Święty

Święty

Kazimierz

Kazimierz

Jagiellończ

Jagiellończ

yk

yk

Młodość

Młodość



Kazimierz urodził się 3

Kazimierz urodził się 3

października 1458 r. w

października 1458 r. w

Krakowie na Wawelu. Był

Krakowie na Wawelu. Był

drugim z kolei spośród

drugim z kolei spośród

sześciu

synów

sześciu

synów

Kazimierza

Kazimierza

Jagiellończyka.

Jego

Jagiellończyka.

Jego

matką

była

Elżbieta,

matką

była

Elżbieta,

córka cesarza Niemiec,

córka cesarza Niemiec,

Albrechta II. Pod jej

Albrechta II. Pod jej

opieką

Kazimierz

opieką

Kazimierz

pozostawał

do

pozostawał

do

dziewiątego roku życia

dziewiątego roku życia

.

.

Nauka

Nauka



W

1467

r.

król

powołał

na

W

1467

r.

król

powołał

na

pierwszego

wychowawcę

i

pierwszego

wychowawcę

i

nauczyciela swoich synów księdza

nauczyciela swoich synów księdza

Jana

Długosza,

kanonika

Jana

Długosza,

kanonika

krakowskiego, który aż do XIX w. był

krakowskiego, który aż do XIX w. był

najwybitniejszym historykiem Polski.

najwybitniejszym historykiem Polski.

"Był

młodzieńcem

szlachetnym,

"Był

młodzieńcem

szlachetnym,

rzadkich

zdolności

i

godnego

rzadkich

zdolności

i

godnego

pamięci rozumu" - zapisał Długosz o

pamięci rozumu" - zapisał Długosz o

Kazimierzu.

Kazimierzu.

Pierwsza władza

Pierwsza władza



 

 

W 1475 r. do grona nauczycieli synów królewskich

W 1475 r. do grona nauczycieli synów królewskich

dołączył

znany

humanista,

Kallimach

(Filip

dołączył

znany

humanista,

Kallimach

(Filip

Buonacorsi). Król bowiem chciał, by jego synowie

Buonacorsi). Król bowiem chciał, by jego synowie

otrzymali wszechstronne wykształcenie. Ochmistrz

otrzymali wszechstronne wykształcenie. Ochmistrz

królewski zaprawiał ich również w sztuce wojennej.

królewski zaprawiał ich również w sztuce wojennej.



W 1471 r. brat Kazimierza, Władysław, został

W 1471 r. brat Kazimierza, Władysław, został

koronowany na króla czeskiego. W tym samym czasie

koronowany na króla czeskiego. W tym samym czasie

na Węgrzech wybuchł bunt przeciwko królowi. Na

na Węgrzech wybuchł bunt przeciwko królowi. Na

tron zaproszono Kazimierza. Jego ojciec chętnie

tron zaproszono Kazimierza. Jego ojciec chętnie

przystał na tę propozycję. Kazimierz wyruszył razem

przystał na tę propozycję. Kazimierz wyruszył razem

z 12 tysiącami wojska, by poprzeć zbuntowanych

z 12 tysiącami wojska, by poprzeć zbuntowanych

magnatów. Ci jednak ostatecznie wycofali swe

magnatów. Ci jednak ostatecznie wycofali swe

poparcie i Kazimierz wrócił do Polski bez korony

poparcie i Kazimierz wrócił do Polski bez korony

węgierskiej. Ten zawód dał mu wiele do myślenia

węgierskiej. Ten zawód dał mu wiele do myślenia



Po powrocie do kraju królewicz nie

Po powrocie do kraju królewicz nie

przestał interesować się sprawami

przestał interesować się sprawami

publicznymi, wręcz przeciwnie,

publicznymi, wręcz przeciwnie,

został prawą ręką ojca, który

został prawą ręką ojca, który

upatrywał w nim swego następcę i

upatrywał w nim swego następcę i

wciągał

go

powoli

do

wciągał

go

powoli

do

współrządzenia.

Podczas

współrządzenia.

Podczas

dwuletniego pobytu ojca na Litwie

dwuletniego pobytu ojca na Litwie

Kazimierz jako namiestnik rządził

Kazimierz jako namiestnik rządził

w Koronie. Obowiązki państwowe

w Koronie. Obowiązki państwowe

umiał pogodzić z bogatym życiem

umiał pogodzić z bogatym życiem

duchowym. .

duchowym. .

Śmierć

Śmierć



Wezwany przez ojca w

Wezwany przez ojca w

1483 r. do Wilna, umarł

1483 r. do Wilna, umarł

w drodze z powodu

w drodze z powodu

trapiącej go gruźlicy.

trapiącej go gruźlicy.

Na wieść o pogorszeniu

Na wieść o pogorszeniu

się zdrowia Kazimierza,

się zdrowia Kazimierza,

król przybył do Grodna.

król przybył do Grodna.

Właśnie

tam,

Właśnie

tam,

"opowiedziawszy dzień

"opowiedziawszy dzień

śmierci swej tym, którzy

śmierci swej tym, którzy

mu w niemocy służyli

mu w niemocy służyli

[...], ducha Panu Bogu

[...], ducha Panu Bogu

poleciwszy wypuścił 4

poleciwszy wypuścił 4

dnia marca R.P. 1484,

dnia marca R.P. 1484,

lat mając 26" - napisał

lat mając 26" - napisał

ks. Piotr Skarga.

ks. Piotr Skarga.

Grób

Grób

Pochowano go w katedrze wileńskiej, w kaplicy

Pochowano go w katedrze wileńskiej, w kaplicy

Najświętszej Maryi Panny, która od tej pory stała

Najświętszej Maryi Panny, która od tej pory stała

się miejscem pielgrzymek. W 1518 król Zygmunt I

się miejscem pielgrzymek. W 1518 król Zygmunt I

Stary, rodzony brat Kazimierza, wysłał przez

Stary, rodzony brat Kazimierza, wysłał przez

prymasa

do

Rzymu

prośbę

o

kanonizację

prymasa

do

Rzymu

prośbę

o

kanonizację

królewicza. Leon X na początku 1520 r. wysłał w tej

królewicza. Leon X na początku 1520 r. wysłał w tej

sprawie do Polski swojego legata. Ten, ujęty kultem,

sprawie do Polski swojego legata. Ten, ujęty kultem,

jaki tu zastał, sam ułożył ku czci Kazimierza łaciński

jaki tu zastał, sam ułożył ku czci Kazimierza łaciński

hymn i napisał jego żywot. Na podstawie zeznań

hymn i napisał jego żywot. Na podstawie zeznań

legata Leon X w 1521 r. wydał bullę kanonizacyjną i

legata Leon X w 1521 r. wydał bullę kanonizacyjną i

wręczył ją przebywającemu wówczas w Rzymie

wręczył ją przebywającemu wówczas w Rzymie

biskupowi płockiemu, Erazmowi Ciołkowi. Ten

biskupowi płockiemu, Erazmowi Ciołkowi. Ten

jednak zmarł jeszcze we Włoszech i wszystkie jego

jednak zmarł jeszcze we Włoszech i wszystkie jego

dokumenty w 1522 r. zaginęły. Król Zygmunt III

dokumenty w 1522 r. zaginęły. Król Zygmunt III

wznowił więc starania, uwieńczone nową bullą

wznowił więc starania, uwieńczone nową bullą

wydaną przez Klemensa VIII 7 listopada 1602 r. w

wydaną przez Klemensa VIII 7 listopada 1602 r. w

oparciu o poprzedni dokument Leona X, którego

oparciu o poprzedni dokument Leona X, którego

kopia zachowała się w watykańskim archiwum.

kopia zachowała się w watykańskim archiwum.

Kanonizacja

Kanonizacja



Kiedy w 1602 r. z okazji

Kiedy w 1602 r. z okazji

kanonizacji otwarto grób

kanonizacji otwarto grób

Kazimierza,

jego

ciało

Kazimierza,

jego

ciało

znaleziono

nienaruszone

znaleziono

nienaruszone

mimo

bardzo

dużej

mimo

bardzo

dużej

wilgotności grobowca. Przy

wilgotności grobowca. Przy

głowie Kazimierza zachował

głowie Kazimierza zachował

się tekst hymnu ku czci

się tekst hymnu ku czci

Maryi 

Maryi 

Omni

die

dic

Omni

die

dic

Mariæ

Mariæ

(Dnia każdego sław

(Dnia każdego sław

Maryję), którego autorstwo

Maryję), którego autorstwo

przypisuje

się

św.

przypisuje

się

św.

Bernardowi

(+

1153).

Bernardowi

(+

1153).

Wydaje się prawdopodobne,

Wydaje się prawdopodobne,

że Kazimierz złożył ślub

że Kazimierz złożył ślub

dozgonnej czystości. Miał

dozgonnej czystości. Miał

też odrzucić proponowane

też odrzucić proponowane

mu zaszczytne małżeństwo z

mu zaszczytne małżeństwo z

córką cesarza niemieckiego,

córką cesarza niemieckiego,

Fryderyka

III.

Fryderyka

III.



Uroczystości kanonizacyjne odbyły

Uroczystości kanonizacyjne odbyły

się w 1604 r. w katedrze

się w 1604 r. w katedrze

wileńskiej. W 1636 r. przeniesiono

wileńskiej. W 1636 r. przeniesiono

uroczyście relikwie Kazimierza do

uroczyście relikwie Kazimierza do

nowej kaplicy, ufundowanej przez

nowej kaplicy, ufundowanej przez

Zygmunta III i Władysława IV. W

Zygmunta III i Władysława IV. W

1953 r. przeniesiono je z katedry

1953 r. przeniesiono je z katedry

wileńskiej do kościoła świętych

wileńskiej do kościoła świętych

Piotra i Pawła. Św. Kazimierz jest

Piotra i Pawła. Św. Kazimierz jest

jednym z najbardziej popularnych

jednym z najbardziej popularnych

polskich

świętych.

Jest

także

polskich

świętych.

Jest

także

głównym patronem Litwy.

głównym patronem Litwy.

Miejsca

Miejsca



W diecezji wileńskiej do dziś zachował się

W diecezji wileńskiej do dziś zachował się

zwyczaj, że w dniu św. Kazimierza

zwyczaj, że w dniu św. Kazimierza

sprzedaje się obwarzanki, pierniki i palmy;

sprzedaje się obwarzanki, pierniki i palmy;

niegdyś sprzedawano także lecznicze zioła.

niegdyś sprzedawano także lecznicze zioła.

W 1948 r. w Rzymie powstało Kolegium

W 1948 r. w Rzymie powstało Kolegium

Litewskie pod wezwaniem św. Kazimierza.

Litewskie pod wezwaniem św. Kazimierza.

W tym samym roku Pius XII ogłosił św.

W tym samym roku Pius XII ogłosił św.

Kazimierza głównym patronem młodzieży

Kazimierza głównym patronem młodzieży

litewskiej. W 1960 r. Kawalerzy Maltańscy

litewskiej. W 1960 r. Kawalerzy Maltańscy

obrali sobie św. Kazimierza za swojego

obrali sobie św. Kazimierza za swojego

głównego patrona; otrzymali wówczas

głównego patrona; otrzymali wówczas

część relikwii świętego.

część relikwii świętego.

Ikonografia

Ikonografia



W

W

ikonografii

ikonografii

 atrybutem

 atrybutem

Świętego jest mitra

Świętego jest mitra

książęca. Przedstawiany

książęca. Przedstawiany

także ze zwojem w dłoni,

także ze zwojem w dłoni,

na którym są słowa

na którym są słowa

łacińskiego hymnu: "Omni

łacińskiego hymnu: "Omni

die dic Mariae" - ku czci

die dic Mariae" - ku czci

Matki Bożej, do której św.

Matki Bożej, do której św.

Kazimierz miał wielkie

Kazimierz miał wielkie

nabożeństwo. Często

nabożeństwo. Często

przedstawia się w stroju

przedstawia się w stroju

książęcym z lilią w ręku

książęcym z lilią w ręku

lub klęczącego nocą przed

lub klęczącego nocą przed

drzwiami katedry - dla

drzwiami katedry - dla

podkreślenia jego

podkreślenia jego

gorącego nabożeństwa do

gorącego nabożeństwa do

Najświętszego

Najświętszego

Sakramentu.

Sakramentu.

Dzień obchodów

Dzień obchodów



Kazimierz jest jedynym świętym tego

Kazimierz jest jedynym świętym tego

imienia. Jego święto liturgiczne przypada

imienia. Jego święto liturgiczne przypada

w rocznicę śmierci – 4 marca.

w rocznicę śmierci – 4 marca.

Przysłowia

Przysłowia



"Na świętego Kazimierza zima do morza zmierza"

"Na świętego Kazimierza zima do morza zmierza"



"Na Świętego Kazimierza pełno już młodego zwierza"

"Na Świętego Kazimierza pełno już młodego zwierza"



"Na Świętego Kazimierza wyjdzie skowronek spod pierza"

"Na Świętego Kazimierza wyjdzie skowronek spod pierza"



"Na świętego Kazimierza dzień się z nocą przymierza"

"Na świętego Kazimierza dzień się z nocą przymierza"



"Dzień świętego Kazimierza resztki zimy uśmierza"

"Dzień świętego Kazimierza resztki zimy uśmierza"



"Jeżeli na Świętego Kazimierza pogoda, to na ziemniaki

"Jeżeli na Świętego Kazimierza pogoda, to na ziemniaki

woda (na wykopki)"

woda (na wykopki)"



"Święty Kazimierz groch dmie"

"Święty Kazimierz groch dmie"



"Jak w Kazimierza pochmurno, o jarzynę nietrudno"

"Jak w Kazimierza pochmurno, o jarzynę nietrudno"



"Na św. Kazimierza pokój dla łowców i zwierza"

"Na św. Kazimierza pokój dla łowców i zwierza"

Najsłynniejszą Kaplicą Św.

Najsłynniejszą Kaplicą Św.

Kazimierza jest kaplica w

Kazimierza jest kaplica w

Katedrze Wileńskiej

Katedrze Wileńskiej



Kaplica św.

Kaplica św.

Kazimierza

Kazimierza

 – wczesnobar

 – wczesnobar

okowa kaplica w katedrze

okowa kaplica w katedrze

wileńskiej, powstała w

wileńskiej, powstała w

latach 1623-1636 według

latach 1623-1636 według

projektu Matteo

projektu Matteo

Castelli (po 1632

Castelli (po 1632

ukończona

ukończona

przez Constantina

przez Constantina

Tencallę). Poświęcona

Tencallę). Poświęcona

jest świętemu

jest świętemu

Kazimierzowi (1458-1484),

Kazimierzowi (1458-1484),

którego relikwie złożone

którego relikwie złożone

są w tej kaplicy.

są w tej kaplicy.

Ołtarz i

Ołtarz i

Obraz

Obraz



Ma formę kwadratu,

Ma formę kwadratu,

nakrytego kopułą na

nakrytego kopułą na

bębnie. Srebrny ołtarz

bębnie. Srebrny ołtarz

kaplicy został

kaplicy został

zrabowany przez

zrabowany przez

wojska rosyjskie w 165

wojska rosyjskie w 165

5. W ołtarzu

5. W ołtarzu

umieszczony jest obraz

umieszczony jest obraz

patrona kaplicy. Święty

patrona kaplicy. Święty

ma na tym obrazie 3

ma na tym obrazie 3

ręce. Według znanej

ręce. Według znanej

legendy wyjaśniającej

legendy wyjaśniającej

ten fakt, malarz

ten fakt, malarz

próbował zmienić nieco

próbował zmienić nieco

kompozycję wizerunku,

kompozycję wizerunku,

zamalowując jedną

zamalowując jedną

rękę i malując ją w

rękę i malując ją w

innym miejscu, lecz

innym miejscu, lecz

zamalowywana

zamalowywana

kończyna wciąż

kończyna wciąż

pozostawała widoczna.

pozostawała widoczna.



Całość kaplicy zdobią

Całość kaplicy zdobią

freski Michelangela

freski Michelangela

Palloniego. Jej wystrój

Palloniego. Jej wystrój

dopełniają srebrzone

dopełniają srebrzone

figury Władysława

figury Władysława

Jagiełły, Kazimierza

Jagiełły, Kazimierza

Jagiellończyka, Jana

Jagiellończyka, Jana

Olbrachta, Aleksandra

Olbrachta, Aleksandra

Jagiellończyka, Zygmunta I

Jagiellończyka, Zygmunta I

Starego, Zygmunta II

Starego, Zygmunta II

Augusta i św. Kazimierza.

Augusta i św. Kazimierza.



W podziemiach tej kaplicy

W podziemiach tej kaplicy

zostali pochowani:

zostali pochowani:



Aleksander Jagiellończyk,

Aleksander Jagiellończyk,



Elżbieta Habsburżanka, żona

Elżbieta Habsburżanka, żona

Zygmunta Augusta,

Zygmunta Augusta,



Barbara Radziwiłłówna, żona

Barbara Radziwiłłówna, żona

Zygmunta Augusta,

Zygmunta Augusta,



oraz serce Władysława IV

oraz serce Władysława IV

Wazy.

Wazy.



Na elewacji kaplicy od strony placu Katedralnego

Na elewacji kaplicy od strony placu Katedralnego

znajduje się tablica erekcyjna z herbem

znajduje się tablica erekcyjna z herbem

Rzeczypospolitej Obojga Narodów z 1636 roku (po

Rzeczypospolitej Obojga Narodów z 1636 roku (po

1945 roku z orła znajdującego się na godle usunięto

1945 roku z orła znajdującego się na godle usunięto

koronę) i napisem:

koronę) i napisem:

D.O.M.

D.O.M.

DIVO CASIMIRO

DIVO CASIMIRO

CASIMIRI JAGIELLONIDAE REGIS FILIO

CASIMIRI JAGIELLONIDAE REGIS FILIO

REGNI POLONIAE MAGNIQ DUCATUS

REGNI POLONIAE MAGNIQ DUCATUS

LITHUANIAE

LITHUANIAE

PATRONO TUTELARI PROPUGNATORI

PATRONO TUTELARI PROPUGNATORI

COGNATO PRINCIPI

COGNATO PRINCIPI

SIGISMUNDUS III POLONIAE ET SVECIAE

SIGISMUNDUS III POLONIAE ET SVECIAE

REX SACELLUM HOC

REX SACELLUM HOC

AETARNUM PIETATIS CULTUSQE SUI

AETARNUM PIETATIS CULTUSQE SUI

MONUMENTUM

MONUMENTUM

EREXIT INSTRUXIT EXORNAVIT

EREXIT INSTRUXIT EXORNAVIT

VLADISLAUS IV

VLADISLAUS IV

SACRI CORPORIS ILLATIONE

SACRI CORPORIS ILLATIONE

HONORAVIT PERFECIT DEDICAVITQE

HONORAVIT PERFECIT DEDICAVITQE

ANNO DOMINI MDCXXXVI DIE XIV

ANNO DOMINI MDCXXXVI DIE XIV

AUGUSTI

AUGUSTI

Bazylika

Bazylika

archikatedralna

archikatedralna

św. Stanisława

św. Stanisława

Biskupa

Biskupa

i św. Władysława

i św. Władysława

w Wilnie

w Wilnie

w której znajduje

w której znajduje

się Kaplica Św.

się Kaplica Św.

Kazimierza-

Kazimierza-

 katolicka bazylika w Wilnie,

 katolicka bazylika w Wilnie,

 katedra archidiecezji wileńskiej, miejsce

 katedra archidiecezji wileńskiej, miejsce

pochówku wielkich książąt litewskich,

pochówku wielkich książąt litewskich,

jednocześnie królów Polski

jednocześnie królów Polski



Relikwie św. Kazimierza

Relikwie św. Kazimierza

znajdują się również we

znajdują się również we

Florencji, w bazylice

Florencji, w bazylice

pw. św. Wawrzyńca (San

pw. św. Wawrzyńca (San

Lorenzo).

Lorenzo).

KONIEC

KONIEC