1

BLOK OGOLNOZAWODOWY

MODUŁ VII

PROBLEMY ZAWODOWE

PIELĘGNIAREK

2

STAN ZDROWIA PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH

Ochrona pracy kobiet ~

higieniczne i socjalne

wymagania:

ZATRUDNIENIE KOBIET – ZAGADNIENIA OGÓLNE

Szczególna ochrona kobiet pracujących w okresie ciąży

ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy

prace zabronione i inne formy ochrony zdrowia
zakaz pracy w godzinach nadliczbowych, porze nocnej oraz
delegowania

poza stałe miejsce pracy

URLOP MACIERZYŃSKI

wymiar urlopu macierzyńskiego

urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego

URLOP WYCHOWAWCZY

postawa prawna

osoby uprawnione
dodatkowy urlop wychowawczy
ochrona trwałości pracy
świadczenia w czasie urlopu
podejmowanie dodatkowego zatrudnienia
powrót do pracy
zaliczenie do stażu pracy
wykaz prac zabronionych

PRACA ZMIANOWA I NOCNA A FIZJOLOGIA

Tolerancja pracy nocnej – uwarunkowania.

Czas pracy, przerwy w pracy prawnie zagwarantowane.

3

ZATRUDNIENIE KOBIET – ZAGADNIENIA OGÓLNE

Zatrudnienie kobiet opiera się generalnie na
zasadach dotyczących zatrudnienia wszystkich
pracowników. Wynika to z podstawowych zasad
prawa pracy, które stanowią, że pracownicy
mają równe prawa z tytułu jednakowego
wypełniania takich samych obowiązków →

równe traktowanie mężczyzn i kobiet w
dziedzinie pracy, zakaz dyskryminacji w
stosunkach pracy,
w szczególności ze względu na płeć.

WAŻNE:

Zróżnicowanie w traktowaniu

pracowników kobiet i mężczyzn dopuszczalne

jest jedynie w sytuacjach bezpośrednio
przewidzianych przepisami (szczególnie

w stosunku do kobiet w ciąży oraz podczas urlopu

macierzyńskiego

4

RADA:

Wykaz prac zabronionych kobietom u

konkretnego pracodawcy, uwzględniający

specyfikę jego działalności powinien być zawarty
w regulaminie pracy

W stosunku do wszystkich kobiet
zakazane jest ich zatrudnianie przy
pracach szczególnie uciążliwych lub
szkodliwych dla zdrowia.
Pełny wykaz prac zabronionych ....
Rozporządzenie Rady
Ministrów (Dz. U. Z dnia 1996 r
Nr 114, poz. 545)
Przy takich pracach kobieta nie może
być zatrudniona nie tylko na stałe, lecz
również dorywczo przez kilka godzin czy
też w ramach przeniesienia do innej pracy.
Od zakazu nie ma żadnych wyjątków,
nawet, gdy wyraża na to zgodę.

5

SZCZEGÓLNA OCHRONA KOBIET PRACUJĄCYCH

SZCZEGÓLNA OCHRONA KOBIET PRACUJĄCYCH

W OKRESIE CIĄŻY

W OKRESIE CIĄŻY

Obowiązki pracodawcy w stosunku do
pracownic w ciąży powstają od początku ciąży,
ale pracodawca może zażądać przedłożenia
przez pracownicę stosownego zaświadczenia
lekarskiego. Zaświadczenie to nie musi
odpowiadać żadnym szczególnym wymogom
formalnym, ma jedynie być wydane przez
lekarza i stwierdzić sam fakt, i ewentualnie
stopień zaawansowania ciąży.

OCHRONA PRZED ROZWIĄZANIEM STOSUNKU

OCHRONA PRZED ROZWIĄZANIEM STOSUNKU

PRACY

PRACY

W stosunku do kobiet w ciąży obowiązuje zakaz
wypowiadania oraz rozwiązywania umowy o pracę.
Obejmuje on wszystkie ciężarne pracownice
niezależnie od rodzaju pracodawcy i umowy na
jakiej są zatrudnione, za wyjątkiem pracownic
zatrudnionych na okres próbny nie przekraczający
1 miesiąca, choć nie w identycznym zakresie.

6

WAŻNE

:

Zakaz zwalniania kobiet w ciąży

oznacza, że kobiecie takiej nie można
wypowiedzieć umowy o pracę, ani rozwiązać

umowę, nawet jeśli w okresie doręczenia
wypowiedzenia doręczenia kobieta nie była w

ciąży w dacie rozwiązania umowy

 jeżeli pracownica wypowiedziała umowę o pracę
lub wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy za
porozumieniem stron, nie wiedząc, że jest w ciąży
lub nie znając przysługujących jej uprawnień –
może cofnąć wypowiedzenie lub zgodę na
rozwiązanie umowy. Jeżeli jednak pracownica w
ciąży pomimo swego stanu sama chce rozwiązać
umowę o pracę albo wyraża na to zgodę, stosunek
pracy rozwiąże się.
Jeżeli umowa o pracę na czas określony, a także
na okres próbny przekraczający 1 miesiąc, miałaby
– zgodnie z datą - ulec rozwiązaniu po upływie 3
miesiąca ciąży, wówczas ze względu na stan
pracownicy, przedłuża się umowę automatycznie
do dnia porodu.

7

PRACE ZABRONIONE I INNE FORMY OCHRONY
ZDROWIA

Zakaz pracy:

 w pozycji wymuszonej i stojącej, trwającej
łącznie ponad
3 godziny w czasie zmiany roboczej,

 w mikroklimacie zimnym, gorącym i zmiennym,

 przy narażeniu na działanie pól
elektromagnetycznych,
w promieniowaniu jonizującym i
nadfioletowym,

 przy obsłudze monitorów ekranowych powyżej
4 godzin
na dobę,

 na wysokościach,

 w wykopach i zbiornikach otwartych,

 przy podwyższonym i obniżonym ciśnieniu,

 w kontakcie z czynnikami biologicznymi oraz
substancjami chemicznymi,

 przy pracach grożących ciężkimi urazami
fizycznymi
i psychicznymi.

8

Pracodawca niezależnie od woli kobiety

- przenosi do innej pracy

Orzeczenie o zakazie pracy na konkretnym

stanowisku kobiety w ciąży

 specjalni lekarze, uprawnieni do

przeprowadzania badań.

badania



w wojewódzkim ośrodku

medycyny pracy

RADA

: pracownik lub pracodawca, którzy

nie zgadzają się z treścią wydanego przez
lekarza zaświadczenia, mogą wystąpić w
ciągu 7 dni za jego pośrednictwem
z wnioskiem o przeprowadzenie
ponownego badania

9

WAŻNE:

Jeżeli w czasie ciąży

pracownica jest niezdolna do pracy

wskutek choroby, wówczas za czas

tej niezdolności przysługuje jej

100% wynagrodzenie.

(art. 92& 1 pkt

2 KP)

Zakaz pracy w godzinach

nadliczbowych, porze nocnej oraz
delegowania poza stałe miejsce
pracy

Ustawodawca wprowadził zakaz

zatrudniania kobiet w ciąży w
godzinach nadliczbowych i w porze
nocnej, a także ich delegowania
bez zgody poza stałe miejsce pracy.

10

URLOP MACIERZYŃSKI

Komu przysługuje urlop macierzyński?

• Urlop macierzyński przysługuje każdej

kobiecie pracownikowi, która urodziła

dziecko w czasie pozostania w

stosunku pracy, przy czym nie jest

istotne czy dziecko urodziło się żywe

czy zmarło przy porodzie. W tym

drugim przypadku jedynie długość

urlopu ulega skróceniu.

• urlopu może skorzystać także ojciec

dziecka jednak tylko w ograniczonym

wymiarze i pod warunkiem, że jest

zatrudniony w ramach stosunku pracy.

11

Wymiar urlopu →

18 tygodni przy pierwszym

porodzie;

20 tygodni przy każdym

następnym
porodzie,

28 tygodni w przypadku urodzenia

więcej
niż jednego dziecka przy jednym
porodzie.

 

12

Urlop macierzyński będzie trwał nawet

45 tygodni

Posłowie chcą, aby wymiar urlopu

macierzyńskiego był zróżnicowany

i zależał od liczby urodzonych dzieci
w trakcie jednego porodu. W

przypadku narodzin jednego dziecka
urlop ten będzie wynosił maksymalnie
26 tygodni. Jeśli jednak kobieta urodzi
np. pięcioraczki, otrzyma 45 tygodni
urlopu.

13

Pracownica korzystająca z urlopu

macierzyńskiego ma zagwarantowaną
ochronę
przed zwolnieniem, analogiczną do tej,
z jakiej
korzystają kobiety w ciąży.

Za czas urlopu macierzyńskiego

przysługuje
pracownicy zasiłek macierzyński
/Świadczenia
z tytułu urodzenia dziecka/

Urlop macierzyński jest uprawnieniem

ściśle
osobistym i musi być wykorzystany w
naturze.

Ukończenie przez dziecko pierwszego

roku życia w czasie trwania

urlopu nie powoduje jego skrócenia.

14

UPRAWNIENIA W OKRESIE URLOPU

MACIERZYŃSKIEGO

• Oprócz normalnego urlopu macierzyńskiego

ustawodawca wprowadził

urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego ↓

• przysposobienie dziecka →

wymiar urlopu – w

zależności od wieku dziecka

WAŻNE

:

gdy dziecko nie ukończyło 4 mies. życia → urlop

macierzyński

→

przyjęcie na wychowanie

→

14 tygodni,

→

przyjęte na wychowanie dziecko gdy ukończyło

4 miesiące lecz nie ukończyło 1 roku życia

→

przysługuje urlop w wymiarze 4 tygodni.

15

URLOP WYCHOWAWCZY

po zakończeniu urlopu macierzyńskiego

pracownica może wystąpić o udzielenie
urlopu
wychowawczego.

Rozp. Rady Min. Z 28.5. 1996 r., z 2.

6. 1996 r

.

pracodawca nie może wypowiedzieć ani

rozwiązać umowy o pracę w okresie od
dnia złożenia przez pracownice wniosku o
udzielenie
urlopu wychowawczego do dnia
zakończenia tego urlopu.

Urlop wychowawczy udzielany jest w celu

sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Z
urlopu wychowawczego może skorzystać
pracownica, której okres zatrudnienia wynosi co
najmniej 6 miesięcy. Do tego okresu wlicza się
poprzednie okresy zatrudnienia.
Urlop wychowawczy przysługuje w wymiarze do 3
lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez
dziecko 4 lat życia.

16

WAŻNE: w odróżnieniu od urlopu

macierzyńskiego, pracownikom

zatrudnionym na umowę o prace na

okres próbny, czas określony, lub na

czas wykonania określonej pracy,
pracodawca udziela urlopu

wychowawczego na czas nie dłuższy niż

do końca okresu, na jaki została

zawarta umowa.

17

ŚWIADCZENIA W CZASIE URLOPU

WYCHOWAWCZEGO:

zasiłek wychowawczy,

świadczenia zdrowotne dla
pracownika i

członków jego rodziny

↓

możliwość korzystania z lokalu

mieszkalnego lub innego
pomieszczenia

mieszkalnego zajmowanego

przed urlopem

18

Pracownica może zrezygnować z

urlopu wychowawczego

:

•

w każdym czasie - za zgodą

pracodawcy,

•

po uprzednim zawiadomieniu

pracodawcy, najpóźniej na 30 dni
przed terminem zamierzonego
podjęcia pracy.

19

Pracodawca ma obowiązek

dopuścić pracownicę, po

zakończeniu urlopu

wychowawczego, do pracy na

stanowisku równorzędnym z

zajmowanym przed

rozpoczęciem urlopu lub na innym

stanowisku odpowiadającym jej

kwalifikacjom zawodowym, za

wynagrodzeniem nie niższym od

wynagrodzenia przysługującego w

dniu podjęcia pracy na stanowisku

zajmowanym przed tym urlopem.

20

POWRÓT DO PRACY

w terminie 30 dni od zaprzestania

opieki
poinformować o tym pracodawcę,

pracodawca zobowiązany jest

wówczas
dopuścić pracownicę do pracy w
terminie
30 dni od dnia tego
zawiadomienia.

21

WAŻNE: Pracodawca jest zobowiązany

dopuścić pracownicę do pracy na
stanowisku równorzędnym z
zajmowanym przed urlopem lub na
innym stanowisku odpowiadającym jej
kwalifikacjom zawodowym, za
wynagrodzeniem nie niższym od
wynagrodzenia za prace,
przysługującym w dniu podjęcia pracy
na stanowisku zajmowanym przed
urlopem.

Okres urlopu wychowawczego wlicza

się do okresu zatrudnienia u

pracodawcy, który udzielił tego

urlopu.

22

PRACA ZMIANOWA I NOCNA A FIZJOLOGIA

TOLERANCJA PRACY NOCNEJ –
UWARUNKOWANIA



odwrócenie Krzywej dobowej funkcji

fizjologicznych (zaadoptowanie do nowego
rytmu snu i czuwania)


 synchronizator społeczny – trudno spać

w dzień, gdy całe społeczeństwo żyje w
normalny rytmie;



lepiej organizować zmiany obejmujące

1 noc aby nie następowało przesunięcie

23

fazy rytmu funkcji fizjologicznych

• przepracowanie 1 lub 2 nocy nie ma

większego wpływu na wewnętrzne

mechanizmy rytmiki dobowej.

• pojedyncze dniówki nocne są korzystniejsze

niż następujące po sobie zmiany nocne po

każdej zmianie nocnej - 24 h wolne od

pracy;

• czas trwania dniówki powinien być

uzależniony od ciężkości pracy → 6 h, 12h;

• przy ciężkiej pracy zmianowej - wolne dni

pod koniec tygodnia;

• czas trwania cyklu dniówkowego nie

powinien być zbyt długi (4 tygodnie)

Dopiero przepracowanie kolejnych nocy staje

się uciążliwe - głównie przez kumulację

deficytu snu, po nocnej zmianie



dodatkowe dni wolne

24

Gorsza tolerancja



osoby starsze, które

cierpią na zaburzenia snu,

 osoby o mniejszej wydolności fizycznej

.

Czas trwania zmiany nocnej powinien

być
dostosowany do intensywności wysiłku.

Z pracy nocnej powinny być eliminowane

osoby:

 choroba wrzodowa, cukrzyca,

 nadciśnienie z zaburzeniami snu.

Praca ranna nie powinna rozpoczynać się

zbyt wcześnie

Wskazane

→

liczba zmian regularnie lub

ciągłość danej zmiany,np. stała praca
nocna.

25

PRZERWY W PRACY

Pojęcie przerwy należy rozumieć jako

zaniechanie pracy na różnie długi czas

podczas dniówki między dwoma

określonymi czynnościami

zawodowymi – służące odpoczynkowi

pracownika.

RODZAJE PRZERW

• P r z e r w y p r a w n i e z a g w a r a n

t o w a n e

 30 min lub dwie 15 min.  gdy

pracownik zatrudniony jest powyżej 6 h,

 20 min.  gdy zatrudniony 4.5 h,

 młodociany  30 min.

26

Przerwy na odpoczynek  odprężenie ,

zupełna bezczynność,
nie na spożywanie posiłku – przerwy

krótkie 15 min.

•

System zmianowy - nierytmiczność

natężenia pracy

•

w badaniach ustalono, że więcej pracy

głównej, tj. opieki nad chorym jest w

poniedziałki, środy

i piątki w godzinach 8 –11 i 16 – 19,
zaś mniejsze przypada na wtorki i czwartki
w godzinach 11 – 16 i 19 – 22.

Należy planować nakładanie się dyżurów

w conajmnej półgodzinnym wymiarze

na raport pielęgniarski

27

FIZJOLOGIA PRACY 

bada wpływ pracy na

czynności organizmu człowieka – jego reakcje i
pod wpływem różnego rodzaju prac, bądź
różnych warunków środowiska pracy, w którym
praca jest wykonywana.

Celem

–

jest poznanie granic adaptacji

organizmu człowieka, określenie praktycznych i
potencjalnych możliwości i zdolności organizmu
do wykonywania pracy



wiedza z tego zakresu jest przełożona na

normy

higieny pracy



wartości prawidłowe



wartości graniczne

ERGONOMIA  gałąź wiedzy stosowanej:

wzajemne przystosowanie człowieka do

pracy

i środowiska, w celu zapewnienia maksymalnej

wydajności pracy przy zachowaniu pełnego
zdrowia

28

ELEMENTY FIZJOLOGII PRACY i ERGONOMII

ELEMENTY FIZJOLOGII PRACY i ERGONOMII

DEFINICJA PRACY

 to celowa działalność

człowieka polegająca na przekształcaniu dóbr
przyrody
i przystosowaniu ich do zaspakajania potrzeb
ludzkich.

W potocznym znaczeniu

– czynność celowa,

służąca do wytwarzania wartości użytkowych
(materialnych, kulturowych), lub każda
czynność dająca człowiekowi podstawy
samodzielnej egzystencji.

Def. Fizjologii

:

każda czynność wykonywana

przez organizm jako całość, Oraz czynności
poszczególnych narządów wewnętrznych 

serca, nerek, mózgu, płuca, itd..
tkanek, komórek

29

Def. Fizyki:

zamiana jednego potencjału

energii
w drugi

Praca = siła + droga

Wszelka praca odbywa się dzięki
uruchamianiu mechanizmów
psychofizjologicznych, które powodują
przestawianie się ustroju
w toku wykonywania czynności roboczej
na nowy poziom czynnościowy (charakter
i intensywność przemiany materii, zmiany
parametrów charakteryzujących
poszczególne układy i narządy pod
względem morfologicznym i
fizjologicznym oraz zmiany w sferze
psychicznej człowieka)

30

Psychofizjologiczna klasyfikacja pracy:

p r a c a f i z y c z n a i u m y s ł o w a

(podział umowny)

• żaden rodzaj pracy fizycznej nie może

odbywać się bez udziału OUN,

• żadna też praca umysłowa nie odbywa się

bez przejawów aktywności narządu ruchu/.

• Elementy pracy umysłowej można wykazać
w najprostszych czynnościach fizycznych,

natomiast obciążenie, zwłaszcza statyczne,

towarzyszy niemal wszystkim, bez

wątpliwości kwalifikujących się do

umysłowych.

31

1.Tlen do tkanek  praca fizyczna  praca minutowa serca

--- przyspieszone tętno

-- szybciej oddech,

-- RR wzrasta

2. Przemiana materii  wzrasta spalanie cukrów

-- rozszerzone naczynia krwionośne trzewne

-- zwężone w pracujących mięśniach

Źródła energii do pracy mięsni

 skurcze m.

szkieletowych

Praca dynamiczna

podział z punktu widzenia fizjologii

pracy

Praca statyczna

układu kostno – stawowo –

mięśniowego

kiedy mięśnie pozostają napięte w bezruchu

przez dłuższy czas, bez zmiany ich długości i
tym samym
bez zmiany położenia odpowie części ciała
/n.p.
trzymanie ciężaru, pozycja przymusowa i. t.
p./.

gdy napięcie mięśni wywołuje zmianę ich długości i w efekcie

zmianę

położenia części ciała → napięcie dynamiczne

(skurcz i rozkurcz mięśni

przemieszczanie części ciała)

32

R e a k c je f i z j o l o g i c z n e n a p r a

c ę

zależą zawsze od trzech czynników:

rodzaju, intensywności wysiłku oraz

indywidualnych możliwości jego

wykonania.

WPŁYW PRACY NA ORGANIZM

wraz z rozpoczęciem pracy zaczynają
działać w organizmie mechanizmy
adaptacji wysiłkowej, mechanizmy
przystosowawcze (zależnie od wysiłku),
(szybko można się przystosować)

1.Tlen do tkanek



praca fizyczna

 praca

minutowa serca

--- przyspieszone tętno

-- szybciej oddech,

-- RR wzrasta

-- zwężone w pracujących mięśniach

33

Klasyfikacja obciążenia statycznego

na podstawie analizy pozycji ciała /wg H.
Kirschnera/

Stopień
obciążenia

statycznego

Pozycja ciała przy pracy

Mały

siedząca niewymuszona

stojąca niewymuszona z możliwością

okresowej zmiany

pozycji na siedzącą

siedząca lub stojąca na przemian z

chodzeniem

Średni

siedząca niewymuszona, niepochylona bądź

nieznacznie

pochylona

stojąca niewymuszona, bez możliwości

okresowej zmiany

pozycji na siedzącą

stojąca wymuszona, nie pochylona, z

możliwością zmiany

na siedzącą

Duży

siedząca wymuszona, bardzo pochylona

stojąca wymuszona, niepochylona bez

zmiany możliwości

zmiany pozycji na siedzącą
stojąca wymuszona, pochylona, niezależnie

od możliwości

zmiany pozycji

Bardzo

duży

klęcząca, w przysiadzie i inne nienaturalne

pozycje

34

Dostosowanie stanowiska pracy do możliwości

Dostosowanie stanowiska pracy do możliwości

pracownika

pracownika

• Nieprawidłowości



praca w pozycji siedzącej –

brak miejsca na kolana (siadanie bokiem, skręcanie

tułowia)- bóle pleców i karku,



ręce człowieka mają pewien ciężar i trzymanie ich

uniesionych podczas pracy = obciążenie dla mięśni
barków, /stanowisko pracy powinno być tak

skonstruowane by pracująca ręka zawsze miała

podparcie.



praca w pozycji stojącej = obciążenie statyczne

mięśni utrzymujących ciało w pozycji stojącej

korzystne jest umożliwienie pracy w pozycji siedzącej

35

RYTM OKOŁODOBOWY ZMIANY FUNKCJI

FIZJOLOGICZNYCH A ZDOLNOŚĆ DO PRACY

„

KRZYWĄ PRACY”

→

poziom wydajności w każdym

momencie uwarunkowany jest sumą
wszystkich
dodatnich (motywacja) i ujemnych
(zmęczenie)
wpływów.
→

dzienny rytm pracy:

faza wdrożenia trwająca od 30 do 60 minut,
faza wzrostu wydajności pracy → maksimum

9.00 a 11.00

faza stopniowego spadku → minimum około

południa,

faza popołudniowego wzrostu aż do

ponownego
maksimum,

faza spadku wydajności aż do końca pracy.

36

→

fazę sygnałów typu „

ZRÓB

PRZERWĘ

”

objawy:

potrzeba przeciągnięcia się, poruszania się

albo
zrobienia przerwy,

ziewanie lub wzdychanie,
zauważalny wzrost napięcia w ciele,
głód,
pogorszenie koncentracji uwagi,

„odpływanie”,
błądzenie myśli,

drobne kłopoty z pamięcią,
popełnianie drobnych błędów w wymowie,

częstsze przejęzyczenia,

błędy w maszynopisaniu i w wymowie,
nagłe pogorszenie produktywności i jakości

wykonywanych czynności.

37

→

faza wzrostu

sprawności,

 często w jej końcowym okresie
podtrzymywana kofeiną,
papierosami
czy alkoholem.

 w porze nocnej stwierdza się
większe
współczynniki wypadkowości
w stosunku do godzin
dziennych.

38

sprawność psychiczna człowieka ↓

podzielność i koncentracja uwagi,

sprawność umysłowa,
czas reakcji prostej,
koordynacja wzrokowo - ruchowa.

39

Najgorsze wyniki przypadają na

godziny nocne (2.00-4.00).

Najlepsza sprawność umysłowa

w zakresie prostych czynności
arytmetycznych przypada na
godziny popołudniowe (około
godziny 16.00).

Sposobem podniesienia 

zdolności
do pracy w godzinach nocnych
jest
sen popołudniowy.

40

Typy "ranne" Typy wieczorne

"Sowy", czy skowronki"?

Lepiej pracują rano, czy

wieczorem?

→ ocena dotyczy pór wstawania
i układania się do snu,
preferowanych godzin
aktywności fizycznej i umysłowej
oraz subiektywnego poczucia
gotowości do działania po
przebudzeniu się i przed snem.

41

TYPY "RANNE"

↓

→ szczyt temperatury (12.00 -

14.00) a minimum tuż po

północy,

→ wysoka sprawność w

godzinach przedpołudniowych i

wyraźne jej obniżenie w

godzinach wieczornych.

42

TYPY "WIECZORNE"

↓

→ szczyt temperatury ciała (16.00 -

18.00),

→ wyższa sprawność przypadająca

na godziny wieczorne

43

→

najkorzystniejsze dla

zapamiętywania
i przechowywania informacji są
godziny
wieczorne, niezależnie czy
„skowronek”,
czy „sowa”

→

osoby o preferencjach

wieczornych
("sowy", „nocne Marki”)
charakteryzują
się cechami ekstrawertywnymi,
wyższym lękiem i podatnością
na
depresje oraz mają bardziej
nasiloną
potrzebę poszukiwania doznań.

44

jak pracują narządy

wydzielania wewnętrznego

i kiedy najlepiej brać

określone leki, czy

poddawać się operacjom.

45

Okołodobowe wahania stężenia glukozy
i insuliny u osób głodzonych.

46

Zmiany sezonowe długości snu

w odniesieniu do czasu wschodu

słońca.

47

Zmiany dobowego wydzielania melatoniny

w zależności od pory roku - długości nocy.

48

Sezonowe wahania zdolności do

pracy fizycznej i poczucia nastroju

49

OGÓLNE ZASADY OCENY ZAGROŻENIA

W MIEJSCU PRACY

  podstawowy problem

ocena

ekspozycji

pracowników na szkodliwości

w miejscu pracy i jej skutki  w celu

kształtowania bezpiecznych warunków pracy

Ekspozycja

- czyli stężenie, natężenie, ilość lub

intensywność danego czynnika

fizycznego,
chemicznego lub biologicznego, który

działa na
daną populację, organizm, narząd, tkankę,
komórkę, lub struktury subkomórkowe.

Najczęstsze parametry oceny ekspozycji

czynników fizycznych i chemicznych to

natężenie, czas
i częstotliwość

oddziaływania.

50

Ocena ekspozycji dokonywana przez instytucje

medycyny zapobiegawczej służy:



ustaleniu rodzaju zagrożeń z punktu widzenia

szkodliwości lub uciążliwości,



określeniu mechanizmów specyficznych uszkodzeń

subklinicznych i klinicznych,



prowadzeniu badań kandydatów do pracy oraz

bieżący nadzór nad warunkami pracy i stanem
zdrowia
pracowników,



opracowaniu i przeprowadzaniu (w części

dotyczącej
zagadnień medycznych) zaleceń profilaktycznych,



wychwytywaniu, możliwie wcześnie, uszkodzeń

związanych z pracą (chorób zawodowych,
związanych
z pracą, parazawodowych),



opracowywaniu wniosków dla celów polityki

prozdrowotnej, naboru i selekcji, badań
profilaktycznych
i przesiewowych, ochrony przedurazami i
wypadkami itp.

51

Medycyna zapobiegawcza

→ uchwycenie

ujemnych wpływów środowiska pracy
przed wystąpieniem skutków
chorobowych, na etapie zmian
subklinicznych.

→

zmiany często subiektywne

szybsze męczenie się,

bóle głowy,

zaburzenia snu,

zmiana poziomu (zazwyczaj obniżenie)
różnych funkcji wewnątrzustrojowych.
W analizie epidemiologicznej i
higienicznej zmiany te są pierwszym
sygnałem zagrożenia czynnikami
szkodliwymi.

52

CHOROBY ZWIĄZANE

Z WYKONYWANIEM ZAWODU –

to schorzenia

wywoływane ujemnym wpływem

warunków pracy, których związek

z tymi warunkami może być

przyczynowo udowodniony.

Znajdują się poza wykazem

chorób zawodowych, a ich uznanie

za chorobę zawodową wymaga

określonego postępowania

prawodawczego.

53

CHOROBY ZAWODOWE

Za choroby zawodowe uważa się

choroby określone w wykazie chorób

zawodowych stanowiących załącznik do

rozporządzenia, jeśli zostały

spowodowane działaniem czynników

szkodliwych dla zdrowia, występujących
w środowisku pracy.

Według przepisów obowiązujących w naszym

kraju /zał. 1 – Rozporz. Rady Ministrów z dnia 18

listopada 1983 r., DzU Nr 65, poz. 294

54

CHOROBY PARAZAWODOWE –

są efektem skojarzonych ujemnych

wpływów środowiska pracy

i środowiska bytowania

Rozgraniczenie obu wpływów

zazwyczaj jest niemożliwe,

a zaliczenie ich do chorób

zawodowych w celach

odszkodowawczych

bardzo utrudnione.

55

Przy ocenie działania czynnika

Przy ocenie działania czynnika

szkodliwego uwzględnia się:

szkodliwego uwzględnia się:

rodzaj, stopień i czas narażeni

zawodowego,

sposób wykonywania pracy,

bezpośredni kontakt z chorymi

zakaźnie lub

z materiałami pochodzącymi od tych

chorych

oraz czynnikami powodującymi choroby
inwazyjne, uczuleniowe i

nowotworowe.



spełnienie warunku udowodnienia –

- że objawy choroby zawodowej są

następstwem szkodliwych warunków lub

sposobu wykonywania pracy i że jest to

choroba w wykazie chorób zawodowych.

56

CHOROBY ZAWODOWE
OSTRE

PRZEWLEKŁE

ujawniaja się pod

wpływem wysokich

stężeń lotnych

czynników

szkodliwych w

środowisku pracy,

/sytuacje awaryjne/,

ostre zatrucia

substancjami

toksycznymi

ujawniają się po

wieloletnim okresie

narażenia

zawodowego

57

OGÓLNE ZASADY ROZPOZNAWANIA,

OGÓLNE ZASADY ROZPOZNAWANIA,

ZGŁASZANIA

ZGŁASZANIA

I STWIERDZANIA CHORÓB ZAWODOWYCH

I STWIERDZANIA CHORÓB ZAWODOWYCH

przeprowadzanie dochodzenia

epidemiologicznego w środowisku pracy
w celu
ustalenia rodzaju, wielkości i okresu
narażenia
zawodowego na określone czynniki
szkodliwe
występujące na konkretnym stanowisku
pracy;

obiektywne ustalenie objawów

chorobowych
odpowiadających obrazowi klinicznemu
konkretnej choroby w wykazie chorób
zawodowych;

zgłaszanie chorób zawodowych

58

TRYB POSTĘPOWANIA W SPRAWACH

TRYB POSTĘPOWANIA W SPRAWACH

CHORÓB

CHORÓB

ZAWODOWYCH 3 ETAPY:

ZAWODOWYCH 3 ETAPY:

1.

Podejrzenie choroby zawodowej

2

2. Rozpoznanie choroby zawodowej

3. Stwierdzenie choroby zawodowe

59

PODEJRZENIE CHOROBY ZAWODOWEJ

PODEJRZENIE CHOROBY ZAWODOWEJ

Zgłasza się pisemnie właściwemu

(PPIS)
oraz właściwemu Inspektorowi Pracy
(PIP).

Zgłoszenie podejrzenia choroby

Zgłoszenie podejrzenia choroby

zawodowej

zawodowej

dokonuje osoba podejrzewająca a

dokonuje osoba podejrzewająca a

mianowicie:

mianowicie:

 lekarz lub lekarz stomatolog,

 lekarz weterynarii,

 pracodawca zatrudniający pracownika,

 pracownik, który podejrzewa, że
występujące
u niego objawy mogą wskazywać na
taką

chorobę.

60

ROZPOZNANIE CHOROBY

ROZPOZNANIE CHOROBY

ZAWODOWEJ:

ZAWODOWEJ:

Tylko w uprawnionej jednostce

orzeczniczej, przez lekarza

posiadającego specjalizację

niezbędną do wykonywania

orzecznictwa w zakresie chorób

zawodowych.

(

(

medycyna pracy, medycyna

medycyna pracy, medycyna

przemysłowa, medycyna morska i

przemysłowa, medycyna morska i

tropikalna, medycyna kolejowa,

tropikalna, medycyna kolejowa,

medycyna lotnicza, higiena pracy).

medycyna lotnicza, higiena pracy).

61

Po przeprowadzeniu badań i

zapoznaniu się z dokumentacją

medyczną pracownika,

dokumentacją przebiegu pracy

zawodowej oraz oceną narażenia

zawodowego przedstawioną w

karcie oceny narażenia

zawodowego w związku z

podejrzeniem choroby zawodowej

(formularz zgodny

z rozporządzeniem), lekarz

uprawniony wydaje na właściwym

druku orzeczenie lekarskie

o rozpoznaniu lub o braku podstaw

do rozpoznania choroby

zawodowej.

62

 Orzeczenie jest przekazywane do
właściwego inspektora
sanitarnego,
a kopia do pacjenta i do osoby
podejrzewającej chorobę
zawodową.
 Pracownik, który nie zgadza się z
treścią
orzeczenia może wystąpić z
wnioskiem
o przeprowadzenie ponownego
badania
przez jednostkę orzeczniczą II
stopnia.
Wniosek o ponowne badanie
składa się
w terminie 14 dni od otrzymania
orzeczenia.

63

STWIERDZENIE CHOROBY

STWIERDZENIE CHOROBY

ZAWODOWEJ:

ZAWODOWEJ:

Państwowy Powiatowy Inspektor

Sanitarny, który na podstawie

orzeczenia lekarskiego oraz oceny

narażenia zawodowego wydaje

decyzję o stwierdzeniu choroby

zawodowej lub o braku podstaw do

jej stwierdzenia.

64

 Od decyzji wydanej przez powiatowego

inspektora sanitarnego przysługuje stronom

prawo odwołania się do wojewódzkiego

inspektora sanitarnego, a od jego decyzji do

Naczelnego Sądu Administracyjnego.

 Dopiero prawomocna decyzja właściwego

inspektora sanitarnego upoważnia do ubiegania

się o świadczenia z tytułu chorób zawodowych.

 Z decyzją inspektora sanitarnego pracownik

zgłasza się do swojego

lekarza prowadzącego

leczenie

, który kieruje go do lekarza orzecznika

ZUS lub KRUS

celem oceny uszczerbku na

zdrowiu.



Lekarz orzecznik ocenia skutki zdrowotne

choroby zawodowej i w zależności od stopnia jej

zaawansowania określa w procentach stały lub

długotrwały uszczerbek na zdrowiu i jego

związek z choroba zawodową.

65

ŚWIADCZENIA PRZYSŁUGUJĄCE Z TYTUŁU

ŚWIADCZENIA PRZYSŁUGUJĄCE Z TYTUŁU

CHOROBY ZAWODOWEJ:

CHOROBY ZAWODOWEJ:



Zasiłek chorobowy

– dla ubezpieczonego,

którego czasowa niezdolność do pracy
spowodowana została choroba
zawodową.

 Świadczenie rehabilitacyjne

– dla

ubezpieczonego, który po wyczerpaniu
zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny
do pracy, a dalsze leczenie lub
rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie
zdolności do pracy.

Obydwa świadczenia przysługują w wysokości

100%podstawy wymiaru

.



Zasiłek wyrównawczy – dla ubezpieczonego,

którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek
stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

.

66

Pracownikowi, który doznał uszczerbku

na zdrowiu w związku z chorobą

zawodową albo z jej powodu stał się

niezdolny do pracy przysługuje:

1.jednorazowe odszkodowanie

2. renta z tytułu niezdolności do

pracy

3. renta szkoleniowa –ze względu na

niezdolność do pracy w
dotychczasowym zawodzie

67

Jednorazowe odszkodowanie

przysługuje również członkom

rodziny ubezpieczonego lub rencisty,

który zmarł wskutek choroby

zawodowej.

Członkom rodziny zmarłego lub

rencisty uprawnionego do renty z

tytułu choroby zawodowej

przysługuje renta rodzinna.

68

CHOROBY ZAWODOWE

CHOROBY ZAWODOWE

PIELĘGNIAREK

PIELĘGNIAREK

 choroby zakaźne (w ogromnym
odsetku przeważają przypadki
wirusowego zapalenia wątroby
i gruźlica),

 choroby alergiczne (najczęściej
lateks
gumy naturalnej, środki
odkażające,
leki, metale),

przewlekłe choroby narządu ruchu

(praktycznie tylko stomatolodzy-
przewlekłe zapalenie nadkłykcia
bocznego kości ramiennej),

69

CHOROBY CHORÓBY SKÓRY

ALERGIA KONTAKTOWA - WYPRYSK

Okresy wyprysku:
• rumieniowy lub rumieniowo

wysiękowy,

• pęcherzykowy,
• krostkowy,
• złuszczania.

70

Leki najczęściej

wyzwalające niepożądane

reakcje

• 1) antybiotyki b-laktamowe

2) sulfonamidy

3) aspiryna i NLPZ

4) pirazolony

5) barbiturany

6) biopreparaty

7) środki kontrastowe

8) środki miejscowo znieczulające

9) środki zwiotczające

10) opiaty

11) płyny infuzyjne

71

Grudki wysiękowe na tle

rumieniowym po założeniu rękawic
lateksowych

. Po 15 minutowej
ekspozycji lateksu

72

Uogólniona
pokrzywka
wywołana
Duracefem

Zmiany charakterystyczne dla rumienia
wielopostaciowego wysiękowego
po stosowaniu Biseptolu

73

Osutka rumieniowo-grudkowa
z cechami krwotoczności po
stosowaniu Ampicilliny

Odczyn fototoksyczny w trakcie
terapii Nolvadexem

74

75

• wyprysk kontaktowy
• Wyprysk pieniążkowaty
• Wyprysk modzelowaty
• Wyprysk potnicowy
• Wyprysk (dermatoza) ze

zużycia

• Alergia na lateks

76

ALERGIA WZIEWNA

• antybiotyki - praktycznie – tylko

penicylina (objawy – zmiany skórne –
bąble – objawy ostrej pokrzywki),

• środki odkażające (chloramina,

aldehyd glutarowy, chlorheksydyna,
tlenek etylenu, czwartorzędowe
związki amoniowe)

• sole metali (platyny, niklu, chromu,

kobaltu, manganu) – narzędzia
chirurgiczne

77

WYPADKI

WYPADKI

•

w y p a d e k

w y p a d e k

to nieplanowane

i niespodziewane spowodowane
przez pomyłkę człowieka, maszynę
lub warunki środowiska fizycznego

powodujące obrażenia /uszkodzenia/

lub straty”

• „w y p a d e k p r z y p r a c y

jest

to nagłe zakłócenie organizacji

będące aktualną lub potencjalną

przyczyną

urazu człowieka”

78

W przepisach

W przepisach

ustawodawczych

ustawodawczych

z a w y p a d e k p r z y p r a c y

z a w y p a d e k p r z y p r a c y

uważa się

zdarzenie, które:

wystąpiło nagle,



wywołane zostało przyczyną zewnętrzną,

pozostaje w związku z wykonywaną pracą,

powoduje chorobę, uszczerbek na

zdrowiu lub śmierć pracownika.

Wszystkie wymienione warunki muszą być

spełnione jednocześnie,aby dane wydarzenie

można było zakwalifikować jako wypadek.

79

W zależności od ciężkości uszkodzeń i czasu

W zależności od ciężkości uszkodzeń i czasu

trwania niezdolności do pracy

trwania niezdolności do pracy

1.

D r o b n e u s z k o d z e n i a

D r o b n e u s z k o d z e n i a –

skaleczenia, stłuczenia, oparzenia, - bez

niezdolności do pracy - /należy zarejesrtować/

2. W y p a d k i d r o b n e - zwolnienie z prac 1

– 3 dni - /protokolarnie stwierdzony i opis

okoliczności oraz przyczyny/.

3.

W y p a d k i l e k k i e

W y p a d k i l e k k i e – absencja od 4 – 28

dni – wymagana jest ich rejestracja i prowadzenie

komisyjnego dochodzenia powypadkowego.

4.

W y p a d k i c i ę ż k i e

W y p a d k i c i ę ż k i e – niezdolność do

pracy – dłużej niż 28 dni,

5.

W y p a d k i ś m i e r t e l n e

W y p a d k i ś m i e r t e l n e

- uszkodzenie

organizmu prowadzące do śmierci, bezpośrednio w czasie

wystąpienia wypadku lub po upływie pewnego czasu.

80

WYPADEK W DRODZE DO PRACY I Z

PRACY

Za wypadek w drodze do pracy lub

z pracy uważa się nagłe zdarzenie
wywołane przyczyną zewnętrzną,
które nastąpiło w drodze do lub z
miejsca wykonywania zatrudnienia
lub innej działalności stanowiącej
tytuł ubezpieczenia rentowego,
jeżeli droga ta była najkrótsza i
nie została przerwana.

81

OBCIĄŻENIE UKŁADU RUCHU W PRACY

PIELĘGNIAREK

Główne przyczyny zmian

Główne przyczyny zmian

przeciążeniowych

przeciążeniowych

w obrębie narządów ruchu:

w obrębie narządów ruchu:

 pielęgnowanie pacjentów leżących, zwłaszcza

otyłych, 

 konieczność długotrwałego stania przez

pielęgniarki-instrumentariuszki,

 niestosowanie zasad ergonomii i istnienie barier

architektonicznych w zakładach opieki zdrowotnej.

82

Działania profilaktyczne

• dostosowywanie stanowisk pracy

do fizycznych możliwości
człowieka.

• pielęgniarki przeprowadzające

ocenę swoich stanowisk pracy
powinny rozważyć następujące
zasady z zakresu ergonomii

83

ERGONOMICZNA LISTA KONTROLNA

 Czy sprzęt mógłby być lepiej zaprojektowany, tak

aby jego używanie było łatwiejsze?

 Czy sprzęt lub umeblowanie, dostosowane

ergonomicznie do wykonywanych czynności,

mogłyby zmniejszyć konieczność wykonywania

niewygodnych ruchów lub przyjmowania

niewygodnej pozycji?

 Czy ciężar mógłby być przenoszony na krótszym

dystansie, nawet jeśli oznaczałoby to zmianę

w rozkładzie miejsca pracy?

 Czy ciężkie przedmioty mogą być

przechowywane na dogodnej wysokości? Czy

przy wykonywaniu zadania można wprowadzić

przerwy na odpoczynek lub okresy mniej

męczące pracy?

84

Czy plan pracy może zostać

zmieniony tak, aby zminimalizować

przyjmowanie przez dłuższy czas

stałych pozycji i związanych z tym

nadmiernych obciążeń statycznych

narządu ruchu?

Czy plan pracy może zostać

zmieniony tak,  aby praca stała się

mniej monotonna?

Czy wykonywane zadanie może

zostać podzielone między większą

liczbę personelu lub czy może

następować rotacja pracowników?

85

OBCIĄŻENIE

Czy część obciążenia może przejąć sprzęt

mechaniczny, taki jak podnośniki, wózki

itp.?

Czy ciężar może zostać zmniejszony

poprzez stosowanie mniejszych

pojemników?

Czy obciążenie mogą zmniejszyć uchwyty,

koła lub kółka?

Czy zadanie może zostać zautomatyzowane

lub zmechanizowane?

Czy ciężar przemieścić może zespół osób, a

nie jeden pracownik?

86

OTOCZENIE

Czy można zamontować podjazdy

tak, aby wózki i podnośniki
można było łatwo przesuwać?

 Czy wysokość powierzchni

można ujednolicić tak, aby
ograniczyć przenoszenie z
różnych wysokości?

87

PRACOWNIK

Czy można poprawić technikę pracy i

ruchu pracownika?

 Czy można przeszkolić pracownika w

celu zmiany jego stosunku do pracy i

postrzegania ryzyka?

 Czy pracownicy mający skłonności

do bólu pleców i innych dolegliwości

powinni zostać odsunięci od

wykonywania danego zadania?

88

ZAKŁAD PRACY

 Czy dostępne są odpowiednie pisemne

procedury czynności?

 Czy istnieje potrzeba dalszego wsparcia i

nadzoru ze strony kierownictwa?

 Czy istnieje potrzeba konsultacji z innymi

działami, jak np. działem zaopatrzenia?

 Czy konsultacje z kierownictwem, personelem

technicznym lub projektantami ułatwiają

zmiany?

 Czy może być wiece] konsultacji z pracownikami

odnośnie środków zmniejszających ryzyko?

 Czy kierownictwo dokonało pisemnej analizy

kosztów związanych z ryzykiem?

89

Dolegliwości ze strony układu ruchu odczuwane

Dolegliwości ze strony układu ruchu odczuwane

przez pielęgniarki w czasie pracy

przez pielęgniarki w czasie pracy

Okolice ciała, w której

odczuwane są dolegliwości 

TAK  w %

Głowa

33,33

Szyja, kark 

24,36

Barki, ramiona

28,21

Kręgosłup – odcinek piersiowy

41,03

Łokcie

3,85

Okolica lędźwiowo - krzyżowa

61,54

Nadgarstki, ręce

14,10

Biodra, uda

10,26

Kolana

26,92

Kostki, stopy

48,72

90

Czynniki ryzyka i narażenia w

zawodzie pielęgniarki:

• przenoszenie ręczne pacjentów,
• upadki,
• kontakt z obiektami i

wyposażeniem,

• przemoc,
• ekspozycja na szkodliwe

substancje

91

Czynności wykonywane na stanowisku

pielęgniarki

i towarzyszące im czynniki ryzyka

ergonomicznego

Aktywność fizyczna,

czynniki środowiska

pracy

Potencjalny

ergonomiczny

czynnik ryzyka

Utrzymywanie tej samej

pozycji podczas

wykonywania zadania

 pozycje wymuszone
pozycje statyczne
 użycie siły

 Używanie rąk lub ciała

jako narzędzi do

podtrzymywania obiektu

podczas wykonywania

zadania

 stosowanie siły
pozycje statyczne
pozycje wymuszone
ucisk w kontakcie

Wykonywanie wysiłków

fizycznych w ruchu

użycie siły
 pozycja wymuszona
ucisk w kontakcie

92

Wykonywanie

czynności

wymagających

sięgania dosięgania

pozycja wymuszona
pozycja statyczna
użycie siły

Twarde krawędzie

elementów

stanowiska pracy lub

innych obiektów

uciskające na mięśnie

i ścięgna

ucisk w kontakcie

Płaszczyzna pracy-

wykonywania

czynności położonych

za nisko lub za

wysoko

płaszczyzna pracy-

wykonywania

czynności położonych

za nisko lub za

wysoko

93

Przenoszenie ręczne

(podnoszenie /

opuszczanie,

pchanie / ciągnienie,

transportowanie)

Potencjalny

ergonomiczny

czynnik ryzyka

Ciężkich obiektów lub

ludzi

 stosowanie siły
 powtórzenia
pozycje wymuszone
pozycje statyczne
ucisk w kontakcie

Pochylanie i skręcanie

podczas dźwigania

użycie siły
powtórzenia
pozycje wymuszone
pozycje statyczne

94

Obiektów lub ludzi na

długich dystansach

użycie siły
 powtórzenia
pozycje wymuszone
pozycje statyczne
 ucisk w kontakcie
wibracja

Śliska, pochyła,

niepewna

powierzchnia podłoża

w obszarze

transportowania

użycie siły
powtórzenia
pozycje wymuszone
pozycje statyczne

95

Zgodnie z obowiązującymi

postanowieniami Kodeksu

Pracy, pracodawca ma

obowiązek zapewnić

pracownikom bezpieczeństwo

i ochronę ich zdrowia w każdym

aspekcie związanym z pracą.

96

MIĘDZYNARODOWA KARTA

CHARAKTERYSTYKI ZAGROŻEŃ

ZAWODOWYCH

• Jest przeznaczona dla wszystkich

zawodowo zajmujących się
bezpieczeństwem i ochroną zdrowia
człowieka w środowisku pracy

• W KARCIE wymieniono, różne czynniki

środowiska pracy, na które mogą być
narażeni pracownicy podczas
wykonywania rutynowej pracy.

• KARTA jest źródłem raczej informacji

niż zaleceń.

97

CZYNNIKI ŚRODOWISKA PRACY

ZWIĄZANE

Z WYKONYWANYM ZAWODEM ORAZ ICH

MOŻLIWE SKUTKI DLA ZDROWIA

CZYNNIKI MOGĄCE POWODOWAĆ

CZYNNIKI MOGĄCE POWODOWAĆ

WYPADKI

WYPADKI

 Śliskie nawierzchnie
 Igły, ostre narzędzia i krawędzie,

stłuczone szkło

 Prąd elektryczny
 Stosowane substancje chemiczne
 Podnoszenie ciężarów

98

CZYNNIKI FIZYCZNE

Promieniowanie laserowe

Promieniowanie rentgenowskie

emitowane m.in. podczas
wykonywania zdjęć
rentgenowskich oraz jonizujące
ze źródeł radioizotopowych

99

CZYNNIKI CHEMICZNE I PYŁY

 Rozlane, rozsypane, wyciekające

substancje chemiczne, w niektórych

przypadkach niezidentyfikowane

 Pary i gazy uwalniane w procesie

mieszania nieznanych substancji np.

mocnych kwasów i utleniaczy z

organicznymi związkami

 Mydła, detergenty, środki dezynfekujące
 Aerozole płynów myjących i czyszczących
 Leki, płyny sterylizujące, gazy

anestetyczne (bromek etylu, chlorek

etylu, halotan, tlenek azotu)

 Lateks

100

CZYNNIKI BIOLOGICZNE

 są to wszystkie drobnoustroje -

wirusy, bakterie, grzyby łącznie z

mutantami, hodowlami komórkowymi

i pasożytami wewnętrznymi, które

mogą być przyczyną zakażenia, alergii

lub innego działania toksycznego

 Mikroorganizmy chorobotwórcze
 Mikroorganizmy chorobotwórcze

przenoszone drogą naruszenia

ciągłości tkanek, w tym wirus HIV i

wirusy zapalenia wątroby typu B i C

101

CZYNNIKI ERGONOMICZNE,

PSYCHOSPOŁECZNE

I ZWIĄZANE Z ORGANIZACJĄ PRACY

 Praca wykonywana przez wiele godzin w

wymuszonej pozycji ciała zwłaszcza stojącej

oraz nadmierny wysiłek fizyczny np. podczas

podnoszenia pacjentów

 Kontakt z ciężko poszkodowanymi pacjentami,

licznymi ofiarami katastrof i klęsk żywiołowych

jak również z agresją ze strony pacjentów

 Praca zmianowa, nocna, w godzinach

nadliczbowych, kontakt z chorymi pacjentami

oraz ofiarami wypadków i ich rodzinami

 Praca w nagłych warunkach zagrożenia życia

pacjenta

102

DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE

• Należy stosować obuwie ochronne ze spodami

przeciwpoślizgowymi.

• Należy stosować bezpieczne zasady użytkowania i

przechowywania ostrych narzędzi.

• Należy sprawdzić stan techniczny urządzeń

elektrycznych przed pracą oraz zlecać uprawnionemu

pracownikowi naprawę ewentualnych uszkodzeń i

okresowy przegląd urządzeń.

• Należy unikać palenia papierosów, jedzenia i picia w

czasie pracy. Należy zawsze używać środki ochrony

indywidualnej, gdy istnieje narażenie na

mikroorganizmy chorobotwórcze. W przypadku

uczulenia na lateks należy stosować rękawice

wykonane z innych materiałów, a także unikać

kontaktu z innymi produktami zawierającymi lateks.

103

• Należy stosować bezpieczne metody

podnoszenia i przenoszenia ciężkich pacjentów
oraz przedmiotów.

• Należy zapoznać się z zasadami

bezpieczeństwa podczas przebywania w
pracowni rtg w celu ograniczenia narażenia na
napromieniowania do minimum.

• Należy zainstalować klimatyzację w sali

operacyjnej w celu wyeliminowania
przegrzania oraz usuwania szkodliwych gazów,
par i zapachów.

• Należy zapewnić specjalistyczną pomoc dla

pracowników narażonych na zespół stresu
pourazowego.

104

ZASADY ERGONOMICZNEJ ORGANIZACJI STANOWISKA PRACY:

pozycja wyprostowana skierowana ku przodowi;

gdy obserwacja jest elementem pracy, to co obserwujemy

powinno być
widoczne przy wyprostowanym tułowiu z głową tylko lekko
pochyloną
ku przodowi,

wszystkie wykonywane czynności powinny umożliwiać

przyjmowanie
różnych, jednakowo zdrowych i bezpiecznych pozycji ciała,

praca powinna być tak zorganizowana, by móc siedzieć lub

stać, gdy
siedzimy , należy korzystać z oparcia, bez konieczności zmiany
ruchów,

gdy praca wykonywana jest na stojąco – ciężar ciała powinien

być
równomiernie rozłożony na obie stopy (odpowiednie obuwie),

gdy musi być używana siła mięśni, korzystnym jest

angażowanie możliwie
dużych grup mięśni i rozwijanie sił wzdłuż osi zaangażowanych
kończyn;

praca rękoma nie powinna być wykonywana stale na poziomie lub ponad
poziomem serca. Nawet jeżeli w takich warunkach praca wykonywana jest
okresowo – nie należy używać siły /wykonywanie ruchów pchania lub
ciągnięcia

/.

Nawet lekka praca na takim poziomie wymaga stosowania podpórek

pod ręce;

kiedy używana jest s i ł a r ą k lub n ó g, angażować

naprzemiennie
obie kończyny.