Choroby
układu

pokarmowego

Marskość wątroby

Postępujące włóknienie
miąższu wątroby, niszczące
strukturę narządu.
Marskość wątroby charakteryzuje
się zastępowaniem komórek
włóknami tkanki łącznej, które
burzą jego prawidłową budowę,
doprowadzając do upośledzenia
funkcji metabolicznych,
utrudnienia odpływu żółci oraz są
przyczyną powstania nadciśnienia
wrotnego. Przyczynami marskości
mogą być m.in. toksyny (w
tym alkohol), choroby
metaboliczne, zakażenie wirusem.
Uszkodzenie wątroby jest
nieodwracalne, można jednak
spowolnić lub zatrzymać postępy
zwłóknienia, jeśli rozpocznie się
umiejętne leczenie.

Wyróżniamy następujące rodzaje
marskości wątroby:

• marskość alkoholowa

• marskość zastoinowa

• marskość pozapalna

• marskość żółciowa

• marskość uwarunkowana
genetycznie

zwłóknienie
wątroby

Wczesne objawy marskości wątroby to:

• zaczerwienienie dłoni,

• czerwone plamki pojawiające się na górnej połowie ciała, 

• przerost ślinianek przyusznych,

• zwłóknienie ścięgien w rękach.

Wielu pacjentów we wczesnym stadium choroby w ogóle nie
ma objawów, choć tkanka wątrobowa jest stale zastępowana
przez nieczynną funkcjonalnie tkankę łączną.

Gdy dochodzi do znacznego
upośledzenia czynności wątroby,
mogą wystąpić następujące
objawy:

• wyczerpanie;

• zmęczenie;

• utrata apetytu;

• nudności;

• osłabienie;

• utrata masy ciała;

• bóle brzucha;

Rozwój raka
wątrobowokomórkowego w
przebiegu marskości wątroby

Rak żołądka

Niebezpieczną chorobą żołądka jest rak tego narządu. Niestety
bardzo często przebiega on bezobjawowo, aż do momentu,
kiedy na operację jest już za późno. Dlatego ta choroba
obarczona jest dużą śmiertelnością.

Występowanie:

• u najbliższych krewnych
występuje 2-4 razy częściej,

• częściej występuje u osób z
grupą krwi A,

• u osób powyżej 55 roku
życia,

• częściej u mężczyzn niż u
kobiet.

Przyczyny jego występowania
są niewyjaśnione.
Prawdopodobnie powstaje
przez uszkodzenia błony
śluzowej. Możliwy jest
związek ze spożywaniem
konserwantów.

Objawy:

• przewlekłe bóle brzucha,
zwłaszcza w nadbrzuszu,
niemające charakteru kolkowego,

• brak apetytu,

• ból nie ustępuje po lekach
zobojętniających,

• ból nasila się po jedzeniu,
ustępuje na czczo,

• nudności i wymioty,

• zaparcie,

• w trakcie jedzenia szybko
pojawia się uczucie sytości.

Czynniki ryzyka:

• dieta obfitująca w szkodliwe
dodatki (pokarmy: wędzone,
marynowane, solone; ostre
przyprawy orientalne),

• niedokwaśność soku
żołądkowego,

• zanikowy nieżyt żołądka,

• niedokrwistość złośliwa,

•przebyta resekcja żołądka,

• palenie tytoniu,

• obecność polipów lub
dysplazji w innych miejscach
przewodu pokarmowego,

• zakażenie Helicobacter pylon,

• polipowatość rodzinna.

Leczenie:
Szansę na wyleczenie stwarza
jedynie operacyjne radykalne
wycięcie nowotworu wraz z
okolicznymi węzłami chłonnymi;
nawet u chorych, u których
zmiana nowotworowa wydaje się
nieoperacyjna, należy dążyć do
operacyjnego zmniejszenia masy
guza, gdyż jest to
najskuteczniejsze postępowanie
paliatywne, zwiększające też
szansę powodzenia ewentualnej
chemioterapii lub radioterapii.

Endoskopowy
obraz, typu
raka w którym
dochodzi do
zajęcia całego
żołądka

Owrzodzenie

nowotworowe

żołądka

Choroba wrzodowa
żołądka i
dwunastnicy

Jest to obecność wrzodów
trawiennych czyli ubytków w
błonie śluzowej żołądka lub
dwunastnicy. Występują one
najczęściej w dwunastnicy i
wtedy stwierdza się częstsze
występowanie u mężczyzn.

Przyczyny:

• zakażenie Helicobacter pylori

• palenie papierosów

• niesteroidowe leki przeciwzapalne

• nadczynność przytarczyc

• zakażenie wirusami HSV i CMV

• leki

• zwężenie dwunastnicy

• napromienianie

• chemioterapia

• przyczyny idiopatyczne
Nie udowodniono wpływu alkoholu
etylowego, sposobu odżywiania i roli
stresu w powstawaniu choroby
wrzodowej.

Objawy:

• ból zlokalizowany w
nadbrzuszu

• pieczenie występujące
za mostkiem (tzw. zgaga)

• nudności, wymioty

• kwaśne lub gorzkie
odbijanie

• brak apetytu

• niesmak w ustach

• zaparcia na przemian z
biegunkami

• spadek masy ciała

• wzdęcie

• czkawka

Leczenie:
W leczeniu główną rolę odgrywa
leczenie zakażenia Helicobacter
pylori (eradykacja) oraz
stosowanie blokerów pompy
protonowej i H

2

-blokerów.

Pomocnicze znaczenie ma
właściwa dieta (twarożki chude,
gotowane mięso, kisiel,
galaretki, kasza, ciasto nie
zawierające tłuszczów, jasne
pieczywo, kawa zbożowa)
zaprzestanie palenia papierosów
i unikanie niektórych leków
wrzodotwórczych. W niektórych
przypadkach konieczne jest
leczenie operacyjne.

Zapalenie żołądka i
dwunastnicy

Z punktu widzenia klinicznego mogą
to być:

•stany przewlekłe,

•stany ostre.

Kryterium zaszeregowania zależy od
nagłości występowania i burzliwości
objawów.
Z punktu widzenia zdolności
wydzielniczych mogą przebiegać z:

•bezkwaśnością,

•niedokwaśnością,

•nadkwaśnością lub

•kwaśnością prawidłową soku
żołądkowego.

Przyczyny:
Są one zazwyczaj skutkiem
błędów dietetycznych. Czynniki
wywołujące są na ogół znane:

•Nadużycie alkoholu.

•Leki o działaniu drażniącym
błonę śluzową żołądka.

•Oparzenie kwasami lub
ługami.

•Promienie rentgenowskie (np.
po leczeniu napromienianiem).

•Zepsute produkty spożywcze
skażone laseczką jadu
kiełbasianego. 

•Trujące grzyby.

Objawy:
Wśród objawów odczuwanych i manifestujących tego
typu zmiany chorobowe wymienić należy mniej lub
bardziej burzliwie występujące bóle w środkowym
nadbrzuszu o charakterze gniotącym, piekącym lub
kurczowym, którym towarzyszą zazwyczaj nudności, a
nawet wymioty, stany gorączkowe, ogólne złe
samopoczucie i niekiedy biegunka oraz znaczne ogólne
osłabienie.

Stan zapalny żołądka może czasem przyjmować postać
krwotoczną. Powstawaniu tej postaci sprzyjają niektóre
leki oraz nadużywanie alkoholu. Wówczas to z
powstałych w błonie śluzowej żołądka licznych maleńkich
ubytków sączy się mniej lub bardziej obficie krew. Szybko
narasta ogólne osłabienie, niedokrwistość, spadek
ciśnienia, przyspieszenie tętna. Ostre dolegliwości
żołądkowe ustępują najczęściej samoistnie po jednym do
dwóch dniach leżenia w łóżku. Dolegliwości może
złagodzić herbata lub napar z mięty lub rumianku

Nudnoś
ci

Nudności są nieprzyjemnym
uczuciem, odczuwanym w
okolicy żołądka. Często
występują wraz z brakiem
apetytu, zmęczeniem,
poceniem się, podrażnieniem
wymiotnym i niskim
ciśnieniem krwi. Podczas
wymiotów treść żołądkowa
wyrzucana jest na zewnątrz w
wyniku gwałtownych skurczów
mięśni żołądka oraz brzucha.
W większości przypadków
wymiotom towarzyszą
nudności oraz uczucie
dławienia w gardle. Chociaż
wymioty odczuwane są jako
nieprzyjemne, następuje po
nich ulga, ponieważ nudności
oraz podrażnienie zazwyczaj
po nich ustępują.

Nudności poprzedzają bardzo
często wymioty. Są wyrazem
pobudzenia ośrodka
wymiotnego, ale w słabszym
nieco stopniu niż w
autentycznym akcie
wymiotnym, stąd też
uważane są za pozorny objaw
wymiotów. Przeciwdziałanie
nudnościom polega na
rozsądnym ograniczaniu ilości
spożywanych pokarmów
(zwłaszcza ciężkostrawnych),
przyjęciu niewielkiej ilości
obojętnego płynu (np..
gorzkiej herbaty), wypiciu
naparu z mięty lub
dziurawca.

Choroba glutenowa

Jest chorobą związaną z wrodzoną, dziedzicznie przekazywaną
nietolerancją glutenu, tj. białka zawartego w ziarnach
pszenicy, jęczmienia, żyta i owsa.

Objawy:
Najczęściej zaczynają się w niemowlęctwie, po wprowadzeniu
do diety glutenu (chleb, grysik, ciasta). Objawy klasycznej
celiakii są tym burzliwsze, im młodsze jest dziecko. Ujawnienie
się choroby u osób dorosłych poprzedzone jest często chorobą
zakaźną (przewodu pokarmowego lub narządu oddechowego),
jakimś zabiegiem operacyjnym lub niekiedy ciążą.

W przebiegu choroby okresy zaostrzeń mogą przeplatać się z
długimi okresami bez dolegliwości. Ujawnienie następuje
najczęściej między szóstym a dwunastym miesiącem życia, to
znaczy w okresie, gdy do pożywienia niemowlęcia dołączone
zostają produkty pochodzenia zbożowego. W wywiadach u
znacznej części osób chorujących można ustalić przebycie już
w dzieciństwie przewlekłych bakteryjnych biegunek z
towarzyszącymi im niedoborem masy ciała i niedokrwistością.

Przyczyny
Przyczyną choroby jest
nadwrażliwość na białko o
nazwie gluten, zawarte w
ziarnie pszenicy i żyta oraz
w mniejszych ilościach w
ziarnie jęczmienia, owsa i
orkiszu. Dochodzi do
zwiększenia się liczby
pewnej odmiany białych
ciałek krwi, które
uszkadzają błonę śluzową
jelita cienkiego W
konsekwencji dochodzi do
zmian zanikowych jelita,
które wówczas nie jest w
stanie prawidłowo
wchłaniać składników
odżywczych.

Ryzyko zachorowania
Choroba glutenowa może
występować rodzinnie.
Ponadto częstość
zachorowań jest zwiększona
w niektórych krajach. W
Polsce chorobę tę rozpoznaje
się u jednego dziecka na trzy
do pięciu tysięcy.

Częściej od postaci
klasycznej występuje tzw.
postać utajona celiakii, późno
ujawniająca się. Stwierdzana
jest głównie u młodzieży i
osób dorosłych.

Zapalenie jelit

Terminem tym obejmuje się dużą
grupę różnych stanów zapalnych
jelit, wśród których można
wyróżnić:

•Z punktu widzenia lokalizacji
anatomicznej - zapalenie jelita
cienkiego i grubego,

• Z punktu widzenia przyczyn je
wyzwalających i mechanizmów
rozwoju: zakaźne; toksyczne oraz
wrzodziejące,

•Z punktu widzenia czasu rozwoju,
przebiegu i intensywności
objawów klinicznych: ostre i
przewlekłe,

• Zapalenie o nieustalonej
jednoznacznie przyczynie
(choroba Crohna, wrzodziejąco-
krwotoczne zapalenie jelita
grubego).

Stany zapalne jelit występują
najczęściej:

•po błędach dietetycznych lub
spożyciu nieświeżych potraw,

•po spożyciu pokarmów lub
wypiciu wody zakażonej
określonymi bakteriami,
wirusami, grzybami, lub też
nawet pasożytami (ich jajami
albo larwami).
Osoby z ostro rozwijającym się
i przedłużającym zapaleniem
jelit, manifestującym się
ciężkim stanem ogólnym i
towarzyszącą wysoką
gorączką, powinny być
bezzwłocznie diagnozowane i
hospitalizowane na oddziałach
chorób zakaźnych.

Bębnica

Wzdęciem brzucha, czyli bębnicą, nazywamy wzmożoną ilość gazów w
obrębie przewodu pokarmowego. Jest to bardzo częsty objaw. Chory
odczuwa nadmierną pełność w jamie brzusznej, rozdęcie i rozpieranie
brzucha, połączone niekiedy z bolesnymi, często napadowymi
skurczami jelit, dusznością i bolesnością w klatce piersiowej przy
głębszych oddechach (z powodu naciągnięcia i wysokiego ustawienia
przepony), a ponadto często z głośnym kruczeniem i przelewaniem w
jamie brzusznej.
Wzdęcia na ogół są nieszkodliwe i związane z przyzwyczajeniami
żywieniowymi. W niektórych przypadkach wzdęcia są wywołane
jakimiś chorobami.

Przyczynami nadmiernych wzdęć najczęściej są:

•zwiększone tworzenie się gazów w jelitach

•nadmierne połykanie lub mimowolne zasysanie powietrza ustami

•upośledzenie resorpcji gazów w jelitach przy porażeniu ich czynności

•wykonany wcześniej zabieg operacyjny w obrębie jamy brzusznej

•choroby ośrodkowego układu nerwowego, rozlane zapalenie otrzewnej

Kolka

Kolką nazywamy nagły, napadowy,
bardzo silny i ostry ból powstający
w następstwie intensywnego
skurczu mięśni gładkich. Może ona
dotyczyć każdego z narządów
zbudowanych z tych mięśni.

Przyczyny
Kolka jelitowa jest wyzwalana przez
wiele różnych przyczyn, takich jak:
błąd dietetyczny, ciało obce w
przewodzie pokarmowym (np.
połknięcie pestki lub innych
przedmiotów czy też twardych
kęsów), których charakter może
ustalić jedynie lekarz po dokładnym
przebadaniu chorego.

Kolka u niemowlaka
Pomimo, że kolka jelitowa ma
dość typowe objawy i
przejściowy charakter nie
mający wpływu na prawidłowy
wzrost i rozwój niemowlęcia, to
jednak w przypadku nasilonych
dolegliwości należy zawsze
skontaktować się z lekarzem.
Konieczne jest bowiem
wykluczenie innych przyczyn
obserwowanych dolegliwości,
takich jak m.in.: zapalenie
ucha środkowego, infekcje
układu moczowego, biegunka,
uwięźnięcie przepukliny,
alergie i nietolerancje
pokarmowe

Zgaga

Zgagą nazywamy subiektywne
odczuwanie piekącego bólu lub
pieczenia w jamie ustnej, a
zwłaszcza za mostkiem, i tzw. dołku
sercowym, promieniującego
niekiedy z okolicy wyrostka
mieczykowatego mostka (od dołu)
do okolicy gardła (ku górze) .
Przyczyny:

Przyczyna jej powstawania jest
zazwyczaj zarzuce nie tresci
żołądkowej do dolnego odcinka
przełyku lub tresci dwunastniczej
do żołądka, a więc tzw. choroba
refluksowa.

Odczuwanie zgagi nasilają:

•napięcie nerwowe,

•nadużywanie alkoholu,

•nikotynizm.

Przeciwdziałanie nadmiernej
zgadze polega na:

•regularnym, umiarkowanym
odżywianiu się,

•wypijaniu niewielkiej ilości
płynów obojętnych (wody letniej
przegotowanej) na czczo i przed
jedzeniem,

•wypijaniu w czasie odczuwania
zgagi szklanki letniego mleka
lub roztworu 1-2 łyżeczek sody
oczyszczonej, w letniej
przegotowanej wodzie,

•podaniu - w przypadku
przeciążenia żołądka pokarmami
- preparatów usprawniających
proces trawienia, jak napar z
liści mięty lub ziela dziurawca.

Bibliografia:

-www.wikipedia.pl

-www.ukladu-pokarmowego.choroby.biz

-www.resmedica.pl

-www.biomedical.pl

-www.zdroweporady.pl