Program zajęć
Program zajęć
1. Psychologia  przedmiot, cele, metody,
1. Psychologia  przedmiot, cele, metody,
działy, rys historyczny, psychologia
działy, rys historyczny, psychologia
Wprowadzenie do
Wprowadzenie do
klasyczna
klasyczna
psychologii
psychologii
2. Główne kierunki psychologii:
2. Główne kierunki psychologii:
psychoanaliza
psychoanaliza
Wykład 1
Wykład 1
3. Główne kierunki psychologii:
3. Główne kierunki psychologii:
behawioryzm
behawioryzm
4. Główne kierunki psychologii: psychologia
4. Główne kierunki psychologii: psychologia
Dr Olga Bąk
Dr Olga Bąk
humanistyczna + psychologia poznawcza
humanistyczna + psychologia poznawcza
Czym zajmuje się psychologia  co
Czym zajmuje się psychologia  co
Literatura polecana
Literatura polecana
jest jej przedmiotem
jest jej przedmiotem
Kosslyn S.M., Rosenberg R.S. (2006). Psychologia.
Mózg, człowiek, świat. Kraków: ZNAK
Psychologia to
Psychologia to
nauka empiryczna,
nauka empiryczna,
Mietzel G. (1999). Wprowadzenie do
dotycząca człowieka
psychologii. Gdańsk: GWP dotycząca człowieka
zajmująca się procesami psychicznymi i
zajmująca się procesami psychicznymi i
zachowaniem (przedmiot psychologii)
zachowaniem (przedmiot psychologii)
Zimbardo F.G. (2002). Psychologia i życie.
Warszawa: PWN
 Psychologia to nauka &  co to
 Psychologia to nauka &  co to
Psychologia jako nauka
Psychologia jako nauka
znaczy?
znaczy?
Nauka  łac. scienta, od  scire  wiedzieć
Nauka  łac. scienta, od  scire  wiedzieć
Dąży do ustalenia faktów, do poznania
Dąży do ustalenia faktów, do poznania
rzeczywistości (przeciwieństwem są
rzeczywistości (przeciwieństwem są
potoczne opinie, intuicje, przypuszczenia)
potoczne opinie, intuicje, przypuszczenia)
1
Cechy wiedzy naukowej
Cechy wiedzy naukowej
Psychologia jako nauka empiryczna
Psychologia jako nauka empiryczna
Racjonalna
Racjonalna
 oparta na rozumowaniu, a nie na intuicjach, czy doznaniach
 oparta na rozumowaniu, a nie na intuicjach, czy doznaniach
mistycznych
mistycznych
Naukowe są tylko te twierdzenia, które
Naukowe są tylko te twierdzenia, które
Zrozumiała dla specjalistów
Zrozumiała dla specjalistów
 oparte zostały na rezultatach badawczych
 oparte zostały na rezultatach badawczych
 intersubiektywna komunikowalność
 intersubiektywna komunikowalność
pozyskanych w dobrze kontrolowanych
pozyskanych w dobrze kontrolowanych
Powtarzalna
Powtarzalna
 intersubiektywna sprawdzalność
 intersubiektywna sprawdzalność
badaniach empirycznych
badaniach empirycznych
Zgodna z zasadą racjonalnego uznawania przekonań
Zgodna z zasadą racjonalnego uznawania przekonań
(Brzeziński 2002)
(Brzeziński 2002)
 ostrożność odnośnie wnioskowania, bo metody nie są
 ostrożność odnośnie wnioskowania, bo metody nie są
niezawodne; ograniczone zaufanie do wyprowadzanych
niezawodne; ograniczone zaufanie do wyprowadzanych
wniosków i do zakresu ich obowiązywania; zapobieganie
wniosków i do zakresu ich obowiązywania; zapobieganie
nadinterpretacjom
nadinterpretacjom
(Empiryczny - oparty na doświadczeniu, na badaniu)
(Empiryczny - oparty na doświadczeniu, na badaniu)
Czy psychologia dotyczy tylko Czy psychologia dotyczy tylko
Czy psychologia dotyczy tylko Czy psychologia dotyczy tylko
człowieka? człowieka?
człowieka? człowieka?
Zwierzęta jako element środowiska; badanie i Badania zwierząt, aby potem przenieść ustalone
Zwierzęta jako element środowiska; badanie i Badania zwierząt, aby potem przenieść ustalone
wykorzystywanie relacji człowiek- zwierzę prawidłowości ich funkcjonowania na ludzi
wykorzystywanie relacji człowiek- zwierzę prawidłowości ich funkcjonowania na ludzi
Czy psychologia dotyczy tylko
Czy psychologia dotyczy tylko
Co jest przedmiotem psychologii
Co jest przedmiotem psychologii
człowieka?
człowieka?
Psychologia zwierząt  dział psychologii (np. analiza
Psychologia zwierząt  dział psychologii (np. analiza
zachowania zwierząt; terapia nieprawidłowych
zachowania zwierząt; terapia nieprawidłowych
zachowań; uczenie różnych umiejętności)
zachowań; uczenie różnych umiejętności)
Procesy psychiczne
Procesy psychiczne
Zachowanie
Zachowanie
2
Procesy psychiczne Zachowanie
Procesy psychiczne Zachowanie
Zachodzą w mózgu
Zachodzą w mózgu
Określenia bliskoznaczne: działanie,
Określenia bliskoznaczne: działanie,
Niewidoczne dla zewnętrznego obserwatora (wnioskujemy o nich
Niewidoczne dla zewnętrznego obserwatora (wnioskujemy o nich
pośrednio na podst. zachowania)
pośrednio na podst. zachowania)
reagowanie
reagowanie
Można podzielić na dwie grupy:
Można podzielić na dwie grupy:
Możliwe do zaobserwowania przez
Możliwe do zaobserwowania przez
1. procesy poznawcze = umysłowe H" pot. umysł - odbiór,
1. procesy poznawcze = umysłowe H" pot. umysł - odbiór,
przechowywanie, przetwarzanie, wykorzystywanie informacji
przechowywanie, przetwarzanie, wykorzystywanie informacji
zewnętrznego obserwatora
zewnętrznego obserwatora
Procesy poznawcze to: spostrzeganie, pamięć, uwaga, myślenie,
Procesy poznawcze to: spostrzeganie, pamięć, uwaga, myślenie,
wyobrażanie, uczenie się
wyobrażanie, uczenie się
Zachowanie może być zamierzone lub
Zachowanie może być zamierzone lub
2. procesy emocjonalno-motywacyjne ( co czuję ,  czego
2. procesy emocjonalno-motywacyjne ( co czuję ,  czego
niezamierzone (np. pisanie, sprzątanie,
niezamierzone (np. pisanie, sprzątanie,
pragnę ,  co chcę robić ,  czego nie chcę itp.)
pragnę ,  co chcę robić ,  czego nie chcę itp.)
uśmiechanie się/ odruchowe mrugnięcie
uśmiechanie się/ odruchowe mrugnięcie
 struktury psychiczne (np. wiedza o innych, wiedza o świecie, wiedza okiem)
 struktury psychiczne (np. wiedza o innych, wiedza o świecie, wiedza okiem)
o sobie); są efektem działania procesów psychicznych
o sobie); są efektem działania procesów psychicznych
Psychologia jako nauka  metody
Psychologia jako nauka  metody
Testy projekcyjne
Testy projekcyjne
badań
badań
Metody jakościowe
Metody jakościowe
 obserwacja  celowe rozpoznawanie i rejestrowanie
 obserwacja  celowe rozpoznawanie i rejestrowanie
określonych wskaz
ników (np. przejawów zachowania
określonych wskaz
ników (np. przejawów zachowania
agresywnego); po zarejestrowaniu faktów następuje
agresywnego); po zarejestrowaniu faktów następuje
proces wnioskowania o właściwościach lub stanach
proces wnioskowania o właściwościach lub stanach
psychicznych poznawanej jednostki
psychicznych poznawanej jednostki
 rozmowa i wywiad
 rozmowa i wywiad
Metody ilościowe
Metody ilościowe
 testy inteligencji i zdolności
 testy inteligencji i zdolności
 kwestionariusze (inwentarze) osobowości
 kwestionariusze (inwentarze) osobowości
 testy projekcyjne
 testy projekcyjne
Psychologia jako nauka  działy
Psychologia jako nauka  działy
TEORETYCZNA STOSOWANA
TEORETYCZNA STOSOWANA
1. psychologia ogólna p. kliniczna
1. psychologia ogólna p. kliniczna
Psycholog / psychiatra /
Psycholog / psychiatra /
- p. procesów poznawczych p. wychowawcza
- p. procesów poznawczych p. wychowawcza
- p. emocji i motywacji p. zarządzania
- p. emocji i motywacji p. zarządzania
psychoterapeuta
psychoterapeuta
- p. różnic indywidualnych p. sądowa
- p. różnic indywidualnych p. sądowa
- p. osobowości & ..
- p. osobowości & ..
2. psychologia rozwoju
2. psychologia rozwoju
3. psychologia społeczna
3. psychologia społeczna
3
Psycholog Psychiatra
Psycholog Psychiatra
Wykształcenie uniwersyteckie: 5 letnie Wykształcenie medyczne: 6 letnie studia
Wykształcenie uniwersyteckie: 5 letnie Wykształcenie medyczne: 6 letnie studia
studia magisterskie w zakresie psychologii medyczne + specjalizacja w zakresie
studia magisterskie w zakresie psychologii medyczne + specjalizacja w zakresie
psychiatrii (ok. 2-3 lata)
psychiatrii (ok. 2-3 lata)
Zajmuje się: normą i patologią
Zajmuje się: normą i patologią
funkcjonowania Zajmuje się: patologią funkcjonowania
funkcjonowania Zajmuje się: patologią funkcjonowania
(zaburzenia psychiczne)
(zaburzenia psychiczne)
Oddziaływania: diagnoza, psychoterapia
Oddziaływania: diagnoza, psychoterapia
( leczenie słowem ), nie może ordynować Oddziaływania: diagnoza,
( leczenie słowem ), nie może ordynować Oddziaływania: diagnoza,
leków, ani wypisywać zwolnień farmakoterapia, psychoterapia w
leków, ani wypisywać zwolnień farmakoterapia, psychoterapia w
podstawowej formie
podstawowej formie
Psychoterapeuta Psychologia  rys historyczny
Psychoterapeuta Psychologia  rys historyczny
Wykształcenie uniwersyteckie lub medyczne +
Wykształcenie uniwersyteckie lub medyczne +
ukończenie szkoły psychoterapii (zajęcia
ukończenie szkoły psychoterapii (zajęcia
teoretyczne, terapia własna oraz superwizja 
teoretyczne, terapia własna oraz superwizja 
Psychologia ma długą
Psychologia ma długą
łącznie nawet 3-5 lat), poparte uzyskaniem
łącznie nawet 3-5 lat), poparte uzyskaniem
certyfikatu PTPsychologicznego lub
certyfikatu PTPsychologicznego lub
przeszłość, lecz krótką historię
przeszłość, lecz krótką historię
PTPsychiatrycznego
PTPsychiatrycznego
Herman Ebbinghaus
Herman Ebbinghaus
Zajmuje się: zaburzeniami (zakłóceniami)
Zajmuje się: zaburzeniami (zakłóceniami)
funkcjonowania
funkcjonowania
Oddziaływania: diagnoza, psychoterapia
Oddziaływania: diagnoza, psychoterapia
( leczenie słowem )
( leczenie słowem )
Psychologia  rys historyczny Rys historyczny  cd.
Psychologia  rys historyczny Rys historyczny  cd.
Nazwa psychologia z greckiego:
Nazwa psychologia z greckiego:
XVI w. pojawia się słowo PSYCHOLOGIA
XVI w. pojawia się słowo PSYCHOLOGIA
1879 r. początek psychologii jako nauki;
1879 r. początek psychologii jako nauki;
PSYCHE = DUSZA LOGOS = NAUKA
WILHELM WUNDT tworzy pierwsze laboratorium
WILHELM WUNDT tworzy pierwsze laboratorium
psychologiczne w Lipsku
psychologiczne w Lipsku
Arystoteles (ur. 384 - zm. 322 r.p.n.e)   Traktat o
Arystoteles (ur. 384 - zm. 322 r.p.n.e)   Traktat o
duszy
duszy
Początkowo problematyka  psychologiczna w teologii i
Początkowo problematyka  psychologiczna w teologii i
filozofii
filozofii
4
Psychologia klasyczna (Wundt)
Psychologia klasyczna (Wundt)
Idea przewodnia: psychologia musi być naukowa
Idea przewodnia: psychologia musi być naukowa
Introspekcja  wgląd we własne przeżycia
Introspekcja  wgląd we własne przeżycia
Każdy proces psychiczny można rozbić na coraz
Każdy proces psychiczny można rozbić na coraz i ich relacjonowanie w chwili, kiedy one
i ich relacjonowanie w chwili, kiedy one
drobniejsze elementy składowe  cząstki
drobniejsze elementy składowe  cząstki
mają miejsce
mają miejsce
elementarne
elementarne
 (Co teraz czujesz?, co teraz dzieje się w tobie?
 (Co teraz czujesz?, co teraz dzieje się w tobie?
Przedmiot badań: świadome procesy psychiczne,
Przedmiot badań: świadome procesy psychiczne,
 takie pytania skłaniają do introspekcji)
 takie pytania skłaniają do introspekcji)
głównie spostrzeganie zmysłowe (tu:
głównie spostrzeganie zmysłowe (tu:
Psychologia klasyczna nazywana jest
Psychologia klasyczna nazywana jest
psychiczny=świadomy)
psychiczny=świadomy)
introspekcyjną
introspekcyjną
Metoda badań: INTROSPEKCJA
Metoda badań: INTROSPEKCJA
Krytyka psychologii klasycznej Główne kierunki psychologii
Krytyka psychologii klasycznej Główne kierunki psychologii
Psychologia
Krytyka metody badania: introspekcja jest
Krytyka metody badania: introspekcja jest
klasyczna
dobrą metodą poznania jednostki, ale nie (introspekcyjna)
dobrą metodą poznania jednostki, ale nie
nadaje się do budowania teorii naukowych
nadaje się do budowania teorii naukowych
Krytyka przedmiotu badań: zbyt wąski
Krytyka przedmiotu badań: zbyt wąski
PSYCHOANALIZA BEHAWIORYZM PSYCHOLOGIA
(Z.Freud) POSTACI
PSYCHOLOGIA PSYCHOLOGIA
HUMANISTYCZNA POZNAWCZA
5