MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Maria Molendowska
Stosowanie surowców i materiałów włókienniczych
744[01].Z1.02
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
dr inż. Tadeusz Sadowski
inż. Stanisław Pietryka
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż.. Małgorzata Latek
Konsultacja:
mgr inż. Zdzisław Feldo
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 744[01].Z1.02
 Stosowanie surowców i materiałów włókienniczych , zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu kaletnik 744[01].
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 11
5.1. Surowce i półprodukty włókiennicze 11
5.1.1. Ćwiczenia 11
5.2. Otrzymywanie i właściwości tkanin 13
5.2.1. Ćwiczenia 13
5.3. Dzianiny, włókniny, filc i inne wyroby włókiennicze 16
5.3.1. Ćwiczenia 16
5.4. Rodzaje nici. Magazynowanie wyrobów włókienniczych 18
5.4.1. Ćwiczenia 18
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 21
7. Literatura 31
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie kaletnik 744[01].
W poradniku zamieszczono:
 wymagania wstępne,
 wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
 przykładowe scenariusze zajęć,
 propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,
 wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem:
 pokazu z objaśnieniem,
 tekstu przewodniego,
 metody projektów,
 ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od
samodzielnej pracy uczniów, do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel
może posłużyć się zamieszczonymi w rozdziale 6 przykładowymi narzędziami pomiaru
dydaktycznego w formie zestawu zadań testowych wielokrotnego wyboru lub testem  próby
pracy .
Test dołączony do jednostki modułowej zawiera:
 plan testu w formie tabelarycznej,
 punktację zadań,
 propozycję norm wymagań,
 instrukcjÄ™ dla nauczyciela,
 instrukcjÄ™ dla ucznia,
 kartÄ™ odpowiedzi,
 zestaw zadań testowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
744[01].Z1
Surowce i materiały
kaletnicze
744[01]. Z1.02
744[01]. Z1.03
744[01].Z1.01 Stosowanie surowców
Stosowanie tworzyw
Stosowanie surowców i materiałów
sztucznych
skórzanych i skór
włókienniczych
i materiałów
wyprawionych
skóropodobnych
744[01].Z1.04
Stosowanie materiałów
pomocniczych do produkcji
wyrobów kaletniczych
744[01]. Z1.05
Ocenianie jakości
surowców
i materiałów do produkcji
wyrobów kaletniczych
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
 definiować podstawowe prawa chemii, fizyki,
 stosować ocenę organoleptyczną,
 stosować podstawowe badania laboratoryjne,
 określać podstawowe związki wielkocząsteczkowe,
 posługiwać się przyrządami pomiarowymi,
 organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,
 korzystać z różnych z
ródeł informacji,
 przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
dokonać klasyfikacji surowców i wyrobów włókienniczych,
rozróżnić półprodukty włókiennicze,
rozróżnić surowce włókiennicze naturalne roślinne i zwierzęce,
dokonać klasyfikacji włókien naturalnych,
rozróżnić surowce włókiennicze chemiczne,
scharakteryzować fizyczne i chemiczne właściwości włókien roślinnych, zwierzęcych
i mineralnych, wyjaśnić metody otrzymywania włókien z surowców naturalnych
i chemicznych,
określić wpływ właściwości włókien na jakość gotowych wyrobów włókienniczych,
wyjaśnić pojęcia: przędza, skręt przędzy, numeracja przędzy,
wyjaśnić metody produkcji tkanin,
rozróżnić rodzaje splotów w tkaninach,
scharakteryzować właściwości tkanin,
rozróżnić wyroby włókiennicze: laminaty, włókniny, filce, dzianiny, plecionki, taśmy,
dobrać metody identyfikacji włókien,
przeprowadzić badania organoleptyczne włókien,
rozróżnić włókna pod mikroskopem,
przeprowadzić badania właściwości włókien i tkanin,
określić wskaz
niki jakości tkanin,
określić rodzaje nici, numerację nici, skręty nici, wskaz
niki jakości nici,
określić warunki magazynowania wyrobów włókienniczych,
zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Kaletnik 744[01]
Moduł: Surowce i materiały kaletnicze 744[01].Z1
Jednostka modułowa:  Stosowanie surowców i materiałów włókienniczych
744[01].Z1.02
Temat: Oznaczanie gęstości tkaniny.
Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności badania właściwości tkanin.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
 przygotować próbki do oznaczeń,
 przeprowadzić oznaczenie,
 zapisać wyniki,
 wyciągnąć wnioski.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
 ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
 indywidualna lub grupowa.
Czas: 90 minut.
Åšrodki dydaktyczne:
 przybory do pisania,
 linijka,
 próbki tkanin,
 igła preparacyjna,
 instrukcja wykonania oznaczenia,
 literatura z rozdziału 7.
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Realizacja zajęć:
Każdy uczeń otrzymuje próbki tkanin.
Uczniowie wycinają próbki.
Uczniowie zaznaczają na próbce odcinki robocze.
PrzeprowadzajÄ… oznaczenie.
Uzyskane wyniki uczniowie zapisujÄ… w zeszycie.
Przeprowadzają analizę otrzymanych wyników.
Nauczyciel nadzoruje pracę uczniów, udziela wskazówek w razie wystąpienia
problemu.
5. Uczeń określa swoje mocne i słabe strony.
6. Nauczyciel analizuje pracę każdego ucznia i stwierdza czy wykonał ją poprawnie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
7. Uczniowie prezentują wyniki swojej pracy w kolejności wykonywania.
8. Grupa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac.
Praca domowa
Wymień badania wytrzymałościowe wykonywane dla wyrobów włókienniczych: tkanin,
dzianin, nici.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
 anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Kaletnik 744[01]
Moduł: Surowce i materiały kaletnicze 744[01].Z1
Jednostka modułowa:  Stosowanie surowców i materiałów włókienniczych
744[01].Z1.02
Temat: Rozpoznawanie rodzaju włókien metodą spalania.
Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności identyfikowania rodzaju włókien.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
 zorganizować stanowisko do badania,
 przeprowadzić badanie,
 zidentyfikować włókna.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
 ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
 indywidualna,
 grupowa.
Strategia: uczenie się przez doświadczenie.
Czas: ustala na bieżąco nauczyciel, w zależności od ilości przygotowanych próbek.
Åšrodki dydaktyczne:
 instrukcja wykonania ćwiczenia,
 próbki włókien,
 nóż,
 palnik gazowy,
 dygestorium,
 szczypce,
 tablica spalania włókien,
 materiały do pisania,
 literatura z rozdziału 7.
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Realizacja zajęć:
Każdy uczeń otrzymuje próbki włókien.
Uczniowie wycinają próbki.
Sprawdzają działanie palnika (pod dygestorium).
Oznaczają przygotowane próbki.
Uczniowie umieszczają pojedynczo próbki w szczypcach.
Przeprowadzają oznaczenie (obserwując wygląd płomienia, dymu, zapach oraz
pozostałość po spaleniu).
Wyłączają palnik.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
 Obserwacje uczniowie zapisują w zeszycie ćwiczeń.
Przeprowadzają analizę otrzymanych wyników.
Nauczyciel nadzoruje pracę uczniów, udziela wskazówek w razie wystąpienia
problemu.
5. Uczeń wskazuje swoje mocne i słabe strony.
6. Nauczyciel analizuje pracę każdego ucznia i stwierdza czy wykonał ją poprawnie.
7. Uczniowie prezentują wyniki swojej pracy w kolejności wykonywania.
8. Grupa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac.
Praca domowa
Przedstaw inne metody identyfikacji włókien.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
 anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności,
 ustne odpowiedzi i dyskusja z uczniami.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
5. ĆWICZENIA
5.1. Surowce i półprodukty włókiennicze
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Scharakteryzuj rodzaj przygotowanych włókien metodą spalania.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) wykonać próbę spalania,
3) dokonać obserwacji przebiegu spalania,
4) spostrzeżenia i rodzaj włókien zapisać w zeszycie ćwiczeń.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 zestaw włókien,
 palnik,
 przybory do pisania,
 zeszyt ćwiczeń,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Na podstawie przygotowanych różnych próbek przędz, określ sposób ich skręcania.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) rozpoznać sposób skręcania,
3) nazwać i narysować w zeszycie ćwiczeń rozpoznany sposób skręcania.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Åšrodki dydaktyczne:
 próbki przędz,
 przybory do rysowania i pisania,
 zeszyt ćwiczeń,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Przy pomocy mikroskopu określ widok wzdłużny i poprzeczny przygotowanych włókien.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z obsługą mikroskopu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) określić widok włókien,
3) opisać i narysować w zeszycie ćwiczeń widok włókien.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 pokaz z objaśnieniem,
 ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 próbki włókien,
 mikroskop,
 przybory do rysowania i pisania,
 zeszyt ćwiczeń,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 4
Metodą organoleptyczną określ właściwości przygotowanych włókien.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) rozpoznać rodzaj i właściwości włókien,
3) zapisać nazwy i właściwości włókien w zeszycie ćwiczeń.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 próbki włókien,
 przybory do pisania,
 zeszyt ćwiczeń,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
5.2. Otrzymywanie i właściwości tkanin
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Scharakteryzuj sploty przygotowanych próbek tkanin.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) rozpoznać rodzaje splotów,
3) narysować w zeszycie ćwiczeń rozpoznane sploty,
4) nazwać rozpoznane sploty.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 próbki tkanin,
 igła preparacyjna,
 lupa,
 przybory do pisania i rysowania,
 zeszyt ćwiczeń,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Określ błędy występujące w przygotowanych próbkach tkanin.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeprowadzić badanie wyglądu zewnętrznego próbek,
3) zanotować zaobserwowane błędy w zeszycie ćwiczeń,
4) zakwalifikować zaobserwowane błędy do odpowiednich grup.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 pokaz z objaśnieniem,
 ćwiczenia praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Åšrodki dydaktyczne:
 próbki tkanin,
 lupa,
 zeszyt ćwiczeń,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Określ raport dla przygotowanych próbek tkanin.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przygotować próbki,
3) określić rodzaj splotu,
4) określić raport tkaniny,
5) narysować sploty i określić raport.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 pokaz z objaśnieniem,
 ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 próbki tkanin,
 lupa,
 zeszyt ćwiczeń,
 przybory do pisania i rysowania,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 4
Określ właściwości tkanin na podstawie badań organoleptycznych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przygotować próbki,
3) dokonać oceny organoleptycznej właściwości tkanin,
4) zapisać spostrzeżenia w zeszycie ćwiczeń.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 pokaz z objaśnieniem,
 ćwiczenia praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Åšrodki dydaktyczne:
 próbki tkanin,
 lupa,
 zeszyt ćwiczeń,
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 5
Wyznacz masÄ™ powierzchniowÄ… tkanin.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z obsługą wagi.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przygotować próbki,
3) zważyć próbki,
4) zapisać spostrzeżenia w zeszycie ćwiczeń.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 pokaz z objaśnieniem,
 ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 próbki tkanin,
 waga,
 zeszyt ćwiczeń,
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
5.3. Dzianiny, włókniny, filc i inne wyroby włókiennicze
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zidentyfikuj dzianinę wśród przygotowanych wyrobów włókienniczych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z przygotowanymi próbkami wyrobów włókienniczych,
3) rozpoznać dzianinę,
4) zapisać w zeszycie ćwiczeń czym różni się dzianina od pozostałych wyrobów
włókienniczych.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 próbki wyrobów włókienniczych,
 stół,
 przybory do pisania,
 zeszyt ćwiczeń,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Dokonaj oceny organoleptycznej przygotowanej dzianiny.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) dokonać oceny organoleptycznej,
3) zapisać obserwacje w zeszycie ćwiczeń.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 próbki dzianin,
 przybory do pisania,
 zeszyt ćwiczeń,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Ćwiczenie 3
Na podstawie przygotowanych próbek włóknin określ sposób ich otrzymywania.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zapoznać się z przygotowanymi próbkami,
3) wskazać i opisać metody otrzymywania przygotowanych próbek włóknin.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 przybory do pisania,
 próbki włóknin,
 zeszyt ćwiczeń,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 4
Na podstawie przygotowanych próbek taśm, wskaż plecionki i taśmy tkane.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zapoznać się z przygotowanymi próbkami,
3) wskazać i opisać taśmy i plecionki.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
przybory do pisania,
próbki plecionek i taśm,
zeszyt ćwiczeń,
literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5.4. Rodzaje nici. Magazynowanie wyrobów włókienniczych
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ kierunek skrętu przygotowanych nici.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) oznaczyć próbki nici,
3) rozpoznać kierunek skrętu,
4) zapisać w zeszycie ćwiczeń rozpoznane kierunki skrętu.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
próbki nici,
stół,
lupa,
przybory do pisania,
zeszyt ćwiczeń,
literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Dokonaj oceny organoleptycznej przygotowanych nici.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) oznaczyć próbki nici,
3) dokonać oceny organoleptycznej,
4) zapisać obserwacje w zeszycie ćwiczeń.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Åšrodki dydaktyczne:
 próbki nici,
 przybory do pisania,
 zeszyt ćwiczeń,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Określ metodą spalania surowiec, z jakiego otrzymano nici.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) wykonać próbę spalania,
3) obserwować proces spalania,
4) opisać obserwacje w zeszycie ćwiczeń.
Zalecane metody nauczania-uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 przybory do pisania,
 próbki nici,
 palnik,
 zeszyt ćwiczeń,
 literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 4
Określ liczbę skrętów dla przygotowanych lici.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z obsługą skrętomierza.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) określić liczbę skrętów,
3) zapisać i uzasadnić wyniki w zeszycie ćwiczeń.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
pokaz z objaśnieniem,
ćwiczenia praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Åšrodki dydaktyczne:
 przybory do pisania,
 próbki nici,
 skrętomierz,
 zeszyt ćwiczeń,
 literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Stosowanie surowców
i materiałów włókienniczych
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
 zadania 1, 3, 4, 5, 6, 8, 10, 12, 13, 14, 15, 17, 18, 19, 20 sÄ… z poziomu podstawowego,
 zadania 2, 7, 9, 11, 16 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
 dopuszczający  za uzyskanie od 8  10 punktów,
 dostateczny  za uzyskanie od 11  13 punktów,
 dobry  za uzyskanie od 14  16 punktów,
 bardzo dobry  za uzyskanie od 17  20 punktów.
Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. c, 4. d, 5. a, 6. c, 7. c, 8. b, 9. d, 10. a, 11. b,
12.d, 13. b, 14. a, 15. c, 16. d, 17. a, 18. b, 19. a, 20. c.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1 Rozpoznać surowce włókiennicze A P b
2 Dobrać surowce włókiennicze C PP c
Określić sposób otrzymywania tworzyw
3 B P c
sztucznych
4 Rozpoznać wyrób włókienniczy A P d
5 Określić raport tkaniny B P a
6 Rozpoznać rodzaj splotu A P c
7 Zastosować metody badań C PP c
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
8 Określić otrzymywanie filców tkanych B P b
Stosować sploty o najlepszych właściwościach
9 C PP d
wytrzymałościowych
10 Określić numerację metryczną B P a
Stosować teksturowanie do uzyskania
11 C PP b
odpowiednich właściwości nitek
12 Określić proces merceryzacji B P d
13 Rozpoznać rodzaje taśm A P b
14 Rozpoznać rodzaj skrętu A P a
15 Określić rodzaj tkaniny B P c
16 Zidentyfikować sposób otrzymywanie włóknin C PP d
17 Określić główny składnik włókien roślinnych B P a
18 Określić właściwości tkanin bawełnianych B P b
19 Określić sposób powstawania plecionek B P a
Rozpoznać urządzenia do badań
20 A P c
wytrzymałościowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadz
z uczniami próbę rozwiązywania testów z zadaniami wielokrotnego wyboru.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom warunki do samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi oraz podaj czas
przeznaczony na rozwiÄ…zanie testu.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania testu (rozładuj
niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9. Kilka minut przed końcem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących stosowania surowców i materiałów włókienniczych.
Wszystkie zadania sÄ… zadaniami wielokrotnego wyboru.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:
 w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedz
X (w przypadku
pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedz
prawidłową).
6. Odpowiedzi udzielaj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję
z wykonanego zadania.
7. Trudności mogą przysporzyć Ci zadania: 2, 7, 9, 11, 16 gdyż są one na poziomie
trudniejszym niż pozostałe.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
9. Na rozwiÄ…zanie testu masz 60 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
 instrukcja,
 zestaw zadań testowych,
 karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Do włókien naturalnych roślinnych zaliczamy
a) wełnę.
b) bawełnę.
c) poliamid.
d) jedwab naturalny.
2. Zapach palonego rogu podczas spalania wydziela
a) len.
b) bawełna.
c) wełna.
d) konopie.
3. Surowce sztuczne otrzymujemy z
a) surowców pochodzenia zwierzęcego.
b) prostych związków węgla w reakcjach wielkocząsteczkowych.
c) surowców naturalnych poddanych obróbce chemicznej.
d) surowców pochodzenia roślinnego.
4. Tkanina jest to wyrób
a) powstały w wyniku spilśniania.
b) o budowie oczkowej.
c) powstały z luz
nej masy włókien.
d) utworzony z dwóch układów nitek.
5. Raport splotu płóciennego wynosi
a) 2.
b) 3.
c) 4.
d) 5.
6. Splot skośny należy do splotów
a) pochodnych.
b) złożonych.
c) podstawowych.
d) kombinowanych.
7. Gęstość tkaniny oznacza
a) oznaczenie odporności na ścieranie.
b) masę 1 m 2 wyrobu włókienniczego.
c) liczbę nitek osnowy i wątku na długości 100mm.
d) wytrzymałość tkaniny na wydłużenie.
8. Filce tkane otrzymujemy
a) z masy luz
no ułożonych włókien.
b) z tkaniny z włókien łatwo się filcujących.
c) z dzianiny otrzymanej z włókien syntetycznych.
d) z tkaniny otrzymanej z włókien lnu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
9. Najlepsze właściwości wytrzymałościowe ma splot
a) satynowy.
b) atłasowy.
c) skośny.
d) płócienny.
10. Numer metryczny przędzy wyraża
a) długość włókien przypadającą na jednostkę masy 1g.
b) wagę 1000m przędzy.
c) wagę 5000m przędzy.
d) wagę 9000m przędzy.
11. W wyniku teksturowania nitki stajÄ… siÄ™:
a) sztywne, mało ciągliwe.
b) puszyste, elastyczne i miękkie.
c) nieodporne na rozciÄ…ganie.
d) nieodporne na niskie temperatury.
12. Merceryzacja jest to proces działania na włókna bawełny
a) wodÄ….
b) temperaturÄ….
c) kwasem solnym.
d) zasadÄ… sodowÄ….
13. Taśma składająca się z części chwytnej i podkładowej to
a) taśma gumowa.
b) samoczepna.
c) taśma samoklejąca.
d) taśma z brzegiem wzmocnionym.
14. Nici lniane mają skręt
a) lewy.
b) prawy.
c) dowolny.
d) krzyżowy.
15. Do tkanin bawełnianych zaliczamy
a) sukno.
b) kort.
c) ryps.
d) brokat.
16. Jednym ze sposobów otrzymywania włóknin jest
a) tkanie.
b) spilśnianie.
c) dzianie.
d) igłowanie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
17. Podstawowym składnikiem wszystkich włókien roślinnych jest
a) celuloza.
b) białko bezpostaciowe.
c) sole mineralne.
d) kolagen.
18. Wyrób wykonany z bawełny po zmoczeniu staje się
a) słabszy.
b) mocniejszy.
c) kruchy.
d) Å‚amliwy.
19. Plecionki powstajÄ… przez
a) przeplatanie przędzy ukośnie.
b) przeplatanie przędzy pod kątem prostym.
c) skręcanie przędzy.
d) nitkowanie.
20. Podstawowe badania wytrzymałościowe dla wyrobów włókienniczych wykonywane są za
pomocÄ…
a) fleksometru.
b) grubościomierza.
c) zrywarki.
d) planimetru.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Stosowanie surowców i materiałów włókienniczych
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punktacja
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
TEST 2
Test praktyczny typu próba pracy do jednostki modułowej  Stosowanie
surowców i materiałów włókienniczych
Treść zadania
Wykonaj oznaczenie wytrzymałości nitki na rozciąganie.
Postępuj zgodnie z instrukcją wykonania oznaczenia znajdującą się w laboratorium pracowni
materiałoznawstwa lub w zakładzie, w którym odbywasz praktykę.
Instrukcja dla nauczyciela
W badaniu osiągnięć ucznia, w nabywaniu umiejętności praktycznych przewidzianych
w celach jednostki modułowej zalecane jest przeprowadzenie zadania testowego typu  próba
pracy . Zadanie jest tak dobrane, aby pozwoliło sprawdzić poziom umiejętności w zakresie
wiedzy teoretycznej i sprawności praktycznego wykonywania czynności badawczych
stwierdzających przydatność nici do celów przetwórczych.
Uczniowie powinni wykonywać zadanie indywidualnie. Jest to jednocześnie możliwość
samodzielnego sprawdzenia przez ucznia poziomu nabytych umiejętności i dokonania analizy
wykonanych badań praktycznych.
Zadaniem nauczyciela jest stworzenie warunków umożliwiających uczniowi wykonanie
zadania zgodnie z instrukcją przeprowadzenia oznaczenia i w określonym czasie. Należy
zapewnić uczniowi warunki do samodzielnego zaplanowania poszczególnych etapów
wykonania zadania:
zorganizowania stanowiska pracy,
doboru odpowiednich urządzeń i narzędzi,
ustawienia parametrów,
wykazania się umiejętnością wykonania badania,
przeprowadzenia analizy uzyskanych wyników.
Uczeń powinien mieć udostępnione:
stanowisko pracy do wykonania badania,
próbki nici,
instrukcje wykonania oznaczenia,
instrukcję obsługi urządzenia,
regulamin bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przed rozpoczęciem wykonywania zadania nauczyciel powinien:
zadbać o przygotowanie odpowiedniego stanowiska pracy w laboratorium
materiałoznawstwa,
zabezpieczyć próbki nici,
przypomnieć uczniom zasady bezpieczeństwa i higieny pracy,
sprawdzić ubiór ochronny,
przydzielić uczniom próbki nici,
zatwierdzić ustalony przez uczniów plan i kolejność działań,
określić kryteria oceny wykonywanego zadania,
na bieżąco kontrolować pracę uczniów,
dokonać oceny wykonanej pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
Instrukcja dla ucznia
Uczeń powinien wykonać następujące czynności:
dobrać i założyć odzież ochronną,
zapoznać się z instrukcją wykonania oznaczenia,
zapisać plan działania: przygotować próbki do oznaczeń, przeprowadzić klimatyzację,
wskazać urządzenia i narzędzia potrzebne do wykonania oznaczenia, przygotować
stanowisko pracy do oznaczenia, sprawdzić urządzenie do oznaczeń, umieścić próbkę
w szczękach zrywarki, uruchomić urządzenie, przeprowadzić próbę rozciągania, zapisać
uzyskane wyniki, wykonać obliczenia, porównać wyniki z normą, zaproponować
zastosowanie nici,
plan przedstawić do zatwierdzenia nauczycielowi,
wykonać oznaczenie,
uporządkować stanowisko pracy,
zaprezentować i omówić wykonanie oznaczenia, przedstawić wyniki do oceny.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Umiejętności podlegające ocenie
Lp Punkty Punkty
Czynność wykonywana przez ucznia do przyznane
uzyskania
1. Dobranie odzieży ochronnej 2
2. Zaplanowanie kolejnych czynności 10
3. Wskazanie urządzeń i narzędzi potrzebnych do wykonania 2
oznaczenia
4. Przygotowanie stanowiska pracy 5
5. Przygotowanie próbek 1
6. Przeprowadzenie klimatyzacji 5
7. Sprawdzenie urzÄ…dzenia do oznaczenia 5
8. Umieszczenie próbki w szczękach zrywarki 10
9 Wykonanie oznaczenia kolejno dla przygotowanych próbek 10
10. Zapisanie uzyskanych wyników 5
11. Wykonanie obliczeń 15
12. Porównanie uzyskanych wyników z normami 5
13. Zaproponowanie zastosowania nici w produkcji wyrobów 5
kaletniczych
14. UporzÄ…dkowanie stanowiska pracy 5
15. Zaprezentowanie i omówienie wykonanego oznaczenia, 15
przedstawienie wyników do oceny
Razem 100
Normy wymagań na poszczególne oceny
Ocena Liczba uzyskanych punktów
niedostateczny 0 ÷ 50
dopuszczajÄ…cy 51 ÷ 65
dostateczny 66 ÷ 80
dobry 81 ÷ 90
bardzo dobry 91 ÷ 100
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
7. LITERATURA
1. Bogdańska Zarembina A., Matusewicz E. I.: Chemia dla szkół średnich Cz. 2. WSiP,
Warszawa 1993
2. Chyrosz M., Zembowicz-Sułkowska E.: Materiałoznawstwo odzieżowe. WSiP, Warszawa
1992
3. Gajewski M., Pawłowa M.: Materiały obuwnicze ćwiczenia laboratoryjne. PR, Radom
1997
4. Idryjan  Pajor J.: Materiałoznawstwo odzieżowe. Stowarzyszenie Oświatowców Polskich
w Toruniu, Toruń 2000 (część 1,2,3)
5. Mokranowska D. (red.): Krawiectwo materiałoznawstwo. WSiP, Warszawa 1999
6. Persz T.: Materiałoznawstwo dla techników przemysłu skórzanego. WSiP, Warszawa
1992
7. Persz T.: Materiałoznawstwo dla zasadniczych szkół skórzanych. WSiP, Warszawa 1997
8. Porejko S., Fejgin J., Zakrzewski L.: Chemia związków wielkocząsteczkowych. WNT,
Warszawa 1974
9. Wereszko J.: Materiałoznawstwo odzieżowe, zeszyt ćwiczeń nr 1 i 2. WSiP, Warszawa
1996.
10. Aktualne normy związane z badaniami wyrobów włókienniczych
Literatura metodyczna
1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994
2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom, 2000
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31