach użytkowych w wielu gałęziach przemysłu oraz wykorzystywana do prac
badawczych. Artystyczne techniki fotografii monochromatycznej dają możliwości kreacji
obrazu niedostępne dla typowej fotografii barwnej.

Fotografia barwna to technika fotograficzna umożliwiająca rejestrowanie barwnych

obrazów. Polega ona na rejestracji zdjęć na negatywie lub pozytywie przedmiotów
sfotografowanych wraz z ich kolorem, czyli właściwością wywołującą wrażenia wzrokowe,
zależną od długości fal świetlnych odbijanych, przepuszczanych lub emitowanych przez dany
przedmiot.

Fotografia cyfrowa polega na utrwaleniu obrazu w postaci cyfrowej. Do wykonywania

zdjęć, w odróżnieniu od tradycyjnej (nazywanej czasem, choć niezbyt słusznie, jako
przeciwieństwo cyfrowej, określeniem analogowa), służy sprzęt o odmiennej konstrukcji –
cyfrowy aparat fotograficzny.

Aparaty cyfrowe są obecnie częściej kupowane od analogowych i posiadają cechy

niespotykane w aparatach tradycyjnych, takie jak nagrywanie krótkich filmów. Inne
urządzenia, na przykład telefony komórkowe, posiadają także często wbudowane małe
aparaty cyfrowe.

Utrwalenie obrazu w aparatach cyfrowych odbywa się poprzez pomiar jasności

poszczególnych pikseli (punktów) matrycy, na którą pada światło poprzez obiektyw. Różnica
pomiędzy fotografią cyfrową a tradycyjną dotyczy sposobu utrwalania – zatrzymania obrazu,
gdyż cała optyka właściwie nie uległa znacznym modyfikacjom w stosunku do fotografii
tradycyjnej. Charakterystyczne w tej technice jest to, że każde zdjęcie posiada dokładnie
określoną rozdzielczość obrazu w pikselach (jednostką rozdzielczości aparatu jest megapiksel
– Mpix), podczas gdy w fotografii tradycyjnej rozdzielczość jest cechą charakterystyczną
błony światłoczułej (wielkości kryształów srebra metalicznego) oraz zdolności rozdzielczej
obiektywu.

W przypadku obu technologii występuje efekt ziarna rosnącego wraz ze zwiększaniem

czułości sensora lub filmu. W przypadku matrycy wynika to z większego wzmocnienia
sygnału, które to wzmocnienie wpływa także na szumy. W przypadku klisz fotograficznych
o wysokiej czułości używa się większych, czyli bardziej widocznych ziaren bromku srebra.

W aparatach cyfrowych występują 2 główne rodzaje przetworników optycznych:

−

matryca CCD,

−

matryca CMOS.
W 2002 firma Foveon stworzyła matrycę X3 potrafiącą rejestrować natężenie 3 barw

składowych w każdym punkcie matrycy (a nie jak CCD – tylko jednego koloru). Przetworniki
tego rodzaju używane są w tej chwili jedynie w produktach firmy Sigma.

Do zapisu fotografii najczęściej stosuje się format pliku JPEG, który charakteryzuje się

zmiennym stopniem kompresji. Droższe aparaty pozwalają także na alternatywny w postaci
formatu RAW lub TIFF, co daje większe możliwości manipulacji obrazem. Zdjęcia takie
zajmują jednak znacznie więcej miejsca. Format RAW (pojawiający się także pod innymi
nazwami, np w aparatach firmy Nikon jako NEF) zawiera nieprzetworzone dane pobrane
z sensora aparatu i pozwala na ingerencję w sposób ich przetworzenia już po zrobieniu
zdjęcia.
Zalety fotografii cyfrowej:
1)

Podgląd zdjęcia możliwy bez czekania na wywołanie filmu i możliwe jest kasowanie
nieudanych zdjęć.

Istnieje możliwość poprawienia bądź przekształcenia zdjęcia przed zrobieniem odbitek.

Płaci się jedynie za odbitki udanych zdjęć.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Cyfrowy format zdjęć to małe koszty ich przechowywania.

Zdjęcia mogą być kopiowane z jednego nośnika na drugi bez utraty jakości.

Nie ma potrzeby skanowania zdjęć przed użyciem ich w komputerze.

Istnieje możliwość wydruku własnych zdjęć na drukarce, czasami nawet bezpośrednio
z aparatu.

Aparaty cyfrowe mogą być o wiele mniejsze od aparatów tradycyjnych o jednakowej
jakości.

Możliwość dołączania do zdjęć dodatkowych danych (EXIF), takich jak data i czas
wykonania zdjęcia, model aparatu, czas naświetlania, użycie lampy błyskowej itp.
Ułatwia to przeglądanie i sortowanie zdjęć.

10)

Profesjonalne aparaty oferują rozdzielczość porównywalną lub lepszą od aparatów
tradycyjnych.

Zalety fotografii tradycyjnej:
1)

Większa rozpiętość tonalna zdjęć.

Baterie mają dłuższą żywotność, pomimo tego, że niektóre współczesne aparaty cyfrowe
używają akumulatorów o bardzo dużej żywotności.

Manualne aparaty analogowe nie potrzebują baterii i są proste w konstrukcji, przez co
mogą pracować w warunkach ekstremalnych.

Filmy w aparatach tradycyjnych są łatwe do kupienia, w każdym regionie świata,
podczas gdy karty pamięci mogą być niedostępne w mniej cywilizowanych rejonach,
w dodatku jest ich wiele rodzajów.

W tańszych aparatach cyfrowych występuje długi czas pomiędzy naciśnięciem spustu
migawki a wyzwoleniem migawki, przez co można utracić ważny moment na zdjęciu.

Zdjęcia przy długich czasach naświetlania (rzędu 60 sekund) mają najczęściej więcej
szumu w przypadku fotografii cyfrowej.

Klisze filmowe oferują wciąż z reguły dużo większą rozdzielczość. Klatka 35 mm
odpowiada mniej więcej 19 megapikselom, średni format (56 mm x 56 mm) –
69 megapikselom, a duży format (8 x 10 cali) – 1135 megapikselom. Współczesne
profesjonalne lustrzanki cyfrowe mają matryce CCD o wielkości nawet 22 megapikseli.

Ze względu na wielkość matrycy cyfrowej (z reguły mniejszej niż klatka filmu 35 mm)
trudno jest uzyskać obiektywy szerokokątne.
Fotografowanie aparatem cyfrowym niczym nie różni się od fotografowania aparatem

analogowym. Warto jednak stosować pewne zasady, których przestrzeganie przy robieniu
zdjęć aparatem z filmem było by bardzo drogie.
1.

Robimy zdjęcia z najwyższą możliwą rozdzielczością.

Każde ujęcie fotografujemy kilkakrotnie. Krajobraz 2, 3 razy, postaci 4 do 6 razy.

W trudnych warunkach świetlnych robimy serię zdjęć z bracketingiem ekspozycji.
Większość niedociągnięć w zrobionym zdjęciu można korygować za pomocą

odpowiednich programów komputerowych.

Zrobienie zdjęcia odbywa się poprzez naciśnięcie przycisku uruchomiającego migawkę

nazywanego spustem migawki. Przycisk ten ma dwie pozycje. Wciśnięcie go do połowy
włącza mechanizm ustawiana ostrości (autofokus) i pomiaru światła. Wciśnięcie do końca
otwiera migawkę i zostaję wykonane zdjęcie.

Wciśnięcie do połowy przycisku migawki uruchamia również pomiar światła, niezbędny

dla prawidłowego ustawienia przesłony i czasu otwarcia migawki. Ten proces jest jednak
wielokrotnie krótszy od czasu potrzebnego do ustawienia ostrości, dlatego nie jest brany pod
uwagę, jako element opóźniający wykonanie zdjęcia. W zależności od modelu aparatu, czas
ustawiania ostrości wynosi od około 0,2 s dla bardzo drogich aparatów do 1,0 a nawet
2,0 s dla aparatów tańszych. Opóźnienie zwolnienia migawki jest już znacznie krótsze i dla
różnych typów aparatów wynosi od około 0,01 s do około 0,1 s.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Większość aparatów fotograficznych blokuje ustawienia ostrości i światła po ich

dokonaniu przy wciśniętym do połowy przycisku przesłony. To pozwala na "zlikwidowanie"
opóźnienia migawki przy robieniu zdjęć. Procedura jest prosta. Celujemy aparatem
w miejsce, w którym ma pojawić się ruchomy obiekt. Wciskamy przycisk migawki do
połowy i czekamy, patrząc w celownik aparatu. W momencie pojawienia się oczekiwanych
obiektów, naciskamy spust do końca.

Każdy kompaktowy aparat fotograficzny ma wbudowaną lampę błyskową. Jest to lampa

małej mocy, wystarczająca do fotografowania obiektów w odległości do 3,0, najwyżej
4,0 m. Robienie zdjęć z lampą błyskową z trybuny stadionu, czy hali widowiskowej jest
absolutnie bez sensu. Otrzymamy dobrze naświetlone zdjęcie pleców widzów w najbliższych
nam rzędach a cała reszta jest niedoświetlona.

Lampa, która jest wbudowana do aparatu może być uruchamiana w kilku trybach. Liczba

tych trybów i ich przeznaczenie zależy od modelu aparatu. Na wyświetlaczu LCD pokazana
jest zazwyczaj mała ikona informująca o aktualnie ustawionym trybie pracy lampy. Ikony
mogą być nieco różne dla różnych modeli aparatów.

−

automatyczny – lampa błyska, gdy oświetlenie jest poniżej pewnego poziomu, ustalonego
dla danego aparatu (symbol błyskawicy i napis AUTO).

−

automatyczny, z redukcją efektu czerwonych oczu – lampa daje kilka słabszych błysków
a następnie zostaje otwarta migawka i następuje błysk zasadniczy (rysunek imitujący oko
z zaznaczoną źrenicą obok napisu AUTO).

−

błysk wymuszony – lampa błyska przy każdym zdjęciu, niezależnie od warunków
ś

wietlnych (symbol błyskawicy).

−

błysk wypełniający lub do zdjęć nocnych – w czasie, gdy migawka jest otwarta, następuje
krótka seria błysków słabszych i na końcu jeden silniejszy (czarny prostokącik z gwiazdą
i świecą w środku obok symbolu oka).
Tryb zdjęć nocnych daje serię rozbłysków + błysk zasadniczy, taką samą, jak tryb

redukcji efektu czerwonych oczu ale migawka jest otwarta przez całą serię błysków. Przedział
odległości od aparatu, w którym obiekty widać jako ostre, nazywamy głębią ostrości.
Wszelkie przedmioty umieszczone w odległości od aparatu, która zawiera się między dwoma
czerwonymi kreskami przerywanymi, będą na zdjęciu ostre. Długość tego przedziału
"ostrości" nazywamy głębią ostrości.

Nieostrość będzie tym większa im dalej od przedziału głębi ostrości znajduje się

fotografowany przedmiot. Zauważmy, że przedział głębi ostrości podzielony jest na dwa
odcinki, licząc od przedmiotu, na który nastawiono ostrość aparatu. 1/3 tego przedziału jest
przed punktem najlepszej ostrości, 2/3 za tym punktem.

W aparatach cyfrowych długości ogniskowe obiektywów są znacznie krótsze, niż

w aparatach analogowych, stąd głębia ostrości jest zdecydowanie większa. Ułatwia to
fotografowanie, ale czasami utrudnia lub wręcz uniemożliwia uzyskanie ciekawych efektów
specjalnych.

Na zdjęciach robionych w ciemności, z użyciem lampy błyskowej, ludzie mają często

oczy czerwonego koloru (efekt czerwonych oczu). Łatwo jest usunąć odpowiednim
programem komputerowym. Lepiej jednak unikać jego powstawania już w momencie
robienia zdjęć.

Bardziej zaawansowane aparaty cyfrowe dają fotografowi pewne możliwości wpływania

na ustawienia przesłony i czasu otwarcia migawki. Fotograf może ustawić jeden z dostępnym
w menu trybów fotografowania. Zależnie od modelu i marki aparatu fotograficznego może on
mieć od kilku do kilkunastu takich trybów, zwanych też trybami tematycznymi.

Poligrafia zajmuje się procesami wytwarzania oprawionych lub nie oprawionych

wyrobów

poligraficznych-druków.

Podstawowymi

procesami

poligraficznymi

są:

przygotowanie formy drukowej i introligatorstwo.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozróżnia się szereg podziałów drukowania w zależności od użytej techniki, klasyfikacji

maszyn, formatu obszaru drukowego.

Drukowanie jest procesem wielokrotnego sporządzenia na danym podłożu (papierze,

tekturze, folii metalowej, tworzywie sztucznym) odbitek tekstu, ilustracji za pomocą formy
drukarskiej powleczonej specjalnymi farbami. Współcześnie do wykonania odbitek z formy
służą maszyny, lecz najwcześniejsza metoda drukowania polegała na odbijaniu tekstu
i ilustracji wyciętych w płycie drewnianej.

W zależności od tego, które fragmenty formy są elementami drukującymi, od

wzajemnego położenia drukujących i nie drukujących części czcionek, wyróżnia się trzy
podstawowe techniki: drukowanie wypukłe, płaskie i wklęsłe.

Do drukowania płaskiego zalicza się światłodruk, znany heliotypią lub fototypią, oraz

częściej stosowany offset. W tej technice elementy drukujące znajdują się na tej samej
płaszczyźnie, co nie drukująca powierzchnia formy drukarskiej. W trakcie druku
wykorzystuje się zjawisko przyjmowania farby przez natłuszczone specjalnym preparatem
fragmenty powierzchni formy oraz zjawisko odpychania farby przez fragmenty nie
natłuszczone.

W druku wypukłym elementy przyjmujące farbę i drukujące są wystające ponad poziom

formy drukarskiej części czcionek, klisz, stereotypów. Do najbardziej rozpowszechnionych
technik druku wypukłego należą: fleksografia, typografia i typooffset.

W technice drukowania wklęsłego drukują elementy zagłębione, położone niżej niż

elementy drukujące. Farba znajduje się w zagłębieniach formy – kałamarzykach. Odmianą
drukowania wklęsłego są: miedzioryt, heliograwiura, rotograwiura.

Technika drukowania sitowego tzw. sitodruk, polegająca na ręcznym lub mechanicznym

przyciskaniu farby za pomocą rakla przez specjalną formę drukową sporządzoną na sicie.
Część oczek w sicie, która odpowiada odwzorowywanemu obrazowi, przepuszcza farbę
nakładaną bezpośrednio na podłoże: papier, drewno, gumę, skórę, wyroby tekstylne, metale,
tworzywa sztuczne.

Podział drukowania wiąże się z klasyfikacją maszyn drukarskich. W zależności od

postaci papieru lub innego podłoża możemy rozróżnić: drukowanie arkuszowe na pociętych
arkuszach, drukowanie zwojowe-odwijana z rolki wstęga papieru.

Drukowanie jednostronne lub dwustronne, na jednej lub obu stronach podłoża.

Przyjmując za kryterium kształt formy drukarskiej wyróżnia się drukowanie płaskie
wykonywane przy pomocy płaskiej formy drukarskiej i drukowanie rotacyjne, w którym
giętka, polimerowa lub metalowa forma drukarska jest półokrągła lub cylindryczna.

Ze względu na sposób przenoszenia obrazu wyróżnia się drukowanie bezpośrednie, gdy

odbitka jest wykonana bezpośrednio przez formę stykającą się z podłożem oraz drukowanie
pośrednie, w którym odbitkę uzyskuje się dzięki pomocniczej formie pośredniej, na którą jest
przenoszony obraz z formy – matki.

Drukowanie może być jednokolorowe, wykonywane z formy drukarskiej pokrytej

jednym kolorem lub uzyskane przy pomocy wielu form, z których każda przenosi inną barwę,
czyli wielokolorowe. Drukowanie wielobarwne, używane najczęściej do druku kolorowych
ilustracji w książkach, czasopismach, plakatach, wykorzystuje zjawisko uzyskiwania barw
pochodnych poprzez nałożenie na siebie barw podstawowych.

Technika druku wielobarwnego z kilku form była znana już w XV–XVI w. Nowoczesna

technologia, oparta na fotograficznych wyciągach barwnych, opiera się na teorii barw
angielskiego fizyka J. C. Maxwella. Odbitki wielobarwne można uzyskać za pomocą wielu
technik, między innymi: offsetu, rotograwiury, sitodruku, typografii, typooffsetu.

Znormalizowany format papieru oznacza, że symbolem szeregu A, B lub C w połączeniu

za wskaźnikiem cyfrowym 0, 1, 2 itd. Wskaźnik cyfrowy określa, ile razy należy złożyć

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

arkusz podstawowy A0, B0 lub C0, za każdym razem równolegle do jego krótszego boku,
aby otrzymać dany format papieru.

A 0 841 mm x 1189 mm

B 0 1000 mm x 1400 mm

A 1 594 mm x 841mm

B 1 700 mm x 1000 mm

A 2 420 mm x 594 mm

B 2 500 mm x 700 mm

A 3 297 mm x 420 mm

B 3 350 mm x 500 mm

A 4 210 mm x 297 mm

B 4 250 mm x 350 mm

A 5 148 mm x 210 mm

B 5 175 mm x 250 mm

A 6 105 mm x 148 mm

B 6 125 mm x 175 mm

C 0 917 mm x 1297 mm

C 4 229 mm x 354 mm

C 1 648 mm x 917 mm

C 5 162 mm x 229 mm

C 2 458 mm x 648 mm

C 6 114 mm x 162 mm

C 3 324 mm x 458 mm

4.7.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie są elementy aparatu analogowego?

Jakie jest zastosowanie optyki w fotografii?

Jaka jest zasada działania aparatu analogowego?

Jak robi się zdjęcie za pomocą aparatu analogowego?

Jak wywołać zdjęcie z aparatu analogowego?

W jaki sposób dokonuje się powiększenia zdjęcia?

Jaka jest budowa aparatu cyfrowego?

Jak jest zasada działania aparatu cyfrowego?

4.7.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj prezentację dotyczącą wykorzystania optyki w fotografii i poligrafii.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wyszukać materiał do prezentacji,

przygotować notatki do slajdów,

przygotować prezentację,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

materiał nauczania,

−

stanowisko komputerowe z łączem internetowym

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Zaprezentuj podobieństwa i różnice w budowie i funkcjonowaniu aparatu analogowego

i cyfrowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

odnaleźć materiały dotyczące budowy aparatów fotograficznych,

wyszukać podobieństwa w budowie i funkcjonowaniu,

wyszukać różnice w budowie i funkcjonowaniu,

uruchomić odpowiednie oprogramowanie,

zrzucić film z zastosowaniem odpowiedniego montażu,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

materiał dotyczący aparatów fotograficznych,

−

filmy szkoleniowe, plansze, slajdy, przeźrocza,

−

aparat fotograficzny analogowy,

−

aparat fotograficzny cyfrowy,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor.

Ćwiczenie 3

Przygotuj prezentację dotyczącą zasady wywoływania zdjęć robionych aparatem

analogowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wyszukać w Internecie materiał do prezentacji,

przygotować materiał do prezentacji,

przygotować prezentację,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor, aparat analogowy.

Ćwiczenie 4

Wykonaj zdjęcia aparatem analogowym i cyfrowym, wywołaj zdjęcie aparatem

analogowym i wydrukuj zdjęcie zrobione aparatem cyfrowym. Dokonaj ich porównania,
wypisz zalety i wady każdego z nich.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wykonać zdjęcia,

wywołać zdjęcie z aparatu analogowego,

zrzucić na dysk i wydrukować zdjęcia z aparatu cyfrowego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

porównać zdjęcia,

wypisać wady i zalety fotografii analogowej i cyfrowej,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputery z oprogramowaniem specjalistycznym,

−

urządzenia peryferyjne: drukarki, skaner stacjonarny, ploter tnący,

−

programy graficzne,

−

aparaty fotograficzne, w tym cyfrowe,

−

statywy, stojaki,

−

ciemnia fotograficzna,

−

powiększalniki,

−

kuwety, koreksy,

−

odczynniki chemiczne,

−

suszarki zdjęć, baseny do płukania odbitek,

−

sprzęt komputerowy,

−

sprzęt pomocniczy (papier fotograficzny),

−

rodki techniczne: rzutnik, powiększalnik, stół podświetlany.

4.7.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

zastosować w praktyce definicje i wyrażenia z dziedziny optyki?

przedstawić wykorzystanie optyki w fotografii i poligrafii?

przedstawić budowę i zasady działania aparatu analogowego?

przedstawić budowę i zasady działania aparatu cyfrowego?

wykonać zdjęcie aparatem analogowym?

przygotować sprzęt i materiały do wywołania zdjęcia?

wywołać zdjęcie?

powiększyć i wysuszyć zdjęcie?

wykonać zdjęcie aparatem cyfrowym ?

10)

zastosować wiedzę w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.8. Fotografowanie, kompozycja obrazu, fotografia w reklamie

4.8. Materiał nauczania

Kompozycja fotograficzna to inaczej rozplanowanie przestrzenne obiektów w kadrze

z uwzględnieniem rodzaju planu, sposobu ustawienia aparatu i innych elementów, od których
zależy oddziaływanie estetyczne i dramaturgiczne warstwy wizualnej.

Każda fotografia powinna być efektem naszej wcześniej przemyślanej koncepcji, czyli

wszystkie elementy zdjęcia i jego wygląd powinien powstać najpierw w naszej wyobraźni.
Fotografujący powinien wiedzieć jaki cel chce osiągnąć i co przedstawić, lub jakie przesłanie
ma nieść dana fotografia.

Do prawideł kompozycyjnych zaliczają się zasady: złotego podziału i mocnych punktów

w obrazie. Teorię złotego podziału odcinka wprowadził Euklides twierdząc, że „ odcinek jest
wówczas podzielony na dwa mniejsze odcinki z zachowaniem złotej proporcji, gdy mniejszy
odcinek ma się tak do większego, jak większy do całości.” Twierdzenie to stanowi podstawę
znalezienia proporcji między wysokością i szerokością prostokąta, jak również klasycznych
proporcji miedzy bryłami kompozycji plastycznych i ich rozmieszczeniem na płaszczyźnie
lub przestrzeni.

W fotografii wystarczy podział pola obrazu na 9 lub 25 pól równych sobie wielkością.

Dzięki takiemu podziałowi pola znaleźć możemy na nim tzw. mocne punkty. Istnieją trzy
takie podziały. Jedna z nich zakłada przecięcie obrazu czterema liniami, dwiema pionowymi
i dwiema poziomymi. Zdjęcie zazwyczaj mamy podzielone na trzy równe części zarówno
w pionie jak i w poziomie. Złoty podział przewiduje podobnie jak poprzednio również cztery
linie, z tym, że odcinki podziału nie są równe

Trzeci sposób polega na podziale prostokątnego kadru przekątną i poprowadzeniu od niej

dwóch prostych prostopadłych do pozostałych wierzchołków

Rys. 2,3. Złote proporcje kadru fotograficznego (czerwone punkty to tzw. „mocne punkty"; umieszczone w nich

obiekty bardziej przyciągają wzrok odbiorcy). [ww.abc.gospodyni.pl]

Umieszczenie obiektu w jednym z tych punktów prezentowanych na rysunkach

gwarantuje rozpoznanie przez obserwatora głównego motywu naszego obrazu. Należy jednak
pamiętać, że wykorzystujemy tylko jeden punkt, ponieważ jeśli wykorzystamy więcej
punktów oglądający będzie błądził wzrokiem od jednego punktu do drugiego nie wiedząc co
wybrać.

Sposób, w jaki przedstawimy fotografowany temat zależy od wielu czynników

Pierwszym z nich jest motyw. Poprawna interpretacja kompozycyjna poszczególnych
motywów zależy od umiejętności i spostrzegawczości autora. Powinien on znaleźć motyw
oddzielić go od obojętnego otoczenia i należycie go skomponować, czyli tak rozłożyć jego
części w ramach obrazu, aby zespół linii i plam był miły dla oka, a dobrane oświetlenie
stapiało poszczególne części motywu w jedną, pełną plastyki i ekspresji całość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Istnieją trzy rodzaje kadru: poziomy prostokątny, pionowy prostokątny, kwadratowy.

Jeżeli fotografujemy podłużny pionowy obiekt lepiej jest wykorzystać kadr pionowy, jeżeli
obiekt jest rozciągnięty w poziomie kadr poziomy. Kierunek kadru wpływa też na dynamikę
zdjęcia i ukazuje kierunek ruchu.

Patrząc przez wizjer można wyodrębnić trzy plany. Plan pierwszy, drugi i tło. Pierwszy

plan tworzą wszystkie obiekty znajdujące się blisko aparatu – skupia się najpierw uwaga
fotografującego. Za nim jest plan drugi, który rozciąga się aż do tła. Jest to pierwotny układ,
który może być modyfikowany zależnie od tematu np. przy portrecie wyróżniamy plan
pierwszy i tło. Przy pejzażu stosuje się tzw. przedplan, czyli przedmiot znajdujący się
najbliżej aparatu, nieistotny w porównaniu z innymi elementami fotografii, lecz ważny dla
ogólnego wrażenia ponieważ przyciąga wzrok, który następnie wędruje na główny motyw.
Specyficznym rodzajem przedplanu jest obramowanie zdjęcia, tworzone przez wszelkiego
rodzaju okna, bramy, drzwi i inne elementy. Obramowanie wzbogadza zdjęcie
kompozycyjne, ale nie zawsze pasuje i nie można stosować go na siłę. Wykorzystuje się je
często w fotografowaniu architektury np. budowla otoczona ramką liści drzew.

Bardzo ważnym planem jest tło. Tło nie powinno odwracać uwagi od głównego obiektu

powinno podkreślać, to co chcemy pokazać Często bywa tak, że fotografujemy jakiś obiekt
i nie zwracamy uwagi, że naszym tłem jest jakiś napis na murze, lub coś nie estetycznego.
Sposobem na to może być umiejętne użycie głębi ostrości. Właściwy dobór tła jest
podstawowym warunkiem udanego zdjęcia.

Fotografia może być też nietrafnie skomponowana przez złe zrównoważenie ciężaru

którejś ze stron wtedy oglądający ma wrażenie, że obraz „leci” w którąś stronę. Obraz jest
jakby przedzielony na pół i widz nie wie na której części się skupić.

Biorąc pod uwagę, że w naszej kulturze czytamy i piszemy od lewej do prawej wynika

ważny dla fotografa szczegół. Uważa się, że obiekt przedstawiony w taki sposób, że jego
przód skierowany jest w prawą stronę, gdzieś wyrusza, dokądś zmierza. A jeśli ruch
ukierunkowany jest w lewo, to wraca. Szczególnie ważne jest to fotografując obiekty
w ruchu. Jeśli zatem chcemy podkreślić wagę jakiegoś elementu umieśćmy go w którymś
z mocnych punktów po lewej stronie.

Zdjęcie powinno być tak skomponowane, aby nic nie odwracało uwagi od głównego

motywu, który chcemy pokazać. Temat powinien być czytelny i jednoznaczny a inne
elementy powinny tylko podkreślać temat, charakter i uwypuklać go a nie odciągać wzroku
oglądającego.

W świecie profesjonalnych fotografów używa się kilku specyficznych określeń

dotyczących kompozycji zdjęcia np. mówi się, że zdjęcie jest "za ciężkie" albo "przechyla
się" na którąś ze stron.

Zasadą jest, że temat główny zdjęcia powinien posiadać największą "ciężkość"

kompozycyjną.

Rys. 4. Kompozycja niepoprawna – lewy dolny róg jest zbyt "ciężki".

[http://g1.idg.pl/zoom/grafika/2005/7/22/18.jpg]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 5. Kompozycja poprawna – równowaga obrazu została zachowana.

[http://g1.idg.pl/zoom/grafika/2005/7/22/18.jpg']

Można ją uzyskać, przedstawiając fotografowany przedmiot jako największy

w porównaniu z innymi elementami (oczywiście oprócz tła, które zajmuje często największą
przestrzeń). Istnieje również inny sposób.

Aby pokazać widzowi temat główny fotografii, możemy posłużyć się wartościami

tonalnymi zdjęcia. Jeżeli na jasnym tle umieścimy jedną czarną i jedną szarą figurkę, to
uwagę widza będzie zwracała ta czarna i odwrotnie – na czarnym tle "ciężkie" będą elementy
jasne. Oprócz opisanych powyżej czynników na "ciężkość" zdjęcia wpływa również kształt
fotografowanych przedmiotów. Jeżeli sfotografujemy budynek, który umieszczony jest
pomiędzy innymi domami, to nie będzie on mocno zwracającym uwagę elementem. Ten sam
budynek sfotografowany pomiędzy drzewami będzie sprawiał wrażenie "ciężkiego".
Przedmioty, które na fotografii są odwzorowane ostro, bardziej przyciągają nasz wzrok, niż te
poza obszarem głębi ostrości. Dlatego żaglówka na tle nieba jest elementem mocniejszym,
aniżeli nieostra plama obłoku.

Udane zdjęcie to takie, które jest nie tylko poprawnie skomponowane, ale również

nienaganne pod względem technicznym.

Fotografując umieszczamy na płaszczyźnie naszego obrazu najczęściej przedmioty

trójwymiarowe, które znajdują się w przestrzeni. Niestety zdjęcie jest płaskie. Istnieją dwa
sposoby na uzyskanie efektu trójwymiarowego. Pierwszym z nich jest perspektywa
geometryczna. Polega ona na tym, że przedmioty znajdujące się dalej na zdjęciu mają
mniejszy rozmiar od tych usytuowanych bliżej. Drugi ze sposobów jest związany z faktem, że
elementy znajdujące się daleko są bardziej zamglone i mniej kontrastowe od tych najbliżej
oglądającego.

Jeżeli więc wszystkie elementy budujące obraz umieścimy w jednakowej odległości od

aparatu, to perspektywicznie zdjęcie też będzie płaskie. Natomiast, gdy jedne przedmioty
będą blisko, a kolejne daleko, to oglądający porównując ich wielkość będzie miał wrażenie
przestrzeni, a często i odległości, jaka dzieliła fotografującego od tematu zdjęcia. Zazwyczaj
przy takim układzie kompozycyjnym temat główny nie znajduje się na pierwszym, a dalszym
planie. Element pierwszoplanowy służy tylko do nadania przestrzenności. Należy pamiętać,
by nie odwracał on uwagi i nie zasłaniał tematu głównego. Przy fotografowaniu krajobrazu
np. pień drzewa, przy zdjęciach architektury jakiś fragment: balustrada, latarnia, rzeźba.
Zwróćmy uwagę, by nie był on zbyt jasny i kontrastowy, ponieważ w połączeniu go
z ciemnym tematem zdjęcia nie uzyskamy poprawnej kompozycji – jasne plamy będą
rozpraszać oglądającego.

Najczęściej robiąc zdjęcia trzymamy aparat na wysokości naszych oczu, co powoduje, że

uzyskujemy na fotografii perspektywę naturalną, czyli rejestrujemy obraz tak, jak widzimy.
Istnieją trzy podstawowe sposoby fotografowania – pokazanie przedmiotu z góry (np. gdy
trzymamy aparat na wyciągniętych rękach nad głową), z dołu (np. gdy położymy cyfrówkę na
ziemi) i z poziomu wysokości oczu fotografującego. Dużo można zmienić w charakterze
obrazu poprzez odpowiednie wykorzystanie tych trzech, jakże różnych punktów widzenia.
Przy komponowaniu zdjęć dobrze jest wykorzystać różne optyki szerokokątną lub
standardową. Jeżeli fotografujemy aparatem z szerokokątnym obiektywem osobę, która siedzi
i zwrócona jest twarzą i nogami w naszym kierunku, przyjmiemy, że zdjęcie wykonamy
trzymając aparat blisko ziemi, a wykonując je podejdziemy blisko modelki, okaże się, że na

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

fotografii powstaną silne przerysowania, w efekcie, czego kolana pozującej nam dziewczyny
zostaną zarejestrowane jako nienaturalnie duże w stosunku do jej twarzy. Stanie się tak
dlatego, że obrazy przedmiotów znajdujących się bliżej są proporcjonalnie większe od tych
położonych dalej na zdjęciu. Oczywiście niekorzystnym przerysowaniom możemy zaradzić,
odsuwając się kilka kroków od modelki, wówczas zachowamy naturalne proporcje ciała.
Jeżeli wysokość przedmiotu przekracza jego szerokość, stosujemy układ pionowy.
W odwrotnym przypadku – poziomy

Zazwyczaj pierwszym krokiem w nauce fotografowania jest opanowanie podstawowych

zagadnień technicznych. Kiedy już potrafimy odpowiednio ustalać ekspozycję, dobierać
właściwy balans bieli do warunków oświetlenia i nie mamy żadnych problemów
z poprawnym ustawianiem ostrości, to trzeba pójść krok dalej i popracować nad odpowiednią
kompozycją fotografii. Dobre kompozycyjnie zdjęcie powinno mieć tylko jeden temat
główny.

Symetryczny układ na zdjęciu uzasadniony jest w przypadku, gdy fotografujemy

przedmioty, w których istocie tkwi symetria, np. budynki. Pamiętajmy o tym, że zdjęcia tak
zakomponowane mają charakter statyczny.

Ważną rolę w kompozycji ujęcia odgrywa kolor. W przypadku wielobarwnych tematów

bardzo trudno jest przekazać główną myśl. Jeżeli więc jesteśmy w miejscu, w którym z każdej
strony umieszczone są wielobarwne reklamy, kolorowe fasady kamienic i intensywne barwy
ubrań przechodniów, to warto zacząć fotografować w czerni i bieli lub kolory zdjęcia
zamienić na skalę szarości w programie graficznym. Jeżeli fotografujemy scenę, w której
przeważają tylko dwa kolory to po podciągnięciu nasycenia i kontrastu uzyskany na takich
dwubarwnych fotografiach efekt powinien przypominać obrazki rodem z bajki. Natomiast
przekonwertowanie tych ujęć na czarno-białe jest z góry skazane na niepowodzenie,
ponieważ purpurowy i zielony w skali szarości są łudząco do siebie podobne.

Obserwując sceny filmowe, można nauczyć się jednej rzeczy – prawidłowego

kadrowania portretów i sytuowania postaci w przestrzeni.

Wielu fotografów potrafi wykonać przepiękne zdjęcia krajobrazowe. Prosta reguła

dotycząca tego typu zdjęć mówi o umieszczeniu linii horyzontu nisko (1/3 zdjęcia) lub
wysoko (na poziomie 2/3 zdjęcia). Umieszczenie jej w środku kadru wpływa na harmonię
zdjęcia i przydaje się, gdy zależy nam na ukazaniu spokojnego pejzażu. Dobre zdjęcie
krajobrazowe to takie, które przyciąga uwagę oglądającego ciekawym układem chmur lub
niebanalnym ukazaniem ziemi, morza czy skał.

Najczęściej nie da się pogodzić tych dwóch tematów. Chcąc wyeksponować chmury,

zdjęcie należy skadrować, tak by horyzont znajdował się nisko. Jeżeli pokazujemy odbicia
w tafli jeziora, panoramę gór lub szachownicę pól, to najkorzystniej jest "unieść" linię
horyzontu wysoko. W obydwu przypadkach warto zwrócić uwagę na to, by była ona prosta.

Nie tylko pierwszy plan, ale również tło stanowi bardzo ważną składową fotografii.

Łatwo zepsuć np. dobry portret złym dobraniem tła. Fotografując z użyciem przysłony f/2.8,
f/4 jesteśmy w stanie mocno zaakcentować temat główny, a rozpraszające elementy tła ukryć
w obszarze nieostrości. Jedna uwaga – jeżeli temat zdjęcia nie znajduje się w centrum kadru
to sprawdźmy dokładnie czy autofokus poprawnie nastawił ostrość.

4.8.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie jest zastopowanie kompozycji do wykonywania fotografii?

Jakie znasz zasady kompozycyjne?

Jakie są czynniki, od których zależy przedstawienie fototografowanego tematu?

Jakie wyróżniamy rodzaje kadru?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jakie wyróżniamy rodzaje planów?

Jakie zastosowanie w fotografii ma tło?

W jaki sposób fotografuje się martwą naturę?

W jaki sposób fotografuje się pejzaże?

W jaki sposób fotografuje się ludzi?

4.8.3 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sfotografuj martwą naturę w świetle dziennym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

dobrać właściwy punkt widzenia,

dobrać właściwą odległość od przedmiotu,

odnaleźć punkty przyciągające wzrok,

dobrać obiektyw do wykonania zdjęcia,

dobrać głębię ostrości do obiektywu,

zrobić i wywołać zdjęcie,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

aparaty fotograficzne, w tym cyfrowe,

−

statywy, stojaki,

−

obiektywy, światłomierze,

−

zestawy oświetleniowe,

−

elementy scenograficzne do aranżacji sesji zdjęciowych.

Ćwiczenie 2

Sfotografuj postać ludzką w plenerze i we wnętrzu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

dobrać plener lub scenografię do zdjęć,

przygotować modela do zdjęć,

dobrać oświetlenie,

dobrać właściwy punkt widzenia,

dobrać właściwą odległość od przedmiotu,

odnaleźć punkty przyciągające wzrok,

dobrać obiektyw do wykonania zdjęcia,

dobrać głębię ostrości do obiektywu,

10)

zrobić i wywołać zdjęcie,

11)

przedstawić rezultat ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

aparaty fotograficzne, w tym cyfrowe,

−

statywy, stojaki,

−

obiektywy, światłomierze,

−

zestawy oświetleniowe,

−

elementy scenograficzne do aranżacji sesji zdjęciowych.

Ćwiczenie 3

Sfotografuj przedmioty w atelier.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

dobrać scenografię do przedmiotu fotografowanego,

przygotować przedmiot do zdjęć,

dobrać oświetlenie,

dobrać właściwy punkt widzenia,

dobrać właściwą odległość od przedmiotu,

odnaleźć punkty przyciągające wzrok,

dobrać obiektyw do wykonania zdjęcia,

dobrać głębię ostrości do obiektywu,

10)

zrobić i wywołać zdjęcie,

11)

przedstawić rezultat ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

aparaty fotograficzne, w tym cyfrowe,

−

statywy, stojaki,

−

obiektywy, światłomierze,

−

zestawy oświetleniowe,

−

elementy scenograficzne do aranżacji sesji zdjęciowych.

Ćwiczenie 4

Wykonaj portret w atelier i w plenerze.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

dobrać plener lub scenografię do zdjęć,

przygotować do zdjęć,

dobrać oświetlenie,

dobrać właściwy punkt widzenia,

dobrać właściwa odległość od przedmiotu,

odnaleźć punkty przyciągające wzrok,

dobrać obiektyw do wykonania zdjęcia,

dobrać głębię ostrości do obiektywu,

10)

zrobić zdjęcie,

11)

przedstawić rezultat ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

aparaty fotograficzne, w tym cyfrowe,

−

statywy, stojaki,

−

obiektywy, światłomierze,

−

zestawy oświetleniowe,

−

elementy scenograficzne do aranżacji sesji zdjęciowych.

Ćwiczenie 5

Wykonaj serię zdjęć reklamowych produktu w różnym oświetleniu i w różnych ujęciach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

dobrać plener lub scenografię do zdjęć,

przygotować przedmiot do zdjęć,

dobrać oświetlenie,

dobrać właściwy punkt widzenia,

dobrać właściwą odległość od przedmiotu,

odnaleźć punkty przyciągające wzrok,

dobrać obiektyw do wykonania zdjęcia,

dobrać głębię ostrości do obiektywu,

10)

zrobić zdjęcie,

11)

przedstawić rezultat ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

aparaty fotograficzne, w tym cyfrowe,

−

statywy, stojaki,

−

obiektywy, światłomierze,

−

zestawy oświetleniowe,

−

elementy scenograficzne do aranżacji sesji zdjęciowych.

Ćwiczenie 6

Wywołaj negatywy zrobionych zdjęć. Pod powiększalnikiem dokonaj kadrowania

wybranych zdjęć. Do wybranych zdjęć wykonaj odbitki pozytywowe. Dokonaj jakościowej
oceny wywołanych zdjęć i ich przydatności do celów reklamowych

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

przygotować materiał do wywołania,

przygotować stanowisko pracy i odczynniki do wywołania,

wywołać zdjęcie,

dokonać kadrowania wybranych zdjęć,

wykonać odbitki pozytywowe wybranych zdjęć,

wysuszyć zdjęcia i dokonać ich oceny pod kątem ich przydatności do reklamy,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ciemnia fotograficzna.

−

powiększalniki.

−

kuwety, koreksy.

−

odczynniki chemiczne.

−

suszarki zdjęć, baseny do płukania odbitek.

−

rodki techniczne: rzutnik, powiększalnik, stół podświetlany.

4.8.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

wykorzystać zasady kompozycji w fotografowaniu?

przygotować sprzęt i otoczenie do zrobienia fotografii?

dobrać plan do zdjęcia?

dobrać tło do zdjęć?

przygotować oświetlenie do zdjęć?

zrobić dobre zdjęcie?

zastosować wiedzę w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.9. Komputerowa obróbka fotografi

4.9.1. Materiał nauczania

Wykonywanie zdjęć w tradycyjny sposób składa się z następujących etapów:

−

naświetlenie materiału w aparacie fotograficznym,

−

wywołanie negatywu,

−

wykonanie odbitek.

Digitalizacja analogowych obrazów również dzieli się na etapy:

−

skanowanie (z filmu lub odbitki),

−

obróbka komputerowa,

−

wydruk (drukarka atramentowa, termosublimacyjna) lub digilab.
Aby wprowadzić zdjęcie do komputera, należy użyć skanera, którego zasadę działania

omawialiśmy już wcześniej. Skanować możemy odbitkę albo film (negatyw lub slajd).
W pierwszym wypadku wystarczy zwykły skaner płaski. Drugi sposób wymaga bardziej
skomplikowanego skanera.

Kiedy obraz pojawi się na ekranie, zwykle wymaga korekty, dzięki której stanie się

atrakcyjniejszy i będzie się lepiej prezentował na późniejszym wydruku lub na odbitce
z digilabu, urządzenia wykonującego odbitki z plików graficznych na papierze
fotograficznym.

W przypadku aparatów cyfrowych po wykonaniu zdjęcia, kolejnym etapem jest

przekazanie plików z nośnika aparatu (kart pamięci SmartMedia, CompactFlash lub
MemoryStick itp.) na twardy dysk komputera. Fotografie z aparatów cyfrowych zwykle nie są
doskonałe i na ogół wymagają korekty tonalnej czy ostrości oraz zwykłego kadrowania.
Bardzo często obszar kadru na wizjerze podglądu LCD aparatu cyfrowego jest mniejszy od
rzeczywiście rejestrowanego. W związku z tym w kadrze mogą się pojawiać niepożądane
elementy, których podczas fotografowania nie byłeś w stanie zobaczyć i trzeba je usunąć za
pomocą oprogramowania do edycji obrazu. Tak jak w przypadku fotografii skanowanych,
należy wprowadzić wszelkie inne korekty obrazu, które uznasz za niezbędne. Drukowanie
zdjęć odbywa się na tych samych zasadach co zeskanowanych zdjęć tradycyjnych.

Fotografia wprowadzona do komputera – za pomocą skanera czy karty pamięci aparatu

cyfrowego zazwyczaj zostaje poddana obróbce w programie graficznym.

Na ogół po zeskanowaniu fotografia powinna być odwrócona o kilka stopni – może się

bowiem zdarzyć, że odbitka została umieszczona w skanerze trochę nierówno. Wówczas za
pomocą narzędzi programu graficznego należy obrócić kadr, korzystając z opcji Rotate.
W programie Paint Shop Pro lub innym trzeba wybrać polecenia Image | Rotate i ręcznie
ustawić liczbę stopni obrotu, natomiast w Photoshopie wybierz Image | Rotate Canvas
| Arbitrary. W obu przypadkach trzeba określić kierunek obrotu (w Photoshopie CW to obrót
w prawo, a CCW – w lewo). Programy graficzne posiadają narzędzia do kadrowania Crop
Tool, za pomocą których zaznaczyć możemy cały kadr (zdjęcie musi być otwarte w całym
oknie), następnie ustawić kursor poza kadrem. Zmienia się on wówczas w strzałkę. Ruchem
myszy, jednocześnie naciskając lewy przycisk, można obrócić kadr o dowolny kąt.
W zrobionych zdjęciach za pomocą programów istnieje możliwość oczyszczania obrazu
z pyłków, które zostały zeskanowane wraz ze zdjęciem (drobiny kurzu są szczególnie
widoczne na skanach slajdów czy negatywów). Służy do tego narzędzie przeznaczone do
kopiowania fragmentów obrazu – w Paint Shop Pro Clone Brush, w Photoshopie Rubber
Stamp Tool), dostępne na pasku wyboru narzędzi. Zaznaczyć należy nim fragment leżący
najbliżej zabrudzonego miejsca i skopiować go w miejsce, gdzie została wskanowana drobina
kurzu. W Paint Shop Pro zaznaczyć fragment, klikając prawym przyciskiem myszy, 72

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

a kopiując, ustawić kursor na zanieczyszczonym miejscu i klikając lewym przyciskiem.

W Photoshopie zaznaczyć należy fragment, naciskając jednocześnie klawisz [Alt]
i prawy przycisk myszy, a kopiujesz, używając tylko prawego przycisku myszy.

Kolejne czynności możliwe do wykonania przy obróbce zdjęć to korekta tonalna

i kolorystyczna obrazu, opisana w części poświęconej skanowaniu. Funkcje tam wymienione
działają w programach do obróbki grafiki tak samo jak w interfejsach TWAIN. Korekcja tego
typu bywa potrzebniejsza, gdy TWAIN skanera nie umożliwił jej na etapie skanowania
wstępnego lub, gdy obraz pochodzi z aparatu cyfrowego.

Kolory regulować można po wybraniu Colors | Adjust | Color Balance (Paint Shop Pro) oraz

Image | Adjust | Color Balance (Photoshop). Po korekcie tonalnej i barwnej możemy poprawić jego
nasycenie(saturation). Możemy zwiększyć nasycenie barw lub skorygować je tak, że obraz staje się
czarno-biały. Chcąc skorygować nasycenie barw, należy wybrać Colors | Adjust
| Hue/Saturation/Lightness (Paint Shop Pro) lub Image | Adjust | Hue/Saturation (Photoshop).

Programy graficzne umożliwiają wyostrzenie elektronicznego obrazu, oczywiście do

pewnego stopnia. Służą do tego narzędzia: Sharpen, Unsharp Masking czy Sharpen Edges.
Jeśli można regulować stopień wyostrzenia (tak jak w wypadku ostatnich dwóch narzędzi),
nie przesadzaj z jego intensywnością. Narzędzie służące do wyostrzenia obrazu dostępne jest
po wybraniu Effects | Sharpen | Sharpen lub Unsharp Mask... (Paint Shop Pro) oraz Filter
| Sharpen | Sharpen, Sharpen Edges (wyostrzanie krawędzi) lub Unsharp Mask... (Photoshop).
Wszystkie wymienione wyżej czynności można wykonywać w odniesieniu tak do całego
obrazu, jak do jego fragmentów. Do zaznaczania obszarów kadru, które powinny być
zmodyfikowane, służą narzędzia Lasso czy Różdżka. Można nimi zaznaczyć fragment, który
na przykład chcesz rozjaśnić lub zmienić kolor. Różdżka służy do zaznaczania obszarów
"gładkich", czyli o podobnej barwie i jasności, na przykład niebo. Narzędzia te dostępne są
w obu programach na palecie wyboru narzędzi.

Jeżeli zdjęcie wygląda tak, jak sobie życzy autor i jest gotowe do wydruku, należy

zastanowić się, w jaki sposób je zachować i wykorzystać:

−

w Internecie (na stronach WWW oraz do przesyłania e-mailem)

−

w komputerowym albumie lub prezentacji multimedialnej (wyświetlać za pomocą
rzutnika multimedialnego),

−

do wydruku domowego na drukarce atramentowej,

−

wywołując w digilabie (w dużym uproszczeniu jest to połączenie tradycyjnej maszyny do
wykonywania odbitek fotograficznych, minilabu, z modułem emitującym obraz
pochodzącym z pliku graficznego),

−

do publikacji w prasie drukowanej (codziennej i magazynach).
W zależności od przeznaczenia fotografii, należy ustalić odpowiednią rozdzielczość,

wielkość, a także format pliku, w którym zostanie zapisana. Parametry związane z wielkością
i rozdzielczością obrazu można ustawić po wybraniu: Image | Resize | Actual (Paint Shop
Pro) oraz Image | Image Size (Photoshop).

4.9.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie czynności należy można wykonać za pomocą programów do graficznej obróbki
zdjęć?

W jaki sposób odbywa się przesyłanie zdjęć z aparatu cyfrowego do komputera?

W jaki sposób można obrócić zdjęcie?

W jaki sposób usuwamy tzw. drobiny kurzu?

W jaki sposób dokonujemy obróbki tonalnej i kolorystycznej fotografii?

W jaki sposób zapisujemy obrazy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.9.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z programu Photoshop, Corel PhotoPaint, Paint Shop Pro lub innego

programu do grafiki wykonaj maskę kolorów mapy bitowej z umieszczeniem pod spodem
obiektu o wypełnieniu radialnym. Do wykonania ćwiczenia zastosuj filtry do obróbki mapy
bitmapowej.

Rysunek do ćwiczenia 1

[http://www.galeria.psdmag.org/displayimage.php?album=lastup&cat=15&pos=14]

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wgrać do komputera zdjęcie do obróbki,

uruchomić odpowiednie oprogramowanie,

wykonać maskę kolorów mapy bitowej,

wykorzystać wybrane efekty specjalne,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

materiał filmowy,

−

oprogramowanie do obróbki fotografii cyfrowej,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Wykorzystaj efekty graficzne do przygotowania zdjęcia wg wzoru. Wykorzystaj wybrany

program komputerowy.

Rysunek do ćwiczenia 2

[http://www.galeria.psdmag.org/displayimage.php?album=lastup&cat=13&pos=9]

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wgrać do komputera zdjęcie do obróbki,

uruchomić odpowiednie oprogramowanie,

wykorzystać wybrane efekty specjalne,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

materiał filmowy,

−

oprogramowanie do obróbki fotografii cyfrowej,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor.

Ćwiczenie 3

Wykorzystując dostępne narzędzia obróbki fotografii sformatuj obraz wg. poniższego

wzoru.

Rysunek do ćwiczenia 3

[http://www.galeria.psdmag.org/displayimage.php?album=lastup&cat=13&pos=14]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wgrać do komputera zdjęcie do obróbki,

uruchomić odpowiednie oprogramowanie,

wykorzystać wybrane efekty specjalne,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

materiał filmowy,

−

oprogramowanie do obróbki fotografii cyfrowe,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor.

Ćwiczenie 5

Mając do dyspozycji format A4 wyszukaj fotografię akcji, nadaj jej tytuł, połącz tekst

z obrazem zachowując zgodność kierunków, dopasuj nagłówek. Powtórz ćwiczenie
dopasowując styl bezszeryfowego kroju pisma do nastroju, jakie tworzy zdjęcie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

odszukać odpowiednie zdjęcie akcji,

dopasować tekst do zdjęcia,

zachować zgodność kierunków,

dopasowac nagłówek,

skopiowac efekt pracy i wkleić do nowego pliku,

zmienic zdjęcie,

dopasować styl bezszeryfowego kroju pisma do nastroju zdjęcia,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

kartę ćwiczenia,

−

program graficzny,

−

oprogramowanie do obróbki fotografii cyfrowej,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor.

4.9.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

poddać obróbce komputerowej materiał fotograficzny?

wykonać efekty specjalne w trakcie obróbki?

zastosować efekty plastyczne do obróbki zdjęcia?

zastosować filtry w obróbce zdjęć?

posługiwać się oprogramowaniem do cyfrowego przetwarzania obrazu?

zastosować wiedze w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.10. Przygotowanie tekstu do drukowania

4.10.1. Materiał nauczania

Mimo że samodzielnie przygotowywany projekt, oglądany na ekranie komputera,

wygląda wspaniale, otrzymany materiał z drukarni nie zawsze odpowiada naszym
oczekiwaniom. Zdarza się bowiem, że zapominamy o różnorodności procesów
technologicznych, jakim poddawany jest projekt podczas przechodzenia z informacji
elektronicznej na klisze poligraficzne. Aby uniknąć rozczarowań, a niekiedy również
zaoszczędzić czas i pieniądze, warto poświęcić więcej uwagi właściwemu przygotowaniu
materiałów przed oddaniem ich do naświetlania w studiach usług poligraficznych, a następnie
do druku na maszynach drukarskich.

W procesie druku offsetowego jedne rozwiązania graficzne uzyskuje się łatwo, inne –

choć możliwe do wydrukowania – nastręczają wiele problemów. Przygotowanie projektu
w sposób pozwalający ominąć najważniejsze z nich przekłada się nie tylko na niższe ryzyko
„wpadek” i poprawę jakości technicznej, ale także na mniejszą ilość pracy i zmniejszenie
kosztów drukarni. Nie każda drukarnia uwzględnia w kalkulacji czynniki związane
z projektem, postaramy się jednak pokazać, że pytanie o projekt niekoniecznie musi oznaczać
nadgorliwość czy złą wolę.

W celu uzyskania profesjonalnego wyniku przy druku wysokonakładowym

i zminimalizowania kosztów należy skorzystać z usług drukarni. Przed przystąpieniem do
pracy na komputerze dobrze by było przeprowadzić rozmowę z pracownikami drukarni,
w której chcemy powielić nasz materiał. Uzyskane informacje np. o rodzaju i formacie
papieru, na którym będzie drukowany nasz projekt, rodzaj stosowanych farb, sposób zagięcia
(falcowania) odbitek itd., będą miały istotny wpływ na przygotowanie projektu i właściwą
konfigurację programów. Może się również zdarzyć, że wydrukowanie projektu będzie
o wiele droższe, niż zakładaliśmy lub, że konieczne będzie użycie specjalnych technik,
dostępnych tylko w niektórych drukarniach.

Rozmawiając z pracownikiem drukarni, należy znać już planowany nakład naszej

publikacji, jej objętość i format, a także gramaturę oraz rodzaj papieru, na jakim chcemy
wydrukować projekt. Możemy wziąć ze sobą próbki papieru lub przykłady publikacji, jakie
byśmy chcieli wykonać. Istotna jest decyzja, czy druk będzie nanoszony na jednej czy dwóch
stronach papieru. Bardzo ważna dla drukarza jest informacja o kolorystyce naszej publikacji,
planowanej liczbie kolorów specjalnych. Właśnie to ma decydujący wpływ na wybór rodzaju
papieru i cenę usługi. Druk profesjonalnych folderów w pełnym kolorze przeważnie wymaga
zastosowania papieru powlekanego. Jeśli zależy nam na uzyskaniu efektu bardziej
artystycznego, możemy wykorzystać papier matowy. Rodzaj papieru wpływa na ustawienie
parametrów naszych programów podczas przygotowania projektu do naświetlenia. Powyższe
informacje pozwolą drukarzowi na wyliczenie usługi i zamówienie papieru, ale także na
określenie liczby użytków (kompletów klisz), jakie będą mu potrzebne. Większość maszyn
drukarskich drukuje jednocześnie od dwóch do kilkunastu sztuk tego samego projektu na
dużym arkuszu papieru. Dopiero po zakończeniu druku papier jest cięty na poszczególne
elementy i przycinany do zamawianego formatu. Kolejna sprawa, jaką należy omówić
z drukarzem, jest ewentualne foliowanie lub lakierowanie okładki. Tego typu uszlachetnienia
podnoszą koszt produkcji, jednak zapewnią naszej publikacji większą sztywność, trwałość
i estetykę.

Po uzgodnieniu z drukarzem większości szczegółów technicznych rozpoczynamy prace

projektowe przy komputerze. Jeśli publikacja ma zostać przygotowana do druku w kolorze, to
koniecznie powinniśmy sprawdzić, czy program, który chcemy wykorzystać, pozwala na
wykonanie wyciągów barwnych w standardzie kolorów CMYK. Błędem jest projektowanie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ulotek z użyciem standardowych pakietów biurowych, ponieważ wykorzystują one
przeważnie standard kolorów RGB i nie mają opcji przygotowania separacji kolorów
w standardzie CMYK. Jeżeli chcemy, aby nasz projekt został wydrukowany w kolorze,
należy skorzystać z profesjonalnych programów do składu publikacji lub edycji grafiki (np.
Corel, QuarkXpress, Adobe PageMaker, Adobe Illustrator). Pakiety biurowe możemy
wykorzystać do przygotowywania publikacji czarno-białych. W takim przypadku wystarczy
zainstalować na komputerze jeden ze sterowników postscriptowych i wydrukować dokument
do pliku.

Bardzo często do kolorów CMYK jest dodawana jedna lub więcej farb dodatkowych.

Podczas separacji barwnej kolor dodatkowy nie jest rozkładany na cztery barwy podstawowe,
w wyniku, czego powstaje piąta lub szósta klisza dla danego koloru dodatkowego. Kolor taki
nadrukowywany jest w oddzielnym procesie druku z użyciem specjalnej farby
odpowiadającej numerowi koloru danej palety.

Niezależnie od techniki druku, jaką zastosujemy w procesie powielania, do

wydrukowania projektu konieczne jest przygotowanie klisz drukarskich. Do tego celu
potrzebny jest program o nazwie Raster Image Processor (RIP) i naświetlarka. Program RIP
przekształca informacje o obrazie w pojedyncze punkty, które naświetlarka przenosi na
fotoczułą kliszę za pomocą promienia laserowego. Naświetlanie z reguły realizowane jest
przez specjalistyczne studia poligraficzne ze względu na wysoką cenę naświetlarki
i urządzenia do wywoływania klisz wielkoformatowych.

Najbezpieczniejszą metodą dostarczenia do studia poligraficznego pliku jest

przetworzenie danych do formatu PostScript. Aby przekształcić pliki do formatów
postscriptowych, należy zainstalować sterownik naświetlarki postscriptowej (można
sterowniki ściągnąć np. ze strony Internetowej studia, w którym będziemy wywoływać klisze)
i jako format papieru wybrać rozmiar trochę ponadnormatywny (przykładowy format
maszyny offsetowej wynosi 480 x 630 mm).

Prawidłowo przygotowany plik postscriptowy zawiera komplet informacji niezbędnych

do właściwego naświetlenia klisz. Sterownik instalujemy za pomocą Kreatora dodawania
drukarki, który uruchamiamy z menu Start/Ustawienia/Drukarki, następnie wybieramy opcję
Dodaj drukarkę. Zaznaczamy pole wyboru Drukarka będzie zarządzana przez mój komputer
i określamy port, którego chcemy użyć do obsługi urządzenia. W przypadku instalacji
sterownika postscriptowego, czyli „urządzenia", którego fizycznie nie mamy, wybieramy port
lokalny File. Informujemy w ten sposób system, że dokumenty drukowane z użyciem tego
sterownika będą zapisywane do pliku. Natomiast samo przygotowanie pliku zależy od tego,
czy klisze posłużą do wydruku kolorowego, dwukolorowego czy też czarno-białego oraz
w jakim programie plik ten będzie generowany.

Zaplanowanie sposobu realizacji projektu powinno nastąpić na długo przedtem, zanim

dostarczysz niezbędne materiały do drukarni.

4.10.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie są etapy przygotowania publikacji do druku?

Jakie elementy publikacji należy przedyskutować z pracownikiem drukarni?

Jaki wpływ na wydruk ma rodzaj papieru?

Jaki standard kolorów należy użyć przy przygotowaniu projektu reklamy?

W jakim celu przygotowuje się klisze drukarskie?

W jaki sposób należy przetworzyć dane do drukowania?

Jakie elementy zawiera prawidłowo przygotowany plik postscriptowy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.10.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz papier do określonej techniki drukowania. Uzasadnij wybór.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wypisać techniki druku,

wypisać rodzaje papieru,

dopasować rodzaj papieru do techniki druku,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

próbki papieru,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor.

Ćwiczenie 2

Złóż wybraną publikację reklamową z zastosowaniem dostępnych programów, tekstowo-

graficznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

zaprojektować publikację reklamową,

uruchomić program do składania tekstu,

przygotować tekst do publikacji,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

projekty graficzne i poligraficzne,

−

oprogramowanie do składania publikacji,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor.

4.10.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

stosować fachową terminologię związana z drukiem?

przygotować się do rozmowy z pracownikiem drukarni?

przygotować reklamę do druku?

zapisać dane do drukowania?

pracować w programie do składu publikacji?

wykorzystać wiedzę w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.11. Techniki poligraficzne – uszlachetnianie druków

4.11.1. Materiał nauczania

Druk offsetowy i sitodruk należy do najpopularniejszych i najczęściej stosowanych

technik drukarskich. W przypadku techniki sitodruku, która przede wszystkim
wykorzystywana jest do drukowania na foliach, naklejkach czy też na powierzchniach
plastikowych, jak i druku offsetowego na papierze konieczne jest przygotowanie szablonów
lub matryc drukarskich, za pomocą, których barwnik zostanie naniesiony na powierzchnię
materiału przez maszynę drukującą. W obu tych technikach sposób przygotowania matryc jest
nieco odmienny. W druku offsetowym matryce („blachy"), otrzymywane są w specjalnym
procesie fotochemicznym. Klisze przygotowane na naświetlarce, podobne do dużego, czarno-
-białego przezrocza, umieszczane są pojedynczo nad specjalnym materiałem aktywnym
fotochemicznie. Strumień światła padający na blachę poprzez wzór na kliszy powoduje, iż
naświetlone zostają tylko niektóre obszary matrycy. Matryca zostaje następnie poddana
oddziaływaniu substancji chemicznej (czasem stosuje się również fale ultradźwiękowe), która
powierzchniowo wypłukuje naświetlony materiał. W ten sposób na materiale odwzorowana
zostaje informacja zapisana na kliszy. Gotowe prace mogą też być naświetlane bezpośrednio
na płyty drukarskie w technologii CTP (Computer To Plate) gdzie pominięty zostaje proces
naświetlania klisz.

W procesie drukowania farba zostanie nałożona tylko na nie naświetlone, wypukłe części

blachy, a następnie zostanie przeniesiona poprzez gumowy bęben pośredni na papier.
Oddzielna matryca powstaje dla każdego koloru składowego, zatem w przypadku druku
pełnokolorowego potrzebne są cztery blachy – po jednej dla każdego z kolorów
podstawowych i jedna dla koloru czarnego.W przypadku druku z kolorami specjalnymi
wymaga się po jednej matrycy dla każdego dodatkowego koloru. Wzór matrycy jest
lustrzanym odbiciem wzoru kliszy, który ponownie zostaje odbity na gumowym bębnie,
a następnie na papierze. Ta nieparzysta liczba odwzorowań powoduje, że aby po
wydrukowaniu otrzymać tekst prawoczytelny, klisze muszą zostać naświetlone tak, aby
umieszczone na nich informacje były nieczytelne od strony naniesionej na nie emulsji
(lewoczytelne). Znaczy to, że klisze muszą stanowić lustrzane odbicie poszczególnych stron
naszej publikacji.

Technika sitodrukowa wykorzystuje inny typ matrycy, takiej, którą jest specjalne płótno

aktywne fotochemicznie. Materiał ten naświetlany jest podobnie jak w przypadku technologii
offsetowej, z tą różnicą, że wypłukaniu podlega nie naświetlona część substancji, co
powoduje powstanie w płótnie niewielkich otworków. Farba jest nanoszona w wyniku
przeciskania jej przez te otworki, podobnie jak w przypadku przesiewania piasku przez sito.
W technice sitodrukowej nie ma więc konieczności lustrzanego odbijania wzoru podczas
przygotowywania klisz. Przygotowaniem matryc zajmuje drukarnia, jednak powyższe
informacje pozwolą na świadome i właściwe przygotowanie dokumentów do naświetlenia,
w zależności od stosowanej przez drukarnię technologii.

Uszlachetnianie druków to nie tylko podniesienie trwałości druków, ale zwłaszcza

podniesienie estetyki pracy i nadanie jej charakteru pracy wyjątkowej i niepowtarzalnej.
Zastosowanie w projekcie podstawowych technik uszlachetniania, takich jak folia matowa,
folia błyszcząca, lakierowanie UV jak również innych sposobów, takich jak złocenie,
srebrzenie, tłoczenie sprawia, że wiele naszych druków zdobywa uznanie odbiorców.

Uszlachetnianie druku to dziedzina poligrafii z pogranicza technik drukarskich

i introligatorskich, zajmująca się metodami pokrywania podłoża drukowego różnorodnymi
substancjami lub materiałami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Uszlachetnianie druku można stosować zarówno wobec miejsc zadrukowanych, jak

i niepokrytych farbą drukową. Zazwyczaj uszlachetnienia dokonuje się na zadrukowanych już
arkuszach, ale jeszcze przed procesami introligatorskimi.

Celami uszlachetniania wyrobów poligraficznych są:

−

podnoszenie wizualnych walorów powierzchni,

−

zwiększenie wytrzymałości mechanicznej podłoża (np. na rozciąganie),

−

zwiększenie wytrzymałości mechanicznej powierzchni (np. na ścieranie),

−

zwiększenie odporności powierzchni na agresywne czynniki środowiska, jak: światło,
wilgoć, woda, utlenianie,

−

nadanie cech specyficznych (np. powlekanie klejem).

Do technik uszlachetniania druku zalicza się takie techniki, jak:

−

brązowanie,

−

cold-stamping,

−

gumowanie,

−

hot-stamping,

−

impregnowanie,

−

lakierowanie druku,

−

laminowanie w tym foliowanie,

−

powlekanie,

−

tłoczenie,

−

zadruk farbami specjalnymi,

−

druk soczewkowy.

[www.wikipedia.pl]

Uszlachetnianie

druku

może

odbywać

się

również

poprzez:

sztancowanie,

kalandrowanie, glitter.

Foliowanie to nakładanie cienkiej folii na podłoże. Jest jedną z podstawowych form

uszlachetniania w przemyśle poligraficznym. Może być wykonywane z wykorzystaniem
trzech metod: na mokro – przy użyciu ciekłego kleju, na gorąco – gdzie klej znajduje się na
folii w postaci stałej, oraz w technice mieszanej – na mokro z użyciem kleju ciekłego
podgrzanego do odpowiedniej temperatury. Elastyczność zastosowań i niski koszt foliowania
na mokro sprawia, że jest to technika coraz częściej wykorzystywana. Najodpowiedniejszymi
podłożami dla foliowania są kartony i papiery powlekane. Foliowanie ma na celu przede
wszystkim uwydatnienie druku, zwiększenie wytrzymałości podłoża, poprawę właściwości
optycznych. Może stanowić ono również ochronę przed czynnikami zewnętrznymi takimi jak
woda, wilgoć czy tłuszcz. Pokrycie odbitki drukarskiej folią poprawia jej właściwości
mechaniczne, a przede wszystkim zwiększa jej wytrzymałość na ścieranie. Stosować można
folię błyszczącą lub matową. Oba rodzaje używa się na wszelkiego rodzaju akcydensach,
okładkach książek. Ze względu na koszty, rzadziej stosuje się folie na opakowaniach.

Lakierowanie UV polega na nałożeniu na powierzchnię warstwy lakieru przy użyciu

techniki sitodruku lub np. za pomocą wałka typu anilox w maszynach zwanych lakierówkami.
Warstwa lakieru utrwalana jest za pomocą promieniowania UV, tworząc trwałą strukturę.
Najczęściej wykorzystywanym lakierem jest lakier UV błyszczący. Do najczęściej
lakierowanych podłoży należy zaliczyć papiery, kartony i tworzywa sztuczne. Lakierowanie
ma na celu uwydatnienie druku jak i zabezpieczenie przed ścieraniem i wilgocią. Lakier UV
może być położony zarówno na całej powierzchni jak i miejscowo. Najczęściej lakierowane
są ulotki, foldery, katalogi, kalendarze i opakowania, a także okładki czasopism.

Sztancowanie polega na wykrojeniu lub przegnieceniu tzw. bigowaniu – za pomocą

wykrojnika z użyciem docisku – dowolnych kształtów w papierze, kartonie, tekturze. Za
pomocą maszyny sztancującej możliwe jest również rycowanie folii i papierów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

samoprzylepnych. Najczęściej sztancuje się opakowania, stendy, materiały reklamowe, teczki,
zaproszenia, naklejki, ulotki.

Suche tłoczenie służy podkreśleniu i wyróżnieniu motywu graficznego. Metoda polega na

odkształceniu podłoża w celu uzyskania reliefu wypukłego lub wklęsłego za pomocą matrycy
– w przypadku tłoczenia, lub kompletu matryc – w przypadku przetłoczenia. Suche tłoczenie
najczęściej wykonuje się na papierach powlekanych, papierach ozdobnych i na kartonach. Na
powierzchniach wcześniej poddanych procesowi foliowania lub lakierowania UV uzyskuje
się różnego rodzaju wypukłe lub wklęsłe faktury. Tłoczenie najczęściej stosuje się na
opakowaniach, teczkach, zaproszeniach, ulotkach i folderach.

Efekty, które można uzyskać w procesie kalandrowania są zbliżone do uzyskiwanych

poprzez suche tłoczenie. Jednak sam proces odbywa się w odmienny sposób – za pomocą
moletowanego lub trawionego Kalandrowanie nadaje całej powierzchni wzór imitujący np.
cylindra. płótno, skórę lub inną dowolnie wybraną fakturę. Taki rodzaj uszlachetnienia można
uzyskać na papierach, kartonach, tekturach kaszerowanych z papierem. Kalandrowanie
przeprowadza się najczęściej na podłożach pokrytych wcześniej folią lub lakierem UV.

Hot stamping inaczej zwany po prostu złoceniem ma na celu podkreślenie i wyróżnienie

motywu graficznego oraz uzyskanie metalicznego efektu imitującego złoto, srebro lub inną
fakturę lub kolor. Polega na nałożeniu warstwy folii za pomocą rozgrzanej matrycy
i z użyciem odpowiedniego docisku na złociarkach lub specjalnie przystosowanych
maszynach sztancujących. Ten rodzaj uszlachetnienia często wykorzystywany jest na
opakowaniach, teczkach, zaproszeniach, a także ulotkach, folderach czy nawet okładkach
czasopism.

Glitter to brokat z substancją wiążącą, która utrwala się na powierzchni uszlachetnianego

druku pod wpływem promieniowania UV. Obecnie Glitter stosuje się do: wyróżnienia
motywów graficznych, poprzez wytworzenie na ich powierzchni mieniąco – błyszczących
elementów i podkreślenia cech estetycznych produktu oraz zwrócenie uwagi konsumenta na
dany produkt poprzez jego szczególne wyróżnienie. Dzięki innowacyjnemu opracowaniu tej
metody, można zaproponować szeroką gamę kolorystyczną brokatów Glitter.

Jeszcze

kilka

lat

temu

uszlachetnianiem

druków

zajmowały

się

głównie

wyspecjalizowane zakłady lakiernicze. Lakierowanie w drukarniach to tak jak niegdyś
przeważnie lakierowanie lakierami drukowymi i dyspersyjnymi. Najpowszechniejszą
aktualnie metodą jest bez wątpienia lakierowanie lakierami dyspersyjnymi w maszynie
offsetowej. Do końcowego uszlachetniania druków, folderów, opakowań i okładek
najczęściej używa się w offsecie arkuszowym różnego rodzaju lakierów. W zależności od
konkretnych potrzeb stanowią one często tylko zabezpieczenie powierzchni podłoża przed
zniszczeniem w trakcie magazynowania, przechowywania i transportu.

W ostatnich czasach wyścig marketingowy spowodował jednak, że zadrukowane

i uszlachetnione powierzchnie przejęły rolę komunikatora i bodźca wyzwalającego chęć
nabycia produktu. Często to właśnie one, a nie sam produkt, przyciągają uwagę nabywcy,
wzbudzają jego zainteresowanie i chęć posiadania. Nawet bardzo dobry produkt bez
odpowiedniej i atrakcyjnej „oprawy” nie ma szansy dobrze się sprzedać. Dlatego też
drukarnie poszukują coraz to ciekawszych możliwości uszlachetniania druków, najlepiej na
miejscu, w drukarni, bez potrzeby ponoszenia kosztów dodatkowych inwestycji.

Uszlachetnianie wielokrotnie zwiększa możliwości twórcze oraz skuteczność reklamy.

Uszlachetnione druki najwyższej jakości pełnią nie tylko funkcję informacyjną, ale także
tworzą obraz firmy i są bardziej przekonujące. Różne rodzaje uszlachetniania, jak np.
lakierowanie wybiórcze lub tłoczenie złotą folią, ułatwiają przekazywanie informacji
i podkreślają najważniejsze z nich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.11.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie są różnice pomiędzy technikami druku?

Jakie znasz rodzaje matryc w różnych technikach drukowania?

Na czym polega technika uszlachetniania druku?

Jakie są cele uszlachetniania druków,

Jakie znasz techniki uszlachetniania druku?

Na czym polega proces foliowania?

Na czym polega proces lakierowania UV?

Na czym polega proces sztancowania?

Na czym polega proces suchego tłoczenia?

10.

Na czym polega proces kalandrowania?

11.

Na czym polega proces hot stomping?

12.

W jakim celu wykorzystuje się glitter?

4.11.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeanalizuj wybrane reklamy i wypisz rodzaj uszlachetniania, jaki został zastosowany.

Wybierz najlepszą i uzasadnij swój wybór.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

zapoznać się z przygotowanymi reklamami,

wypisać rodzaj uszlachetniania jaki został zastosowany,

dokonać wyboru najlepiej przygotowanej,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przykładowe reklamy,

−

filmy, slajdy, przeźrocza,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor.

Ćwiczenie 2

Zaproponuj uszlachetnienie druku wybranej reklamy. Uzasadnij swój wybór.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania i literaturą,

przeanalizować reklamy pod kątem uszlachetniania druku,

dobrać rodzaj uszlachetniania,

uzasadnić wybór,

przedstawić rezultat ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tekst ćwiczenia,

−

literatura rozdziału,

−

techniczne środki kształcenia: komputer, wideo, rzutnik, projektor.

4.11.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

scharakteryzować wybraną technikę uszlachetniania druku?

dobrać odpowiednia technikę do uszlachetnienia konkretnego druku?

dokonać analizy zalet i wad poszczególnych technik uszlachetniania?

opisać wybraną technikę uszlachetniania?

zastosować wiedzę w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.12. Trendy w reklamie wizualnej

4.12.1. Materiał nauczania

Trendem we współczesnej reklamie wizualnej, oprócz zastosowania nowoczesnych

technologii i materiałów do wykonania reklamy, jest tworzenie wizerunku, a konkretnie
identyfikacji wizualnej firmy.

Identyfikacja wizualna to całość symboliki stosowanej przez firmę, czyli wszystko to, po

czym można ją rozpoznać „na zewnątrz” (kolorystyka, logo, logotyp itp.). Są to kolejne
elementy, poprzez które buduje się relacje z otoczeniem.

Na system identyfikacji wizualnej składają się:

−

symbol firmy (znak/logo i logotyp firmowy),

−

kolory firmowe,

−

symbole dekoracyjne,

−

typografie dekoracyjne,

−

druki firmowe (teczka firmowa / oferta),

−

identyfikatory pracowników,

−

stemple i materiały reklamowe,

−

materiały drukowane dla celów public relations,

−

rodki transportu (samochody ciężarowe, osobowe),

−

uniform pracowników,

−

wystrój stoisk targowych i wystawowych,

−

aranżacja wnętrza siedziby firmy oraz wygląd otoczenia,

−

tablice i tabliczki informacyjne, szyldy reklamowe,

−

opakowania.
W procesie wizualizacji bardzo ważna jest nazwa firmy, która powinna nawiązywać do

jej działalności, być jednoznaczna i wyróżniać firmę na tle konkurencji. Tworzy się ją po
przeprowadzeniu gruntownej analizy firmy, charakteru jej działalności. Ważne jest, aby
nazwa nie ulegała zmianie.

Współczesna firma posiada logo, czyli jest to graficzne przedstawienie marki produktu,

znaku firmowego i innych symboli umieszczanych na opakowaniach produktów, w reklamie,
drukach firmy itp. tworzone przez zastosowanie koloru, rozmiaru i krój liter, ich układu itp.

Rodzaje logo:

−

tematyczne – to graficzne przedstawienie branży, którą reprezentuje organizacja,

−

graficzne/symboliczne – reprezentują wyobrażenia jakiegoś obiektu ze świata natury:
osoby, zwierzęta lub rzeczy, których charakterystyczne cechy są zgodne z atrybutami
firmy. Jednak, aby spełniały swoją funkcję, powinny być podobnie rozumiane przez
nadawcę oraz odbiorcę. Znaki graficzne przedstawiające zwierzęta służą często do
podkreślenia dynamiki i szybkości działania firmy,

−

abstrakcyjne – stanowią kompozycję figur geometrycznych i nie mówią nic o branży,
firmie, ani produkcie.
Połączeniem logo i nazwy firmy jest logotyp, czyli symbol oraz nazwa firmy wraz

z charakterystycznym dla niej krojem pisma. Logotypy powstałe na bazie liter i cyfr to
monogramy (pierwsze litery pełnej nazwy np. PKO, PWN).

Kolor firmy wyróżnia ją i określa jej charakter. Ma duży wpływ na percepcję

i świadomość odbiorców. Kolor ożywia system identyfikacji firmy i po pewnym czasie staje
się jednym z silniejszych elementów skojarzeniowych z organizacją.

Krój czcionek stosowanych we wszelkich materiałach drukowanych to typografia

firmowa. Poprzez odpowiedni dobór czcionek można kreować firmę na nowoczesną bądź

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

tradycyjną. Uważa się, że wszelkie krągłości wywołują wrażenie spokoju i łagodności,
natomiast kształty kanciaste – niepokój i skłonność do agresji.

Druki firmowe są niezbędnym elementem systemu identyfikacji wizualnej dbającej

o swój wizerunek firmy. To papier i koperty firmowe, notatniki, wizytówki, identyfikatory
pracowników etc. Poszczególne elementy tych materiałów, tzn. papier, treść, liternictwo
i kolorystyka powinny współgrać z ogólnie przyjętymi zasadami systemu identyfikacji
wizualnej. Elementem druków firmowych jest tzw. konstans przedsiębiorstwa, czyli stały
układ graficzny znaku firmowego, pełnej nazwy i niezbędnych danych o przedsiębiorstwie
(adres, numer telefonu i faksu, strona www i adres e-mail).

Również akcydensy – to wszystkie te druki okolicznościowe o charakterze użytkowym

(cenniki, ulotki, katalogi, a także etykietki, naklejki, koperty itp.).

Istnieją trzy typy wizytówek: prywatne, służbowe i kombinowane (wykorzystywane

najczęściej przez lekarzy i naukowców). Format wizytówki powinien być dostosowany do
standardowego wizytownika. Kolorystyka wizytówki powinna uwzględniać kolory firmowe.
Standardowe dane zamieszczane na wizytówce to pełna nazwa firmy, logo, imię i nazwisko,
stanowisko służbowe, dane teleadresowe. W wizytówkach kombinowanych adres służbowy
powinien być umieszczony u dołu po prawej stronie, a prywatny u dołu po lewej stronie.
W przypadku, gdy firma utrzymuje kontakty zagraniczne, należy mieć również wizytówki
przygotowane w odpowiednim języku obcym.

Księga standardów CI to opis zasad i procedur stosowania elementów tożsamości

wizualnej firmy (wzory, rysunki, instrukcje ich wykonania i zastosowania). W księdze
standardów należy zamieścić minimalne wielkości określające granicę czytelności wybranych
elementów graficznych oraz wzór minimalny obrazów (pola ochronne) wyznaczający
konieczną wolną przestrzeń wokół miejsc zadrukowanych, także układy kompozycyjne.
Standaryzacji podlegają m.in.:

−

symbole firmowe (logotyp, znaki firmowe, kolorystyka),

−

wizytówki,

−

druki firmowe (papier, koperty),

−

galanteria biurowa,

−

tablice informacyjne, oznakowanie budynków,

−

drukowane formy reklamowe

−

informatory, ulotki, broszury,

−

ubiór pracowników.
Do księgi można dołączyć na płycie CD lub innym nośniku próbki kolorów oraz wzory

poszczególnych elementów systemu. Informacje takie, zwłaszcza, gdy są uporządkowane
i skatalogowane, ułatwiają w znacznym stopniu kontakt z drukarniami, grafikami itp.

Przed tworzeniem systemu identyfikacji wizualnej firmy należy pamiętać, że powinien on być:

−

zgodny ze specyfiką i stylem firmy,

−

jednolity i zgodny z całym system komunikacji społecznej organizacji,

−

oryginalny, odróżniający firmę od konkurencji,

−

dobrze wyeksponowany

−

łatwo zauważalny,

−

jednoznaczny, nie powodujący negatywnych skojarzeń.

Etapy tworzenia systemu identyfikacji wizualnej są następujące:

Opracowanie systemu identyfikacji wizualnej – projekt. Często zajmują się tym specjalne
studia graficzne.

Wdrożenie systemu (zgodnie z ustalonym uprzednio harmonogramem). Proces taki trwa
zwykle od kilku miesięcy do kilku lat.

Wydruk materiałów.

Nadzór nad wdrażaniem – weryfikacja przebiegu prac z księgą CI.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.12.2 Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Na czym polega identyfikacja wizualna firmy?

Jakie są elementy systemu identyfikacji wizualnej?

Jakie są rodzaje logo?

W jaki sposób powstaje logotyp?

Jakie jest zastosowanie akcydensów?

W jakim celu tworzy się księgę standardów CI?

Jakie są etapy tworzenia systemu identyfikacji wizualnej?

4.12.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj projekt elementów identyfikacji wizualnej firmy produkującej zabawki dla

dzieci.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania,

wybrać nazwę firmy,

przygotować logo i logotyp firmy,

dobrać kolory firmowe,

dostosować typografię do logo i logotypu firmy,

przygotować wizytówkę,

przygotować teczkę ofertową firmy,

przygotować materiały drukowane do celów public relations,

zaprojektować uniform pracownika,

10)

przygotować stoisko targowe,

11)

przygotować aranżacje wnętrz siedziby firmy,

12)

przygotować szyldy reklamowe,

13)

przygotować projekt opakowania,

14)

przedstawić rezultat ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

materiały rysunkowe, malarskie i kreślarskie.

−

narzędzia do obróbki materiałów stosowanych w reklamie,

−

katalogi, próbki materiałów,

−

komputery z oprogramowaniem graficznym,

−

urządzenia peryferyjne: drukarki, skaner stacjonarny, ploter tnący,

−

programy graficzne,

−

projekty graficzne i poligraficzne,

−

katalog próbek papieru,

−

rodki techniczne: rzutnik, powiększalnik, ploter, skaner, kopiarka kserograficzna, stół

podświetlany, aparat cyforwy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.12.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

scharakteryzować obecne tendencje w reklamie wizualnej?

scharakteryzować elementy systemu identyfikacji wizualnej?

zaprojektować elementy systemu identyfikacji wizualnej?

wykonać elementy systemu identyfikacji wizualnej?

zastosować wiedzę w praktyce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.

Test zawiera 20 pytań dotyczących opracowania reklamy. Są to pytania wielokrotnego
wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

−

w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku
pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedź prawidłową).

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na później. Wróć do niego, gdy rozwiążesz pozostałe zadania.
Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia !

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Sugestywność to

jedna z cech językowych tekstu reklamowego,

szerokości obrazu do jego wysokości,

cecha, która przyciąga uwagę klienta,

cecha, która pozwala na zapamiętania tekstu,

Dekodowanie to proces

odczytywania przekazu, poprzez identyfikacje języka przekazu i odczytywanie jego
znaczenia,

odczytywania szyfru,

dotyczący informatyki,

aden z powyższych,

Przestrzeń to czynnik decydujący o

o wizualnej spójności kompozycji,

ocenie całej kompozycji z punktu widzenia środka ciężkości,

kształcie i strukturze elementów kompozycji,

oświetleniu obiektu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Układ kompozycji szeregowy różni się od rytmicznego tym, że

w szeregowym elementy są układane jeden za drugim, a w rytmicznym rozłożone
równo z równymi przerwami,

w rytmicznym elementy są układane jeden za drugim, a w szeregowym rozłożone
równo z równymi przerwami,

w szeregowym elementy są układane w kształcie figur a drugim, a w rytmicznym
rozłożone równo z równymi przerwami,

w szeregowym elementy są układane po dwóch osiach symetrii, a w rytmicznym
rozłożone równo z równymi przerwami,

Skanowanie tekstu i obrazu obejmuje

etap wstępny (preskan) oraz właściwego,

ocena atrybutów wstępnie zeskanowanego obrazu,

ustalenie zakresu tonalnego,

wszystkie powyższe,

Zadaniem plotera jest

nanoszenie obrazów, wycinanie wzorów, grawerowanie,

lepsze oświetlenie,

powiększanie obrazu,

rejestracja dźwięku,

Ploter solwentowy drukuje

grafiki rozpuszczalnikową farbą solventową, opartą na cykloheksanolu,

na materiałach twardych (metale, szkło, tworzywa sztuczne, drewno),

nie drukuje tylko tnie elementy,

adna z powyższych odpowiedzi,

Grafika 2D to

grafika dwuwymiarowa,

nie ma takiego pojęcia,

trójwymiarowa,

obiekt jest budowany z elementarnych sześcianów,

Optyka geometryczna

wprowadza pojęcie promień świetlny jako cienką strużkę światła,

zajmuje się z kolei zjawiskami, w których światło opisywane jako cząsteczka foton
ma cechy ciał fizycznych,

bada zjawiska optyczne, w których światło przejawia swoją falową naturę,

aden z powyższych,

10.

„Nie ma potrzeby skanowania zdjęć przed użyciem ich w komputerze„ to zaleta

fotografii cyfrowej,

fotografii analogowej,

cyfrowego zapisu filmu,

rejestrowania dźwięku,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11.

Poligrafia zajmuje się

procesami wytwarzania oprawionych lub nie oprawionych wyrobów poligraficznych
– druków,

tworzeniem instrumentów muzycznych,

produkcją elementów kamery cyfrowej,

produkcją elementów kamery analogowej,

12.

594 mm x 841mm to format papieru

A1,

A3,

C4,

B6,

13.

Kompozycja fotograficzna to

rozplanowanie przestrzenne obiektów w kadrze z uwzględnieniem rodzaju planu,

czas realizacji montażu,

jakość tworzonego obrazu,

słaba integracja z grafiką i animacją komputerową,

14.

W przedstawionej kompozycji

kompozycja jest poprawna,

kompozycja jest niepoprawna – lewy dolny róg jest za ciężki,

kompozycja jest niepoprawna – prawy dolny róg jest za ciężki,

aden z powyższych,

15.

Druk ze spadem to

rozciągnięcie obrazka do samych krawędzi kartki czasem konieczne jest na przykład
w kolorowych czasopismach,

inaczej druk offsetowy,

jest przeciwieństwem druku z separacją kolorów, w którym trzeba przygotować
osobne plansze w przypadku każdej farby drukarskiej,

format zapisu tekstu, grafiki i innych elementów strony w pliku przewidzianym do
importowania do innych programów obsługujących język opisu stron,

16.

Ikonemy to

obrazkowe znaki wizualne,

zanki graficzne dźwięku,

symbole obrazu,

nagranie filmu w postaci cyfrowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17.

Slogan deklaratywny to taki slogan, który

jest zestawieniem wyrazów lub zdaniem twierdzącym,

ma na celu wywołanie uśmiechu na twarzy odbiorcy,

oznacza płynne zmniejszenie głośności,

jest krótką komendą wymuszającą określone zachowanie na odbiorcy,

18.

Pierwsze plakaty powstały

w XVII wieku jako dzieło sztuki drukarskiej,

w XVI wieku jako dzieło sztuki drukarskiej,

w XV wieku jako dzieło sztuki drukarskiej,

w XVIII wieku jako dzieło sztuki drukarskiej,

19.

„Bądź szybki, bo przepadniesz, masz tylko 7 sekund na dotarcie do przechodnia” to

warunek skuteczności

billboardu,

biuletynu,

witryny sklepowej,

stoiska targowego,

20.

Styrografia to

rodzaj reklamy przestrzennej obrazu,

zapis pliku graficznego,

zapis animacji,

aden z powyższych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Opracowanie reklamy

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

Albin K., Reklama – przekaz,odbiór, interpretacja, PWN, Warszawa 2000

Benicewicz-Miazga A., Grafika w biznesie. Projektowanie elementów tożsamości
wizualnej — logotypy, wizytówki oraz papier firmowy, Helion, Gliwice 2005

Caples J.: Skuteczna reklama. Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2000

Casse P.: Jak negocjować. Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 1996

Dabner D., Design & Layout. Sztuka projektowania. Wydawnictwo G+J Grujer+Jar
Polska

Henninges H., Nauka fotografowania, Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media,
Warszawa 2002

Kall J., Reklama. Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1994

Kleppner O.: Reklama. Wydawnictwo FELBERG SJA Warszawa 2000

Krawsz A. Potęga Koloru, Wiedza i śycie

10.

Kuśmierski S.: Reklama jest sztuką. DrukTur, Warszawa 1994

11.

Magdzik S., Jakucewicz S. Podstawy poligrafii. Podręcznik dla technikum, WSiP S.A.,
2005

12.

McWade J., Profesjonalne tworzenie materiałów reklamowych, Helion, Gliwice 2006

13.

Łodzina – Grafowska J.,Efektywność reklamy, PWE, Warszawa 1996

14.

Nowacji R., Reklama,podręcznik, Centrum Doradztwa i Informacji Difin, Warszawa
2005

15.

Oberlan Ł., ABc fotografii cyfrowej, Helion, Gliwice 2004

16.

Story D. Fotografia cyfrowa.Leksykon kieszonkowy, Helion, Gliwice 2005

17.

Wawak S.,

Wodniak K., Encyklopedia zarządzania http://mfiles.ae.krakow.pl/index.php

18.

White R., Reklama, czyli co to jest i jak się ją robi, Business Press, Warszawa 1995.

19.

Wiśniewski A., Dąbrowski A.: Ćwiczenia z marketingu. WSiP, Warszawa 1998

20.

Wiśniewski A.: Marketing. WSiP, Warszawa 1997

21.

Wojcik K., Public relations od A do Z, Placet, Warszawa 2001

22.

Zimek R., Oberlan Ł., ABC grafiki komputerowej, Helion, Gliwice 2004

Witryny internetowe

−

http://republika.pl/gdobrak/cyfra/super/super4.html

−

http://arturkupiec.webpark.pl/

−

http://cyfrografia.pl

−

http://desktoppub.about.com/cs/colorselection/p

−

http://zoom.idg.pl/artykuly/39424.html

−

http:/wikipedia.pl

−

http://przyjaciele.doomni.net/sai/media/hreklamy2.html

−

http://mfiles.ae.krakow.pl/index.php

Czasopisma komputerowe:
1.

Magazyn komputerowy „Chip”.

Magazyn komputerowy „Komputer świat”.

Serwis internetowy firmy Minolta.

Serwis internetowy firmy Canon.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Opracowanie reklamy
06 Opracowanie reklamyid 6348 Nieznany
06 Opracowanie reklamy
06 Opracowanie reklamy
zagadnienia z wykładów1, III, IV, V ROK, SEMESTR II, PODSTAWY PSYCHOLOGII REKLAMY, opracowania
podstawowe zagadnienia z p.zach.konsumenckich, III, IV, V ROK, SEMESTR II, PODSTAWY PSYCHOLOGII REKL
zagadnienia z wykładów2, III, IV, V ROK, SEMESTR II, PODSTAWY PSYCHOLOGII REKLAMY, opracowania
Opracowanie strategii reklamowej , Psychologia reklamy - marketingu
Pytania opracowane, MAMET - opracowane pytania, REKLAMA PRASOWA
Jacek Kall Reklama (opracowanie rozdziaÅ ‚ Ã ³ w 1 6)
Jacek Kall Reklama (opracowanie rozdziałów 1 6)
INTER 9 REKLAMA
Reklama produktów leczniczych
Opracowanka, warunkowanie
REKLAMA WYSTAWIENNICZA
OPRACOWANIE FORMALNE ZBIORÓW W BIBLIOTECE (książka,

więcej podobnych podstron