ZADANIA ZAWODOWE OPIEKUNA:

• Wykonywanie zabiegów higienicznych.

• Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów pielęgnacyjno-opiekuńczych.

• Pomaganie w zaspokajaniu podstawowych potrzeb biologicznych.

• Pomaganie w podtrzymywaniu aktywności społecznej.

• Aktywizowanie do zwiększenia samodzielności.

• Zapewnienie bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego.

• Zapewnienie higienicznych warunków otoczenia.

• Współdziałanie z zespołem opiekuńczym i terapeutycznym.

• Asystowanie pielęgniarce podczas wykonywania zabiegów pielęgniarskich.

• Konserwacja przyborów i narzędzi stosowanych podczas zabiegów pielęgnacyjnych.

• Popularyzowanie zachowań prozdrowotnych.

Cechy dobrego opiekuna:
wyrozumiałość, poświęcenie, szacunek, sumienność i rzetelność, odporność psychiczna, empatia.

ZAKRES KOMPETENCJI, ODPOWIEDZIALNOŚĆ:

1. Podstawowa pielęgnacja – higiena osobista, pomoc w przyjmowaniu pożywienia, wydalaniu i poruszaniu się.

2. Czynności opiekuńcze- bezpieczeństwo i komunikowanie tj. bezpieczeństwo
   w otoczeniu i bezpieczeństwo socjalne, czyli pomoc w prowadzeniu gospodarstwa domowego i załatwianie spraw w urzędach.
   

Zasady etyki zawodu opiekuna medycznego wywodzić należy od praw pacjenta, ze szczególnym zwróceniem uwagi na powszechnie lekceważone w Polsce prawo pacjenta do intymności i tajemnicy.

Pacjent jako podmiot opieki:

1. PACJENT – człowiek cierpiący, który wchodzi do systemu opieki zdrowotnej i powierza mu swoje zdrowie.

2. PODMIOT OPIEKI – określenie bardzo ogólne, pod którym kryje się wiele treści. Podmiotem opieki jest PACJENT.

3. OPIEKA, OPIEKOWANIE SIĘ – wyuczona, celowa, planowana praca realizowana na rzecz człowieka potrzebującego.

4. POMOC, POMAGANIE- działanie o charakterze psychicznym lub fizycznym podejmowane w interesie innej osoby w celu usunięcia grożącego jej niebezpieczeństwa (ratunek) lub osiągnięcia jakiegoś dobra, którego samodzielnie nie jest w stanie zdobyć. Udzielanie pomocy w potrzebie należy do obowiązków moralnych, a więc nie uprawnia do roszczeń gratyfikacyjnych.

5. OCENA, OCENIANIE – to planowe i systematyczne porównywanie pacjenta lub środowiska z założonymi celami. Wynikiem oceniania jest ocena, będąca stwierdzeniem końcowym, przedstawionym w postaci sądu wartościującego mającego wyrażać aprobatę lub dezaprobatę tego, co osiągnięto w stosunku do uprzednio założonego celu (odpowiedź na założony cel).

6. PIELĘGNIARSTWO – pojęcie o potrójnym znaczeniu

• Zawód o charakterze opiekuńczy.

• Przedmiot wykładany w szkołach pielęgniarskich.

• Młoda dyscyplina naukowa (nauka o pielęgnowaniu), w swoim rozwoju korzystająca z dorobku nauk medycznych i humanistycznych.

1. PROCES PIELĘGNOWANIA - pielęgnowanie nowoczesne; metoda pielęgnowania powstał na gruncie amerykańskim, diametralnie różna od pielęgnowania tradycyjnego. Pozwala na pielęgnowanie samodzielne, indywidualne, celowa, planowe, całościowa, ciągłe pojedynczych osób lub grup ludzi.

   1. Model podporządkowywany decyzji lekarza

   2. Model specjalizacji czynnościowej pielęgniarki

   3. A+B

2. FUNKCJE ZAWODOWE – zbiór zadań i czynności zawodowych, dla których można sformułować wspólne cele, a zadania te wynikają z roli zawodowej pielęgniarki. Funkcje pielęgniarki pozostają takie same bez względu na miejsce i czas, w którym opieka pielęgniarska jest świadczona, jak również środki, którym dysponuje.

PODMIOTOWE TRAKTOWANIE PACJENTA.

PACJENT – z j. ang. „człowiek cierpiący”, osoba korzystająca z instytucji ochrony zdrowia.

PODOPIECZNY – to osoba korzystająca z opieki poza instytucyjnej. Termin używany w stosunku do mieszkańców domów opieki. Może być to człowiek zdrowy, chory, niepełnosprawny, najczęściej niezdolnych lub nieprzygotowany do samoopieki.
PODMIOTOWE TRAKTOWANIE CZŁOWIEKA jest warunkiem opieki zindywidualizowanej. Osoba ludzka nigdy nie może być uprzedmiotowiana, traktowana instrumentalnie, jak przedmiot służący do osiągnięcia celu.

Każdy człowiek jest indywidualnością, ponieważ:

• subiektywnie odczuwa stan i sytuację, w której się znalazł

• Inaczej postrzega świat i swoje miejsce w nim

• Inaczej interpretuje zdarzenia i pojmuje ich sens

• Posiada swoje wartości, poglądy, inaczej myśli, ma inne odczucia

PODMIOTOWE TRAKTOWANIE- to umożliwienie człowiekowi dokonywania wyboru i podejmowania decyzji, dawanie mu prawa do poczucia niezależności i odrębności osobistej, postępowania i zachowania odbiegającego od ogólnie przyjętych wzorców i standardów życia.

• Opiekun traktuje pacjenta (podopiecznego) podmiotowo, gdy:
  widzi w nim przede wszystkim człowieka,

• Respektowanie jego prawo do subiektywnego odczuwania własnego stanu (lęk, niepokój),

• Z szacunkiem odnosi się do jego subiektywnych odczuć, poglądów, przekonań i wiary,

• Wykorzystuje subiektywne odczucia pacjenta do oceny jego stanu.

14.10.2012

Pielęgnowanie to pomaganie.

Pielęgnowanie wg Virgini Henderson – to pomaganie człowiekowi zdrowemu i choremu (grupie ludzi), w wykonywaniu czynności znaczących dla utrzymania zdrowia lub jego uzyskania ( a także dla zapewnienia spokojnej śmierci), który mógłby wykonywać sam, gdyby miał potrzebną do tego siłę, wolę, wiedzę. Świadczenie tej pomocy powinno jak najszybciej doprowadzić do usamodzielnienia człowieka.

Założenia teoretyczne modelu pielęgnowania wg Virgini Henderson:
Człowiek składa si z elementów biologicznych, psychicznych, społecznych i duchowych, z którymi jest związane 14 potrzeb:

1. oddychanie,

2. odżywianie,

3. wydalanie,

4. poruszanie się, zachowanie następującej postawy,

5. sen i wypoczynek,

6. wybieranie odpowiedniego brania – ubieranie i rozbieranie się,

7. utrzymanie odpowiedniej temperatury ciała,

8. utrzymanie ciała w czystości,

9. unikanie zagrożeń pochodzących ze środowiska,

10. komunikowanie się z innymi: wyrażanie emocjo, potrzeb, opinie i obaw,

11. podejmowanie praktyk religijnych zgodnie ze swoim wyznaniem,

12. praca dająca satysfakcję,

13. zabawa lub uczestniczenie w różnych formach rekreacji,

14. uczenie się, odkrywanie lub zaspokajanie ciekawości prowadzącej do normalnego rozwoju i wzmocnienia zdrowia oraz korzystanie z dostępnej infrastruktury ochrony zdrowia.

Celem opieki pielęgniarskiej jest zawsze pomoc ludziom, w odzyskaniu niezależności tak szybko, jak to możliwe.

Pielęgnowanie wg D. Orem – określone jest mianem deficytu samoopieki. Podstawowe pojęcia do tego modelu to : samoopieka, deficyt samoopieki, pielęgnowanie. Istotne założenie modelu: każdy człowiek powinien odpowiadać za własne życie, zdrowie, bezpieczeństwo, pod warunkiem, że jest zdolny do właściwego postepowania. Samoopieka może mieć charakter:

• Uniwersalnych działań wspólnych dla wszystkich ludzi (dostarczenie powietrza, wody, pokarmu…).

• Rozwojowych działań, które zostały wyodrębnione z grupy uniwersalnych.

• Działań podejmowanych przez pojedyncze osoby w stanach zaburzenia zdrowia.

Rozpoznanie potrzeb zdrowotnych podopiecznych.

POTRZEBA – to brak, który występuje u człowieka i który musi być zaspokojony, aby człowiek mógł żyć i osiągać coraz większy poziom realizacji swoich możliwości rozwojowych.

Według tej teorii potrzeby wyższego rzędu występują po zaspokojeniu potrzeb niższego rzędu.

Potrzeby biologiczne:

1. oddychanie – tlen potrzebny jest do przemiany materii. Ważne są ćwiczenia oddechowe – istotą są głębokie wdechy i wydechy. Wietrzenie pomieszczeń metodą bezpośrednią (otwarcie okna) i pośrednią (otwarcie drzwi). Sen przy otwartym oknie. Zanieczyszczenie powietrza- zwalczać źródła.

2. Dostarczenie wody i pożywienia. Organizm zawiera 60-65 % wody. Woda jest źródłem witaminy B, C oraz składników mineralnych fluoru i jodu. Wciągu dnia człowiek wydala 2,5 litra wody (1,5 l z moczem, 450 ml ze skóry, 400 ml z płuc, 150 ml ze stolca). Człowiek powinien przyjmować co najmniej 1,5 l wody na dobę. Bez wody można przeżyć kilka dni

3. POŻYWIENIE- daje organizmowi energię. Podstawowe produkty spożywcze to: białka (materiał budulcowy), węglowodany (źródło energii), tłuszcze (materiał energetyczny), a także składniki regulujące: witaminy i sole mineralne.. Racjonalne żywienie chroni przed chorobą i warunkuje maksymalne osiągnięcie sprawności fizycznej i umysłowej. Energetyczna wartość pożywienia musi odpowiadać wartości przemiany materii u danej jednostki. Spożywać 4-5 posiłków na dobę i jeść wolno.

4. Odpoczynek – jest on niezbędny, aby organizm zregenerował siły. Skutkiem zmęczenia bywa obniżenie lub zniesienie zdolności do pracy. Stan patologiczny to przemęczenie, objawiające się zaburzeniami spostrzegania, pamięci, bóle głowy, bezsenność, brak łaknienia.

5. Wydalanie – organizm w wyniku procesów metabolicznych wytwarza substancję nieprzyswajalne i szkodliwe. Muszą być one wydalone przez nerki i układ pokarmowy. Zdrowy człowiek oddaje stolec w zależności od nawyków i sposobów odżywiania 1-2 razy w ciągu 48 h. Regularne oddawanie stolca i moczu jest warunkiem dobrego samopoczucia i zdrowia.

6. Nie odczuwanie bólu. Ból jest reakcją organizmu na działanie bodźców szkodliwych i ma znaczenie ochronno-przystosowawcze. Ból stanowi ważny znak ostrzegawczy: organizm sygnalizuje, że w jego funkcjonowaniu występują zaburzenia. Należy dążyć do ustalenia przyczyny bólu i zlikwidować dolegliwości.

OCENA STANU OGÓLNEGO PACJENTA

Na ocenę stanu ogólnego pacjenta składa się:

1. Ogólne wrażenie jakie sprawia chory.

2. Stopień jego przytomności.

3. Wygląd i zachowanie.

4. Wyniki badań podstawowych parametrów życiowych ( czynności serca, liczny oddechów, wartości ciśnienia tętniczego, temperatura ciała).

1. Pierwsze wrażenie.

1. Stan podświadomości- czy można nawiązać kontakt słowny, czy wie, gdzie się znajduje czy odpowiada logicznie na zadawane pytania.

2. Wyraz twarzy podczas odpoczynku i kontaktu z innymi ludźmi – smutny, wesoły; zachowuję się odpowiednio do sytuacji.

3. Mowa i język- liczba i tempo wypowiadanych słów, swoboda wypowiedzi, właściwe nazewnictwo przedmiotów.

4. Nastrój – poczucie szczęścia, podwyższenie lub obniżenie nastroju może świadczyć o zaburzeniach.

5. Zaburzenia psychiczne – wypowiadanie sądów, które nie mają uzasadnienia w rzeczywistości ; mogą wskazywać na objawy choroby psychicznej.

6. Sposób chodzenia – nieprawidłowości w chodzeniu mogą być objawem chorób neurologicznych.

7. Przyjmowanie pozycji i włożenie się w łóżku – pozycja w łóżku może świadczyć o zaburzeniach : pozycja siedząca – duszności, pozycja w podkurczonymi nogami – ból.

8. Niemożność pozostawania w jednej pozycji – pobudzenie i mimowolne ruchy mogą świadczyć o zaburzeniach neurologicznych, niepokoju i lęku.

9. Sposób ubierania się – dostarcza cennych wskazówek na temat aktualnego stanu zdrowia – osoba z nadczynnością tarczycy nie tolerują ciepłego ubrania, osoby doznające przemocy domowej- zakrywają swoje ciało.