Zagrożenie pożarem na budowie wynika

przede wszystkim

z następujących przyczyn

(często

występujących łącznie):

• wykonywanie budowli zarówno z materiałów

niepalnych, jak i z trudno palnych i palnych,

• stosowanie elementów budowlanych o

zróżnicowanej odporności ogniowej (różnym

stopniu niebezpieczeństwa pożarowego),

• prowadzenie robót w pomieszczeniach o

znacznym obciążeniu ogniowym,

• użytkowanie bardzo licznych przewodów i linii

elektroenergetycznych oraz maszyn i urządzeń

elektrycznych,

• stosowanie technologii wymagających wysokiej

temperatury (np. wszystkie odmiany procesów

spawalniczych),

• stosowanie urządzeń suszarniczych i grzewczych,

• stosowanie czasami materiałów wybuchowych.

Ponadto istnieje

prawdopodobieństwo powstawania

pożarów z przyczyn zawinionych

przez załogę lub losowych (np.

zaprószenie ognia przy paleniu

papierosów, pożar w wyniku

wyładowań atmosferycznych).

Materiały stosowane do budowy obiektów

budowlanych oraz ich wyposażenia można

usystematyzować według kryterium czy są one

palne, czy też są to materiały niepalne.
Do kategorii materiałów niepalnych są zaliczane

te, które w trakcie stworzonych w procesie badań

warunków nie ulegają procesowi spalania.

• Zakwalifikowanie materiałów budowlanych do

grupy niepalnych

(przeprowadzenie znormalizowanej

próby ich podpalenia wg kryteriów wcześniej obowiązujących

norm)-

podczas 10 min. materiał nie powinien

zapalić się, a także wydzielać palnych gazów

takich, które podtrzymywałyby płomyk kontrolny.

• Materiały trudno palne to takie, które przy tej

samej próbie wprawdzie zapalają się i wydzielają

gazy podtrzymujące płomyk kontrolny, ale nie

powodują rozwijania się ognia, tzn. proces palenia

się trwa nie dłużej niż 1 min. po usunięciu źródła

powodującego zapalenie się.

Materiały palne to takie, które nie

spełniają warunków ani dla materiałów

niepalnych, ani dla trudno palnych

, tj. przy

znormalizowanej próbie podpalenia wykazują:

• zapalenie się,
• wydzielanie palnych gazów w takiej ilości,

że

wystarczają one do podtrzymania płomyka

kontrolnego,

• po usunięciu źródła ognia palą się przez czas

dłuższy niż 1 min.

Proces spalania jest zdefiniowany w normie „Ochrona

przeciwpożarowa budynków. Metoda badania niepalności materiałów

budowlanych" - PN-93/B-02862 oraz PN-99/B-02874/Az1, natomiast

w normie „Ochrona przeciwpo żarowa budynków. Metoda badania

stopnia palności materiałów budowlanych"- PN-96/B-02874 oraz

dokonanych zmianach, podanych w normie PN-99/B-02874/Az1,

sprecyzowane zostały kryteria, w myśl których materiały są

przypisywane do grupy palnych.

• Wyodrębnione zostały

trzy stopnie palności

materiałów

. Pod pojęciem stopnia palności materiału

należy rozumieć taką jego właściwość, której parametry

charakteryzowane są poprzez wielkość:

•

wskaźnika zapalności - określanego symbolem

„i",

• wskaźnika spalania - oznaczanego symbolem

„c”.

Poszczególne klasy palności materiałów spełniają

następujące warunki:

• materiały, które spełniają wymóg I stopnia palności, tj. są

to materiały niepalne, charakteryzują się tym, że ich

wskaźnik zapalności i

śr

= 0, a wskaźnik spalania c

śr

≤1,0,

• - materiały, które spełniają wymóg II stopnia palności, tj.

są to materiały trudno zapalne, charakteryzują się tym, że

ich wskaźnik zapalności i

śr

< 1,0 i wskaźnik spalania c

śr

< 1,0,

• - materiały, które spełniają wymóg III stopnia palności, tj.

są to materiały łatwo palne charakteryzują się tym, że ich

wskaźnik zapalności i

śr

>1,0 lub wskaźnik spalania c

śr

> 1,0.

Rozpatrując procesy przebiegające
w budynku lub jego wydzielonej
części można dostrzec, że różnią się
one niebezpieczeństwem
użytkowym;
przykładem może tu być porównanie
magazynu materiałów pędnych oraz
zbrojarni.

Przy dokonywaniu klasyfikacji wyrobów w

zakresie ich reakcji na ogień (poddanie

oddziaływaniu termicznemu na pojedynczy

płonący przedmiot) - parametr określany

mianem euroklasy (A1,A2,B,C,D,E,F)-

stosowane są następujące kryteria:

• ilości wydzielanego ciepła w trakcie

procesu spalania,

• szybkości wydzielania ciepła,
• ilości czasu niezbędnego do zapalenia,
• zjawiska rozprzestrzeniania się pożaru,
• ilości wytwarzania dymu,
• występowania zjawiska płonących kropelek.

W normie PN – EN 13501-2 w odniesieniu do

parametrów

charakteryzujących skuteczność działania elementów

konstrukcyjnych w zakresie ich odporności ogniowej

stosowane są poniższe oznaczenia-

literą:

• R jest określana nośność ogniowa,

• E jest określana szczelność ogniowa,

• I jest określana izolacyjność ogniowa,

• W jest określane promieniowanie,

• M jest określana odporność na oddziaływanie mechaniczne,

• C jest określana samozamykalność,

• S jest określana dymoszczelność,

• G jest określana odporność na „pożar sadzy",

• K jest określana zdolność do zabezpieczenia ogniochronnego.
Procedura przeprowadzania klasyfikacji poszczególnych

elementów konstrukcyjnych zakłada, że klasyfikacja w

odniesieniu do następujących kryteriów:

• nośności ogniowej (R),

• szczelności ogniowej (E),

• izolacyjności ogniowej (I),

• promieniowania (W),
dokonywana będzie w oparciu o kombinację klas i czasów (określonych

na podstawie badań).

W obecnie obowiązującym Rozporządzeniu Ministra

Spraw Wewnętrznych i Administracji, które dotyczy

ochrony przeciwpożarowej budynków, innych

obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. 06.80.563),

zamieszczono podstawy prawne w tym zakresie.

Podano interpretację m in., poniższych sformułowań:

• materiały niebezpieczne pożarowo, to materiały,

które obejmują następujące materiały niebezpieczne

– gazy palne, ciecze palne o temperaturze zapłonu

niższej od temperatury 328,15° K (550C),

wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne

zapalające się samoczynnie na powietrzu,

wybuchowe, pirotechniczne, ulegające samorzutnie

rozkładowi względnie polimeryzacji,

charakteryzujące się skłonnością do samozapalenia,

• zagrożenie wybuchem,

które to pojęcie

należy interpretować jako

możliwość

tworzenia – przez gazy palne, pary

palnych cieczy, pyły jak również włókna

ciał stałych, w różnych warunkach

mieszanin z powietrzem

charakteryzujących się tym, że w

sytuacji zaistnienia czynnika

inicjującego zapłon (np. iskra, łuk

elektryczny, przekroczenie temperatury

samozapłonu) wybuchają, tj. ulegają

gwałtownemu spalaniu

połączonemu ze wzrostem

ciśnienia.

Zagrożenie pożarem przy robotach

budowlanych
Przy wykonywaniu robót budowlanych (realizacji

poszczególnych technologii) na budowie

występują różnorodne zagrożenia pożarem.
Do najważniejszych czynników, mających wpływ

na te zagrożenia, należą;

• stosowanie maszyn i urządzeń elektrycznych

wymagających doprowadzenia prądu

przewodami stałymi (np. stosowanie giętarki lub

prościarki prętów zbrojeniowych z silnikiem

elektrycznym, zainstalowanych na stałe),

• stosowanie maszyn i urządzeń elektrycznych

wymagających doprowadzenia prądu

przewodami ruchomymi (np. stosowanie

koparki lub wieżowego żurawia torowego z

silnikiem elektrycznym, zasilanych przez kabel

rozwijany i zwijany w miarę poruszania się

maszyny),

• stosowanie materiałów palnych (np.

drewna),

• wykonywanie budowli narażonych na

wyładowania atmosferyczne (np. montaż

masztów, wykonywanie budynków wysokich),

• stosowanie materiałów wybuchowych (np.

stosowanie do malowania lakierów

rozpuszczalnikowych),

• stosowanie technologii wymagających

bardzo wysokiej temperatury (np.

wykonywanie spoin metodą elektryczną lub

gazową),

• stosowanie technologii, przy których

powstają wióry, pyły lub gazy łatwo palne

(np. praca w stolarni mechanicznej).

Roboty, przy których stosuje się wielkie maszyny,

łatwo palne paliwa lub wysoką temperaturę (np.

roboty wykonywane za pomocą maszyn

wymagających paliwa płynnego, roboty spawalnicze

itp.), są obarczone licznymi czynnikami

pożarogennymi.
Inne roboty, uważane powszechnie za zupełnie

bezpieczne, niosą za sobą też wiele zagrożeń

ogniowych

(np. roboty wykonywane maszynami do drewna,

roboty, przy których stosowane są maszyny z doprowadzeniem

prądu kablem ruchomym).

Nie ma robót budowlanych, których technologia

oraz zastosowane maszyny i urządzenia nie niosłyby

zagrożenia pożarowego.

Nawet roboty tapeciarskie, przy

których stosuje się czasem palne tapety, lub roboty

kamieniarskie, wykonywane piłami o napędzie elektrycznym

również, choć w nieznacznym stopniu, niosą zagrożenie

pożarowe.

Dlatego też, każdy pracownik budowy powinien

być zapoznany w ramach szkolenia

zakładowego – poza przepisami z dziedziny

bhp – również z przepisami przeciwpożarowymi

Organizacja zabezpieczenia

przeciwpożarowego

W przypadku pożaru na budowie pomoc z reguły niosą jednostki

zawodowej Straży Pożarnej, a w małych miejscowościach –

jednostki ochotniczej Straży Pożarnej.
Budowy nie organizują własnych oddziałów przeciwpożarowych –

z dwoma wyjątkami:

• w przypadku specyficznie niebezpiecznych lub bardzo dużych i

długotrwałych budów,

• w ramach oddziałów Obrony Cywilnej.

Organizacja zabezpieczenia

przeciwpożarowego budowy

obejmuje

następujące czynniki:

• przeszkolenie załogi w dziedzinie ochrony przeciwpożarowej

(wstępne- przed podjęciem pracy; na stanowisku pracy;

każdorazowe przeszkolenia przy zmianie stanowiska lub

rodzaju pracy),

• dopilnowanie przestrzegania przez załogę przepisów

przeciwpożarowych,

• dopilnowanie przestrzegania przepisów dotyczących

organizacji placu budowy i wznoszonych obiektów,

• zaopatrzenia budowy w sprzęt gaśniczy i dopilnowanie

jego eksploatacji,

-zorganizowanie, tj. zaprojektowanie, wykonanie i

wyraźne oznakowanie dróg i bram przeznaczonych do

dojazdu jednostek Straży Pożarnej i do ewakuacji w

razie pożaru;

drogi te nie mogą być pod

żadnym pozorem zatarasowane ani

wykorzystywane do innych celów

(np. do

składowania materiałów); brama musi być tak zamknięta,

aby nikt nie mógł przechodzić w sposób niekontrolowany

przez wartowników (tzn. zamknięta w sposób „porządkowy"),

a jednocześnie tak, aby w razie alarmu można było ją łatwo

otworzyć, bez poszukiwania kluczy; stosuje się często

zamknięcie na kłódkę poprzez słaby łańcuch itp.,

• zorganizowanie w budynkach dróg i przejść

ewakuacyjnych, przy czym należy umieścić w

poszczególnych, łatwo dostępnych miejscach

plan

ewakuacji

zawierający te przejścia; na trasie i w

znajdujących się tam drzwiach należy umieścić

wyraźne

oznakowanie

; przejścia takie nie mogą być

zatarasowane przez ustawianie w nich skrzyń, szaf itd., a

drzwi muszą być zawsze otwarte,

• umieszczenie w widocznych

miejscach instrukcji
przeciwpożarowej,

• zapewnienie możliwości zaalarmowania

Straży Pożarnej,

• zorganizowanie ewentualnej pomocy

załogi dla Straży Pożarnej w czasie akcji
gaszenia pożaru w zakresie
wymaganym przez tę Straż i pod jej
nadzorem,

• zorganizowanie punktu udzielania

pierwszej pomocy.

Pracownik ma obowiązek przestrzegać

przepisów przeciwpożarowych, kierownik zaś

powinien zorganizować szkolenie pracownika w tym

zakresie, kontrolować, czy przestrzegane są

przepisy i reagować na nieprawidłowości.
Kierownictwo ma obowiązek zaopatrzyć budowę

w niezbędny sprzęt gaśniczy zgodnie z

wymaganiami przepisów przeciwpożarowych.

Ponadto, ma obowiązek:

• odpowiednio rozmieścić sprzęt gaśniczy, tj. w

pobliżu tych obiektów, dla, których ochrony ma on

służyć,

• sprawdzać okresowo stan sprzętu gaśniczego,

• wymieniać elementy uszkodzone lub niesprawne i

naprawiać dostrzeżone usterki (jeśli jest to w danym

sprzęcie dopuszczalne),

• badać stan gaśnic i terminy ich ważności; wymieniać

gaśnice przeterminowane na prawidłowo, świeżo

napełnione,

• nie dopuszczać do wykorzystywania przez

kogokolwiek sprzętu gaśniczego do innych

celów niż przeciwpożarowe,

• w przypadkach wątpliwych konsultować

stan ochrony przeciwpożarowej z

pracownikami przedsiębiorstwa

odpowiedzialnymi za te sprawy,

• wykonywać dokładnie wszystkie polecenia

kontrolujących budowę przedstawicieli

służby przeciwpożarowej przedsiębiorstwa

oraz Straży Pożarnej,

• wyciągać konsekwencje służbowe w

stosunku do pracowników. którzy niszczą,

przemieszczają lub używają do

niewłaściwych celów sprzęt

przeciwpożarowy.

• Na budowie należy umieścić tablice ostrzegawcze „NIE

WOLNO
PALIĆ” i inne dotyczące bezpieczeństwa przeciwpożarowego.

• Pracownicy budowy muszą mieć możliwość zaalarmowania Straży

Pożarnej w przypadku zaistnienia pożaru. W tym celu

na budowie musi być umieszczona tablica

z podanym numerem telefonu Straży

Pożarnej

• Budowa musi być wyposażona w urządzenie umożliwiające

zaalarmowanie załogi w przypadku pożaru (np. ręczna „syrena").

• W momencie zaistnienia pożaru załoga zgodnie ze

wskazówkami kierownika budowy chroni i zabezpiecza

ludzi oraz majątek budowy.

• Po przybyciu Straży Pożarnej wszyscy przebywający na

budowie podporządkowują się poleceniom kierującego

akcją kierownika jednostki Straży Pożarnej, zarówno w

zakresie zasad postępowania w tym czasie na budowie,

jak też przy niesieniu pomocy podczas akcji

ratowniczej.

• Na budowie musi być także zorganizowany punkt

pierwszej pomocy.