Kultura strategiczna

Dr hab. Artur Gruszczak

Wykład dla studentów I roku

kierunku „Bezpieczeństwo

narodowe”,
Instytut Nauk Politycznych i

Stosunków Międzynarodowych UJ

Kultura strategiczna - definicja

•

„zbiór ogólnych sądów, postaw i wzorców zachowań związanych ze
strategią nuklearną, który osiągnął stan względnej trwałości, właściwej
raczej sferze kultury niż czystej polityki”

Jack Snyder, The Soviet Strategic Culture, Santa Monica 1977

•

„przekonania i założenia określające przyjmowane zasady zachowań
wojskowych w stosunkach międzynarodowych – przede wszystkim
dotyczących decyzji o podjęciu działań zbrojnych, preferencji co do
sposobu prowadzenia wojny oraz dopuszczalnego podczas wojny
poziomu ofiar”

S.P. Rosen, Military Effectiveness: Why Society Matter, International Security, Spring 1995

•

„utrwalone, przekazywane społecznie idee, postawy, tradycje, zwyczaje
i preferowane metody , które są mniej lub bardziej specyficzne dla
określonej, umiejscowionej geograficznie wspólnoty bezpieczeństwa
cechującej się wyjątkowym doświadczeniem historycznym”

Colin S. Gray, Modern Strategy, Oxford 1999

Kultura strategiczna - podłoże

•

Studia nad kulturą (Benedict, Mead, Levi-Strauss;
Almond i Verba

•

Refleksja nad „narodowym sposobem walki” (Liddell
Hart, The British Way in Warfare, 1941; Benedict,
Chryzantema i miecz, 1946, Weigley, The American
Way of War, 1973; Snyder, The Soviet Strategic
Culture, 1977)

•

Teorie cywilizacyjne (Booth, Strategy and
Ethnocentrism, 1979; Hanson, The Western Way of
War, 1989)

•

Sztuka wojny (Sun Zi, Kautilija, Tucydydes,
Clausewitz)

Kultura strategiczna - źródła

•

Materialne (geografia, klimat, bogactwa
naturalne, ludność, technologia, arsenał
wojskowy)

•

Polityczne (tradycja polityczna, ustrój, normy,
instytucje, rządzenie, polityka zagraniczna)

•

Ekonomiczne (potencjał gospodarczy, struktura
gospodarki, aktywność międzynarodowa,
zdolności rozwojowe)

•

Kulturowe (doświadczenie historyczne, mity i
symbole, poczucie tożsamości, wiedza)

Kultura strategiczna - nośniki

•

organizacje międzynarodowe

•

władze państwowe (prezydent, rząd,
parlament)

•

elity

•

jednostki (przywódcy)

•

klasy

•

biurokracja

•

instytucje społeczne

•

masy

Kultura strategiczna - skutki

•

„kultura wojny”

•

sposób prowadzenia wojny

•

identyfikacja zagrożeń

•

globalna kultura strategiczna

•

narodowe kultury strategiczne

•

planowanie strategiczne (zdolność
przewidywania)