Patofizjologia obrzęków

• Obrzęk - (łac. oedema) stwierdzane w

badaniu fizykalnym gromadzenie się płynu w
przestrzeni pozakomórkowej i w jamach ciała.

• Powstaje na skutek zaburzenia równowagi

między czynnikami dążącymi do zatrzymania
płynu w naczyniach oraz czynników
prowadzących do przedostawania się płynu
poza ich światło.

• Obrzęk może być spowodowany

zgromadzeniem przesięku lub wysięku.

Obrzęki

Obrzęki - podział

• uogólnione:

– skóry i tkanki podskórnej - puchlina (łac.

anasarca)

– obrzęk całego ciała i zgromadzenie płynu w

jamach ciała (łac. hydrops universalis)

• zlokalizowane:

– w jamach ciała:

•otrzewnej - wodobrzusze (łac. ascites)
•osierdziu - (łac. hydropericardium)
•opłucnej - (łac. hydrothorax)

– czaszka

•układ komorowy mózgu - wodogłowie

Obrzęki - podział

• Uogólnione

zależne od chorób serca, wątroby,
nerek, nma skutek zaburzeń
hormonalnych, niedoborów białkowych,
jonów potasu, żelaza,

• Zlokalizowane (miejscowe)

pochodzenia zapalnego, limfatycznego,
skutek zaburzeń odpływu żylnego,
alergiczne

Przyczyny obrzęków związane z typem

gromadzonego płynu.

•

Wysięk powstaje w wyniku:

–

wzrostu przepuszczalności kapilar - reakcja alergiczna,
posocznica, oparzenia, nowotwór

•

Przesięk powstaje w wyniku:

–

wzrostu ciśnienia hydrostatycznego w kapilarach

–

utrudnienia odpływu żylnego, obrzęk płuc

–

marskości wątroby

–

zwiększenia objętości osocza spowodowane
zatrzymaniem sodu

–

utrudnieniem odpływu limfy

–

spadku ciśnienia onkotycznego białek osocza

–

retencji tkankowej sodu i następowym zatrzymaniem
wody

Obrzęki - przyczyny

wysięk/przesięk

• Ciśnienie onkotyczne - rodzaj ciśnienia

osmotycznego powodowanego przez białka obecne

w osoczu krwi.

• Ciśnienie onkotyczne równoważy ciśnienie krwi w

naczyniach krwionośnych, dzięki czemu nie

dochodzi do utraty wody z naczyń.

• W stanach chorobowych, w których następuje

obniżenie poziomu białek w osoczu (np. przy

białkomoczu lub niedożywieniu), zmniejszone

ciśnienie onkotyczne prowadzić może do powstania

obrzęku.

• Ciśnienie onkotyczne oznacza się symbolem π.

Obrzęki – ciśnienie onkotyczne

• Obrzęk jest bardzo ważnym objawem klinicznym

wskazującym na zaburzenia czynności głównych narządów

takich jak serce, nerki, wątroba.

• Rozmieszczenie obrzęków zależy od ich przyczyny.

– Obrzęki kończyn dolnych są charakterystyczne dla

niewydolności serca.

– U chorych leżących, obrzęki (z powodu grawitacji)

wystąpią w pasie miednicznym.

– Obrzęk "sercowy" w ostrej niewydolności lewokomorowej

z następowym wzrostem ciśnienia jest najsilniej

wyrażony w płucach. Taki obrzęk płuc charakteryzuje się

akumulacją płynu w pęcherzykach płucnych.

– Obrzęki w niewydolności nerek albo w zespole

nerczycowym są z reguły rozlane i najlepiej widoczne na

twarzy (obrzęk wiotkiej tkanki łącznej na przykład

powiek i wokół oczu).

• Obrzęk jest nie tylko objawem zasadniczej choroby, ale

sam w sobie może stanowić problem kliniczny. Np. obrzęk

mózgu

Obrzęki

Obrzęk mózgu

• Wzrost zawartości wody w tkance mózgowej.
• Wzrost objętości przestrzeni śródkomórkowej

lub pozakomórkowej.

• Skutki wspólne - urazu, udaru, zapalenia,

krwotoku, guza, niedokrwienia, i hipoksji.

• Powoduje:

– wzrost ICP
– zmiany światła naczyń
– przesunięcia tkanki mózgowej
– wgłobienia

Etiologia obrzęku mózgu

• Neurologiczne –

– udar ischemiczny i krwotoczny.
– Guzy,
– meningitis, encefalitis , tbc.

• Pozaneurologiczne

– Kwasica
– Nadciśnienie,
– Encefalopatia wątrobowa, zespół Reya.
– Zatrucie CO, Pb
– Narkomania
– Obrzęk związany z dużą wysokością HACE
– Ukąszenia węży, gadów.