Tablica 9

ś

ydzi w II Rzeczypospolitej. Gospodarka

Fabryka

i

pałac

Izraela

Kalmanowicza Poznańskiego
w Łodzi, XIX w. W latach
1860-1880

kilkadziesiąt

zasymilowanych

rodzin

ż

ydowskich stworzyło wielkie

fortuny. Chociaż firma I. K.
Poznański w 1928 zatrudniała
10 tys. osób, to żydowscy
przemysłowcy

okresu

międzywojennego

nie

powtórzyli sukcesów z końca
ubiegłego stulecia.

Kram na Rynku w Gorlicach,
1932.

Niektóre

zawody

rzemieślnicze,

takie

jak

perukarze,

kapelusznicy,

szewcy czy złotnicy były
zdominowane

niemal

wyłączne

przez

ś

ydów.

Warsztaty

rzemieślnicze

dawały skromne utrzymanie
jednej

trzeciej

ludności

ż

ydowskiej.

Drukarz

ż

ydowski.

W

drukarstwie śydzi odgrywali
istotną rolę.

Szyldy sklepów i warsztatów
na ulicy Lubartowskiej w
dzielnicy żydowskiej Lublina.
Chociaż wśród ogólnej liczby
właścicieli przedsiębiorstw i
firm rzemieślniczych w Polsce
udział

ś

ydów

przekraczał

20%, to jednak tylko co
dziesiąty

zakład

zatrudniał

więcej niż 10 pracowników.

Leopold Gottlieb, Portret dra
Bernarda Kupczyka (1870-
1941).

Dla

ś

ydów,

pozbawionych

praktycznie

możliwości zrobienia kariery

Stragan żydowski na ulicy Mostowej
w

Warszawie,

1937.

Obszarami

głównej aktywności ekonomicznej
ludności

ż

ydowskiej

w

II

Rzeczypospolitej był handel, finanse i
ubezpieczenia (prawie 60%) oraz w
mniejszym stopniu rzemiosło i usługi.

Kryzys gospodarczy w okresie
międzywojennym dotknął wszystkich
obywateli, ale najbardziej dał się we
znaki drobnym kupcom i
rzemieślnikom, wśród których dwie
trzecie stanowili śydzi. Udział
ludności żydowskiej był znaczny także
w przemyśle odzieżowo - skórzanym
(50 %) i handlu detalicznym (70 %).
ś

ydzi - naród miejski - mieszkali nie

tylko w dużych miastach, gdzie
stanowili ponad jedną trzecią ogółu
mieszkańców, ale również w małych
miasteczkach, w których często
tworzyli większość.

Sukcesy przedsiębiorstw żydowskich
nie były częste, większość żyła w
biedzie. Wielu śydów dostrzegało
zatem, że szansę na lepsze życie daje
wykształcenie. Popularne wśród
młodzieży żydowskiej były studia
prawnicze i medyczne, po których
można było otworzyć prywatną
praktykę.

Page 1 of 2

ś

ydzi w polsce - Wydruk strony

2008-04-19

http://www.zydziwpolsce.edu.pl/panel09.html

Jarmark

w

Rokitnie

Wołyńskim

na

Kresach

Wschodnich.

Ponad

jedna

trzecia ludności żydowskie
utrzymywała się z handlu.
ś

ydzi dominowali w handlu

obnośnym i obwoźnym, w
handlu hurtowym ich pozycja
była słabsza.

urzędniczej, korzystne było
praktykowanie

wolnych

zawodów:

lekarza

(56%),

adwokata i notariusza (33%).

Dr Natan Lowenstein (zm.
1932), przedstawiciel palestry
lwowskiej,

poseł

do

parlamentu austriackiego, a w
niepodległej Polsce do Sejmu
Ustawodawczego.

Leopold Julian Kronenberg (1849-
1937), finansista, prezes wielkiego
Banku Handlowego w Warszawie do
1926 (założonego przez jego ojca
Leopolda),

współzałożyciel

Filharmonii Warszawskiej. Pochodził
z rodziny zasymilowanych śydów
wyznania augsbursko-ewangelickiego.

Page 2 of 2

ś

ydzi w polsce - Wydruk strony

2008-04-19

http://www.zydziwpolsce.edu.pl/panel09.html