SŁOWOTWÓRST

WO

Wykonawca: Dawid Wielicki

Co to takiego

słowotwórstwo???

Jest

to

dział

językoznawstwa, który
zajmuje się budową i
tworzeniem

nowych

wyrazów.

Ważne terminy związane ze

słowotwórstwem

1. Wyraz podstawowy to wyraz, od którego

tworzymy nowe wyrazy.

KOT

2. Wyraz pochodny to wyraz utworzony od wyrazu

podstawowego.

KOT + EK =

KOTEK

wyraz
podstawowy

formant

wyraz
pochodny

3. Podstawa słowotwórcza to cześć wspólna wyrazu podstawowego i
pochodnego.
4. Formant to cząstka, którą dodaje się do podstawy słowotwórczej i za
pomocą której tworzy się nowy wyraz
5. Formanty dzielimy na:

przedrostki
przyrostki
formanty zerowe
interfiksy

pisać

na

pisać

rysować

na

rysować

przedrost
ek

podstawa
słowotwór
cza

przedrost
ek

podstawa
słowotwór
cza

6. Formant, który występuje przed podstawą
słowotwórczą to przedrostek, a formant występujący
za podstawą to przyrostek.

dziewczynka - wyraz pochodny

(mała

dziewczyna)

dziewczyna

dziewczyn

+ ka

(wyraz pochodny)

podstawa
słowotwórcza

formant
przyrostkowy

Szkółka

(mała szkoła)

szkoła

wyraz pochodny

szk

ó

łka-szk

o

ła

oboczność:

(o:ó)

7. W podstawie słowotwórczej może
wystąpić oboczność , czyli wymiana głosek.
Oboczności mogą być tylko samogłoskowe
lub spółgłoskowe.

wyraz podstawowy

wstążka

(mała wstęga)

wstęga

wyraz pochodny

wyraz podstawowy

wstążka – wstęga

oboczność:

(ż:g)

pszczółka

(mała pszczoła)

pszczoła

pszczółka- pszczoła

oboczność:

(ó:o)

wyraz pochodny

wyraz podstawowy

8. Rodzina wyrazów to wszystkie wyrazy pokrewne.
Wyrazy pokrewne mają ten sam rdzeń.
Np.:

Czytać:

przeczytać , przeczytany,

przeczytana, czytelnia

Szkoła:

szkółka, szkolny, szkolna,

szkolenie, szkółce, szkółkarstwo

Druk:

drukarnia, drukarka, drukować

drukowany,

drukowana,

druczek,

drukarstwo

9.Rdzeń to część wspólna dla wszystkich wyrazów pokrewnych w obrębie
rodziny wyrazów.

ZROBIĆ ROBIĆ ROBOTA ROBOTNICA

ROBOTN
IK

ROBÓTK
A

PRZEROBIĆ

PRZERÓBKA

UROBIĆ

ZAROBIĆ

ZAROBEK

DOROBIĆ

DOROBEK

OBROBIĆ

OBRÓBKA

ODROBIĆ

NAROBIĆ

NADROBIĆ

ROZROBIĆ

RZECZOWNIKI ODCZASOWNIKOWE

np.

myśliciel-

rzeczownik

odczasownikowy

myśleć – czasownik

wyraz podstawowy

myśl +

iciel

podstawa
słowotwórcza

formant przyrostkowy