DYSLEKSJA – PRZYCZYNY,

OBJAWY, POMOC

Małgorzata Głoskowska-

Sołdatow

Pojęcie dysleksji

W literaturze fachowej definiuje się
dysleksję jako zespół zaburzeń
występujących
w procesie uczenia się, czytania i
pisania
u dzieci o prawidłowym rozwoju
umysłowym

2

Rodzaje dysleksji

Ogólnym pojęciem dla określenia
specyficznych trudności w uczeniu
się czytania i pisania jest

dysleksja

rozwojowa

. Możemy wyróżnić kilka

rodzajów tych trudności:

3

- dysleksja

– trudności w czytaniu

-

dysortografia

– trudności w

opanowaniu poprawnej pisowni (w
tym błędy ortograficzne)

-

dysgrafia

– tzw. „brzydkie”,

niestaranne pismo

-

dyskalkulia

– trudności w liczeniu

-

dysfonia

– ciche, niewyraźne

mówienie.

4

Objawy dysleksji

• opóźniony i słaby rozwój mowy: trudności z

wypowiedzeniem złożonych wyrazów,

zapamiętywaniem nazw, piosenek,

wierszyków, budowaniem wypowiedzi;

trudności z podzieleniem wyrazu na głoski i

sylaby

• opóźniony rozwój ruchowy i mała

sprawność ruchowa: niewłaściwa

koordynacja ruchów podczas czynności

samoobsługowych, np. sznurowanie butów

5

• niechęć do rysowania, układanek,

zabaw ruchowych, trudności z
odtwarzaniem wzorów graficznych

• mylenie prawej i lewej ręki, trudności

z używaniem określeń prawo-lewo,
nad-pod, itp.

• pierwsze trudności w nauce czytania

6

Pełne rozpoznanie i diagnoza dysleksji

możliwe są dopiero u starszych dzieci,
u których rozwija się w pełni umiejętność

czytania i pisania.

Do typowych objawów dysleksji w wieku

szkolnym należą:

• brzydkie pismo, niezdarny rysunek,
• trudności w przepisywaniu i pisaniu ze

słuchu,

• liczne błędy ortograficzne i interpunkcyjne

7

• wolne tempo pisania

• trudności w analizie wyrazowej: mylenie

liter podobnych pod względem kształtu
(np. p-b, m-n), mylenie liter
odpowiadających głoskom podobnym
słuchowo (np. t-d, s-z), trudności ze
zmiękczeniami (np. mylenie si-ś, zi-ź),
opuszczanie, dodawanie, przestawianie
liter

• niechęć do czytania, zwłaszcza głośnego,

8

• błędy w czytaniu (zamiana, opuszczanie

liter w wyrazach i całych wyrazów,

zgadywanie)

• opuszczanie wiersza tekstu, odczytywanie

go ponownie

• trudności w dzieleniu wyrazów na sylaby

• czytanie płynne, bezbłędne jednak, bez

zrozumienia treści

• trudności w rysowaniu, rozplanowaniu

rysunku na lekcji plastyki

9

Rozróżnia się dwie grupy przyc

zyn 

dysleksji rozwojowej

pierwotne (etiolo
gia)

 wtórne, 

bezpośrednie
 (patomechanizm).

10

• trudności w nauce tych języków obcych,

które cechuje rozbieżność między wymową

a pisownią wyrazów, np. j. angielski, j.

francuski

• trudności w nauce geometrii, zapamiętaniu

tabliczki mnożenia, szeregów cyfrowych,

trudności w liczeniu

• trudności w czytaniu mapy na lekcji

geografii

• słaba orientacja w schemacie ciała i

przestrzeni, błędne rozumienie instrukcji

ćwiczeń, obniżona sprawność ruchowa na

lekcji wychowania fizycznego

11

        

 Istnieje kilka koncepcji etiologicz

nych

. Koncepcja genetyczna   
. Koncepcja organiczna   
. Koncepcja hormonalna   
. Koncepcja opóźnionego dojrzewania c

.u.n.   

.Koncepcja psychodysleksji 

12

  W związku z różnymi 

patomechanizmami

 można mówić o różnych typach dysleksji 
rozwojowej:

 Dysleksja  typu wzrokowego 
Dysleksja  typu słuchowego 
 Dysleksja  integracyjna  

13

Przykłady typowych trudności

w nauce w poszczególnych

przedmiotach

Język polski

mylenie liter

14

Język obcy

Trudności z wymawianiem i
zapamiętaniem słów

15

Historia

Trudności z zapamiętywaniem dat i

chronologii

16

Matematyka

Błędne zapisywanie i

odczytywanie liczb wielocyfrowych

17

Chemia

Nieprawidłowe zapisywanie
łańcuchów reakcji chemicznych

18

Fizyka

Trudności z zapamiętaniem

definicji

19

Geografia

Trudności w posługiwaniu się mapą i
skalą

20

Biologia

Trudności z opanowaniem
terminologii (dłuższe nazwy, nazwy
łacińskie);

21

Sztuka

Niechęć do rysowania i wycinania

22

Jak pomóc uczniowi

dyslektycznemu

?

Rodzice powinni:

• zwrócić uwagę na niepokojące symptomy

w wieku wczesnoszkolnym, które mogą

świadczyć o ryzyku wystąpienia dysleksji.

• skontaktować się z Poradnią Pedagogiczno

– Psychologiczną w celu zdiagnozowania

ewentualnej dysleksji rozwojowej.

23

• podjąć wczesną terapię w poradni służącą

zniwelowaniu dysfunkcji i braków dziecka w

procesie przyswajania wiedzy w szkole

• codziennie ćwiczyć wg zaleceń poradni (terapia

domowa 15-30 minut każdego dnia), ponieważ

systematyczna praca rodziców z dzieckiem

dyslektycznym w domu skutkuje sukcesami

dziecka w szkole i jego wyższą samooceną

• zapewnić prowadzenie zajęć ruchowych na

pozór nie mających nic wspólnego z czynnością

czytania czy pisania, lecz w istocie bardzo

ważnych

24

• umiejętnie mobilizować dziecko do pracy,

rozumieć i doceniać jego wysiłek, pocieszać i

wspierać w razie niepowodzeń

• korzystać z odpowiedniej literatury fachowej

oraz systematycznie konsultować się z

nauczycielem i pedagogiem szkolnym.

• sprawdzać napisaną pracę domową i w żadnym

wypadku

nie wyręczać dziecka w odrabianiu lekcji

• uświadomić sobie, że dziecko z dysleksją nie jest

dzieckiem chorym umysłowo i nie jest to powód

do wstydu, jednakże zaniedbania lub

zaniechanie terapii prowadzą do pogłębienia się

dysfunkcji dziecka, co skutkuje niepowodzeniami

25

Zalecenia dla nauczycieli

• Posadzić ucznia blisko siebie, aby móc

go obserwować i pomóc mu, gdy
będzie miał trudności

• Oceniać pracę ucznia głównie pod

kątem merytorycznym, bez obniżania
oceny za błędy ortograficzne lub
estetykę pisma

• Dziecka z trudnościami w czytaniu nie

odpytywać publicznie, przy całej klasie

26

• Nie wyrywać ucznia do natychmiastowej

odpowiedzi, ponieważ często ma on

trudności z szybkim przypominaniem

sobie danych, dat, terminów i długich

ciągów i sekwencji, a także słówek

podczas nauki języków obcych

• Pozwalać uczniowi na przerwy w pracy;

dziecko dyslektyczne szybko się męczy,

po 10 minutach intensywnej pracy musi

odpocząć

• Dać uczniowi więcej czasu na nauczenie

się wiersza na pamięć

27

• Wprowadzać w procesie dydaktycznym

metody angażujące jak najwięcej zmysłów:

ruch, dotyk, słuch. Urozmaicać proces

dydaktyczny, używać wielu pomocy

dydaktycznych

• Pozwalać uczniowi na pisanie prac na

maszynie lub na komputerze.

• Nie obniżać oceny z zachowania za

spóźnienia; dziecko dyslektyczne często nie

ma wyczucia czasu i przestrzeni

• Okazywać cierpliwość, jeśli uczeń wolno

przepisuje z tablicy lub wolno wykonuje

zadania, wydłużać mu wówczas czas.

Pozwolić na wykonanie zadania ustnie

zamiast pisemnie

28

• Sprawdziany i kartkówki

przygotowywać w formie testów.
Odpytywać głównie ustnie

• Nie należy komentować błędów

ucznia przed klasą

• Unikać w ocenie stwierdzeń silnie

negatywnych

• Podkreślać mocne strony ucznia

29

Do znanych dyslektyków należeli

Hans Christian Andersen
Thomas Alva Edison
George Washington
Albert Einstein
Winston Churchill

Jacek Kuroń

30

Dziękuję za uwagę

[e-mail]

31