FIRST AID #01
22.02.2007  dr n. med. Konstancja Grzybowska
Stan zagrożenia życia  ustanie lub poważne zaburzenie podstawowych czynności życiowych, wymaga natych-
miastowej pomocy na miejscu zdarzenia
Najczęstsze przyczyny stanu zagrożenia życia
" choroby serca
" urazy (czaszkowo-mózgowe, wielonarządowe, wstrząs rdzeniowy)
" ostre zatrucia
Uraz wielonarządowy  uszkodzenie dwóch (lub więcej) dużych grup narządów
Cel udzialania pierwszej pomocy
" ochrona życia
" ograniczenie skutków obrażeń lub choroby
" przygotowanie do dalszego postępowania lekarskiego
Kto udziela pierwszej pomocy
" pogotowie ratunkowe
" wykwalifikowany ratownik medyczny
" każdy człowiek na miejscu zdarzenia  w miarę swoich umiejętności !!!
Obowiązki pierwszego ratownika
1. ocena aktualnej sytuacji i miejsca
2. wezwanie kwalifikowanej pomocy
3. rozpoznanie rodzaju obrażeń i choroby !!!
4. udzielenie właściwej pomocy
5. zorganizowanie transportu
6. nadzór do czasu przybycia fachowej pomocy
Uwaga: punkty 1 i 2 powinny poprzedzać punkt 3 !!!
Badanie na miejscu zdarzenia
1. Objaw badany  rozpoznawany za pomocą własnych zmysłów  niezależnie od stanu świadomości poszkodo-
wanego: krwawienie, obrzęk, sinica, deformacja obrysu ciała, zapach oddechu, zapach alkoholu z ust, świszczący
oddech itd.
2. Objaw zgłaszany  na podstawie zadawanych pytań przytomnemu pacjentowi: ból, pragnienie, nudności, za-
wroty głowy itd.
Objawy życiowe
1. OUN (stan świadomości)
2. układ oddechowy
3. układ krążenia (tętno)
ŚWIADOMOŚĆ
Świadomość  zintegrowana czynność mózgu. Urazy czaszkowo-mózgowe gwałtownie wpływają na stan świa-
domości. Jeżeli pacjent jest nieprzytomny to możemy ocenić reakcję na ból  drażnienie tylnej ściany gardła.
Przyczyny zaburzeń świadomości
" obrażenia i choroby mózgu  krwiaki  miejsce lokalizacji przekłada się na objawy kliniczne
" zatrucia egzogenne (trucizny)  najczęstsze są zatrucia etanolem
" zatrucia endogenne (cukrzyca, mocznica, niedotlenienie)
Świadomość  rozpoznanie (czy badany jest przytomny)
1. stan orientacji  co się stało?
2. reakcja na głos  proszę otworzyć oczy!
3. reakcja na ból  cofanie kończyny, szczypanie w okolicy mostka
Uwaga: w każdym przypadku rozpoznania zaburzeń świadomości należy najpierw zbadać oddychanie a potem
krążenie (NKZ) !!!
www.jb.king.tarnow.pl
Strona 1
FIRST AID #01
22.02.2007  dr n. med. Konstancja Grzybowska
ODDYCHANIE
Oddychanie  wymiana gazów oddechowych między organizmem a środowiskiem zewnętrznym
Oddychanie odbywa się przez
" wentylację płuc  ruch mieszaniny oddechowej
" dyfuzję gazów między pęcherzykami oddechowymi a krwią
Pojedyncze drogi oddechowe  górne drogi oddechowe, których zatkanie powoduje stan zagrożenia życia.
Warunkiem wentylacji jest drożność pojedynczych dróg oddechowych (górnych).
Fizjologiczna częstość oddychania: 12-16/min
Cykl oddechowy
" wdech (akt czynny)  wskutek obniżenia ciśnienia w klatce piersiowej (zwiększenie objętości klatki  skurcz
przepony i m. międzyżebrowych zewnętrznych)
" wydech (akt bierny)  dzięki sprężystości klatki piersiowej
Skład gazów oddechowych
pęcherzyk płucny
" PAO2 100 mmHg
" PACO2 40 mmHg
włośniczka płuca
" PvO2 40 mmHg
" PvCO2 46 mmHg
krew tętnicza
" PAO2 100 mmHg
" PACO2 40 mmHg
Oddychanie  rozpoznanie (czy badany oddycha)
przybliżając policzek do twarzy badanego (10 sekund) oraz za pomocą wzroku ocenia się:
" czy są widoczne ruchy klatki piersiowej
" czy słychać szmer
" czy czuć powietrze na policzku
Jeśli nie stwierdzimy oddechu
" unosimy dolną część głowy ręką położoną na czole i 3 palcami pod bródką
" usuwamy ciała obce z ust
" w przypadku gdy ciało obce znajduje się głębiej możemy je przepchnąć do jednego z oskrzeli głównych
wykonując 2 silne wdechy
Najczęstsza przyczyna niedrożności układu oddechowego  opadnięcie języka na tylną ścianę gardła (wtedy
odginamy głowę do tyłu)
Przyczyny bezdechu
" pełna niedrożność dróg oddechowych
o zablokowanie przez nasadę języka
o ciało obce w górnych drogach oddechowych
" zaburzenia czynności ośrodka oddechowego w pniu mózgu  brak stymulacji oddechu (NZK)
" zaburzenia czynności nerwów i mięśni, synapsy nerwowo-mięśniowej  niemożność wykonania pracy
wdechowej
KR
ŻENIE
Celem funkcjonowania układu krążenia jest doprowadzenie tlenu do komórek. Niedotlenienie = śmierć komórki.
Warunki prawidłowego funkcjonowania układu krążenia
" wydolna pompa sercowa (odpowiednia kurczliwość)
" prawidłowa pojemność krwi krążącej
" prawidłowa pojemność naczyń
www.jb.king.tarnow.pl
Strona 2
FIRST AID #01
22.02.2007  dr n. med. Konstancja Grzybowska
Tachykardia  objaw nieprawidłowej objętości krwi krążącej
Krążenie oceniamy na podstawie tętna a nie akcji serca !!!
Tętno  fala ciśnienia krwi przenoszona wzdłuż tętnic, wytwarzana przez każdy skurcz pompy sercowej
Fizjologiczna wartość tętna: 80-80/min
Tętno powinno być
" miarowe
" napięte
" chybkie  szybkość przejścia fali od 1 do 3 palca
Serce, mózg, nerki  3 najważniejsze narządy w stanie zagrożenia życia  kurczą się naczynia obwodowe i
zwiększa się ukrwienie tych narządów
A. radialis  tętno jest wyczuwalne jeżeli jest >70 (badamy 3 palcami)
U poszkodowanego tętno sprawdza się na A. carotis communis  2 palcami jednostronnie przez 10 sekund
(max) żeby nie spowodować niedotlenienia OUN
Jeżeli brakuje objawów życiowych  wykonujemy RKO (resuscytację krążeniowo-oddechową)
Jeżeli objawy życiowe są zachowane  wykonujemy badanie od głowy do stóp
Zasady ogólne
" wszystkie czynności wykonywać spokojnie i w odpowiedniej kolejności
" stworzyć atmosferę zaufania
" zawiadomić służby ratunkowe
" sporządzić dokumentację
" zapewnić bezpieczeństwo
BADANIE OD GA
OWY DO STÓP
Badanie głowy
" kości czaszki  czy nie ma wgłębień i wyczuwalnych pęknięć
" gałki oczne  średnica, kształt i ułożenie gałek ocznych, wielkość i symetria z
renic, akomodacja, odruch na
światło
" przewód słuchowy zewnętrzny  wyciek CSF świadczy o uszkodzeniu podstawy czaszki
" jama ustna  czy wybite zęby nie wpadły do gardła
" kręgosłup szyjny  przebieg wyrostków kolczystych
Klatka piersiowa
" sprężystość  naciśnięcie klatki z boku z obu stron
" ruchomość klatki piersiowej
" symetria ruchów oddechowych
" żebra
Brzuch
" objaw otrzewnowy  naciskamy i gwałtownie puszczamy (jak jest objaw to jest gwałtowny ból)
" wątroba  położenie, wielkość (czy wystaje poza żebra)
" narządy w jamie brzusznej
Miednica
" naciskamy kolce biodrowe przednie górne  jak miednica się rozchodzi na boki to jest złamanie
" gdy występuje krwawienie pozaotrzewnowe  wstrząs krwotoczny (utrata 3 litrów krwi)
Kończyny
" ruchomość w stawach
www.jb.king.tarnow.pl
Strona 3
FIRST AID #01
22.02.2007  dr n. med. Konstancja Grzybowska
SKALA GLASGOW (GLS)
Jest to skala świadomości (od 3 do 15 pkt.)
CZYNNOŚĆ PUNKTY
Otwieranie oczu
spontaniczne 4
na polecenie 3
na bodziec bólowy 2
brak 1
Ocena odpowiedzi słownej
zorientowanie 5
splątanie 4
niewłaściwa 3
niezrozumiała 2
brak 1
Ocena odpowiedzi ruchowej
na polecenie 6
na bodziec bólowy ukierunkowana 5
na bodziec bólowy zgięciowa z cofaniem 4
na bodziec bólowy zgięciowa nieukierunkowana 3
na bodziec wyprostna 2
brak 1
SUMA PUNKTÓW 15
< 8 pkt.  pacjent nieprzytomny  bezwzględna intubacja dotchawicza i zabezpieczenie dróg oddechowych !!!
www.jb.king.tarnow.pl
Strona 4