SZCZEPIENIA OCHRONNE

mgr Jolanta Janik

Są trzy powody,

w następstwie

których zasadniczo

zmniejszyła się

umieralność z

powodu

chorób infekcyjnych:

szczepienia

ochronne,

higiena,

antybiotyki.

Mimo powszechnego

wprowadzenia

sprzętu

jednorazowego

użytku, nowych

środków i rodzajów

dezynfekcji,

drobnoustroje

znajdują drogi do

chorych.

Istota szczepienia

• Istotą szczepienia jest wprowadzenie do

organizmu antygenu (zabitych albo żywych

osłabionych drobnoustrojów lub ich

fragmentów), który wywołuje reakcję

układu odpornościowego.

• Następstwem takiej reakcji i głównym

celem szczepienia jest wytworzenie jak

najtrwalszej pamięci odpornościowej.

Dzięki niej, gdy organizm w przyszłości

zetknie się z żywym agresywnym

drobnoustrojem, będzie mógł zareagować

przygotowaną obroną immunologiczną.

• To rozpoznanie podanego w szczepionce

antygenu zawsze owocuje reakcją

organizmu, większą lub mniejszą, czasem

niezauważalną, czasem jednak powodującą

wyraźne objawy (odczyny, powikłania).

Uodpornienie czynne

• szczepienie polega na podaniu człowiekowi

szczepionki tj. preparatu zawierającego

antygen patogennego drobnoustroju

• w wyniku wprowadzenia do organizmu

antygenu drogą pozajelitową, doustnie lub

donosowo zależnie od preparatu dochodzi do

pobudzenia układu odpornościowego

i wzrostu odporności humoralnej lub

komórkowej

• zazwyczaj odpowiedź ta utrzymuje się przez

długi czas, który można przedłużyć podając

dawki przypominające szczepionki

• przez szczepienie ochronne osoby wrażliwe na

zakażenie uzyskują uodpornienie i w ten

sposób zmniejsza się możliwość szerzenia

choroby zakaźnej

Przeprowadzone

badania wykazały, że

układ immunologiczny

człowieka może

odpowiedzieć na ponad

10 milionów antygenów.

Hasley. Pediatr. Infect. Dis. J. 2001

Uodpornienie bierne

• polega na podaniu człowiekowi

gotowych przeciwciał pochodzenia

ludzkiego lub zwierzęcego

• metoda to pozwala na bardzo szybkie,

natychmiastowe podniesienie

odporności jednak wiąże się to z

możliwością wystąpienia objawów

uczuleniowych ze wstrząsem

uczuleniowych włącznie

• należy pamiętać o tym, że uzyskana w

ten sposób odporność utrzymuje się

przez okres kilku tygodni.

W celu uodpornienia biernego

stosuje się najczęściej

• Surowice odpornościowe

- to nieoczyszczone preparaty

zawierające przeciwciała pochodzenia ludzkiego lub
zwierzęcego; obecnie rzadziej stosowane.

• Immunoglobuliny

- są to preparaty otrzymywane z

surowicy odpornościowej ludzkiej; poprzez zastosowanie
skomplikowanych metod izolowania i oczyszczania
otrzymuje
się preparaty przeciwciał.

• Antytoksyny

- są to immunoglobuliny neutralizujące

toksyny pochodzące z surowicy koni i bydła
hiperimmunizowanych toksoidami, toksynami
bakteryjnymi lub jadem żmii

W czasie ciąży przeciwciała matki przechodzą przez
łożysko do organizmu noworodka co prowadzi do
uodpornienia biernego dziecka przeciw chorobom
zakaźnym, przeciwko którym matka wytworzyła
odporność.

Szczepienia ochronne personelu

medycznego przeciw wzw typu B

•

finansowane z budżetu Ministra Zdrowia

•

szczepienia podstawowe wg schematu: 0; 1; 6 miesięcy

•

szczepionkę przeciwko HBV należy zawsze

wstrzykiwać

w mięsień naramienny igłą o długości 2,54-3,81 cm

•

u osób narażonych po podaniu 3 dawki należy wykonać

badanie na obecność HBsAg (oznaczyć miano

przeciwciał przeciwko HBs)

•

jeśli miano przeciwciał jest mniejsze niż 10 mU/ml,

należy powtórzyć szczepienie i ponownie sprawdzić

miano przeciwciał

•

osoby, które nie odpowiedziały na drugą serię

szczepień należy uznać za podatne na zakażenie i

doradzić natychmiastowe przyjęcie HBIG w razie

potwierdzonej lub prawdopodobnej ekspozycji na krew

pacjenta HBsAg-dodatniego