Czynności opiekuńcze nad osobą

chorą i niesamodzielną.

Rola terapeuty zajęciowego

Źródło słów samego słowa pacjent wywodzi się od

angielskiego patient (cierpliwy) i dosłownie oznacza
osobę cierpliwą, okazującą cierpliwość.

Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta

i Rzeczniku Praw Pacjenta

wprowadza następującą definicję słowa pacjent:



Pacjent to osoba zwracająca się o udzielenie
świadczeń zdrowotnych lub korzystająca ze
świadczeń zdrowotnych udzielanych przez podmiot
udzielający świadczeń zdrowotnych lub osobę
wykonującą zawód medyczny (Ustawa o prawach
pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta).

Definicja. Pacjent

Według innej definicji pacjent to:



osoba otrzymująca opiekę medyczną,



klient lekarza, dentysty itd.,

niezależnie od tego, czy jest zdrowy czy chory.



Na podstawie tych definicji można wysnuć
wniosek, że pacjentem staje się każdy człowiek,
który ma kontakt ze świadczeniami służby
zdrowia.



Podopieczny – człowiek znajdujący się pod
czyjąś opieką lub kontrolą.



Podmiot opieki –terapeuta traktuje
pacjenta/podopiecznego podmiotowo, gdy:



  widzi w nim przede wszystkim człowieka;



  respektuje jego prawo do subiektywnego
odczuwania własnego stanu – bólu, lęku,
niepokoju, dobrostanu, komfortu, poczucia
zdrowia i choroby;



  z szacunkiem odnosi się do jego subiektywnych
odczuć, poglądów, przekonań, wiary;



   wykorzystuje subiektywne odczucia pacjenta
do oceny jego stanu.



Opiekowanie się/opieka – dbanie, pilnowanie, troszczenie się,
doglądanie kogoś, udzielanie komuś pomocy, zaspokajanie potrzeb,
rozwiązywanie problemów.

W medycynie opieką określa się:



  dawanie oparcia i wsparcia potrzebnego do zachowania równowagi
biologiczno-psychicznej, zdrowia i dobrej jakości życia; zapewnienie
prawidłowego rozwoju,



  zaspokojenie potrzeb, rozwiązanie problemów, których jednostka nie
umie, nie może lub nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić.

Wyróżniamy dwie formy opieki: społeczną i zdrowotną.



Opieka społeczna/pomoc społeczna – udzielanie świadczeń przez
społeczeństwo na rzecz osób potrzebujących wsparcia. Udzielana jest w
formie: usług (opieka nad podopiecznym w domu, w domach pomocy
społecznej) i rozwiązywania doraźnych problemów życiowych
(świadczenia materialne, zakup sprzętu rehabilitacyjnego, żywności).



Opieka zdrowotna – utrzymanie jak najlepszego stanu zdrowia jednostki,
grup społecznych, społeczeństwa.



Pomoc/pomaganie – działanie, wysiłek fizyczny lub moralny, praca podjęta
dla dobra lub na rzecz innej osoby w celu ulżenia jej lub ratowania.
Pomaganie jest elementem opieki. Opieka jest procesem dwustronnym,
interakcją między opiekunem a osobą wymagającą opieki.



Proces pielęgnowania – racjonalne, oparte na przesłankach naukowych
postępowanie zorientowane na pacjenta i jego środowisko.



Proces pielęgnowania wykorzystuje świadome stosowanie rozpoznawania
stanu biologicznego, psychicznego i społecznego jednostki i środowiska, a
także podejmowanie celowych i planowych działań, mających przyczynić się
do utrzymania lub zmiany dotychczasowego stanu oraz oceniania uzyskanych
wyników.

Podstawowe cechy procesu pielęgnowania to:



ciągłość i dynamika,



logiczność i następstwo czasowe,



całościowe podejście do pielęgnowanego,



wieloetapowość,



szerokie, ze względu na przedmiot i zakres działań, możliwości realizowania.

Samoopieka – samodzielne, własne dbanie o zdrowie,

podejmowanie decyzji i działań dotyczących zdrowia i życia,
wykonywanie samodzielnie lub przy niewielkiej pomocy
innych czynności dnia codziennego (odżywianie–wydalanie,
utrzymanie higieny osobistej i otoczenia, ubieranie–
rozbieranie, sen, odpoczynek, aktywność fizyczna), które
przyczyniają się do utrzymania i wzmocnienia zdrowia.
Wpływają na dobre samopoczucie człowieka.

Człowiek jest wyposażony w naturalną, instynktowną zdolność

do samoopieki, dlatego jeżeli jest zdrowy i sprawny, to
samodzielnie zaspokaja swoje potrzeby życiowe. Mówi się
wtedy o pełnej zdolności do samoopieki i samoopielęgnacji.

Pielęgnowanie nieformalne/formalne

Jest to koncepcja koncentrująca się na

udzielaniu pomocy pacjentowi
niesamodzielnemu w zaspokajaniu
podstawowych potrzeb życiowych oraz
pomocy w adaptacji do warunków
zmienionych chorobą i niepełnosprawnością.

Pielęgnacja kompensacyjna to sposób

udzielania pomocy tak, by efektem końcowym
było nie tylko wyręczani pacjenta., ale także
poprawa jego samopoczucia i samodzielności.

Pielęgnacja
kompensacyjna

Nadmierna opiekuńczość osłabia i pogłębia jego

uzależnienie od pomocy opiekunów. Terapeuta ma
przede wszystkim kompensować utraconą sprawność.

Efekt w p.k. osiąga się poprzez asystowanie (doradzanie i

nadzór), wspieranie (częściowa pomoc) i wyręczanie
osoby niesamodzielnej.

Obok pomocy fiz. I wsparcie psychicznego terapeuta

pomaga w korzystaniu z nowoczesnych technologii-
środków pomocniczych, materiałów medycznych oraz
sprzętu wspomagającego

Odpowiednie rozwiązanie technologiczne oraz treningi

samoobsługi skutecznie pomagają w adaptacji do życia
z niepełnosprawnością, powrót do życia w środowisku.

„

teraz nie pora myśleć o tym, czego ci brak. Lepiej

pomyśl, co możesz zrobić z tym, co masz” E.
HEMINGWAY



Cele pielęgnowania są ściśle powiązane z aktywnościami życiowymi:



·        osiągnięcie, zachowanie lub przywrócenie maksymalnie możliwej
samodzielności,



·        umożliwienie pacjentowi podjęcia czynności zapobiegawczych w celu
uniknięcia choroby,



·        nauczenie pacjenta metod poprawy komfortu w celu odzyskania
zdrowia i samodzielności,



·        zastosowanie zaleconych przez lekarza terapii w celu zwalczenia
choroby i powrotu do samodzielności.



Planując opiekę nad pacjentem/podopiecznym stosujemy następującą
procedurę:



·        ocena stanu pacjenta,



·        rozpoznanie problemów pielęgnacyjnych i określenie stawianych sobie
celów,



·        planowanie,



·        działanie,



·        ocena wyników.



Wyznaczniki opieki:



·        stan bio-psycho-społeczny
podopiecznego/klienta,



·        istniejąca choroba (stopień
zaawansowania),



·        stopień niepełnosprawności,



·        upośledzenie,



·        wiek, czynniki materialne,



·        samodzielność funkcjonowania,



·        zaburzone potrzeby, istniejące problemy.



Prawa pacjenta wywodzą się z przepisów:



·        Ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach
opieki zdrowotnej,



·        Ustawy z dnia 28 października 1950 r. o
zawodzie lekarza,



·        Ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie
zdrowia psychicznego,



·        Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki
Społecznej z dnia 17 grudnia 1992 r. w sprawie
rodzajów dokumentacji medycznej, sposobu jej
prowadzenia oraz szczegółowych warunków jej
udostępniania.

Prawa pacjenta, prawa pacjenta
psychiatrycznego



W świetle powyższych aktów pacjent ma prawo do:



·        świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom wiedzy
medycznej, a w sytuacji ograniczonych możliwości udzielania
odpowiednich świadczeń – do korzystania z procedur ustalających
kolejność dostępu do świadczeń;



·        świadczeń zdrowotnych udzielanych przez osoby do nich
uprawnione, w pomieszczeniach i przy użyciu urządzeń
odpowiadających określonym wymaganiom fachowym i sanitarnym;



·        udostępniania dokumentacji medycznej lub wskazania innej osoby,
której ta dokumentacja może być udostępniona;



·        zapewnienia ochrony danych zawartych w dokumentacji
medycznej dotyczących jego osoby;



·        dostępu do informacji o prawach pacjenta;



·        informacji o swoim stanie zdrowia;



·        wyrażania zgody lub odmowy na udzielanie mu określonych
świadczeń zdrowotnych, po uzyskaniu odpowiedniej informacji;



intymności i poszanowaniu godności w czasie udzielania mu świadczeń
zdrowotnych;



·        środków farmaceutycznych i materiałów opatrunkowych;



·        pomieszczenia i wyżywienia odpowiedniego do stanu zdrowia;



·        opieki duszpasterskiej;



·        dodatkowej opieki pielęgnacyjnej przez osobę bliską lub inną wskazaną;



·        kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z osobami
z zewnątrz;



·        wskazania osoby lub instytucji, którą zakład ma powiadomić o
pogorszeniu się stanu zdrowia powodującym zagrożenie życia lub w razie
śmierci;



·        wyrażania zgody lub odmowy na umieszczenie w zakładzie opieki
zdrowotnej;



·        wypisania na własne żądanie i uzyskanie od lekarza informacji o
ewentualnych następstwach decyzji;



·        udzielenie mu niezbędnej pomocy i przewiezienia do innego szpitala,
jeżeli do danego szpitala nie może być przyjęty.



Zakażenie szpitalne to takie, do którego doszło w czasie
udzielania świadczeń zdrowotnych, pielęgnacyjnych. Najczęstsze
lokalizacje zakażeń szpitalnych – drogi moczowe, płuca, rany,
zakażenia ogólnoustrojowe (posocznica), skóra.



Źródła zakażenia:



·        wydzieliny i wydaliny, materiały biologiczne podopiecznych;



·        krew, mocz, stolec, plwocina, ropa;



·        personel medyczny;



·        zakażony sprzęt;



·        bielizna osobista i pościelowa, ręczniki;



·        zawilgocone mydło w kostce;



·        zestawy do higieny, sprzątania;



·        otwarte pojemniki na odpady medyczne, śmieci, środki
sanitarne – pieluchomajtki, wkładki higieniczne.



Drogi przenoszenia:



·        ręce i ubranie personelu;



·        pieluchy, pościel, zbiorniki na mocz, kał;



·        preparaty do stosowania zewnętrznego;



·        niewłaściwie przechowywane odpady;



·        zła sterylizacja i dezynfekcja sprzętu i
pomieszczeń.;



·        brak higieny rąk – higienicznego mycia
rąk



Zadaniem TZ jest rozpoznanie i zaspakajanie
podstawowych potrzeb życiowych
podopiecznego, pomoc w utrzymaniu
aktywności ruchowej, wykorzystaniu sprzętu
ortopedycznego i rehabilitacyjnego,
udzielenie pierwszej pomocy w stanach
nagłego zagrożenia zdrowotnego,
organizacja czasu wolnego, stosowanie
odpowiednich form i metod terapii zajeciowej
w procesie rehabilitacji chorego.

Kompetencje zawodowe terapeuty zajęciowego
w edukacji zdrowotnej



·      aktywizacja i organizacja czasu wolnego,



·        asystowanie pielęgniarce i innemu personelowi medycznemu
podczas wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych,



·        pomaganie przy zmianie pozycji, wstawaniu i
przemieszczaniu się,



·        popularyzowanie zachowania prozdrowotnego – promocja
zdrowia,



·        przekazywanie pielęgniarce informacji o zaobserwowanych
zmianach w stanie zdrowia,



·        przeprowadzanie edukacji w zakresie higieny osobistej i
zabiegów pielęgnacyjnych,



·        respektowanie indywidualności pacjenta i jego praw,



·        rozpoznawanie problemów opiekuńczych osoby chorej i
niesamodzielnej,



·        stosowanie profilaktyki i pielęgnacji przeciwodleżynowej,

Zadania zawodowe w



stosowanie przepisów prawa dotyczących praw pacjenta,



·        współpraca z pielęgniarką, zespołem terapeutycznym w
zakresie planowania i realizacji planu opieki nad osobą chorą i
niesamodzielną,



·        wykonywanie czynności związanych z pomocą w
karmieniu, dostosowanie pomocy



·        zapewnienie pacjentowi warunków intymności i
poszanowania godności osobistej,



·        zapewnienie wygodnego i bezpiecznego ułożenia w
łóżku,



·        zaspokajanie potrzeb bio-psycho-społecznych.



Psychoterapia elementarna



Prowadzenie terapii zajeciowej, dostosowanie metod i form,
dokumentacja

Edukacja pacjenta, to proces obejmujący

oddziaływania wychowawcze i nauczanie skierowane
na niego i jego środowisko, którego celem jest
wpływanie na kształtowanie (zmianę lub utrwalenie)
motywów i postaw w pożądanym prozdrowotnym
kierunku, zgodnie ze społecznie akceptowanymi
celami programów promocji zdrowia, profilaktyki,
wychowania zdrowotnego i oświaty zdrowotnej. Polega
na zamierzonym wpływie na osobowość pacjenta przez
kształtowanie jego zachowań zdrowotnych, poczucia
odpowiedzialności za własne zdrowie, przygotowanie
do współpracy i współdziałania w procesie
pielęgnowania i leczenia oraz samopielęgnowania



Prozdrowotny styl życia



Styl życia można zdefiniować jako sposób życia człowieka – jego zachowania, postawy,
działania i ogólną filozofię życiową. Styl życia sprzyjający zdrowiu określa się jako
prozdrowotny styl życia. Składają się nań następujące zachowania zdrowotne:



·        aktywność fizyczna – podejmowanie codziennie przez co najmniej przez 30 min.
wysiłku fizycznego o co najmniej umiarkowanej intensywności (przyspieszenie tętna,
oddechu, uczucie „ciepła”),



·        zdrowa, zbilansowana dieta – dostarczająca odpowiedniej do zapotrzebowania
organizmu ilości energii i wszystkich składników odżywczych, w odpowiednich
proporcjach oraz zjadanie pierwszego śniadania i nie podjadanie między posiłkami,



·        sen – u starszych dzieci, młodzieży i dorosłych ok. 8 godz. na dobę,



·        bezpieczne zachowania seksualne,



·        umiarkowana ekspozycja na słońce,



·        unikanie nadmiaru stresów i skuteczny sposób radzenia sobie z problemami
(stresem),



·        niepalenie tytoniu,



·        samobadanie (np. piersi u kobiet, jader u mężczyzn) i samokontrola (np. masy
ciała),



·        poddawanie się okresowym badaniom profilaktycznym,



Edukacja zdrowotna obejmuje swoim zakresem:



·        wiedzę o czynnikach społecznych,
politycznych i środowiskowych wpływających
na zdrowie,



·        wiedzę o zdrowiu związaną z
funkcjonowaniem własnego organizmu,



·        umiejętność zapobiegania i radzenia
sobie w sytuacjach trudnych,



·        wiedzę i umiejętności związane z
korzystaniem z opieki zdrowotnej.



Promocja zdrowia, to proces umożliwiający zwiększenie kontroli nad
własnym zdrowiem oraz jego poprawę.



Zachowania zdrowotne:



·        aktywność fizyczna,



·        zdrowa zbilansowana dieta,



·        prawidłowa ilość snu,



·        unikanie nadmiaru stresów i skuteczny sposób radzenia sobie z
problemami (stresem),



·        korzystanie ze wsparcia społecznego,



·        niepalenie tytoniu,



·        ograniczone spożywanie alkoholu,



·        bezpieczne zachowania seksualne,



·        umiarkowana ekspozycja na słońce,



·        samobadanie (np. piersi u kobiet) i samokontrola (np. masy ciała),



·        okresowe badania profilaktyczne,



·        zachowanie bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Przy ustaleniu zakresu niezbędnej pomocy zawsze bierze

się pod uwagę ważne dla życia potrzeby, których osoba
objęta opieką nie da rady zaspokoić we własnym
zakresie. (potrzeby fizjologiczne ale również psychiczne).
Zwykle traktuje się je jako niedobory, które muszą być
optymalnie wypełniane przez otoczenie dla uniknięcia
choroby i subiektywnego złego samopoczucia.

-osoba ich pozbawiona uporczywie domaga się ich

zaspokajania,



Ich niezaspokajanie powoduje chorobę i wyniszczenie



Ich zaspakajanie działa terapeutycznie i leczy chorobę
wywołaną niedoborem



Ciągłe zaspakajanie zapobiega chorobie

Udział TZ w procesie pielęgnacji jako realizacja
podstawowych potrzeb podopiecznego/pacjenta

Niesamodzielny pacjent znajduje się w

niezwykle trudnej sytuacji, gdyż poza
fizycznym cierpieniem i ograniczeniami
funkcjonalnymi dodatkowo czuje się
zobowiązany wobec opiekuna, który
zaspokaja jego potrzeby. Pacjent odczuwa
swój stan jako sytuację . Rozumie też, że
bez pomocy opiekuna nie może normalnie
funkcjonować.

Cele i zakres
Zadania tz w przypadku osób hospitalizowanych

•

W aspekcie psychologicznym

- Pomoc pacjentowi zaadoptować się do sytuacji

hospitalizowania oraz faktów jego choroby



Zmniejszać zmartwienia i stres pacjenta



Utrzymywać i stymulować normalne zainteresowania i
socjalne kontakty pacjenta



Dawać możliwość ujścia do irytacji i resentymentów
pacjenta



Odwracać myślenie pacjenta od koncentrowania się tylko i
wyłącznie na procesach funkcjonowania organizmu



W razie potrzeby oszacować potencjał możliwości pacjenta

Uwagi o postawie terapeuty
zajęciowego wobec chorych
somatycznie osób
hospitalizowanych biorących
udział w terapii zajęciowej

•

W aspekcie fizycznym

-pomagać pacjentowi w zasypianiu i śnie poprzez kontrolowane

zmęczenie pacjenta

- Zapewnić ujście dla niepokoju i pobudzeniu pacjenta



pomagać w zapobieganiu przykurczom i uszkodzeniem zdrowych
części ciała



Poprawić krążenie krwi i napięcie mięśni



Utrzymywać właściwe położenie pacjenta w pozycji siedzącej i leżącej



Utrzymywać i/lub rozwijać ogólną sprawność fizyczną pacjenta



Pomagać w przygotowaniu pacjenta do chodzenia



Uczyć pacjenta aktywności codziennego życia, gdy takie jest
wskazanie

Rola tz w szpitalu jest rolą pomocniczą w stosunku do samego procesu

leczenia pacjenta, co jednak w niczym nie zmniejsza istotnego
znaczenia tz dla całego procesu zdrowienia.

Rola tz nie ogranicza się tylko i wyłącznie do

okresu rekonwalestencji. Oczywiście w tym
czasie tz ma szczególne zadanie do
wykonania, mianowicie przygotowanie
pacjenta do powrotu do normalnego życia lub
do podania się procesowi intensywnej
rehabilitacji. Ale również w czasie trwania
choroby przy łóżku chorego nie powinno
zabraknąć tz, który wzmacnia siły psychiczne
i fizyczne swego podopiecznego, pomagając
mu tym samym skutecznie walczyć z chorobą.

•

Pacjenci długoterminowi

•

Pacjenci z problemami natury emocjonalnej i
psychologicznej lub pacjenci, których
schorzenie ma przyczyny psychosomatyczne

•

Pacjenci wymagający przygotowania do
aktywności codziennego życia lub wprawienie
się do korzystania z rozmaitych pomocy

•

W niektórych przypadkach również pacjenci
terminalni, jeżeli tz może ulżyć pacjentowi i
jego rodzinie

Pacjenci , którzy w sposób szczególny
kwalifikują się do tego, aby być obiektem
wysiłków tz

Tz powinna dopasowywać swe cele do tempa, w

jakim postępuje proces zdrowienia pacjenta.

Jeżeli dana osoba robi szybkie postępy, wtedy

wystarczy gdy terapeuta skupi się na osiąganiu
takich celów, które zaspokajają aktualne i
bezpośrednie potrzeby tego pacjenta.

Natomiast jeśli wiadomo jest, że rekonwalestencja

będzie długa, powolna i kontynuowania w domu,
wówczas cele tz muszą być bardziej dalekosiężne
min powinny obejmować przygotowanie pacjenta
do kontynuowania programu w warunkach
domowych.

Tz powinien orientować się w stanie swego podopiecznego. A

w szczególności jaka jest ogólna kondycja psychofizyczna
pacjenta, jaki rozwój choroby się przewiduje, jakie są
prognozy, jakie powikłania mogą prawdopodobnie wystąpić.

Zanim zaproponujemy program musimy odpowiedzieć sobie

na pytanie :

-czy to co zaproponujemy p. będzie interesujące (zupełny

brak zainteresowania działa na p. demotywująco)

-czy przygotowane propozycje mieszczą się w granicach

możliwości pacjenta (manualnych i/lub umysłowych)

-możliwości materialne
Czy proponowane zajęcia nie będą przeszkadzały innym

pacjentom

Na terenie placówki

1.

Relacje terapeuta a podopieczny

2.

Podstawowe informacje o celach terapii i jej
rezultatach

3.

Zbieranie informacji od personelu/rodziny

4.

Weryfikacja anamnezy w kontakcie z
pacjentem



Higiena osobista jest dziedziną, której
zadaniem jest utrzymanie i wzmocnienie
zdrowia człowieka. Jest to nabywanie
określonych nawyków i umiejętności, które
decydują nie tylko o zdrowiu, ale również o
akceptacji w środowisku społecznym. Do
higieny osobistej zaliczamy takie elementy
jak mycie zębów, włosów, zmiana bielizny i
ubrań. Mają one bardzo duży wpływ na
zdrowie człowieka.

Metody, zasady wykonywania zabiegów
higienicznych



Procedury higieniczne dotyczące personelu



1.      Właściwe przygotowanie rąk do pracy
oraz odpowiednia ich higiena:



·        podczas pracy nie nosi się biżuterii,



·        paznokcie muszą być krótkie,



·        zranienia, otarcia należy zabezpieczyć
wodoodpornym opatrunkiem,



·        ręce należy myć

Przepisy sanitarno-epidemiologiczne
obowiązujące podczas sprawowania opieki



2.      Obowiązuje mycie rąk higieniczne i higieniczna
dezynfekcja.



3.      Przed nałożeniem preparatu dezynfekcyjnego –
ręce należy osuszyć.



4.      Punkt mycia rąk oddzielny od punktu mycia
narzędzi.



5.      Punkt mycia rąk wyposażony jest w:



·        baterie uruchamianą bez dotyku dłonią,



·        dozownik na mydło płynne,



·        dozownik na preparat do dezynfekcji rąk,



·        podajnik na ręczniki jednorazowego użycia,



·        kosz na zużyte ręczniki.



7.      Dozowniki muszą być opisane.



8.      Nie można uzupełniać zawartości dozowników
poprzez dolewanie.



9.      Dozowniki przed ponownym napełnieniem muszą
być umyte, wyparzone i osuszone.



10.  Podczas pracy ręce muszą być osłonięte
rękawiczkami, które zmieniamy po każdym pacjencie oraz
w przypadku zanieczyszczenia ich krwią lub uszkodzenia.



11.  Rękawiczki jednorazowego użycia nie można
stosować wielokrotnie.



12.  Brak zmiany rękawiczek i brak mycia rąk jest
przyczyną powstania korzystnego dla drobnoustrojów
środowiska sprzyjającego ich rozwojowi i wzrostu.

Komunikacja wyrażająca troskę



Umiejętność okazywania troski można najlepiej
przedstawić poprzez interpretację angielskiego
słowa CARE (troska, uwaga, opieka). Składają
się na nie następujące umiejętności związane z
następującymi elementami:



C. Comfort (wygoda, komfort),



A. Acceptance (akceptacja),



R. Responsiveness (reagowanie),



E. Empathy (empatia).

Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów
interpersonalnych z pacjentem, zespołem opiekuńczym



Komfort



Pokierowanie rozmową w taki sposób, aby pacjent nie czuł się
niezręcznie przy omawianiu istotnych tematów. Osobiste problemy czy
nierozwiązane konflikty pielęgniarki nie powinny mieć wpływu na
wysłuchanie pacjenta.



Akceptacja



Wynika ona z poszanowana uczuć i nastawień, jakie pacjent przynosi ze
sobą. Czasem uczucia pacjenta związane z chorobą (np. irracjonalny
strach, niedowierzanie, apatia) mogą irytować personel. Dlatego ważne
jest, aby nie dopuścić do sytuacji, w której brak świadomości ze strony
pielęgniarki prowadzi do zakłóceń w osiągnięciu porozumienia
z pacjentem. Czasem brak zaufania ze strony pacjenta wynika z jego
doświadczeń, jakie miał w przeszłości w kontaktach ze służbą zdrowia.
Im bardziej personel medyczny jest świadomy znaczenia akceptacji,
tym rzadziej używa zwrotów typu: „głowa do góry, wszystko będzie w
porządku”, czy „cóż, musi się pan wziąć w garść”.



Reagowanie



Chodzi o właściwą reakcję na pośrednie lub niekompletne przekazy
pacjenta w trakcie rozmowy. Najważniejsze elementy umiejętnego
reagowania to wrażliwość i czujność. Cechy te pomagają rozpoznawać
wskazówki i sygnały (np. zmiana modulacji głosu, zawahanie się, gest)
świadczące o tym, że jest coś, co należy dokładnie omówić.



Empatia



Jest pozytywną reakcją na uczucia drugiej osoby, bez względu na to,
czy wyrażane są one otwarcie, czy nie. Empatia to przeciwieństwo
obojętnej wyniosłości lub otwartego odrzucenia uczuć innej osoby, ale
też nie oznacza współczującego przyłączania się do tych uczuć. Jest
czymś pośrednim – wyraża zrozumienie i pomaga osiągnąć otwartość i
ciepło pomiędzy rozmówcami. Ustanowienie rozsądnych granic
emocjonalnego zaangażowania czy też potrzeby ciągłego wspierania
innych chroni przed syndromem „wypalenia” zawodowego.



Pośrednie błędy jatrogenne, czyli czego nie
robić w komunikacji z pacjentem



W psychologicznym postępowaniu
personelu medycznego pośredni błąd
jatrogenny to taki błąd, który w wyniku
zmiany zachowań pacjenta może
doprowadzić do zakłóceń procesu leczenia i
w rezultacie do pogorszenia się jego stanu
somatycznego.



Zachowania i działania, których należy unikać:



·        krytykowanie, ocenianie, i obwinianie – mogą poważnie zakłócić funkcjonowanie
pacjenta i spowodować skutki przez Ciebie niezamierzone;



·        używanie niezrozumiałego języka, niejasne i nieprecyzyjne informowanie – źle
zrozumiana informacja może być odebrana jako zagrożenie i spowodować nieuzasadniony
niepokój pacjenta;



·        nieinformowanie pacjenta – brak informacji, konfrontacja z tym, co nieznane, może
prowokować silny lęk u chorego i pogorszenie jego samopoczucia;



·        straszenie w celu zmotywowania pacjenta – to metoda motywowania, która może
przynieść nieoczekiwane negatywne skutki, np. uruchomienie mechanizmu zaprzeczania lub
wzmocnienie niekorzystnej postawy, utrwalenie się zachowania, które chcemy zmienić;



·        przedmiotowe traktowanie pacjenta – np. rozmowy o chorym z innymi osobami
z zespołu w jego obecności, ignorowanie go zamiast bezpośredniego zwracania się do niego;



·        prowadzenie ważnych rozmów z pacjentem w obecności osób postronnych (np. innych
pacjentów, ich rodzin);



·        pośpiech, ponaglanie, okazywanie zniecierpliwienia;



·        nakazywanie, upominanie, pouczanie;



·        etykietowanie;



·        indagowanie, moralizowanie.