Zasady prawa cywilnego w Polsce

Prawo cywilne jest w Polsce prawem stanowionym (od X wieku) i skodyfikowanym (od 1965).

Podstawowym źródłem prawa cywilnego jest Kodeks cywilny – ustawa z 23 kwietnia 1964,

obowiązująca od 1 stycznia 1965.

Co to jest zasada?

Jest to pewna kategoria, która pełni nadrzędną rolę w prawie

Po co są zasady?

Zasady ukazują nam jakich wartości powinniśmy uznawać i przede wszystkim je

realizować. Wg. Radwańskiego to zasady wyznaczają kierunek działań prawodawczych, jak

powinniśmy stosować się do prawa i w szczególności co mamy zrobić jeżeli następuje kolizja norm

prawnych. W bardziej zrozumiałym znaczeniu: Zasady są po to by nam pomagać, poruszać się w

normach prawnych, by argumentować nasze stanowisko.

Zasady prawa cywilnego nie są stale takie same ponieważ na stałość tych zasad ma wpływ ustrój

polityczny, gospodarczy itd.

Zasady według Radwańskiego

–

Uznanie i ochrona osobowości każdego człowieka w równej mierze. (Opiera to się głownie

na Paktach Praw Człowieka)

•

przyznanie każdemu człowiekowi zdolności prawnej (czyli możności bycia podmiotem

praw i obowiązków cywilnoprawnych) o jednakowym zakresie, Zdolność prawna jest

ograniczona jedynie poprzez wiek lub poprzez upośledzenie psychiczne.

•

zapewnieniu mu gwarancji korzystania z jego dóbr osobistych (tzn. pewnych wartości

niemajątkowych, związanych z integralnością fizyczną i psychiczną każdego człowieka, np.

dobre imię, nietykalność cielesna,zdrowia, czci, wolności, swobody sumienia, nazwiska i

pseudonimu, tajemnicy korespondencji, nienaruszalność mieszkania).

–

Pełna i równa ochrona mienia

Jest to szeroko pojęte prawo własności w tym prawo do dziedziczenia majątku po zmarłej

osobie.

•

Dzięki tej zasadzie wiemy, że majątek osoby zmarłej nie staje się majątkiem niczyim ani nie

przechodzi na państwo, lecz przypada jej spadkobiercom testamentowym lub ustawowym),

•

uprawnienie do słusznego odszkodowania w razie wywłaszczenia.

W PRL przeciwstawiało się temu prawu, ponieważ likwidowano własność prywatną

–

Zakaz nadużywania praw podmiotowych ( Art. 5 Kodeksu Cywilnego)

czyli wykonywania tych praw z naruszeniem ich społeczno-gospodarczego przeznaczenia lub

zasad współżycia społecznego. Prawo podmiotowe nie może kolidować z ogólno przyjętymi

zasadami moralnymi.

•

Autonomia Woli

Czyli samodzielność w kształtowaniu stosunków prawnych osób fizycznych bądź prawnych

lecz nie mogą one być niezgodne z obowiązującym prawem.

1

- swoboda umów -

każdy z podmiotów prawa cywilnego ma swobodę w zakresie:

•

treści stosunku prawnego

•

trybu zawarcia umowy

•

wyboru kontrahenta, formy zawarcia umowy, decyzji czy w ogóle chce zawrzeć umowę

–

Ochrona zaufania

Ochrona zaufania ma uzasadnienie etyczne, „opiera się ono na nakazie moralnym dotrzymania

danego słowa, oraz ponoszenia odpowiedzialności za błędny przekaz informacji”

–

Ochrona dobrej wiary (Art. 7 Kodeksu Cywilnego) -

Chroni ona zazwyczaj tego, kto działa w mylnym, ale usprawiedliwionym przekonaniu co do

uprawnień tego, od kogo nabywa (zwłaszcza odpłatnie) rzecz czy inne prawo

Do zasad prawa cywilnego zaliczamy również:

- Niedziałanie prawa wstecz ( lex retro non agit) ( Art. 3 Kodeksu Cywilnego) Ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba ze wynika to z jej brzmienia lub celu

- Zasada cywilnej odpowiedzialności za długi

Zgodnie z nią, dłużnik odpowiada za swe zobowiązania całym swoim majątkiem. Ograniczenia

tej zasady mogą być wprowadzane tylko na mocy szczególnych przepisów.

- Zasada odpowiedzialności za szkodę

Ten, kto wyrządził drugiemu szkodę ze swej winy, a w przypadkach w ustawie przewidzianych

także bez winy, jest zobowiązany do jej naprawienia.

2

–

Bibliografia:

Strony internetowe:

–

- http://www.adwokat.com/artykuly/prawo_cywilne.shtml

–

- http://notatki.e-klasa.info/2008/05/24/zasady-prawa-cywilnego-prawo-i-postepowanie-

cywilne/

–

- http://codziennikprawny.pl/pytanie/296/co_reguluje_prawo_cywilne

–

- http://www.justitia.pl/article.php?sid=178

–

- http://web.mac.com/rstroinski/Dla_student%C3%B3w/Materia

%C5%82y_dodatkowe_I_semestr_files/Zasady%20prawa%20cywilnego.pdf

–

Literatura:

–

Kodeks Cywilny, Warszawa 2010

–

Zbigniew Radwański, Prawo Cywilne – część ogólna , Warszawa 2005

3