WYKA
AD 4 24,3,2012
T : ANATOMIA PTAKA
UKA
AD KOSTNY :
- kości są trwalsze i bielsze
- bardziej wysycone wapniem a przede wszystkim fosforanem wapnia
- pneumatyzacja w niektórych kościach ( przestnienie w kosciach )
- specyficzna struktura w kościach długich w jamkach szpikowych ( nie ma szpiku )
Wystepuje ona u samic i pojawia się na 10 dni do 2 tygodni przed zniesieniem jajka
- kościozrost --> zrastają się kości czaszki, grzbietowe, lędz
wiowe i częściowo
ogonowe
- występowanie na mostku tzw. grzebienia mostka ( przyczep mięśni )
UKA
AD ODDECHOWY :
- płuca są małe, mało elastyczne i nieruchliwe. Wciśniete na grzbiet o małej
pojemności. Pojemność płuc kury --> około 10 cm3
- nie mają opłucnej
- powiększają pojemność płuc worki powietrzne. Jest ich 9. Są one wdechowe i
wydechowe
- podwójne oddychanie tzn. przy wdechu ptak pobiera powietrze z tchawicy, a przy
wydechu z worków powietrznych
- worki powietrzne bardzo cienkie twory elastyczne. Rola :
* oddechowa
* zmniejszają ciężar ciała ptaka co
ułatwia latać i pływać
* termoregulacyjna
UKA
AD POWA
OKOWY :
- skóra, naskórek, tkanka podskórna, gruczoły etc.
- wytworami są :
* pochewka rogowa na dziobie u ptaków
* przydatki głowowe
* łuski wystepujące na skokach
* pazury
* ostrogi ( samce )
* pióra
Pióra chronią ptaka przed :
- urazami zewnetrznymi
- urazami mechanicznymi
- niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi
- termoregulacją
Dzielimy je na :
a) ze względu na rolę
1) pokrywowe
2) puchowe
3) półpuchowe
4) nitkowate ( szczeciniaste )
b) ze względu na występowanie na ciele ptaka
1) szyjkowe
2) piersiowe
3) bokówki
4) lotki
5) sierpówki
Budowa piór :
1) Oś
2) Chorągiewka
Oś dzielimy na :
a) dutkę
b) stosinę
DUTKA --> część pióra tkwiąca w skórze. Zaczyna się stopką z ssawką, gdzie
wnikają naczynia krwionośne odżywiajace pióro.
W piórze niedojrzałym dutka jest miękka, matowa i wypełniona surowiczym płynem
W dojrzałym jest twarda, sztywna, przezroczysta i w środku jest dusza.
STOSINA --> ma kształt czterokątu. Część wewnętrzna lekko wklęsła, a zewnętrzna
lekko wpukła
Wypełniona rdzeniem gąbczastym i porowatym. W porach znajduje sie powietrze.
Stosina zwęża sie ku górze pióra. Po obu jej stronach występuje chorągiewka.
CHOR
GIEWKA --> ma budowę symetryczną lub asymetryczną. Nie ma budowy
jednorodnej. składa się z :
* promienia --> wyrasta ze stosiny
* od promienia promyki --> jedne maja zakończenia haczyków
drugie mają listewki.
Przy dutce występuje podpuszenie tj luz
na chorągiewka
Pióra zewnętrzne ( pokrywowe ) mają ładunek dodatni.
Pióra puchowe --> występuja u ptaków wodnych i charakteryzują się :
* nie ma stosiny
* dutka tzw. czopik i wyrastają promienie o promy-
-kach listewkowatych
Pióra półpuchowe --> stosina cienka i wiotka. Chorągiewka rozpierzchła bez promy-
-ków chaczykowatych
Pióra puchowe i półpuchowe to warstwa wewnętrzna i naładowana jest ujemnie.
A
adunki przyciągają się i puch nie zbija się tworząc warstwę izolacyjną.
Pióra nitkowate --> maja tylko oś. Stosina często rozwidlona na zakończeniu.
Spełniaja rolę dotyku ( zmysł ).
UKA
AD POKARMOWY :
Jest układem krótkim i często odnosimy długość ciała do długości ukladu
pokarmowego ( stosunek ). Równy jest :
- drób grzebiący : mierzymy od nasady dzioba do ogona. ( 1 : 5 - 6 )
- u ptaków wodnych : stosunek 1 : 7 - 8
Czas przechodzenia pokarmu około 10 h u kury. Wskazuje na rodzaje pasz tj. pasze
stosowane w żywieniu powinny mieć :
* duża strawność
* włókno ograniczone ( balastr )
ELEMENTY UKA
ADU POKARMOWEGO :
DZIÓB --> występuje w dwóch formach. Jako :
* szufelka --> pasze miełkie
* szczypce --> pasze twarde
- brak zębów --> nie ma rozdrabniania
- brak podniebienia miękkiego. Charakterystyczne jest podkoszenie głowy do góry
- brak brodawek smakowych
PRZEA
YK --> elastyczny przewód, miękki i rozszerzajacy się
Dla drobiu grzebiącego : występuje wole ( końcowy odcinek przełyku ).
Wole jest jednostronnym rozszerzeniem przełyku, ale
dużym i wyraz
nym.
U ptaków wodnych : podwójne wrzecionowate rozszerzenie.
WOLE --> u drobiu spełnia rolę magazynu pobranej paszy, gdy ten jest nasycony.
Pasza jest zmiękczana i tu następują pierwsze procesy trawienne dotyczące
węglowodanów. Wole nie ma gruczołów, najczęściej są to enzymy paszy
ŻOA
ADEK :
1) gruczołowy --> dobrze umięśniony organ. Śluzówka ma liczne ujścia gruczołów
wydzielajacych kwas solny i epsylogen. kształt wrzecionowaty.
pH - kwaśne.
2) mięśniowy --> duzy organ kształtu okrągłego. Silne mięśnie splątane poprzecznie i
podłużne. Wyścielony grubą błoną śluzową. Wydzielina tworzy
keratynową twardą pofałdowaną osłonką. Następuje rozcieranie
pokarmu. Spełnia rolę " zębów ". Rozdrabniacz. pH - kwaśne.
JELITO CIENKIE ---> najdłuższy odcinek składający sie z 3 odcinków :
1) dwunastnica - wrażny organ występujacy w formie pętli. Wewnątrz jest
położona trzustka. Sok trzustkowy zawiera enzymy do tra -
- wienia białka, tłuszczy i węglowodanów. Dochodzi także
żółć z woreczka żółciowego. Rola : Emulgowanie tłuszczy.
2) jelito czcze - trawienie ma sie ku końcowi. Sok jelitowy
3) jelito kręte - tzw. jelito biodrowe. Jest skręcone
Na przełomie jelita cienkiego i jelita krętego występuja 2 jelita slepe, które u kur
maja długość ok. 15 - 20 cm, a u kaczki do 40 cm. W nich bytuje flora bakteryjna i tu
nastepuje trawienie błonnika. Oba należa juz do jelita grubego. Następuje odwodnie -
- nie strawionego pokarmu.
JELITO GRUBE ---> brak okrężnicy
STEK ---> kończy się układ pokarmowy. Ujście ma też układ moczowo-płciowy.
długość układu pokarmowego kury wynosi ok. 220 - 240 cm
DLUGOŚCI POSZCZEGÓLNYCH ODCINKÓW W CM U PTAKÓW
DOMOWYCH :
Kura Gęś Kaczka Gołąb
Dwunastnica 22 - 35 40 - 59 22 - 38 1.12.2022
Jelito czcze i 98 - 138 170 - 213 100 - 158 53 - 84
biodrowe
Jelita ślepe 1.12.2025 22 - 34 1.10.2020 0,2 - 0,7
Odbytnica i 8.11.2012 16 - 22 1.08.2013 3.05.2012
stek
Długość 152 - 234 270 - 352 150 - 250 72 - 125
całkowita
UKA
AD ROZRODCZY :
SAMICA :
Samica jest heterogametyczna ( ZW ) a samiec homozygotyczny ( ZZ )
Układ rozrodczy żeński jest nieparzysty i cechuje się specyficzną budową jajowodu
związana z funkcja tworzenia osłon jajowych.
Oocyt zawiera duzą ilosć żółtka.
U drobiu pracuje tylko jedna strona tj. pomimo ze kura ma dwa jajowody to tylkko
lewa strona pracuje czyli tylko lewy jajowód i lewy jajnik mają rolę przy tworzeniu
jaja.
1) Jajnik :
zbudowany z 2 warstw :
a) korawa
tworzą ją pęcherzyki. W niej powstają pęcherzyki Graffa i w nich powstają komórki
jajowe wraz z żółtkiem. Dwa procesy sie tu odbywają :
* oogeneza - powstawają komorki jajowe
* witerogeneza - powstawanie żółtka
b) rdzenna
funkcja podporowa - odżywcza część jajnika
Pęcherzyki graffa bardzo silnie ukrwione z wyjatkiem STIGMY. Jest to znamię
wzdłuż pęcherzyka gdzie pęka i uwalnia dojrzałą komórkę jajową. Pęka gdy jest
dojrzały i musi osiagać około 35 mm aby pęknął.
Żółtko otoczone oolemmą, elastyczną i mocną błoną.
2) Jajowód :
Miękki przewód o zróżnicowanej budowie. Składa się z 5 - ciu odcinków.
Kazdy z odcinków tworzy rolę. Ściana zbudowana z 3 warstw :
* zwenętrzna --> błona surowicza
* mięśniowka
* wewnętrzna --> błona śluzowa
a) lejek
b) część główna --> część białkotwórcza
c) cieśń
d) macica --> gruczoł skorupowy
e) pochwa --> ijście w kloace \
U kury nieniosącej jajowód ma 50 - 60 cm
U kury niosącej jajowód ma 60 - 75 cm
ad.a) lejek
Najblizej jajnika . Ma ścianę najcieńszą. Brzeg postrzępiony i wykonuje ruchy
orientacyjne i zawsze kieruje się w kierunku najbardziej dojrzałej komórki jajowej.
Lejek wychwytuje żółtko. Błona śluzowa jest gładka z wyjątkiem końcowej części.
Tworzą sie fałdy i tam gromadzą sie plemniki, gdzie odbywa się zapłodnienie.
W zachyłkach jest środowisko bytowania plemników, gdzie zachowują żywotność do
nawet 30 dni. Czas przebywania kuli żółtkowej krótki tj. 15 - 20 minut, a długość
około 8 cm.
ad.b) część główna
Najdłuższy odcinek i jego długość to około 35 - 40 cm. Błona śluzowa tworzy fałdy
na całej długości o nieregularnym przebiegu ( spirala ). Czas przebywania około 2,5
godziny.
Kula żółtkowa obraca sie. Odcinek, gdzie wytwarzane jest białko jaja.
ad.c) cieśń
Wyraz
ne przewężenie jajowodu. Błona śluzowa pofałdowana, ale fałdy ulożone są
podłużnie. Jest to odcinek o dlugości około 11 cm. Mięsniówka dość dobrze
rozwinięta.
Główną rolą jest wytwarzanie błon jajowych. Wystepuje rownież częściowe
uwodnienie białka.
Czas przebywania jaja ponad 1 godzina.
ad.d) macica
Najgrubsza część jajowodu, dobrze ukrwiona. Główną rolą jest tworzenie skorupy.
Na samym początku to następuje dolew wody z solami mineralnymi ( kończy się
uwadnianie jaja ) i tworzy się skorupa. Czas przebywania około 20 - 22 godziny.
Wapń do budowy skorupy zbierany jest z krwi, dlatego musi być tak mocno ukrwiona
Aby dobrze byly wykształcone skorupy potrzeba 2,5 g wapnia ( czystego składnika ).
Musi przez macicę przepłynąć 20 litrów krwi, której jest około 7% od całej masy
ciała kury.
Tworzy się również kutikula --> płyn śluzowy osłonkowy na skorupie jajowej.
Długość macicy około 10 cm. Jajo odwrócone częścią ostrą do pochwy.
Na przejściu gruczoły skorupowego jest obrót jaja.
ad.e) pochwa
Fałdy błony śluzowej podłużne. Długość 5 - 6 cm. Wypchnięcie jaja.
Jajo znoszone jest czyste. Sluz kutikulowy tężeje i chroni pory skorupy przed
wnikaniem drobnoustrojów.
Czas przebywania jaja w jajowodzie ( 22 - 26 godzin ) przeznaczony jest na
tworzenie jaja. Żółtko tworzy się w jajniku i jest to proces długotrwały.
SAMIEC :
Układ rozrodczy samca składa sie z :
- jader
- najądrzy
- nasieniowodów
- organu kopulacyjnego
Brak zarówno gruczołów płciowych dodatkowych jak i części płciowych
zewnętrznych.
1) Jądra
Leżą trwale w jamie brzusznej pod nerkami. Powiększają się wielokrotnie.
Mają kształt fasolowaty. Zbudowane są z :
- błony białawej
- miąższu, a w nim :
+ komórki plemnikotwórcze
+ komórki sieci jądra
+ komórki wyprowadzajace
Komórki Sertoliego pełnią funkcje podporowo - odżywcze, a komórki
śródmiąższowe Leydiga funkcje gruczołów wydzielania wewnętrznego.
Jądra nie mają budowy zrazikowej. Są podwieszone w okolicy dogrzbietowej na
krótkiej kresce. Jądro lewe jest większe od prawego.
Długość jądra koguta : 3,5 cm ; szerokość : 2,5 cm
Szerokość jadra kaczora : do 8 cm ; szerokość : do 4,5 cm
Barwa gatunkowo zmienna.
2) Najądrza
Słabo rozwinięta. Są producentem i rezerwuarem plemników. Przewodziki
wyprowadzające z jądra, krótkie.
3) Nasieniowody
Cienkie przewody, wężykowate i spętlone. Przed ujściem do steku tworzą
" banieczkę nasienną " , gdzie gromadzone są plemniki przed aktem kopulacji.
4) Narząd kopulacyjny
U gołębiowatych --> szczątkowy
Prącie umieszczone na dobrzusznej stroniesteku w postaci spiralnie skręconego
tworu. Narząd kopulacyjny o długości :
+ kaczor ---> 6 - 8 cm
+ gąsior ---> 7 - 9 cm
+ struś ---> ok. 20 cm
Na powierzchni prącia biegnie rynienka kopulacyjna.