PAWEŁ BYKOWSKI

PAWEŁ BYKOWSKI

PATOLOGIE WE

PATOLOGIE WE

WSPÓŁCZESNEJ EUROPIE

WSPÓŁCZESNEJ EUROPIE

konsultacje

konsultacje

ŚRODA 9 -10 p. 507

ŚRODA 9 -10 p. 507

[e-mail]

[e-mail]



Zaliczenie:

Zaliczenie:

1. Prezentacja wybranego zagadnienia

1. Prezentacja wybranego zagadnienia

(max. 2 osoby, do 35 min.)

(max. 2 osoby, do 35 min.)

2. AKTYWNOŚĆ NA ZAJĘCIACH (szczególnie

2. AKTYWNOŚĆ NA ZAJĘCIACH (szczególnie

przy realizacji projektów)

przy realizacji projektów)

3. OBECNOŚĆ (jedna

3. OBECNOŚĆ (jedna

nieobecność nie usprawiedliwiona)

nieobecność nie usprawiedliwiona)



ZAGADNIENIA

ZAGADNIENIA

1.Zagadnienie patologii społecznej. Patologia jako

1.Zagadnienie patologii społecznej. Patologia jako

zagrożenie dla funkcjonowania człowieka w mikro

zagrożenie dla funkcjonowania człowieka w mikro

oraz makrostrukturach społecznych. Definicja i

oraz makrostrukturach społecznych. Definicja i

problematyka przedmiotu. Macierz zachowań

problematyka przedmiotu. Macierz zachowań

patologicznych

patologicznych

2. Czynniki kształtujące zachowania patologiczne.

2. Czynniki kształtujące zachowania patologiczne.

Osobowość. Rozpoznawanie zjawisk

Osobowość. Rozpoznawanie zjawisk

patologicznych. Diagnoza i analiza zachowań

patologicznych. Diagnoza i analiza zachowań

patologicznych – ilościowe i jakościowe podejście

patologicznych – ilościowe i jakościowe podejście

do rozpoznawania zachowań patologicznych.

do rozpoznawania zachowań patologicznych.

Projekt (diagnoza zachowań patologicznych na

Projekt (diagnoza zachowań patologicznych na

przykładzie zmian patologicznych jednostki)

przykładzie zmian patologicznych jednostki)

3. Podstawowe zjawiska we współczesnym świecie

3. Podstawowe zjawiska we współczesnym świecie

wpływające na zmianę zachowań: ponowoczesność

wpływające na zmianę zachowań: ponowoczesność

(postmodernizm), komercjalizacja, atomizacja,

(postmodernizm), komercjalizacja, atomizacja,

informatyzacja, alienacja, medializacja i

informatyzacja, alienacja, medializacja i

tabloidyzacja

tabloidyzacja

4. Zjawiska ww. w wybranych krajach (Polska,

4. Zjawiska ww. w wybranych krajach (Polska,

Czechy, Niemcy, Wlk. Brytania, Szwecja, Francja)

Czechy, Niemcy, Wlk. Brytania, Szwecja, Francja)

5. Zjawisko wielokulturowośći w Europie- szansa czy zagrożenia.

5. Zjawisko wielokulturowośći w Europie- szansa czy zagrożenia.

Stereotypy i uprzedzenia jako elementy budowania

Stereotypy i uprzedzenia jako elementy budowania

zagrożenia społecznego we współczesnej Europie (na

zagrożenia społecznego we współczesnej Europie (na

przykładzie Holandii, Niemiec, Wlk. Brytanii, Szwecji)

przykładzie Holandii, Niemiec, Wlk. Brytanii, Szwecji)

6.Problematyka współczesnej rodziny- zagrożenia. Rodzina

6.Problematyka współczesnej rodziny- zagrożenia. Rodzina

polska na tle rodziny europejskiej

polska na tle rodziny europejskiej

7. Wybrane zjawiska patologii społecznej występujące wśród

7. Wybrane zjawiska patologii społecznej występujące wśród

młodzieży w Polsce oraz Europie. (kibice piłkarscy, młodzież

młodzieży w Polsce oraz Europie. (kibice piłkarscy, młodzież

poch. Tureckiego w Niemczech, emigrancka młodzież we

poch. Tureckiego w Niemczech, emigrancka młodzież we

Francji, nowe subkultury).

Francji, nowe subkultury).

Projekt: rozwiązywanie zagrożeń

Projekt: rozwiązywanie zagrożeń

młodzieży

młodzieży

8. Dewiacje i zachowania seksualne. Zmiana zachowań

8. Dewiacje i zachowania seksualne. Zmiana zachowań

seksulnych we współczesnych społeczeństwach

seksulnych we współczesnych społeczeństwach

9. Zjawiska patologii organizacji. Mobbing jako przykład

9. Zjawiska patologii organizacji. Mobbing jako przykład

patologii w organizacji pracowniczej. Mobbing w Polsce i

patologii w organizacji pracowniczej. Mobbing w Polsce i

Szwecji.

Szwecji.

Projekt

Projekt

10.Reguły wywierania wpływu i manipulacji społecznej.

10.Reguły wywierania wpływu i manipulacji społecznej.

11.Przejawy i metody manipulacji w organizacji. Obrona przed

11.Przejawy i metody manipulacji w organizacji. Obrona przed

manipulacjami.

manipulacjami.

12. Społeczeństwo obywatelskie. Społeczeństwo otwarte –

12. Społeczeństwo obywatelskie. Społeczeństwo otwarte –

antidotum patologii społecznej. Panel dyskusyjny.

antidotum patologii społecznej. Panel dyskusyjny.



LITERATURA

LITERATURA



1. Współczesna Europa w procesie zmian. Wybrane problemy,

1. Współczesna Europa w procesie zmian. Wybrane problemy,

pod redakcją Jolanty Polakowskiej-Kujawy

pod redakcją Jolanty Polakowskiej-Kujawy



2. Patologie społeczne, Pospiszyl Irena

2. Patologie społeczne, Pospiszyl Irena



3. Patologia eurosieroctwa w Polsce. Skutki migracji zarobkowej

3. Patologia eurosieroctwa w Polsce. Skutki migracji zarobkowej

dla dzieci i ich rodzin, Stanisław Kozak

dla dzieci i ich rodzin, Stanisław Kozak



4. Problemy i zagrożenia społeczne we współczesnym świecie.

4. Problemy i zagrożenia społeczne we współczesnym świecie.

Elementy patologii społecznej i kryminologii, Nowak A., Wysocka

Elementy patologii społecznej i kryminologii, Nowak A., Wysocka

E.

E.



5. Przemiany cywilizacji współczesnej, Leska-Ślęzak Joanna,

5. Przemiany cywilizacji współczesnej, Leska-Ślęzak Joanna,

Świętochowska Urszula

Świętochowska Urszula



6. B. Wojciszke: Człowiek wśród ludzi

6. B. Wojciszke: Człowiek wśród ludzi



7. S. Robbins: zachowania w organizacji

7. S. Robbins: zachowania w organizacji

8. R. Cialdini wywieranie wpływu na ludzi

8. R. Cialdini wywieranie wpływu na ludzi

9. E. Aronson Człowiek istota społeczna

9. E. Aronson Człowiek istota społeczna

10 T. Goban-Klas, Media i komunikowanie masowe.
Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu.

9. G. Le Bon Psychologia tłumu

10. N. Machiavelli, Książe

Patologie

Patologie

społeczne

społeczne

Definicje:

Definicje:

1.

1.

Zjawiska szkodliwe i niepożądane społecznie.

Zjawiska szkodliwe i niepożądane społecznie.

Wiążą się z istnieniem podmiotu, tj. człowieka,

Wiążą się z istnieniem podmiotu, tj. człowieka,

pozostającego pod wpływem ujemnych zjawisk

pozostającego pod wpływem ujemnych zjawisk

społecznych. Mogą wywołać negatywne skutki w

społecznych. Mogą wywołać negatywne skutki w

rozwoju danej społeczności

rozwoju danej społeczności

lub całego społeczeństwa.

lub całego społeczeństwa.

2.

2.

Są to postawy i zachowania ludzi, które naruszają

Są to postawy i zachowania ludzi, które naruszają

podstawowe normy etyczne oraz wyrządzają mniej

podstawowe normy etyczne oraz wyrządzają mniej

lub bardziej wymierne szkody społeczne.

lub bardziej wymierne szkody społeczne.

3.

3.

Stan zakłócenia równowagi społecznej, czego

Stan zakłócenia równowagi społecznej, czego

przejawem jest osłabienie więzi społecznych,

przejawem jest osłabienie więzi społecznych,

zachwianie systemu wartości oraz nieskuteczność

zachwianie systemu wartości oraz nieskuteczność

kontroli społecznej.

kontroli społecznej.

PODSTAWOWE ORIENTACJE TEORETYCZNE

PODSTAWOWE ORIENTACJE TEORETYCZNE

W ODNIESIENIU DO SPOŁECZEŃSTWA

W ODNIESIENIU DO SPOŁECZEŃSTWA

a. funkcjonalizm socjologiczny

a. funkcjonalizm socjologiczny

(Talcott Parsons, Robert K. Merton):

(Talcott Parsons, Robert K. Merton):

społeczeństwo to system

społeczeństwo to system

utrzymywany w stanie równowagi

utrzymywany w stanie równowagi

przez wewnętrzne mechanizmy

przez wewnętrzne mechanizmy

samoregulujące; zjawiska społeczne

samoregulujące; zjawiska społeczne

są postrzegane przez pryzmat

są postrzegane przez pryzmat

funkcji, jakie pełnią na rzecz systemu

funkcji, jakie pełnią na rzecz systemu

b. teoria konfliktu

b. teoria konfliktu

(źródłem m.in. XIX-wieczny Marksizm;

(źródłem m.in. XIX-wieczny Marksizm;

w XX w. Ralph Dahrendorf, Lewis

w XX w. Ralph Dahrendorf, Lewis

Coser):

Coser):

konflikt jest cechą każdego systemu,

konflikt jest cechą każdego systemu,

w którym nieustannie narastają

w którym nieustannie narastają

antagonizmy prowadzące do wybuchu

antagonizmy prowadzące do wybuchu

konfliktu, wytrącającego system ze

konfliktu, wytrącającego system ze

stanu równowagi i powodującego jego

stanu równowagi i powodującego jego

rekonstrukcję

rekonstrukcję

c.

c.

teoria wymiany społecznej

teoria wymiany społecznej

(George C. Homans, Peter M. Blau):

(George C. Homans, Peter M. Blau):

zachowania ludzi i funkcjonowanie systemów

zachowania ludzi i funkcjonowanie systemów

społecznych to nieustanna wymiana nagród i

społecznych to nieustanna wymiana nagród i

kar między jednostkami

kar między jednostkami

d.

d.

interakcjonizm symboliczny

interakcjonizm symboliczny

(George H. Mead, Herbert Blumer):

(George H. Mead, Herbert Blumer):

rzeczywistość społeczna jest tworzona i

rzeczywistość społeczna jest tworzona i

odtwarzana (rekonstruowana) w procesie

odtwarzana (rekonstruowana) w procesie

interakcji międzyludzkich, czyli

interakcji międzyludzkich, czyli

„wzajemnego wysyłania sygnałów –

„wzajemnego wysyłania sygnałów –

symboli (język mówiony i język ciała, gest,

symboli (język mówiony i język ciała, gest,

ubiór, intonacja głosu), odczytywania ich i

ubiór, intonacja głosu), odczytywania ich i

w odpowiedzi wysyłania następnych”

w odpowiedzi wysyłania następnych”

Patologie społeczne

Patologie społeczne

Początkowo termin patologia był używany w

Początkowo termin patologia był używany w

medycynie, a dopiero w końcu XIX wieku

medycynie, a dopiero w końcu XIX wieku

zaczęto odnosić go do zjawisk społecznych.

zaczęto odnosić go do zjawisk społecznych.

Z greckiego:

Z greckiego:

pathos-cierpienie,

pathos-cierpienie,

logos-nauka

logos-nauka

problem ten dotyczy większych grup i zbiorowości społecznych;

problem ten dotyczy większych grup i zbiorowości społecznych;

powoduje na masową skalę piętrzenie krytycznych sytuacji,

powoduje na masową skalę piętrzenie krytycznych sytuacji,

które zakłócają zarówno życie jednostki, jak i społeczeństwa;

które zakłócają zarówno życie jednostki, jak i społeczeństwa;

odbierany jest przez ogół jako niesprawiedliwy, gdyż zakłóca

odbierany jest przez ogół jako niesprawiedliwy, gdyż zakłóca

prawidłowy rozwój a w konsekwencji wywołuje społeczny niepokój

prawidłowy rozwój a w konsekwencji wywołuje społeczny niepokój

i wzburzenie;

i wzburzenie;

jest źródłem napięć społecznych, niekiedy nawet ostrych

jest źródłem napięć społecznych, niekiedy nawet ostrych

konfliktów przez co wpływa destrukcyjnie na rozwój całego

konfliktów przez co wpływa destrukcyjnie na rozwój całego

społeczeństwa;

społeczeństwa;

rozwiązanie problemu patologii społecznej wymaga mobilizacji

działań we wszystkich skalach, od jednostki i rodzin – poprzez
środowisko lokalne zawodowe, aż po skalę ogólnopaństwową.

Patologie
społeczne

Człowiek jako jednostka fizyczna w

Człowiek jako jednostka fizyczna w

przypadku patologii indywidualnej

przypadku patologii indywidualnej

jest nosicielem cech nawyków i

jest nosicielem cech nawyków i

działań ujemnych;

działań ujemnych;

sam je

sam je

posiada

posiada

,

,

ma bezpośredni wpływ

ma bezpośredni wpływ

na ich powstawanie

na ich powstawanie

oraz

oraz

przekazuje je w różny sposób

przekazuje je w różny sposób

innym osobom.

innym osobom.

Patologia indywidualna

Patologia indywidualna

godzi

godzi

bezpośrednio w nosiciela

bezpośrednio w nosiciela

a jej

a jej

skutki stanowią zagrożenie dla

skutki stanowią zagrożenie dla

otoczenia

otoczenia

oraz

oraz

społeczeństwa.

społeczeństwa.

Patologie

Patologie

społeczne

społeczne

Patologie społeczne -

Patologie społeczne -

przyczyny

przyczyny

• osłabienie więzi społecznych i związanego

z nimi mechanizmu kontroli społecznej,

• wzrost rozpiętości między aspiracjami
a możliwościami ich realizacji,

• ukształtowanie się w pewnych grupach
i środowiskach norm obyczajowych
sprzecznych
ze społecznie akceptowanym systemem
wartości,

• ekskluzja i marginalizacja społeczna.

Patologie społeczne -

Patologie społeczne -

przyczyny

przyczyny

Do społeczno-ekonomicznych

przyczyn patologii zalicza się:

ubóstwo, wzrost populacyjny,

niedostateczne warunki mieszkaniowe,

bezrobocie młodzieży, rozbicie

wspólnoty rodzinnej, zanikanie

tradycyjnych wartości, wzrastającą rolę

mass-mediów, złe funkcjonowanie

systemu opieki społecznej czy

niewydolność systemu szkolno-

wychowawczego.

Patologie społeczne -

Patologie społeczne -

przyczyny

przyczyny

Przyczyny patologii

rozwijającej się wśród dzieci i

młodzieży:

przede wszystkim niekorzystne,

wadliwe warunki socjalizacji

dzieci w rodzinach

dysfunkcjonalnych, rozbitych,

niepełnych np. z powodu rozwodu

czy chorób rodziców lub ich

niewydolności pedagogicznej,

socjalnej, ekonomicznej,

edukacyjnej.

Wyróżnia się

Wyróżnia się

trzy poziomy profilaktyki

trzy poziomy profilaktyki

niedostosowania

niedostosowania

społecznego:

społecznego:

Profilaktyka pierwszego stopnia

Profilaktyka pierwszego stopnia

(pierwszorzędowa)

(pierwszorzędowa)

obejmująca środki, które umożliwiają zwalczanie zasadniczych

obejmująca środki, które umożliwiają zwalczanie zasadniczych

przyczyn patologii, promocję zdrowia psychicznego i fizycznego

przyczyn patologii, promocję zdrowia psychicznego i fizycznego

oraz przedłużanie życia człowieka.

oraz przedłużanie życia człowieka.

Profilaktyka drugiego stopnia

Profilaktyka drugiego stopnia

(drugorzędowa) określająca

(drugorzędowa) określająca

postępowanie, które zmierza do ujawnienia i eliminowania

postępowanie, które zmierza do ujawnienia i eliminowania

możliwie najszybciej, wszelkiego rodzaju niedostosowań i

możliwie najszybciej, wszelkiego rodzaju niedostosowań i

zaburzeń osobowości, zanim nastąpi stan charakterystyczny

zaburzeń osobowości, zanim nastąpi stan charakterystyczny

dla danego zjawiska patologii.

dla danego zjawiska patologii.

Profilaktyka trzeciego stopnia

Profilaktyka trzeciego stopnia

(trzeciorzędowa), oznacza

(trzeciorzędowa), oznacza

interwencję, która ma na celu zapobiec komplikacjom i

interwencję, która ma na celu zapobiec komplikacjom i

następstwom społecznym z powodu wystąpienia stanu

następstwom społecznym z powodu wystąpienia stanu

dewiacji.

dewiacji.

Patologie społeczne -

Patologie społeczne -

profilaktyka

profilaktyka