Pielęgnowanie chorego

Pielęgnowanie chorego

z owrzodzeniem

z owrzodzeniem

nowotworowym.

nowotworowym.

Świąd skóry.

Świąd skóry.

Justyna Kotarska

Justyna Kotarska

Definicja

Definicja



Owrzodzenia nowotworowe to przewlekłe

Owrzodzenia nowotworowe to przewlekłe

i najczęściej nieodwracalne zmiany

i najczęściej nieodwracalne zmiany

patologiczne spowodowane miejscową

patologiczne spowodowane miejscową

progresją nowotworu lub rzadziej,

progresją nowotworu lub rzadziej,

powikłaniem po radioterapii.

powikłaniem po radioterapii.



Występują w postaci guzowatych nacieków

Występują w postaci guzowatych nacieków

o brodawkowatej powierzchni, ulegają

o brodawkowatej powierzchni, ulegają

stopniowemu lub gwałtownemu rozpadowi

stopniowemu lub gwałtownemu rozpadowi

tworząc drążące rany i przetoki.

tworząc drążące rany i przetoki.



Niekontrolowane namnażanie się komórek

Niekontrolowane namnażanie się komórek

nowotworowych może niszczyć skórę,

nowotworowych może niszczyć skórę,

tkankę podskórną i mięśniową aż do kości.

tkankę podskórną i mięśniową aż do kości.



Występują u około 5% chorych leczonych

Występują u około 5% chorych leczonych

onkologicznie i u 10% chorych z obecnymi

onkologicznie i u 10% chorych z obecnymi

przerzutami

przerzutami

Najczęstsze umiejscowienia owrzodzeń

Najczęstsze umiejscowienia owrzodzeń

nowotworowych to owrzodzenia

nowotworowych to owrzodzenia

powodowane przez:

powodowane przez:



pierwotny lub wtórny rak skóry,

pierwotny lub wtórny rak skóry,



rak piersi miejscowo zaawansowany,

rak piersi miejscowo zaawansowany,



rak płuca z przerzutem do węzłów chłonnych,

rak płuca z przerzutem do węzłów chłonnych,



rak odbytu,

rak odbytu,



rak szyjki macicy miejscowo zaawansowany,

rak szyjki macicy miejscowo zaawansowany,



rak sromu miejscowo zaawansowany,

rak sromu miejscowo zaawansowany,



nowotwory głowy i szyi,

nowotwory głowy i szyi,



owrzodzenie skóry jako następstwo

owrzodzenie skóry jako następstwo

napromieniania,

napromieniania,



czerniak złośliwy.

czerniak złośliwy.

Klasyfikacja

Klasyfikacja



guzy,

guzy,



zmiany opancerzające,

zmiany opancerzające,



przetoki zewnętrze i wewnętrzne.

przetoki zewnętrze i wewnętrzne.

Guzy

Guzy

Zlokalizowane miejscowe zmiany,

Zlokalizowane miejscowe zmiany,

często sączące, o ,,kraterowatej”

często sączące, o ,,kraterowatej”

powierzchni, tworzą wypukłości lub

powierzchni, tworzą wypukłości lub

wgłębienia w tkankach, mogą niszczyć

wgłębienia w tkankach, mogą niszczyć

w głąb, tworzyć kieszenie lub

w głąb, tworzyć kieszenie lub

przetoki do jam ciała, kości i

przetoki do jam ciała, kości i

stawów. Zdarza się rozległe

stawów. Zdarza się rozległe

zniszczenie tkanek powodujące

zniszczenie tkanek powodujące

naturalną amputację kończyny.

naturalną amputację kończyny.

Guzy

Guzy

Postać opancerzająca

Postać opancerzająca

Postać opancerzająca

Postać opancerzająca

•

Specyficzna dla nowotworów gruczołu

Specyficzna dla nowotworów gruczołu

piersiowego.

piersiowego.

•

Rozwija się zarówno w chorobowo zmienionym

Rozwija się zarówno w chorobowo zmienionym

gruczole, jak i w bliźnie pooperacyjnej po

gruczole, jak i w bliźnie pooperacyjnej po

mastektomii.

mastektomii.

•

Początkowo pod skórą pojawiają się niewielkie

Początkowo pod skórą pojawiają się niewielkie

guzki, które ją naciekając perforują, a na ich

guzki, które ją naciekając perforują, a na ich

powierzchni tworzą się suche strupy. Zmiany

powierzchni tworzą się suche strupy. Zmiany

te występują mnogo, ściśle z sobą sąsiadując

te występują mnogo, ściśle z sobą sąsiadując

tworzą rozległy sztywny pancerz obejmujący nie

tworzą rozległy sztywny pancerz obejmujący nie

tylko skórę i tkankę podskórną klatki piersiowej.

tylko skórę i tkankę podskórną klatki piersiowej.

•

Owrzodzenie często może ,,napełzać” na skórę

Owrzodzenie często może ,,napełzać” na skórę

powłok brzusznych, okolice szyi i barku,

powłok brzusznych, okolice szyi i barku,

niekiedy także obejmuje skórę pleców.

niekiedy także obejmuje skórę pleców.

Patologiczne przetoki

Patologiczne przetoki

Patologiczne przetoki

Patologiczne przetoki



Spowodowane są niszczącym działaniem nowotworu.

Spowodowane są niszczącym działaniem nowotworu.



Mogą mieć charakter zewnętrzny lub wewnętrzny.

Mogą mieć charakter zewnętrzny lub wewnętrzny.



Przetoki zewnętrzne powstają wskutek wytworzenia

Przetoki zewnętrzne powstają wskutek wytworzenia

patologicznych połączeń między jamami ciała

patologicznych połączeń między jamami ciała

a otoczeniem. Często w przebiegu zaawansowanego

a otoczeniem. Często w przebiegu zaawansowanego

procesu nowotworowego w jamie brzusznej guzy

procesu nowotworowego w jamie brzusznej guzy

naciekają od wewnątrz, perforują tworząc otwór w

naciekają od wewnątrz, perforują tworząc otwór w

powłokach brzusznych.

powłokach brzusznych.



Przetoki wewnętrzne występują najczęściej u chorych

Przetoki wewnętrzne występują najczęściej u chorych

z nowotworami szyjki macicy, jajnika, przełyku i

z nowotworami szyjki macicy, jajnika, przełyku i

oskrzela – stanowią najtrudniejszy problem

oskrzela – stanowią najtrudniejszy problem

terapeutyczny.

terapeutyczny.



Nowotwory jamy ustnej w zaawansowanym stadium

Nowotwory jamy ustnej w zaawansowanym stadium

także są przyczyną powstawania uciążliwych i

także są przyczyną powstawania uciążliwych i

nieodwracalnych przetok zewnętrznych i wewnętrznych

nieodwracalnych przetok zewnętrznych i wewnętrznych

Patologiczne przetoki -

Patologiczne przetoki -

postępowanie

postępowanie



Często terapeuta nie ma technicznej możliwości

Często terapeuta nie ma technicznej możliwości

oczyszczenia i założenia opatrunku.

oczyszczenia i założenia opatrunku.



Przetoki zewnętrzne można zaopatrzyć za

Przetoki zewnętrzne można zaopatrzyć za

pomocą sprzętu stomijnego – jeżeli tylko

pomocą sprzętu stomijnego – jeżeli tylko

techniczne warunki pozwalają na przetokę

techniczne warunki pozwalają na przetokę

zewnętrzną, bez względu na usytuowanie

zewnętrzną, bez względu na usytuowanie

należy założyć worek stomijny o odpowiednim

należy założyć worek stomijny o odpowiednim

rozmiarze. Należy go systematycznie opróżniać

rozmiarze. Należy go systematycznie opróżniać

z gromadzącej się wydzieliny i miejsce

z gromadzącej się wydzieliny i miejsce

założenia obserwować i pielęgnować, jak w

założenia obserwować i pielęgnować, jak w

przypadku przetoki wyłonionej chirurgicznie.

przypadku przetoki wyłonionej chirurgicznie.

Patologiczne przetoki -

Patologiczne przetoki -

postępowanie

postępowanie



Pielęgnacja pacjenta z przetokami wewnętrznymi jest

Pielęgnacja pacjenta z przetokami wewnętrznymi jest

trudna i nieefektywna.

trudna i nieefektywna.



Ingerencja do wnętrza przetoki w celu jej oczyszczenia

Ingerencja do wnętrza przetoki w celu jej oczyszczenia

czy płukania obarczona jest ryzykiem sprowokowania

czy płukania obarczona jest ryzykiem sprowokowania

krwotoku i bólu.

krwotoku i bólu.



Zwykle działania pielęgnacyjne ograniczane są do

Zwykle działania pielęgnacyjne ograniczane są do

pielęgnacji bezpośredniego sąsiedztwa przetoki. Polegają

pielęgnacji bezpośredniego sąsiedztwa przetoki. Polegają

na delikatnym oczyszczaniu za pomocą prysznica lub

na delikatnym oczyszczaniu za pomocą prysznica lub

przy zastosowaniu preparatów pielęgnacyjnych w postaci

przy zastosowaniu preparatów pielęgnacyjnych w postaci

pianek (Hartmann, Tena), założenia miejscowo opatrunku

pianek (Hartmann, Tena), założenia miejscowo opatrunku

z lekiem przeciwbólowym i/lub antyseptykiem.

z lekiem przeciwbólowym i/lub antyseptykiem.



Wskazana jest ochrona skóry przed drażniącym

Wskazana jest ochrona skóry przed drażniącym

działaniem wydzieliny z przetoki – preparaty

działaniem wydzieliny z przetoki – preparaty

natłuszczające nałożone obficie miejscowo.

natłuszczające nałożone obficie miejscowo.



W przypadku podejrzenia infekcji należy wdrożyć

W przypadku podejrzenia infekcji należy wdrożyć

włączenie ogólnej antybiotykoterapii.

włączenie ogólnej antybiotykoterapii.

Powikłania

Powikłania



Wyciek treści ropno – martwiczej i odór

Wyciek treści ropno – martwiczej i odór



Krwawienia, krwotoki

Krwawienia, krwotoki



Ból

Ból



Niepełnosprawność

Niepełnosprawność



Problemy psychosocjalne

Problemy psychosocjalne

- zmiana własnego wizerunku

- zmiana własnego wizerunku

- trudności ekonomiczne

- trudności ekonomiczne

Wyciek treści ropno-

Wyciek treści ropno-

martwiczej i odór

martwiczej i odór

To skutek obecności tkanek

To skutek obecności tkanek

martwiczych rozpadającej się zmiany

martwiczych rozpadającej się zmiany

nowotworowej, zakażonych szczepami

nowotworowej, zakażonych szczepami

beztlenowych i tlenowych

beztlenowych i tlenowych

drobnoustrojów. Ilość wycieku i

drobnoustrojów. Ilość wycieku i

stopień odoru zależy od poziomu

stopień odoru zależy od poziomu

stężenia bakterii i ilości martwicy.

stężenia bakterii i ilości martwicy.

Krwawienia, krwotoki

Krwawienia, krwotoki



W wyniku aktywnego wzrostu komórek nowotworowych

W wyniku aktywnego wzrostu komórek nowotworowych

może następować równie gwałtowne namnażanie się

może następować równie gwałtowne namnażanie się

patologicznych, delikatnych naczyń krwionośnych

patologicznych, delikatnych naczyń krwionośnych

często odsłoniętych przez oddzielającą się martwicę.

często odsłoniętych przez oddzielającą się martwicę.



Inną przyczyną krwawień może być systemowe

Inną przyczyną krwawień może być systemowe

stosowanie leków antykoagulacyjnych i/lub kwasu

stosowanie leków antykoagulacyjnych i/lub kwasu

acetylosalicylowego.

acetylosalicylowego.



Intensywne krwotoki występują, gdy guz infiltruje do

Intensywne krwotoki występują, gdy guz infiltruje do

ściany dużego naczynia żylnego lub tętniczego i

ściany dużego naczynia żylnego lub tętniczego i

często kończą się zgonem chorego.

często kończą się zgonem chorego.



Techniczne błędy w opatrywaniu ran to także jedna z

Techniczne błędy w opatrywaniu ran to także jedna z

przyczyn krwawienia.

przyczyn krwawienia.



Krwawienia o małym nasileniu, ale występujące często,

Krwawienia o małym nasileniu, ale występujące często,

choćby 1–2 x dziennie i trwające tygodnie lub miesiące

choćby 1–2 x dziennie i trwające tygodnie lub miesiące

mogą być przyczyną wystąpienia niedokrwistości.

mogą być przyczyną wystąpienia niedokrwistości.

Ból

Ból



Mechaniczne i zapalne uszkodzenie

Mechaniczne i zapalne uszkodzenie

tkanek (obrzęk) i struktur

tkanek (obrzęk) i struktur

obwodowego układu nerwowego

obwodowego układu nerwowego

wywołuje ból o zróżnicowanym

wywołuje ból o zróżnicowanym

charakterze i natężeniu.

charakterze i natężeniu.



U chorych z przetokami drażniące

U chorych z przetokami drażniące

działanie wydalin i wydzielin (mocz,

działanie wydalin i wydzielin (mocz,

kał, ropa) także jest przyczyną bólu.

kał, ropa) także jest przyczyną bólu.

Ból - postępowanie

Ból - postępowanie



Owrzodzenia nowotworowe powodują dolegliwości

Owrzodzenia nowotworowe powodują dolegliwości

bólowe o zróżnicowanym charakterze – ból miejscowy

bólowe o zróżnicowanym charakterze – ból miejscowy

tępy, rozpierający, niekiedy o cechach bólu

tępy, rozpierający, niekiedy o cechach bólu

neuropatycznego uczucie swędzenia, pieczenia. Bywa,

neuropatycznego uczucie swędzenia, pieczenia. Bywa,

że rana jest jedynym źródłem bólu. Należy wdrożyć

że rana jest jedynym źródłem bólu. Należy wdrożyć

systemowo leczenie bólu zgodnie z zasadami WHO wg

systemowo leczenie bólu zgodnie z zasadami WHO wg

trójstopniowej drabiny analgetycznej, albo aplikację

trójstopniowej drabiny analgetycznej, albo aplikację

leków przeciwbólowych w postaci przymoczek:

leków przeciwbólowych w postaci przymoczek:

–

–

0,25% Bupiwakainy – opatrunek nasączony

0,25% Bupiwakainy – opatrunek nasączony

lekiem należy pozostawić na ranie przez około

lekiem należy pozostawić na ranie przez około

30 min. Następnie usunąć i założyć opatrunek

30 min. Następnie usunąć i założyć opatrunek

właściwy

właściwy

–

–

0,2% żel z morfiną – żel należy nałożyć

0,2% żel z morfiną – żel należy nałożyć

na opatrunek i pozostawić do następnej zmiany.

na opatrunek i pozostawić do następnej zmiany.

Niepełnosprawność

Niepełnosprawność



Miejscowe i ogólnoustrojowe zmiany w

Miejscowe i ogólnoustrojowe zmiany w

znacznym stopniu ograniczają sprawność

znacznym stopniu ograniczają sprawność

fizyczną chorego.

fizyczną chorego.



Obrzęk, ból, niekiedy ogromne rozmiary i ciężar

Obrzęk, ból, niekiedy ogromne rozmiary i ciężar

guza, także niestarannie założony materiał

guza, także niestarannie założony materiał

opatrunkowy i lęk powodują, że chory pomimo

opatrunkowy i lęk powodują, że chory pomimo

wystarczająco dobrej jeszcze kondycji fizycznej

wystarczająco dobrej jeszcze kondycji fizycznej

staje się osobą uzależnioną od opieki innych

staje się osobą uzależnioną od opieki innych

osób.

osób.



Niedokrwistość i stany septyczne – to także

Niedokrwistość i stany septyczne – to także

istotne czynniki ryzyka wystąpienia i/lub

istotne czynniki ryzyka wystąpienia i/lub

nasilenia niepełnosprawności.

nasilenia niepełnosprawności.

Zmiana własnego

Zmiana własnego

wizerunku

wizerunku



Przewlekły, nie ulegający radykalnym

Przewlekły, nie ulegający radykalnym

pozytywnym zmianom stan obniża

pozytywnym zmianom stan obniża

poczucie własnej wartości. Ograniczenia

poczucie własnej wartości. Ograniczenia

związane z postępującą

związane z postępującą

niepełnosprawnością, nasilające się

niepełnosprawnością, nasilające się

objawy somatyczne wywołują u chorego

objawy somatyczne wywołują u chorego

poczucie uciążliwości dla otoczenia.

poczucie uciążliwości dla otoczenia.



Bezsilność, złość, niekiedy wstyd,

Bezsilność, złość, niekiedy wstyd,

to niektóre tylko emocje towarzyszące

to niektóre tylko emocje towarzyszące

choremu i jego najbliższym.

choremu i jego najbliższym.

Trudności ekonomiczne

Trudności ekonomiczne



Koszty związane z koniecznością zakupu

Koszty związane z koniecznością zakupu

środków opatrunkowych i preparatów

środków opatrunkowych i preparatów

antyseptycznych niejednokrotnie

antyseptycznych niejednokrotnie

przekraczają 50% budżetu domowego.

przekraczają 50% budżetu domowego.



Opieka nad chorym w warunkach

Opieka nad chorym w warunkach

domowych wielokrotnie powoduje

domowych wielokrotnie powoduje

rezygnację z pracy jednego z członków

rezygnację z pracy jednego z członków

rodziny, lub wymaga zapewnienia

rodziny, lub wymaga zapewnienia

odpłatnej profesjonalnej opieki

odpłatnej profesjonalnej opieki

Podstawowe zabiegi stosowane

Podstawowe zabiegi stosowane

w pielęgnacji owrzodzeń

w pielęgnacji owrzodzeń

nowotworowych

nowotworowych



Płukanie rany

Płukanie rany



Oczyszczanie z tkanek martwiczych

Oczyszczanie z tkanek martwiczych

Płukanie rany

Płukanie rany



rana sucha: woda z mydłem lub płynem do

rana sucha: woda z mydłem lub płynem do

higieny intymnej, krótkotrwała ekspozycja na

higieny intymnej, krótkotrwała ekspozycja na

wilgoć, dokładne osuszenie przez dotyk, suchy

wilgoć, dokładne osuszenie przez dotyk, suchy

opatrunek

opatrunek



rana wilgotna bez martwicy: obfite polewanie

rana wilgotna bez martwicy: obfite polewanie

strumieniem ze strzykawki ciepłym 0,9% NaCl,

strumieniem ze strzykawki ciepłym 0,9% NaCl,

skórę wokół rany należy umyć wodą z

skórę wokół rany należy umyć wodą z

dodatkiem mydła lub płynu do higieny intymnej

dodatkiem mydła lub płynu do higieny intymnej



rana pokryta martwicą: 3% woda utleniona –

rana pokryta martwicą: 3% woda utleniona –

osuszyć przez dotyk, następnie obficie ciepłym

osuszyć przez dotyk, następnie obficie ciepłym

0,9% NaCl

0,9% NaCl

Oczyszczanie z tkanek

Oczyszczanie z tkanek

martwiczych

martwiczych



metoda antyseptyczna: mocno nasączone

metoda antyseptyczna: mocno nasączone

wilgotne przymoczki z Jodopovidone, Prontosan,

wilgotne przymoczki z Jodopovidone, Prontosan,

Octenisept

Octenisept



metoda enzymatyczna i z zastosowaniem

metoda enzymatyczna i z zastosowaniem

opatrunków hydrożelowych: Iruxol Mono,

opatrunków hydrożelowych: Iruxol Mono,

Fibrolan, Inrasite gel, Granugel, Nu-gel

Fibrolan, Inrasite gel, Granugel, Nu-gel



biochirurgia – larwy muchy Lucilla sericata –

biochirurgia – larwy muchy Lucilla sericata –

metoda jeszcze mało popularna w Polsce

metoda jeszcze mało popularna w Polsce



chirurgiczna – ograniczone zastosowanie ze

chirurgiczna – ograniczone zastosowanie ze

względu na ryzyko spowodowania krwotoku i

względu na ryzyko spowodowania krwotoku i

bólu

bólu

Rana z objawami zakażenia

Rana z objawami zakażenia



Każda rana nowotworowa, nawet ta

Każda rana nowotworowa, nawet ta

wizualnie ,,czysta” jest skolonizowana licznymi

wizualnie ,,czysta” jest skolonizowana licznymi

szczepami drobnoustrojów.

szczepami drobnoustrojów.



Obecność martwicy szczególnie sprzyja

Obecność martwicy szczególnie sprzyja

namnażaniu się bakterii, powodując

namnażaniu się bakterii, powodując

u większości pacjentów wzrost ich ilości, co

u większości pacjentów wzrost ich ilości, co

może prowadzić do klinicznego zakażenia rany i

może prowadzić do klinicznego zakażenia rany i

objawów, takich jak: zwiększone ucieplenie,

objawów, takich jak: zwiększone ucieplenie,

zaczerwienienie, obrzęk, ból, obfity wyciek

zaczerwienienie, obrzęk, ból, obfity wyciek

treści ropnej, odór. Mogą wystąpić objawy

treści ropnej, odór. Mogą wystąpić objawy

ogólnoustrojowe takie jak gorączka i ogólne

ogólnoustrojowe takie jak gorączka i ogólne

osłabienie.

osłabienie.

Algorytm postępowania w

Algorytm postępowania w

ranie zakażonej

ranie zakażonej

- miejscowo

- miejscowo



płukanie według zasad podanych wcześniej

płukanie według zasad podanych wcześniej



zastosowanie opatrunku w postaci przymoczek z

zastosowanie opatrunku w postaci przymoczek z

antyseptyku – Octenisept, Prontosan, Povidone, lub

antyseptyku – Octenisept, Prontosan, Povidone, lub

Metronidazolu (roztwór, żel) – opatrunki należy zmieniać

Metronidazolu (roztwór, żel) – opatrunki należy zmieniać

3x na dobę lub częściej.

3x na dobę lub częściej.



w celu ograniczenia emisji przykrego zapachu zaleca się

w celu ograniczenia emisji przykrego zapachu zaleca się

stosowanie opatrunków z węglem aktywowanym

stosowanie opatrunków z węglem aktywowanym

(Actisorb Silver)

(Actisorb Silver)



po uzyskaniu efektów w leczeniu zakażenia

po uzyskaniu efektów w leczeniu zakażenia

(zmniejszenie obrzęku i ilości wysięku, zmiana

(zmniejszenie obrzęku i ilości wysięku, zmiana

charakteru wysięku i wyeliminowanie lub zmniejszenie

charakteru wysięku i wyeliminowanie lub zmniejszenie

poziomu odoru) można w celu działania

poziomu odoru) można w celu działania

bakteriostatycznego, bakteriobójczego zastosować

bakteriostatycznego, bakteriobójczego zastosować

opatrunki ze srebrem jonowym lub krystalicznym

opatrunki ze srebrem jonowym lub krystalicznym

(Aquacel Ag, Biatain Ag, Acticoat)

(Aquacel Ag, Biatain Ag, Acticoat)

Algorytm postępowania w

Algorytm postępowania w

ranie zakażonej

ranie zakażonej

- ogólnie

- ogólnie



antybiotykoterapia: celowana lub antybiotyk

antybiotykoterapia: celowana lub antybiotyk

o szerokim spektrum działania

o szerokim spektrum działania



Metronidazol z uwagi na potencjalne ryzyko

Metronidazol z uwagi na potencjalne ryzyko

obecności szczepów beztlenowych

obecności szczepów beztlenowych



glikokortykosteroidy – przeciwobrzękowo

glikokortykosteroidy – przeciwobrzękowo



leki przeciwgorączkowe

leki przeciwgorączkowe



W sytuacjach nasilonego i trudnego do

W sytuacjach nasilonego i trudnego do

wyeliminowania odoru zaleca się stosowanie

wyeliminowania odoru zaleca się stosowanie

aromatoterapii – olejki eteryczne, kadzidła,

aromatoterapii – olejki eteryczne, kadzidła,

nawiew powietrza (klimatyzacja, nawilżacze

nawiew powietrza (klimatyzacja, nawilżacze

powietrza – woda z dodatkiem olejków

powietrza – woda z dodatkiem olejków

eterycznych).

eterycznych).

Rany krwawiące

Rany krwawiące

•

Krwawienia z owrzodzeń nowotworowych

Krwawienia z owrzodzeń nowotworowych

mogą występować w postaci masywnych

mogą występować w postaci masywnych

krwotoków zagrażających życiu chorego

krwotoków zagrażających życiu chorego

lub krwawień powierzchownych mało

lub krwawień powierzchownych mało

intensywnych, jednak systematycznych i

intensywnych, jednak systematycznych i

dotyczących rozległych obszarów.

dotyczących rozległych obszarów.

•

Trudno jest zapobiegać krwawieniom i

Trudno jest zapobiegać krwawieniom i

krwotokom.

krwotokom.

Algorytm postępowania w

Algorytm postępowania w

ranie krwawiącej -

ranie krwawiącej -

miejscowo

miejscowo



przymoczki z kwasem traneksamowym (Exacyl)

przymoczki z kwasem traneksamowym (Exacyl)

lub 0,1% roztworem epinefryny lub adrenaliny

lub 0,1% roztworem epinefryny lub adrenaliny



opatrunki o silnych właściwościach

opatrunki o silnych właściwościach

hemostatycznych (Spongostan, Curaspon,

hemostatycznych (Spongostan, Curaspon,

Surgicel)

Surgicel)



Alginiany wapnia (Kaltostat, Sorbalgon)

Alginiany wapnia (Kaltostat, Sorbalgon)



ochładzanie fizykalne, jeżeli możliwe

ochładzanie fizykalne, jeżeli możliwe

zastosowanie ucisku, chirurgiczne zamknięcie

zastosowanie ucisku, chirurgiczne zamknięcie

lub przyżeganie azotanem srebra krwawiącego

lub przyżeganie azotanem srebra krwawiącego

naczynia

naczynia



opatrunki nieprzywierające do powierzchni rany

opatrunki nieprzywierające do powierzchni rany

(Na dressing, Na dressing – ultra, Zetuvit,

(Na dressing, Na dressing – ultra, Zetuvit,

opatrunki z płynną parafiną).

opatrunki z płynną parafiną).

Algorytm postępowania w

Algorytm postępowania w

ranie krwawiącej -

ranie krwawiącej -

miejscowo

miejscowo

Z uwagi na ryzyko sprowokowania krwawienia

Z uwagi na ryzyko sprowokowania krwawienia

podczas zmiany opatrunku należy zachować

podczas zmiany opatrunku należy zachować

szczególną ostrożność przy zdejmowaniu

szczególną ostrożność przy zdejmowaniu

materiału opatrunkowego – bezpiecznie jest już

materiału opatrunkowego – bezpiecznie jest już

na tym etapie obficie nasączyć ,,stary”

na tym etapie obficie nasączyć ,,stary”

opatrunek Exacylem i pozostawić na około 5

opatrunek Exacylem i pozostawić na około 5

minut. Jeżeli materiał opatrunkowy nadal

minut. Jeżeli materiał opatrunkowy nadal

przywiera do powierzchni rany – należy

przywiera do powierzchni rany – należy

nasączać do skutku 0,9% NaCl.

nasączać do skutku 0,9% NaCl.

Algorytm postępowania w

Algorytm postępowania w

ranie krwawiącej - ogólnie

ranie krwawiącej - ogólnie



wyeliminowanie antykoagulantów,

wyeliminowanie antykoagulantów,



podanie parenteralnie: Cyclonamina, Exacyl,

podanie parenteralnie: Cyclonamina, Exacyl,

płyny infuzyjne w zależności od intensywności

płyny infuzyjne w zależności od intensywności

krwawienia (5%glukoza, 0,9% NaCl, HAES)

krwawienia (5%glukoza, 0,9% NaCl, HAES)



transfuzję masy erytrocytarnej.

transfuzję masy erytrocytarnej.



W przypadku uporczywych krwawień należy

W przypadku uporczywych krwawień należy

rozważyć:

rozważyć:

–

–

możliwość radioterapii lub ewentualnego

możliwość radioterapii lub ewentualnego

zabiegu chirurgicznego ze wskazań życiowych

zabiegu chirurgicznego ze wskazań życiowych

–

–

embolizację naczyń.

embolizację naczyń.

Świąd skóry - definicja

Świąd skóry - definicja

Jest to nieprzyjemne uczucie

Jest to nieprzyjemne uczucie

zmuszające do drapania się.

zmuszające do drapania się.

Jest objawem o złożonej etiologii:

Jest objawem o złożonej etiologii:

skórnej, neuropatycznej, ośrodkowej

skórnej, neuropatycznej, ośrodkowej

lub mieszanej.

lub mieszanej.

Świąd skóry - przyczyny

Świąd skóry - przyczyny



często mają charakter miejscowy. Mogą

często mają charakter miejscowy. Mogą

to być zakażenia grzybicze i bakteryjne

to być zakażenia grzybicze i bakteryjne

skóry i błon śluzowych,

skóry i błon śluzowych,



przyjmowanie opioidów

przyjmowanie opioidów



zmiany nawodnienia skóry objawiające

zmiany nawodnienia skóry objawiające

się suchością lub nadmierną wilgotnością

się suchością lub nadmierną wilgotnością

i maceracją skóry

i maceracją skóry



w zaawansowanej niewydolności nerek i

w zaawansowanej niewydolności nerek i

wątroby

wątroby



w przebiegu chorób hematologicznych

w przebiegu chorób hematologicznych

Świąd skóry – leczenie

Świąd skóry – leczenie

nieswoiste

nieswoiste



unikanie bezczynności, lęku, nadmiernej wilgotności i

unikanie bezczynności, lęku, nadmiernej wilgotności i

ciepła, profilaktyka i leczenie zakażeń skóry

ciepła, profilaktyka i leczenie zakażeń skóry



natłuszczanie skóry (np. ciekłą parafiną) i unikanie

natłuszczanie skóry (np. ciekłą parafiną) i unikanie

nadmiernego wysuszenia skóry (kosmetyki z

nadmiernego wysuszenia skóry (kosmetyki z

alkoholem, zbyt częste kąpiele, zwłaszcza w gorącej

alkoholem, zbyt częste kąpiele, zwłaszcza w gorącej

wodzie)

wodzie)



miejscowe preparaty zawierające mentol (Sanofil

miejscowe preparaty zawierające mentol (Sanofil

aerosol, Variderm pasta), anestetyki (Comarol krem),

aerosol, Variderm pasta), anestetyki (Comarol krem),

chemioterapeutyki (Viosept maść)

chemioterapeutyki (Viosept maść)



Leki przeciwhistaminowe: Fenistil (miejscowo żel i

Leki przeciwhistaminowe: Fenistil (miejscowo żel i

ogólnie 2x2,5 mg), Diphergan (3x25-50 mg)

ogólnie 2x2,5 mg), Diphergan (3x25-50 mg)



Leki przeciwdepresyjne: doksepina (3x 10-25mg),

Leki przeciwdepresyjne: doksepina (3x 10-25mg),

amitryptylina (25-100mg na dobę), paroksetyna

amitryptylina (25-100mg na dobę), paroksetyna

(Seroxat)(10-20mg na dobę), hydroksyzyna (3x25-

(Seroxat)(10-20mg na dobę), hydroksyzyna (3x25-

100mg)

100mg)

Świąd skóry – postępowanie

Świąd skóry – postępowanie

swoiste

swoiste

Mocznica:

Mocznica:



węgiel leczniczy (6g na dobę),

węgiel leczniczy (6g na dobę),



Fototerapia (UVB),

Fototerapia (UVB),



dializoterapia

dializoterapia

Świąd skóry – postępowanie

Świąd skóry – postępowanie

swoiste

swoiste

Żółtaczka:

Żółtaczka:



cholestyramina (3x4g)

cholestyramina (3x4g)



heparyna (iv),

heparyna (iv),



fototerapia,

fototerapia,



kodeina (3x20mg)

kodeina (3x20mg)



nalokson

nalokson



stenty żółciowe

stenty żółciowe



deksametazon (4-12mg na dobę)

deksametazon (4-12mg na dobę)



ondansteron (Zofran) (3x4mg)

ondansteron (Zofran) (3x4mg)

Świąd skóry – postępowanie

Świąd skóry – postępowanie

swoiste

swoiste

Opioidy:

Opioidy:



zmiana opioidu na lek alternatywny

zmiana opioidu na lek alternatywny

(fentanyl, metadon)

(fentanyl, metadon)



kodeina (3x20mg)

kodeina (3x20mg)



paroksetyna (Seroxat)(10-20mh na

paroksetyna (Seroxat)(10-20mh na

dobę)

dobę)



nalokson

nalokson



ondansteron (3x4mg)

ondansteron (3x4mg)

Świąd skóry – postępowanie

Świąd skóry – postępowanie

swoiste

swoiste

Choroby hematologiczne:

Choroby hematologiczne:



cholestyramina (3x4mg) i kw.

cholestyramina (3x4mg) i kw.

Acetylosalicylowy (3x 500mg) w

Acetylosalicylowy (3x 500mg) w

policythemia vera

policythemia vera



przyczynowe leczenie hematologiczne

przyczynowe leczenie hematologiczne



uzupełnianie niedoborów żelaza w anemii

uzupełnianie niedoborów żelaza w anemii

Świąd skóry – postępowanie

Świąd skóry – postępowanie

swoiste

swoiste

Zaawansowany nowotwór

Zaawansowany nowotwór



deksametazon (4-12mg na dobę)

deksametazon (4-12mg na dobę)



antybiotyki w cholestazie

antybiotyki w cholestazie



paroksetyna (Seroxat)(10-20mg na

paroksetyna (Seroxat)(10-20mg na

dobę)

dobę)

Świąd skóry – postępowanie

Świąd skóry – postępowanie

swoiste

swoiste

Świąd zlokalizowany:

Świąd zlokalizowany:



kapsaicyna (miejscowo mazidło

kapsaicyna (miejscowo mazidło

Linimentum capsici lub plaster

Linimentum capsici lub plaster

Kapsiplast)

Kapsiplast)