Czas jako

kategoria

socjologiczna

SOCIOLOGY OF LEISURE

Z ANG. LEISURE TO …



czas wolny



wypoczynek



relaks



rozrywka



rekreacja



próżnowanie



leniwy

SOCJOLOGIA CZASU
WOLNEGO



zajmuje się badaniem

zachowań ludzkich w czasie wolnym

;



jednym z głównych problemów badań socjologicznych nad zachowaniami
ludzi w czasie wolnym jest

zdefiniowanie czasu wolnego

;



badania

na temat socjologii czasu wolnego

rozkwitły w drugiej połowie

XX wieku

;



początkowo badania te nie były traktowane zbyt poważnie, gdyż nie uważano
badań nad czasem wolnym za równie ważne jak np. badania nad
zachowaniami w pracy;



obecnie badania nad czasem wolnym coraz częściej opierają się nie tylko na
danych z

ankiet

(często danych z ostatnich kilku dekad), ale także na

wywiadach i grupach focusowych

.



podgałęzie:

socjologia turystyki

,

socjologia sportu

,

socjologia rekreacji

.

CO TO JEST CZAS

WOLNY?

CZAS WOLNY



Czas wolny to czas, którym

dysponuje

człowiek po wykonaniu obowiązkowych

czynności

takich jak nauka, praca,

czynności związane z codziennym życiem.

[J. Dumazedier].



Pojęcie i problem czasu wolnego pojawił się

wraz ze

społeczeństwem przemysłowym

i związaną z nim standaryzacją produkcji.



W społeczeństwie

tradycyjnym

problem ten

nie był istotny, gdyż

nie rozgraniczano

czasu wolnego i czasu pracy

.

CZAS WOLNY W

SPOŁECZEŃSTWIE TRADYCYJNYM

(FEUDALNYM,

PREIDUSTRIALNYM)



małe skupiska wiejskie



miejsce zamieszkania było miejscem pracy



czas wolny był przemieszany z czasem pracy



praca i czas wolny był zdeterminowany
rocznym cyklem przyrody (pory roku) oraz
świętami religijnymi



podział społeczeństwa na klasy społeczne, gdzie
szlachta miała więcej czasu wolnego niż chłopi

CZAS WOLNY W

SPOŁECZEŃSTWIE

NOWOCZESNYM

(PRZEMYSŁOWYM,

INDUSTRIALNYM)



wyjazdy ludzi do pracy do dużych miast



rozdział miejsca zamieszkania i miejsca
pracy



podział czasu na pracę i czas wolny



praca była wyznacznikiem stylu życia



rozwój wiedzy



powszechność edukacji

CZAS WOLNY W SPOŁECZEŃSTWIE

USŁUGOWYM (POSTINDUSTRIALNYM)



rozwój medycyny (dłuższe życie) -
rozwój sfery usług



rozwój komunikacji



szybki rozwój wiedzy



nowe zawody



zwiększenie ilości czasu wolnego.

JAKIE FUNKCJE W ŻYCIU

CZŁOWIEKA SPEŁNIA CZAS WOLNY?

FUNKCJE CZASU

WOLNEGO

DETERMINANTY

PODEJMOWANIA

ZACHOWAŃ

WOLNOCZASOW

YCH

czynniki

społeczno-

demograficzne

(płeć, wiek,

wykształcenie,

miejsce

zamieszkania,

stan cywilny)

czynniki

psychiczne

(inteligencja,

osobowość,

temperament,

zainteresowana,

potrzeby)

czynniki

gospodarczo-

ekonomiczne

(sytuacja

materialna,

dochody, ilość

czasu wolnego,

dostępność do

urządzeń

rekreacyjnych,

rodzaj

wykonywanej

pracy)

czynniki

biologiczne (stan

zdrowia, poziom

sprawności

fizycznej, typ

budowy

somatycznej)

JAK SPĘDZAMY CZAS

WOLNY?

SPOSOBY

SPĘDZANIA

WOLNEGO

CZASU

SPOSOBY

SPĘDZANIA

WOLNEGO

CZASU

samorozwój

samorozwój

sport

sport

majsterkowan

ie

majsterkowan

ie

hodowla

hodowla

kolekcjonerst

wo

kolekcjonerst

wo

działalność

społecznikows

ka

działalność

społecznikows

ka

działalność

obywatelska

działalność

obywatelska

praktyki

religijne

praktyki

religijne

pielęgnacja

hobby

pielęgnacja

hobby

rozwój

kulturalny

rozwój

kulturalny

pielęgnacja

więzi

pielęgnacja

więzi

Istnieją różne czynniki od których zależy

formułowanie definicji czasu wolnego. Są
to między innymi:



warunki środowiskowe,



poziom materialny życia,



tradycje kulturowe,



poziom intelektualny społeczeństwa i jednostek.

Czas wolny ma wiele funkcji:



służy on wypoczynkowi odnawiającemu zdolności produkcyjne
człowieka,



służy zdrowiu fizycznemu i psychicznemu człowieka, jego radości
życia,



służy nabywaniu i doskonaleniu kwalifikacji zawodowych i
zwiększaniu zasobu wiedzy ogólnej,



pozwala na rozwijanie osobowości człowieka i uczestnictwo w
życiu społecznym - podczas różnych spotkań towarzyskich,
kontaktu z kulturą i sztuką uczy się on współżycia społecznego,
kształtuje u siebie nowe uczucia (np. asertywność, empatia),
cechy charakteru (np. pracowitość) i odnajduje nowe
zainteresowania, a więc rozwija się psychicznie i intelektualnie,



ma też bardzo duże znaczenie fizjologiczne - pozwala na
zregenerowanie sił i usunięcie fizycznego i psychicznego
zmęczenia z organizmu; nie można sobie wyobrazić życia bez
snu, który jest jednym ze sposobów spędzania wolnego czasu.

FUNKCJE CZASU WOLNEGO :

w aspekcie socjologicznym zwraca się

uwagę na spędzanie czasu wolnego w
zespole rówieśników, które prowadzi do
bardziej wydajnego i wytrwałego
działania, niż działanie indywidualne,



- czas wolny spełnia dwie podstawowe
funkcje :



funkcja odtwarzania sił człowieka
pochłanianych w sferze pracy i innych
niezbędnych zajęć;



funkcja duchowego (kulturalnego , ideowego ,
estetycznego ) i fizycznego rozwoju człowieka,



Jeżeli każdy z członków rodziny myśli tylko o
własnym odpoczynku i stara się wygospodarować dla
siebie jak najwięcej wolnego czasu, nasze życie
rodzinne nie będzie kwitło, raczej będzie zamierało.
Jeżeli dzień wolny minie nam na spaniu, jedzeniu i
siedzeniu przed telewizorem, nie będziemy się czuć
wypoczęci i pełni życia - raczej znużeni i znudzeni.



Każdy człowiek ma jakieś uzdolnienia. Wolny czas
jest dobrą okazją, żeby je rozwijać. 
    Ktoś powiedział, że mamy czas na wszystko, na co
tylko chcemy go mieć. Oznacza to, że choć
narzekamy na nadmiar pracy, a na niedosyt
rozrywek, to jednocześnie nikt nam nic nie narzucił.
Sami o sobie decydujemy.



 

Starożytni Grecy

mawiali: „Czas jest

łagodnym bóstwem.”

Być może dla nich był.

My uczyniliśmy z niego

bożka szybkości.