Przyjmowanie porodu fizjologicznego

w warunkach pozaszpitalnych.

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

•

zdobycie wiedzy na temat porodu fizjologicznego

•

zrozumienie mechanizmu porodu fizjologicznego

•

nabycia

umiejętności odróżnienia ciężarnej od rodzącej

•

określenie i przyswojenie podstawowych pojęć położniczych

•

nauka

prawidłowego obliczenia terminu porodu

•

umiejętność oceny i rozpoznania objawów zbliżającego się porodu

•

umiejętność oceny sytuacji położniczej na podstawie wywiadu położniczego
i obserwacji

rodzącej

•

umiejętność rozpoznania i prowadzenia poszczególnych okresów porodu

•

umiejętność prowadzenia porodu w warunkach pozaszpitalnych w
przypadku porodu

nagłego, ulicznego

•

zdobycie wiedzy na temat oceny dobrostanu

płodu

•

nauka badania

położniczego zewnętrznego, jako jednego z kluczowych w

położnictwie

•

prawidłowego postępowania z położnicą i noworodkiem po porodzie
fizjologicznym

•

umiejętność oceny noworodka po porodzie wg.skali Apgar

•

zdobycie podstawowych informacji na temat badania

położniczego

wewnętrznego

•

umiejętność odpowiedzenia na pytania sprawdzające z przedstawionych

zagadnień tematycznych

Celem kursu jest:

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Poród prawidłowy

• To poród dokonujący się siłami i drogami natury lub

przy niewielkim udziale położnika

• Fizjologicznie poród przebiega spontanicznie, bez

żadnej asysty

• Kiedy fizjologia, a kiedy patologia?

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Ocena zwiastunów porodu

• Obniżenie się dna macicy
• Wstawianie się główki płodu do wchodu miednicy

kostnej

• Centralizacja szyjki macicy( dojrzewanie szyjki)
• Skurcze przepowiadające (Braxtona Hicksa)
• Wydalenie czopa śluzowego
• Plamienie z dróg rodnych
• Zmiany nastroju
• Słabsze ruchy płodu

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Obliczenie terminu porodu

• Wg.metody Naegellego (do daty ostatniej miesiączki

+7dni-3mies.+1rok)

• Od dnia poczęcia (określonego na podstawie metody

temperaturowej, do daty poczęcia +266dni czyli
38tyg.)

• Wg.pierwszych ruchów płodu (u pierwiastki ok.20

tyg. ciąży, u wieloródki ok.18 tyg. ciąży)

• Wysokość dna macicy

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Rozpoznanie,

IV okresy porodu fizjologicznego

• Ciężarna czy rodząca?

• I okres porodu- rozwierania ujścia

• II okres porodu-etap parcia

• III okres porodu-łożyskowy

• IV okres porodu-wczesny połóg

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

I okres porodu

• Mieści się w wyznaczonym przedziale czasowym dla

pierwiastki i wieloródki

• Rozpoczyna się gdy występuje regularna czynność

skurczowa przez ok.1h

• Powoduje rozwieranie i skracanie szyjki macicy od 0-10

cm

• W ciągu 10min.wystepuje od 3 do 4 skurczy
• Skurcze trwają ok. 1min.
• Dokonujemy oceny stanu pęcherza płodowego
• Osłuchujemy ASP oceniając dobrostan płodu

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

II okres porodu

• Mieści się w wyznaczonym przedziale czasowym dla

pierwiastki i wieloródki

• Występuje od momentu pełnego rozwarcia (10cm)
• Charakteryzuje się silnym uczuciem parcia głównie w

okolicy odbytu

• Oceniamy stan pęcherza płodowego
• Osłuchujemy ASP oceniając dobrostan płodu
• Wierzchołek główki płodu uwidacznia się w kroczu
• II okres porodu kończy się urodzeniem dziecka

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

III okres porodu

• Mieści się w wyznaczonym przedziale czasowym

(od 5 do 30min)

• „łapy precz” od macicy! Poczekaj na objawy

odklejającego się łożyska

• Obserwuj napięcie pępowiny (czy tętni, czy wiotczeje, czy

wysuwa się z pochwy)

• Obserwuj krwawienie z dróg rodnych
• Oceń wizualnie obrażenia zewnętrzne krocza
• Po urodzeniu łożyska, oceń popłód, zabezpiecz, zapakuj

do worka, który masz w zestawie

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Co wchodzi w skład zestawu do porodu?

Zestaw do porodu-składa się z 3 części (pakiet położniczy, pakiet

pediatryczny, zestaw wspólny)

• Dla Matki- jałowy podkład lub kompres, jałowe gaziki, nożyczki do

nacięcia krocza, słuchawka położnicza / UDT/ostatecznie stetoskop

internistyczny (podkład podłóż pod pośladki rodzącej z

zachowaniem zasad aseptyki, na części podkładu przygotuj

„wyrzucając na jałowo” nożyczki do nacięcia krocza, jałowe gaziki,

których użyjesz do przetarcia miejsca gdzie natniesz krocze jeśli

będzie taka potrzeba)

• Dla Dziecka- jałowe gaziki różnej wielkości, nożyczki do

odpępnienia, gruszka gumowa do odśluzowania/ssak, jałowe

klemy, spirytus, jałowy kompres/gaza ( wykorzystaj podkład Matki i

na nim ułóż gaziki dla dziecka, którymi zabezpieczysz kikut

pępowinowy po jego przecięciu, obok nożyczki do odpępnienia oraz

2 jałowe klemy, miej pod ręką gruszkę lub ssak do odśluzowania

dziecka, kompresem lub gazą osusz dziecko po urodzeniu, spirytusu

użyjesz na gaziki do zabezpieczenia pępka)

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Co wchodzi w skład zestawu do porodu?

• Część wspólna- wyprawka dla noworodka, kocyk+pieluchy,

wkłady jałowe dla położnicy, worek na łożysko, oznaczenie
noworodka (gdy dziecko jest suche, i jest w stanie ogólnym
dobrym załóż pieluchę i owiń go kocem, ma wystawać tylko
tważ, ma mu być ciepło, niech Matka go tuli. Daj położnicy po
porodzie jałowe wkładki na krocze, gdyż krwawi, miejsce
nacięcia krocza uciśnij jałowymi gazikam, pacjentka może
skrzyżować nogi, krwawienie z naciętego miejsca będzie mniej
obfite).

IV okres porodu

• To wczesny połóg (2h po porodzie), późny połóg (do 6

tyg. po porodzie)

• Rozpoczyna się z chwilą urodzenia popłodu

(łożysko,błony płodowe, sznur pępowinowy)

• Kontroluj stan ogólny i położniczy pacjentki (przez 2h co

15min. Lub do momentu przekazania pacjentki do
najbliższego szpitala)

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Rola Ratownika w przypadku porodu

pozaszpitalnego

• Zapewnij rodzącej spokój, dodaj otuchy, okaż cierpliwość i

życzliwość, udziel wsparcia psychicznego

• Udziel podstawowej opieki medycznej w możliwym zakresie,

oceń czy pacjentka jest rodząca na podstawie wywiadu oraz

obserwacji pacjentki

• Oceń czynność skurczową mięśnia macicy, stan pęcherza

płodowego, czy występuje krwawienie z dróg rodnych, ustal czy

ciąża jest donoszona, czy ciąża jest żywa (ASP)

• Pomórz w regulacji oddechów ( oddychaj z pacjentką w czasie

skurczu, wdychając spokojnie powietrze nosem a wydychając

ustami), w przerwie między skurczami pacjentka ma odpocząć

• Zaproponuj wygodną pozycję, niech nie leży na wznak
• Podjąć decyzję o transporcie lub udzielić pomocy na miejscu

zdarzenia

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Umiejętność oceny postępu porodu

fizjologicznego oraz części przodującej

• Obserwacja rodzącej (jej zachowanie, kontakt, chęć

współpracy)

• Ocena skurczów macicy (regularność, czas trwania,

przerwy między skurczami)

• Badanie (wewnętrzne) i zewnętrzne rodzącej
• Wysłuchanie ASP (cechy tętna płodu: miarowe,

dwubitne, dobrze słyszalne, ok. 140 ud/min)

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Położenie, ustawienie, ułożenie płodu

Definicje w położnictwie, które stosuje się do określenia
położenia płodu oraz mechanizmu porodowego:

• Położenie płodu (situs), podłużne (w fizjologii to poł.podłużne

główkowe), poprzeczne, skośne (jest to stosunek długiej osi
płodu do długiej osi macicy)

• Ustawienie płodu (positio),I-główka płodu po stronie lewej, II-

główka płodu po stronie prawej (stosunek grzbietu płodu do
jednej ze ścian macicy)

• Ułożenie płodu (habitus), przygięciowe i odgięciowe ( jest to

stosunek części płodu względem siebie)

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Prowadzenie porodu, wywiad

• Poród dziecka w karetce jest wyjątkowo złą praktyką, ze względu na

ograniczoną przestrzeń, ogrzewanie i oświetlenie, ograniczone warunki

aseptyczne

• Szybka ocena stanu rodzącej-stan ogólny, psychiczny, kontakt z pacjentką

(imię i nazwisko, wiek, kto prowadzi ciążę, czy wizyty były regularne)

• Wywiad położniczy (która ciąża, który poród, czy rodziła, czy roniła, czy

były to porody o czasie, czy były powikłania w poprzednich ciążach czy

porodach ,czy rodziła naturalnie czy cięciem cesarskim, termin porodu,

data ostatniej miesiączki, częstotliwość Występowania czynności

skurczowej, stan pęcherza płodowego, występowanie krwawienia,

przebieg obecnej ciąży-czy na coś się leczy jeśli tak to jakie leki stosuje,

choroby współistniejące z ciążą-nadciśnienie w ciąży, cukrzyca, wady

wrodzone lub nabyte- np.uraz miednicy kostnej w wypadku, urazy

kręgosłupa w okolicy lędźwiowej, endoproteza stawu biodrowego,

kontrola karty przebiegu ciąży i badań)

• Badanie położnicze ( kontrola tętna płodu, położenie i ustawienie płodu -

badanie

palpacyjne

brzucha,badanie

stopnia

rozwarcia

ujścia

zewnętrznego szyjki macicy – tylko ocena wizualna napinania się krocza

podczas skurczu

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Udzielenie pomocy w II okresie porodu

•

Przygotowanie rodzącej, pozycja wygodna dla rodzącej i dla Ciebie, musisz coś

widzieć ( dobrą pozycją jest pozycja półsiedząca, lub leżąc na lewym boku-podłuż

pacjentce „coś” pod plecy)

•

Ochrona krocza lub boczne nacięcie krocza (oceń czy krocze jest poddatne na

rozciąganie, jeśli masz wątpliwość natnij krocze bocznie na godzinie 17 lub 19, w

zależności z której strony Ci wygodniej, osłoń główkę dziecka swoimi palcami,

które wprowadzisz do pochwy aby nie uszkodzić skóry głowy dziecka, nacięcie na

ok.2-3cm – TYLKO NA SZCZYCIE SKURCZU PARTEGO!

•

Pomoc w urodzeniu główki (gdy urodziłeś główkę będzie ona skierowana twarzą w

stronę kości krzyżowej Matki, wytrzyj dziecku twarz, wykorzystaj gazik z zestawu,

oceń czy na szyi nie ma okręconej pępowiny, jeśli jest uwolnij ją aby nie zaciskała

swej pętli na szyi dziecka przy kolejnych skurczach, miej pod ręką gruszkę do

odśluzowania – odśluzuj natychmiast gdy wody płodowe są „brudne”

•

Pomoc w urodzeniu barków (znasz ustawienie płodu w macicy, zwróć główkę

dziecka zgodnie z ustawieniem, „spojrzy” na jedno z ud Matki, gdy tak się stanie

powoli wytaczaj barki)

•

Zaopatrzenie świeżorodka- osusz dziecko, nie ścieraj mazi płodowej-sama się

wchłonie ,odpępnij gdy ustanie tętnić pępowina, oceń stan ogólny - skala Apgar,

oznacz (2 oznaczenia na rączkę i nóżkę dziecka np.Kowalski”S”Anny ur.26.08.1983

g.12.15) zabieg Credego

•

Zabezpiecz do transportu

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

III okres porodu

• Urodzenie łożyska (poczekaj na objawy odklejającego się

łożyska, obserwuj napięcie pępowiny, nie ciągnij za nią)

• Mechanizmy rodzenia się łożyska-mechanizm Schultza (rodzi

się stroną płodową – 80% porodów) , mechanizm Duncana
(rodzi się częścią matczyną – 20% porodów)

• Ocena popłodu (jak wygląda i czy jest kompletny, zabezpiecz

całość do worka)

• Oceń krwawienie z dróg rodnych (całkowitą utratę krwi

podczas porodu fizjologicznego ocenia się na 250ml)

• Jałowo zaopatrz krocze, podłóż pacjentce wkładki

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

IV okres porodu

Wczesny połóg:

• Oceń stan położniczy: krwawienie z dróg rodnych, oceń

wysokości dna macicy – bezpośrednio po porodzie będzie

na wysokości pępka, zabezpiecz obrażenia krocza,

sprawdzaj wkładki i stopień krwawienia

• Oceń stan ogólny: CTK, tętno, kontakt słowny z

pacjentką, parametry monitoruj co 15min. Do momentu

dojechania do najbliższego szpitala, zabezpiecz położnicę

i dziecko do transportu

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Skala Apgar

Oceny dokonujemy w 1, 5 i 10 minucie życia dziecka. Co oceniamy?

• Akcja serca: brak- 0pkt, wolna poniżej 100/min.-1pkt, powyżej

100/min.-2pkt

• Oddech: brak-0pkt, nieregularny lub okresowe bezdechy-1pkt,

regularny ok.40/min-2pkt

• Napięcie mięśniowe: wiotkie-0pkt, obniżone napięcie-1pkt,

prawidłowe-2pkt

• Odruch na cewnik: brak-0pkt, grymas-1pkt, krzyk lub kichnięcie-2pkt
• Zabarwienie skóry: sinica uogólniona-0pkt, sinica obwodowa-1pkt,

skóra różowa-2pkt

10-8 pkt. stan dobry
8-6 pkt. stan średni
6-4 pkt. zamartwica lekka
4-0 pkt. zamartwica ciężka

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Badanie położnicze zewnętrzne.

6 chwytów G.Leopolda

CEL BADANIA:

• Określenie położenia, ustawienia i ułożenia płodu
• Ustalenie, co jest częścią przodującą
• Określenie, w jakim stosunku jest ona do kanału rodnego

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

1 chwyt położniczy

Oburęczny. Ma na celu
zbadanie wysokości dna
macicy i określenie, jaka
część płodu się w nim
znajduje. Pozwoli nam
również ocenić wielkość
ciąży

.

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Położnictwo ćwiczenia. Podręcznik dla studentów medycyny.
Prof.dr hab.med. Michał Troszyński
Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2003

2 chwyt położniczy

Badanie oburęczne, z lewej i
prawej strony macicy. Ma on
na celu określenie, jakie części
płodu znajdują się po obu
stronach brzucha. Gdzie jest
wyczuwalny kręgosłup a gdzie
części drobne płodu. Pomocny
przy określeniu ustawienia
płodu

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Położnictwo ćwiczenia. Podręcznik dla studentów medycyny.
Prof.dr hab.med. Michał Troszyński
Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2003

3 chwyt położniczy

Jednoręczne badanie części
przodującej. Badanie jest
możliwe do wykonania, gdy
część przodująca jest jeszcze
ruchoma nad wchodem
miednicy kostnej. Celem
tego chwytu jest ocena
części przodującej.

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Położnictwo ćwiczenia. Podręcznik dla studentów medycyny.
Prof.dr hab.med. Michał Troszyński
Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2003

4 chwyt położniczy

Oburęczne badanie części
przodującej. Służy także do
oceny części przodującej,
gdy jest już nieruchoma w
stosunku do płaszczyzny
wchodu miednicy. Badania
dokonujemy stojąc tyłem do
pacjentki.

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Położnictwo ćwiczenia. Podręcznik dla studentów medycyny.
Prof.dr hab.med. Michał Troszyński
Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2003

5 chwyt położniczy

Chwyt oburęczny, pozwala
określić

czy

część

przodująca, tzn. główka,
wystaje ponad spojenie
łonowe, czy jest na równi z
nim. Jeśli tak, świadczy to o
niewspółmierności między
płaszczyzną

wchodu

a

główką płodu. Stosuje się go
wtedy, gdy część przodująca
jest przyparta, ale nie
ustalona nad wchodem.

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Położnictwo ćwiczenia. Podręcznik dla studentów medycyny.
Prof.dr hab.med. Michał Troszyński
Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2003

6 chwyt położniczy

Chwyt oburęczny, służy do
stwierdzenia bruzdy szyjnej i
jej stosunku do płaszczyzny
wchodu miednicy. Odległość
bruzdy szyjnej od spojenia
łonowego

świadczy

o

zaawansowaniu główki w
kanale rodnym.

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Położnictwo ćwiczenia. Podręcznik dla studentów medycyny.
Prof.dr hab.med. Michał Troszyński
Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2003

Badanie wewnętrzne rodzącej

• Oglądanie krocza, sromu i przedsionka pochwy
• Ocena podatności mięśni dna macicy
• Ocena długości i szerokości pochwy
• Ocena części pochwowej szyjki macicy
• Ocena podatności brzegów części pochwowej na rozciągnięcie
• Określenie wielkości rozwarcia ujścia zewnętrznego szyjki

macicy w cm

• Ocena pęcherza płodowego
• Ocena części przodującej
• Oglądanie treści na palcach

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Podsumowanie

• Ocena zwiastunów porodu
• Obliczenie terminu porodu
• Położenie, ustawienie i ułożenie płodu
• Rozpoznanie,

IV okresy porodu fizjologicznego

• Rola Ratownika w przypadku porodu pozaszpitalnego
• Umiejętność oceny postępu porodu fizjologicznego oraz części

przodującej

• Prowadzenie porodu
• Co wchodzi w skład zestawu do porodu?
• Udzielenie pomocy w II okresie porodu
• III okres porodu
• IV okres porodu
• Skala Apgar
• Badanie zewnętrzne rodzącej
• Badanie wewnętrzne rodzącej

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz

Bibliografia

1)Położnictwo ćwiczenia. Podręcznik dla studentów medycyny. Prof.dr

hab.med. Michał Troszyński

Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2003

2) Położnictwo praktyczne i operacje położnicze. Joachim W.Dudenhausen,

Willibald Pschyrembel

Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2007

3)Położnictwo.Podręcznik dla położnych i pielęgniarek. Pod red.Grzegorza

H.Bręborowicza

Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2002

4)Stany naglące w położnictwie. Redaktorzy naukowi:M.Woollard, K.Hinshaw,

H.Simpson, S.Wieteska

Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.

5)Stany naglące w okresie okołoporodowym.Red.naukowa wydania

angielskiego Maureen Boyle, wydania polskiego Grażyna Iwanowicz-Palus.

Seria pod patronatem Polskiego Towarzystwa Położnych

Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2008

Przygotowane przez położną Renatę Tokarz