Zapobieganie

pourazowym

uszkodzeniom zębów

Klasyfikacja pourazowych

uszkodzeń zębów

Obecna klasyfikacja pourazowych uszkodzeń zębów opiera się na
systemie przyjętym przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).

1. Uszkodzenia twardych

tkanek zęba i miazgi

•

Nadłamanie szkliwa

(pęknięcie szkliwa bez utraty

tkanek zęba

•

Złamanie szkliwa

•

Złamanie

szkliwno-

zębinowe

•

Powikłane złamanie korony
(obejmujące szkliwo i zębinę
oraz odsłaniające miazgę

Klasyfikacja pourazowych

uszkodzeń zębów

2. Uszkodzenia twardych

tkanek zęba: miazgi i
wyrostka zębodołowego

• Złamanie koronowo-

korzeniowe

- powikłane (z odsłonięciem miazgi)
- niepowikłane

• Złamanie korzenia

• Złamanie zębodołu żuchwy

lub wyrostka
zębodołowego szczęki

• Złamanie ściany zębodołu

żuchwy lub wyrostka
zębodołowego szczęki

Klasyfikacja pourazowych

uszkodzeń zębów

3. Uszkodzenia tkanek

przyzębia

• Wstrząs

Uszkodzenie struktur podporowych

zęba bez nieprawidłowej ruchomości i
przemieszczenia zęba, lecz ze znaczną
reakcją na opuk.

• Zwichnięcia częściowe

Uszkodzenie struktur podporowych

zęba z nieprawidłową
ruchomością, lecz bez
przemieszczenia zęba.

• Wysunięcie zęba z zębodołu

(ekstruzja)

Klasyfikacja pourazowych

uszkodzeń zębów

3. Uszkodzenia tkanek

przyzębia

c.d.

• Zwichnięcie boczne

Przemieszczenie zęba w kierunku

innym niż osiowy. Towarzyszy mu
rozdrobnienie lub złamanie
zębodołu.

• Wtłoczenie zęba w

głąb tkanek
(intruzja)

• Wybicie

Całkowite przemieszczenie zęba

poza zębodół, najczęściej ząb
znajduje się

poza jamą ustną.

Klasyfikacja pourazowych

uszkodzeń zębów

4. Uszkodzenia dziąsła lub błony śluzowej

• Poszarpanie

Płytkie lub głębokie zranienie błony

śluzowej wynikające zazwyczaj z
uszkodzenia za pomocą ostrego
przedmiotu.

• Stłuczenie

Uszkodzenie bez przerwania ciągłości

błony śluzowej, najczęściej za pomocą
tępego przedmiotu, powodujące
najczęściej powstanie krwiaka
podśluzówkowego.

• Otarcie

Powierzchniowe zranienie,

pozostawiające odsłoniętą krwawiącą
powierzchnię.

Zapobieganie pourazowym

uszkodzeniom zębów

1. Edukacja rodziców,
opiekunów , nauczycieli
oraz dzieci na temat
pierwszej pomocy w
przypadku uszkodzeń zębów.
Prawidłowe schematy
postępowania z całkowicie
zwichniętymi zębami powinny
być
dostępne w każdej szkole.

2. Rozwijanie świadomości
społecznej w zakresie
urazów zębów poprzez
plakaty, broszury, książki
obrazkowe, programy
telewizyjne lub radiowe,
lokalną prasę, Internet.

Zapobieganie pourazowym

uszkodzeniom zębów

Instruktaż postępowania ze złamanym i wybitym

zębem

Pierwsza pomoc i leczenie
pourazowych uszkodzeń
zębów mlecznych

1.Przemycie zranienia dużą
ilością bieżącej wody.

2.Zatamowanie krwawienia
przez uciśnięcie uszkodzonego
miejsca tamponem z gazy lub
ligniny przez 5 min.

3.Zgłoszenie się do stomatologa
dziecięcego w celu uzyskania
natychmiastowej pomocy.

Pierwsza pomoc i leczenie
pourazowych uszkodzeń zębów stałych:

I.Złamanie korony zęba

1.Znaleźć odłamany fragment zęba i
umieścić go w szklance z wodą
2.Natychmiast udać się do stomatologa

II. Wybicie zęba

1.Odszukać ząb i podnieść trzymając za
koronę
2a. Jeśli ząb jest zanieczyszczony,
przemyć go krótko pod bieżącą wodą.
Wprowadzić do zębodołu.
2b Jeśli wprowadzenie zęba nie jest
możliwe, umieścić go w pojemniku z
mlekiem, solą fizjologiczną, wodą z
kranu (nie przechowywać zęba na
sucho!)
3. Natychmiast udać się do
stomatologa w celu replantacji zęba

Zapobieganie

pourazowym

uszkodzeniom zębów

Wszystkie dyscypliny sportu
związane są z ryzykiem
uszkodzeń w okolicy
twarzoczaszki.

Bardzo dokładną
dokumentację, opartą na
danych towarzystw
ubezpieczeniowych
uszkodzeń zębów i innych
uszkodzeń opracowano w
Norwegii. Z danych tych
wynika, że najwyższym
ryzykiem cechuje się hokej
na lodzie. Leczenie urazów
związanych z uprawianiem
sportu jest zazwyczaj
bardzo kosztowne.

2. Stosowanie ochraniaczy szczęk, ochraniaczy

twarzowych, kasków

Zapobieganie pourazowym

uszkodzeniom zębów

Są powszechnie stosowane przez hokeistów. Wykazano, że bardzo skutecznie chronią

zawodników przed uszkodzeniami w rejonie ustno-twarzowym, dlatego używanie kasków
oraz ochraniaczy twarzowych i szczękowych wprowadzono jako obowiązkowe w sportach
kontaktowych, takich jak piłka nożna czy hokej na lodzie w USA i krajach Europy
północnej.Całkowita, jak i częściowa ochrona twarzy zmniejsza częstość występowania
uszkodeń oczu i twarzy ze 159 na 23 na 1000 godzin gry zawodnika.

Mechanizm działania ochraniacza
szczęk różni się zależnie od siły i
kierunku uderzenia. Przy uderzeniu
w trzon żuchwy efekt poduszkowy
elastycznego materiału redukuje siłę
uderzenia okluzyjnie, jak również
zapobiega złamaniom koronowym i
koronowo-korzeniowym. W rejonie

wyrostka kłykciowatego żuchwy

siła

uderzenia także się zmniejsza, przez

minimalizowane jest ryzyko
wstrząśnienia mózgu.

Zapobieganie pourazowym

uszkodzeniom zębów

Typy ochraniaczy szczęk

A) Ochraniacze z gumy

lateksowej lub chlorku
poliwinylu.

+ niski koszt

- utrudniają mówienie i oddychanie,

gdyż utrzymują się na miejscu
jedynie przy zwartych zębach.

- nie wykazano, że mogą rozpraszać

siłę uderzenia

B) Ochraniacze kształtem

dostosowane do jamy ustnej

Składają się ze sztywniejszej
osłony zewnętrznej i miękkiej,
elastycznej wyściółki
polimeryzowanej na ciepło lub
samoutwardzalnej.

+ lepsze dopasowanie
+ niezbyt wysoki koszt

Zapobieganie pourazowym

uszkodzeniom zębów

Typy ochraniaczy szczęk

C) Ochraniacze wykonane na podstwie wycisku

induwidualnego, sporządzonego przez stomatologa lub
technika dentystycznego na modelach gipsowych łuków
zębowych.

+ bardzo dobra ochrona
+ zapewniają lepszy komfort większości sportowców
- Znacznie droższe niż dostępne na rynku gotowe ochraniacze

Zapobieganie pourazowym

uszkodzeniom zębów

Ochraniacze twarzowe

Ochraniacze twarzy są

powszechnie stosowane w
hokeju na lodzie. Wykazano, że
skutecznie chronią
zawodników przed
uszkodzeniami w okolicy
twarzoczaszki.

Używanie kasków oraz

ochraniaczy twarzowych i
szczękowych wprowadzono
jako obowiązkowe w
zorganizowanych sportach
kontaktowych, takich jak
rugby, hokej na lodzie w USA i
krajach Europy północnej.

Zapobieganie pourazowym

uszkodzeniom zębów

Rola ochraniaczy szczęk w
hokeju na lodzie

Rola ochraniaczy szczęk i
twarzy w rugby

Zapobieganie pourazowym

uszkodzeniom zębów

Rola ochraniaczy szczęk
w koszykówce

Badania przeprowadzone w Ameryce
Północnej wykazało istotny spadek częstości
występowania uszkodzeń ustno-twarzowych
u koszykarzy używających ochraniaczy
szczęk. 2/3 stwierdzonych uszkodzeń
występowało w postaci skaleczeń i stłuczeń.

Rola ochraniaczy szczęk w
boksie

Podczas mistrzostw świata na Kubie w
roku 1975, badając 250 zawodników
nie stwierdzono żadnych uszkodzeń w
obrębie jamy ustnej. Wszyscy
zawodnicy używali ochraniaczy szczęk.

Zapobieganie pourazowym

uszkodzeniom zębów

Rola kasku u rowerzystów

Stosowane obecnie kaski nie zapewniają
ochrony przed urazami dolnej części
twarzy, w tym zębów, podczas gdy
ochraniacze szczęk chronią zęby przed
uszkodzeniami.

Rola kasków w wypadkach
motocyklowych

Używanie kasków zmniejsza
występowanie uszkodzeń szczękowo-
twarzowych o 50%.