Zasoby złoża to ogólna ilość znajdującej się w nim kopaliny.

Zasoby dzieli się (klasyfikuje) na grupy, rodzaje i kategorie na podstawie trzech różnych kryteriów:
1. rodzaju i jakości kopalin,
2. przydatności gospodarczej,
3. stopnia rozpoznania (por. kategorie rozpoznania – wykł. nr 2)

1. Rodzaj i jakość kopaliny
W złożu wydziela się różne rodzaje i/lub gatunki kopaliny; ukazuje się ich rozmieszczenie na mapach i przekrojach;
ich zasoby określa się oddzielnie (np. zasoby rud siarczkowych i tlenkowych, zasoby różnych typów węgla, zasoby
różnych gatunków glin ogniotrwałych itd.)

Klasyfikacja

zasobów

2. Przydatność gospodarcza
Złoże lub jego część może wykazywać różną wartość gospodarczą w zależności od jakości kopaliny, zasobów, budowy
złoża, warunków występowania itd.
W zależności od aktualnej przydatności gospodarczej wyróżnia się zasoby: geologiczne, bilansowe, przemysłowe,
wydobywalne i in.


zasoby geologiczne – całkowita ilość kopaliny w złożu, są ograniczone naturalnymi granicami złoża, zazwyczaj tylko ich
część nadaje się do wykorzystania

zasoby bilansowe – ta część zasobów, której wydobycie jest technicznie możliwe i ekonomicznie uzasadnione (muszą
spełniać wymagania kwalifikując je do wydobycia na skalę przemysłową)

zasoby pozabilansowe – nie spełniają kryteriów bilansowości (w danej chwili nie mogą być wykorzystane np. ze względu
na niedogodne warunki eksploatacji, niską jakość, nieopłacalność wydobycia); z.p. mogą zostać przekwalifikowane na
bilansowe dzięki postępowi technicznemu, wzrostowi zapotrzebowania na surowiec (zmiana wymagań jakościowych,
warunków ekonomicznych lub politycznych)

zasoby przemysłowe – wydzielane w obrębie zasobów bilansowych; zasoby mogące podlegać eksploatacji w określonych
warunkach zagospodarowania złoża (= zasoby przewidziane do eksploatacji)

zasoby nieprzemysłowe – z przyczyn ogranizacyjno-technicznych muszą pozostać nie zagospodarowane (np. filary
ochronne, boczne odgałęzienia złoża, strefy niebezpieczne)

zasoby tracone (straty) – część zasobów wydobywalnych tracona podczas eksploatacji

zasoby eksploatacyjne (operatywne) – zasoby wydobywalne powiększone o pewną ilość skał płonnych wybieranych
podczas urabiania

GEOLOGIA ZŁOŻOWA I GÓRNICZA

XV Klasyfikacja zasobów, kryteria

bilansowości złóż

Kryteria bilansowości

złóż

Kryteria bilansowości to cechy złoża decydujące o jego przydatności do eksploatacji

Opisowe k.b. (m.in.):
- położenie geograficzne złoża (złoża trudno dostępne – dżungla, pustynie, góry, obszary wiecznej zmarzliny – są
trudniejsze do eksploatacji),
- zagospodarowanie terenu,
- rodzaj kopaliny (cena),
- górniczo-geologiczne warunki eksploatacji (sine zawodnienie, silne spękani skał, zagrożenia gazowe, aktywność
tektoniczna lub wulkaniczna, niestabilność zboczy), niebilansowe mogą być nawet duże i bogate, o ile znajdują się w
trudno dostępnym terenie, czy są trudne w eksploatacji).

Jakościowe k.b.:
dotyczą parametrów złoża, których wielkość decyduje o technicznej i ekonomicznej możliwości eksploatacji kopaliny;
wyróżnia się wśród nich k. techniczne i ekonomiczne, a w każdej z tych grup – k. dotyczące górniczo-geologicznych
warunków eksploatacji oraz dotyczące technologiczno-jakościowych cech kopaliny

kryteria

dotyczące górniczo-
geologicznych warunków
eksploatacji

dotyczące techniczno-
jakościowych cech kopaliny

techniczne

głębokość, miąższość i ciągłość
złoża, N/Z, wielkość dopływy
wody

Zawartość składników
użytecznych i szkodliwych, ilość
energii koniecznej do
wzbogacenia surowca, uzyskania
metalu z rudy itp.

ekonomiczn
e

dotyczące parametrów złoża i
średnich wartości parametrów w
złożu

wartości właściwości
technicznych dotyczących
ekstremalnych (gł. najniższych)
wartości parametrów złoża