Państwo narodowe a
procesy globalizacji
Demokracja bezpośrednia w
dobie globalizacji
Koniec państwa narodowego?
Keinichi Ohmae
W gospodarce globalnej państwa narodowe stały się niepotrzebnymi
jednostkami politycznymi, które uniemożliwiają dokonywanie
racjonalnych wyborów ekonomicznych przedsiębiorstwa.
Logika działania rynków międzynarodowych jest tak duża, że prowadzi to
do pomniejszenia roli państw. To rynki, a nie państwa regulują procesy
globalizacji. (Suzan Strange)
Granice ekonomiczne państwa tracą na znaczeniu w procesie
podejmowania decyzji o alokacji czynników produkcji.
Odterytorialnienie (deterritorialization) - oderwanie od obszarów
danego państwa decyzji ekonomicznych przez przedsiębiorstwa
międzynarodowe, banki i pozabankowe instytucje finansowe.
Przykład‘: tworzenie światowej sieci produkcyjnej przez przedsiębiorstwa
międzynarodowe. Tworzenie nowej przestrzeni gospodarowania, w której
skład wchodzą tylko niektóre elementy gospodarki narodowej danego
państwa.
Washington Consensus - delegitymizacja państwa w ustalaniu
własnych narodowych celów polityki ekonomicznej i rozwoju
gospodarczego.
Terytorium i granice ≠ deterytorializacja, wzajemne warunkowanie się
tego co
wewnątrzpaństwowe, i tego co międzynarodowe.
Richard N. Rosecrance
– państwo wirtualne jest jednostką terytorialną,
ale głównie przez korporacje transnarodowe ogranicza terytorialnie
określoną produkcję i jest konsekwencją emancypacji od terytorium.
Państwem wirtualnym jest
państwo, które rezygnuje z produkcji na
własnym terytorium, państwo wyemancypowane z przywiązania do
ziemi, prawdziwie ponad-narodowe państwo. „Państwo wirtualne
specjalizuje się w nowoczesnych badaniach i usługach technicznych,
tworząc swój dochód nie z przetwórstwa na wielką skalę, lecz z
projektowania, marketingu i finansowania. Ta ekonomika opiera się na
efektywności osiąganej przez ograniczenie produkcji. Rozmiar produkcji
już więcej nie determinuje potencjału ekonomicznego. Narody wirtualne
trzymają w rękach konkurencyjny klucz do wzrostu bogactwa w XXI
wieku. Przed tym ograniczeniem typowa firma zachodnia miała swój
sztab, fabryki i ziemię... Pojawiła się jednak wirtualna korporacja,
jednostka zajmująca się badaniami, rozwojem, projektowaniem,
marketingiem,
finansowaniem,
prawnymi
i
innymi
funkcjami
kierownictwa, lecz mająca niewiele lub wcale urządzeń produkcyjnych:
spółka która ma głowę, lecz nie ma ciała”(Rosecrance).
Glokalizacja w sferze gospodarki
To proces łączenia podejścia globalnego i lokalnego w działalności
gospodarczej, który polega na lokowaniu w ramach strategii globalnej,
poszczególnych elementów i faz produkcji, świadczenia usług oraz
transferu kapitału w wybranym regionie lub mieście danego państwa.
Decydują zagraniczne podmioty - wymuszając niejednokrotnie zgodę
rządów.
Skutek: Fragmentaryzacja danego państwa
Internacjonalizacja
Władza, suwerenność i tożsamość państwa w dobie
globalizacji?
Czy globalizacja prowadzi po przekreślenia i utraty
suwerenności przez państwa?
Czy procesy globalizacji prowadzą do pomniejszenia roli
państwa narodowego?
Zmiana warunków funkcjonowania państwa
1. Zmiana ulokowania państwa w strukturze zjawisk i procesów
społecznych (mediacje
między tym co wewnętrzne a tym co zewnętrzne)
2. Zmiana wykonywania tradycyjnie rozumianej zasady
suwerenności
3. Praktyka wykonywania demokratycznych procedur
sprawowania władzy oraz rozwoju
i funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego
4. Możliwości realizacji polityki społecznej
5. Edukacja - wiedza i kapitał
6. Przyspieszenie wzrostu gospodarczego i rozwoju społeczeństw
7. Nowe uwarunkowania tożsamości narodowej
Zauważalne efekty globalizacji wobec państwa ;
-Delegitymizacja państwa w ustalaniu własnych narodowych
celów polityki ekonomicznej i rozwoju gospodarczego
-Pogłębianie różnic rozwojowych między państwami i wewnątrz
nich
-Zwiększenie współzależności między wewnętrzną i zewnętrzną
sferą aktywności państwa
Procesy globalizacji a demokracja bezpośrednia?
Czy procesy globalizacji prowadzą do pomniejszania roli
państwa narodowego?
Suwerenność dzisiaj– tradycyjne rozumienie i wpływ procesów
globalizacji.
Problem apolityczności obywateli – (homo mundiali)
Globalne wzorce konsumpcyjne a polityka pańsywa.