ZOFIA KOWALSKA
Rozdział I
Opracowanie i wdrożenie  Programu koła humanistycznego
teatralno-recytatorskiego
Wstęp
Zanim podjęłam się prowadzenia pozalekcyjnych zajęć humanistycznych dla uczniów
naszego gimnazjum, dokonałam - metodą ankiety - diagnozy zainteresowań. Okazało się, że
uczniowie najchętniej uczestniczyliby w zajęciach o profilu teatralno-kabaretowym.
Jednocześnie już, od kilku lat, najpierw w szkole podstawowej, a póz
niej gimnazjum
zajmowałam się przygotowaniem uczniów do udziału w konkursach recytatorskich 
postanowiłam połączyć te dwie dziedziny i tak oto narodził się pomysł utworzenia koła
teatralno-recytatorskiego.
Opis i analiza  programu koła humanistycznego teatralno-recytatorskiego
Napisałam  Program koła humanistycznego teatralno - recytatorskiego adresowany do
uczniów naszego gimnazjum jako zajęcia pozalekcyjne.
Cel główny zakładał:
rozszerzenie elementów kształcenia teatralnego i kultury  żywego słowa .
Program został zatwierdzony Uchwałą Rady Pedagogicznej nr xx z dnia był
wdrażany od roku szkolnego xx. Muszę jednak nadmienić, że zajęcia kółka
humanistycznego prowadziłam już wcześniej, a program stał się ukoronowaniem tych
działań. Ww. program uzyskał pozytywną opinię doradcy metodycznego pani XX.
Cele szczegółowe:
1. Rozbudzanie zainteresowań oraz rozwijanie zdolności, umiejętności
aktorskich i recytatorskich uczniów.
2. Rozszerzanie wiedzy uczniów na temat teatru i sztuki recytowania.
3. Uwrażliwienie na sztukę, pobudzanie uczniów do działań artystycznych (występy
recytatorskie i  małe formy teatralne ).
Poradnik nauczyciela dyplomującego się Copyright Literka.pl 2003-2008
1
ZOFIA KOWALSKA
Rozdział I
4. Rozwijanie umiejętności pracy w zespole oraz poczucia wspólnoty twórczego
działania.
5. Poznawanie kultury, sztuki, twórców i ich dzieł - narodowych i regionalnych.
6. Kształtowanie postawy uczuciowego związku z polskością i tradycją narodową.
7. Wdrażanie do łatwiejszego nawiązywania kontaktów międzyludzkich,
poszanowania innych; rozwijanie pozytywnych cech charakteru, takich jak
tolerancja, otwartość, życzliwość.
Treści programowe zakładają:
1. Zapoznawanie uczniów z wybranymi utworami literackimi: dramatem i poezją
(polskimi, regionalnymi, obcymi).
2. Poznawanie sylwetek twórców polskich i obcych ( w tym regionalnych).
3. Tworzenie scenariusza przedstawienia teatralnego i występu poetyckiego.
4. Opracowywanie układu scenicznego i choreograficznego przedstawienia.
5. Interpretacja wybranych tekstów kultury.
6. Odgrywanie ról z uwzględnieniem cech charakterystycznych przedstawianych postaci.
7. Ćwiczenia w mówieniu (dykcja, artykulacja, modulacja głosu).
8. Ćwiczenia kreacyjne (drama, recytacja, teatr forum, gorące krzesło).
9. Tworzenie warsztatu pracy recytatora.
10. Projektowanie kostiumów, dekoracji i rekwizytów oraz samodzielne ich wykonanie.
11. Pogłębianie wiedzy na temat dramatu i teatru (historia, gatunki, przedstawiciele).
12. Poznanie terminologii związanej z teatrem.
13. Wykonywanie afiszy, zaproszeń, plakatów (korzystanie z TI ).
14. Oglądanie i recenzowanie spektakli teatralnych, prezentacji recytatorskich.
15. Integrację środowiska lokalnego (zapraszanie rodziców i gości ze środowiska na
występy uczniów).
W zajęciach bierze udział grupa uczniów  około piętnaścioro. Na początku kolejnego
roku szkolnego przychodzą nowi uczniowie, stąd konieczność
cyklicznego powtarzania pewnego zakresu treści programowych, takich jak ćwiczenia w
mówieniu: dykcji, artykulacyjne, modulacji głosu. Ćwiczymy też scenki czy etiudy teatralne
będące przygotowaniem do występów.
Poradnik nauczyciela dyplomującego się Copyright Literka.pl 2003-2008
2
ZOFIA KOWALSKA
Rozdział I
Staram się tak prowadzić zajęcia, by treści, które obejmują ćwiczenia przygotowawcze
do występu przed publicznością, nie nużyły uczestników, dlatego wprowadzam ćwiczenia
z dramy, teatru forum czy tzw.  gorącego krzesła . Jednocześnie pragnę rozszerzać wiedzę
uczniów na tematy związane z teatrem i sztuką dramatyczną. Uczniowie pogłębiając swą
wiedzę na temat dramatu: opracowali w formie albumowej  Dzieje teatru polskiego .
Młodzież projektuje plakaty teatralne, przygotowuje zaproszenia na wieczorki
organizowane przez siebie. Dyskutuje na temat obejrzanych w telewizji sztuk teatralnych
i pisze recenzje. Niestety nie udało mi się sfinalizować wyjazdu do Teatru im. Wandy
Siemaszkowej w Rzeszowie (z braku funduszy), chciałam młodzieży pokazać, jak wygląda
prawdziwy teatr. Dlatego korzystamy z dostępnych możliwości. Młodzież wyjeżdża na
spektakle teatralne do pobliskiego miasta, lub gości na pokazach teatru objazdowego.
Dziewczęta uczęszczające na zajęcia kółka otrzymały ode mnie zaproszenia
na spektakle teatru działającego przy domu kultury. Zależało mi, aby obejrzały
prezentacje tego młodzieżowego eksperymentalnego teatru, który zdobywa nagrody na
festiwalach w Polsce.
Rozszerzając treści edukacji teatralnej korzystam też z Internetu. Oglądaliśmy
prezentację multimedialną ukazująca Teatr Stary w Krakowie; uczniowie wyszukują
informacje na temat teatrów w Polsce. Dobierając repertuar poetycki staram się również
zapoznawać uczniów z utworami poetów i pisarzy regionalnych. Do wszystkich występów
młodzież samodzielnie przygotowuje kostiumy i rekwizyty.
Nie udało nam się przygotować występu dla dzieci ze szkoły specjalnej w xx,
planujemy jego realizację w przyszłym roku szkolnym.
Najciekawsze i najbardziej oczekiwane przez młodzież są występy przed
publicznością. Toteż staramy się przygotowywać krótkie formy teatralne na niemal wszystkie
okazje szkolne oraz organizować samodzielne występy, na które zapraszamy też społeczność
lokalną (rodziców). Organizuję wieczorki poetyckie, które na stałe wrosły w pejzaż
uroczystości szkolnych i stały się tradycją szkoły. Członkowie koła przygotowują krótkie
formy teatralne z okazji innych występów w szkole m.in. na  Dzień grecki ,  Dzień włoski ,
 Dzień Wielkiej Brytanii , Festiwal Nauki.
Poza zajęciami teatralnymi drugi nurt zajęć koła humanistycznego to rozwijanie
zainteresowania poezją i propagowanie  kultury żywego słowa . Uczniowie utalentowani
recytatorsko mają pole do popisu, gdyż przygotowuję ich do udziału w konkursach
Poradnik nauczyciela dyplomującego się Copyright Literka.pl 2003-2008
3
ZOFIA KOWALSKA
Rozdział I
recytatorskich szkolnych i pozaszkolnych. Od kilku lat systematycznie biorę z moimi
uczniami wdział w konkursach organizowanych przez XX Dom Kultury i Młodzieżowy Dom
Kultury w XX. Przeprowadzam eliminacje szkolne to tych konkursów, wyszukuję repertuar
dla uczniów, którzy zostali zakwalifikowani do udziału w konkursach pozaszkolnych i ćwiczę
z nimi recytację, przygotowując do występu.
Ewaluacja programu
Ewaluacja programu nie przewiduje zbyt wielu form sprawdzania, gdyż obejmując
zajęcia dodatkowe prowadzone dla osób zainteresowanych, przebiega w sposób naturalny.
Uczniowie chętnie i spontanicznie przygotowują się do występów na scenie i do konkursów
recytatorskich, a udział w nich przynosi im satysfakcję. Ponadto zamieszczają z tego co robią
 relacje w  Gazecie Gimnazjalistów .
Rodzice w rozmowach wypowiadają się pozytywnie o potrzebie zajęć pozalekcyjnych,
które umożliwiają rozwój zainteresowań.
Wdrażanie programu nie zostało jeszcze zakończone, toteż nie zrealizowałam
wszystkich ujętych treści. Planujemy ich realizację w następnym roku szkolnym.
Wnioski
Uczniowie działający w kole humanistycznym teatralno-recytatorskim:
1. Rozszerzają swoja wiedzę z dziedziny teatru, dramatu, poezji.
2. Poznają twórczość dramaturgów i poetów (w tym regionalnych).
3. Rozwijają swoje umiejętności , zainteresowania i talenty.
4. Wypełniają pożytecznie czas wolny.
5. Uczą się autoprezentacji i przełamują zahamowania.
6. Ćwiczą umiejętność współdziałania w grupie.
Ponadto:
" Działalność koła humanistycznego ma znaczenie promocyjne - jest
jednym z elementów zachęcających uczniów szkół podstawowych do
podjęcia nauki w naszym gimnazjum.
Poradnik nauczyciela dyplomującego się Copyright Literka.pl 2003-2008
4
ZOFIA KOWALSKA
Rozdział I
" Występy na konkursach i turniejach, wieczorkach i innych imprezach
szkolnych i pozaszkolnych są formą prezentacji naszego gimnazjum.
" Rodzice są zadowoleni, że ich dzieci pożytecznie spędzają czas, rozwijają swe
talenty i osiągają satysfakcję.
Poradnik nauczyciela dyplomującego się Copyright Literka.pl 2003-2008
5