Psychologia ogólna
Agata Michalaszek
Organizacja zajęć
" Kontakt
[e-mail]
[e-mail]
" Warunki zaliczenia
" Obecność na zajęciach
" Zaliczenie egzaminu (literatura + wykłady)
" Literatura
" Obowiązkowa  podana w sylabusie
2
Agata Michalaszek
[e-mail]
Organizacja zajęć
" O czym będziemy mówić?
" Wykorzystaniu psychologii przy uczeniu się i nauczaniu
języków obcych
" Wprowadzenie do psychologii
" Uczenie się i nauczanie
" Pamięć i zapomnanie
" Osobowość i RI wśród uczniów
" Emocje i motywacje (motywacja do osiągnięć)
" Stres i radzenie sobie ze stresem
" Grupy społeczne, agresja wśród uczniów
3
" Komunikacja interpersonalna, informacje zwrotne
" & .
Agata Michalaszek
[e-mail]
4
CO TO JEST PSYCHOLOGIA?
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychologia
" nauka o zachowaniu i leżących u jego podłoża procesach
psychicznych
" poszukująca odpowiedzi na pytania: jak myślimy,
czujemy i działamy
" psychologiczne ABC: Affect, Behavior, Cognition
" przedmiot psychologii: człowiek i jego zachowanie oraz
wpływ zjawisk psychicznych na interakcję z otoczeniem
5
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychologia dąży do poznania
jednostki czy nas wszystkich?
" Podejście idiograficzne
" jednostka jako coś niepowtarzalnego
" Podejście nomotetyczne
" zależności dotyczące nas wszystkich, czyli ogólne
zależności miedzy zachowaniem a jego
uwarunkowaniami
6
Agata Michalaszek
[e-mail]
7
PSYCHOLOGIA JAKO NAUKA
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychologia
a zdrowy rozsądek/wiedza ludowa
" wiele zjawisk społecznych i zachowań ludzi można
wyjaśnić za pomocą tzw. wiedzy ludowej, potocznej
" te wyjaśnienia wydają się być oczywiste, ponieważ
większość przykładów zachowania się ludzi sprawia
wrażenie sensownych i łatwych do przewidzenia
8
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychologia
a zdrowy rozsądek/wiedza ludowa
"  Prawda czy fałsz? Im więcej płacisz ludziom za wygłoszenie
przemówienia o treści sprzecznej z ich własnymi poglądami,
tym chętniej będą oni zmieniać zdanie i zgadzać się z tym, co
mówili.
"  Powtarzanie ekspozycji bodz
ca, jak osoba, piosenka czy
obraz spowoduje, że bodziec ten będzie się podobał:
- bardziej - tak samo - mniej.
" Jeśli zobaczysz, że ktoś, kogo podziwiasz, robi coś
9
niezdarnego czy głupiego, np. rozlewa kawę z filiżanki,
będziesz go póz
niej lubił: - bardziej - tak samo - mniej.
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychologia
a zdrowy rozsądek/wiedza ludowa
"  Przypuśćmy, że osoba obdarzona autorytetem prosi
studentów o to, by zaaplikowali wstrząsy elektryczne o
prawie śmiertelnym natężeniu innemu studentowi, który nic
im nie zrobił. Jaki procent studentów zgodzi się to uczynić?
"  Prosisz znajomego, by wyświadczył ci przysługę  np.
pożyczył 50zł  i on się zgada. Po spełnieniu Twojej prośby
osoba ta będzie cię przypuszczalnie lubiła:
- bardziej - tak samo - mniej.
10
Aronson, Wilson, Akert. Psychologia społeczna. Serce i umysł.
Agata Michalaszek
[e-mail]
Błąd pewności wstecznej
Problemy ze zdrowym rozsądkiem i potocznym myśleniem
" błąd pewności wstecznej   wiedziałem, że coś się
zdarzy
" zdroworozsądkowe wyjaśnienia nie są złe, ale zawsze
występują po fakcie
" zdrowy rozsądek łatwiej ujmuje to, co się zdarzyło, niż
przewiduje, co się zdarzy
11
Agata Michalaszek
[e-mail]
Nadmierne przekonanie
Tendencja do potwierdzania naszych poglądów
(błąd konfirmacji)
" nadmierna pewność  większa pewność niż słuszność,
przecenianie niezawodności własnej wiedzy i ocen
nawet osoby, które przyswoiły sobie błędne opinie, często
nie chcą dać się przekonać
12
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychologia jako nauka
Wiedza: rzetelna, weryfikowalna, publiczna
" nie jest to zbiór faktów, ale teoria uporządkowana (mimo,
że nie ma jednej wspólnej teorii)
Teoria:
" opisuje rzeczywistość
" odpowiada na pytania: co? dlaczego? jak?
" pozwala przewidywać
13
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychologia jako nauka
Hipoteza:
" stwierdzenie przewidujące działanie czegoś lub opisujące
związek dwóch lub więcej zjawisk
" często wynika z teorii
Replikacja:
" powtórzenie istoty badania naukowego
" inne osoby bad., miejsca, sytuacje
" cel  stwierdzenie, czy podstawowe dane można
uogólniać na resztę
14
Agata Michalaszek
[e-mail]
Powstawanie teorii
tworzenie lub udoskonalanie
badania
i
teorie
obserwacje
rozwój
rozwój
hipotezy 15
Agata Michalaszek
[e-mail]
Metody badawcze
" Obserwacja
(opis  jaka jest natura zjawiska?)
" Korelacja
(przewidywanie  czy na podstawie x można przewidzieć y?)
" Eksperyment
(przyczynowość  czy zmienna x jest przyczyną zmiennej y?)
16
Agata Michalaszek
[e-mail]
Obserwacja
" Brak jakichkolwiek ingerencji w rzeczywistość
" Badanie związków między zjawiskami (a nie ich przyczyn
i skutków)
" Do obserwacji zaliczamy:
" obserwacja naturalna
" obserwacja uczestnicząca
" studium przypadku
" analiza archiwalna
17
Agata Michalaszek
[e-mail]
Korelacja
" Mierzone są zmienne i szacowna jest relacja pomiędzy
nimi
" W jakim stopniu dwie zmienne zmieniają się
równocześnie i w jakim stopniu jeden z nich pozwala
przewidywać drugi
" Korelacja:
" dodatnia
" ujemna
" pozorna
18
Agata Michalaszek
[e-mail]
Eksperyment
" Manipulowanie zmiennymi w celu określenia jej wpływu
na pozostałe (relacje przyczynowo  skutkowe)
" Kontrola zmiennych ubocznych
" Zmienne:
" niezależna
" zależna
" Grupy:
" eksperymentalna
" kontrolna
19
Agata Michalaszek
[e-mail]
Początki psychologii
20
NAUKA Z DA
UGIMI DZIEJAMI,
LECZ KRÓTK
HISTORI
!
Agata Michalaszek
[e-mail]
Początki psychologii
" Oficjalny początek 1879  pierwszy eksperyment
psychologiczny w Lipsku (W. Wundt)
" teorie dusz w starożytnej Grecji
" Arystoteles  polemika z teoriami; rola obserwacji i uczenia
się
" J. Locke  umysł jak  pusta karta
" K. Darwin  próba wyjaśnienia cech fizycznych oraz
zachowania zwierząt
" podstawy psychologii: biologia i filozofia
21
Agata Michalaszek
[e-mail]
Początki psychologii  pocz. XIX w.
1801-1815
zakuwanie w kajdany, lewatywy, puszczanie krwi jako
metody leczenia chorób psychicznych
frenologia (F. J. Gall)
1826-1860
leczenie pacjentów depresyjnych pijawkami lub terapią
wodną
1843r.  Angielska Izba Lordów zwalnia z pełnej
odpowiedzialności za czyny osoby chore psychicznie
22
(Amerykański odpowiednik w 1954r.  zasada Durhama)
Agata Michalaszek
[e-mail]
Początki psychologii  pocz. XIX w.
1865-1877
odkrycie ośrodka mowy P. Broca
dostrzeżenie wpływu przeżyć z dzieciństwa na rozwój
psychiczny (J. S. Mill)
1879
pierwszy eksperyment (W. Wundt) w laboratorium
w Lipsku
1880-1899
teoria uczyć Jamesa-Langego
opis przypadku histerii  Anna O.
23
Agata Michalaszek
[e-mail]
Podejścia w psychologii
" Neuronaukowe
" Ewolucyjne
" Genetyki behawioralnej
" Behawioralne
" Poznawcze
" Społeczno  kulturowe
Nie muszą być sprzeczne. Są komplementarnymi ujęciami.
24
Agata Michalaszek
[e-mail]
Podejścia w psychologii
Uzupełniające się podejścia w spojrzeniu na człowieka.
25
Agata Michalaszek
[e-mail]
Agata Michalaszek
[e-mail]
PSYCHOANALIZA
26
Psychoanaliza
Sigmund Freud
(1856-1939)
" Nie zajmował się instynktami
" Zajmował się popędami
popęd  nadaje kierunek
działaniom
instynkt  wrodzony wzorzec
zachowań
27
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychoanaliza  teoria popędów
Siłą motywacyjną wszystkich
zachowań są popędy
" popęd seksualny 
libido (Eros)
" popęd śmierci 
destrukcji (Tanatos)
" pojęcia: z
ródło, cel, siła,
przedmiot popędu
28
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychoanaliza  nieświadomść
" Model topograficzny:
psyche: świadomość, przedświadomość, nieświadomość
(nie ma przypadków)
" świadomość  treści dostępne uwadze
" przedświadomość  treści niedostępne w danym
momencie, ale mogą być wywołane w każdej chwili
" nieświadomość  treści, których nie można sobie
uświadomić, mimo prób
specjalne metody: analiza marzeń sennych, badanie swobodnych
skojarzeń
29
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychoanaliza  id, ego, superego
" Model strukturalny:
id  naturalne popędy i instynkty;
zasada przyjemności (procesy
pierwotne)
ego  najbardziej racjonalna część;
zasada rzeczywistości (procesy
wtórne)
superego  ideały, normy moralne;
30
sumienie i ego idealne
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychoanaliza  konflikt i lęk
" Trzy rodzaje lęków:
" lęk obiektywny  wynik realnego zagrożenia
" lęk neurotyczny  konflikt id i ego; ego chroni się przed
zdominowaniem id
" lęk moralny  konflikt id i superego; sumienie
przeciwstawia się popędowi
Lęk jest sygnałem dla ego, które musi poradzić sobie z
konfliktem. Stosuje mechanizmy obronne.
31
Agata Michalaszek
[e-mail]
Agata Michalaszek
[e-mail]
BEHAWIORYZM
32
Behawioryzm
C. Lloyd Morgan
(1852-1936.)
kanon Morgana
E. Thorndike (1874-1949)
badania eksperymentalne
badania zwierząt
odruchy instrumentalne
prawo ćwiczenia
prawo efektu
33
Agata Michalaszek
[e-mail]
Behawioryzm
J. Watson (1878-1958)
przypadek  Małego Alberta
(warunkowanie reakcji strachu)
 & Dajcie mi dziecko spłodzone przez dowolną parę rodziców i dajcie
mi pełną kontrolę nad środowiskiem, w jakim będzie ono wzrastać -
a sprawię, że wyrośnie na wybitnego uczonego, artystę, politycznego
przywódcę, czy też, jeśli tylko będę tego chciał, zostanie pospolitym
34
przestępcą.
Agata Michalaszek
[e-mail]
Behawioryzm
I. Pawłow (1849-1936)
laureat Nagrody Nobla
badanie łuku odruchowego
bodz
ce obojętne
bodz
ce kluczowe
reakcja na bodziec i odruchy
S R
S (O) R
35
warunkowanie klasyczne
Agata Michalaszek
[e-mail]
Behawioryzm
B. F. Skinner (1904-1990)
eksperymentalna analiza zachowania
przedmiot badań  zachowanie
przyczyny zachowań ludzi leżą
w środowisku zewnętrznym
warunkowanie instrumentalne
36
Agata Michalaszek
[e-mail]
37
PSYCHOLOGIA HUMANISTYCZNA
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychologia humanistyczna
"  trzecia siła  Gordon Allport
" alternatywa dla psychoanalizy i behawioryzmu
" pomijane pojęcia: twórczość, miłość, Ja, obiektywność,
autonomia, tożsamość, odpowiedzialność, zdrowie
psychiczne
38
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychologia humanistyczna
" człowiek  podmiot autonomiczny
" nadrzędny interes człowieka  rozwój, samorealizacja
" człowiek z natury jest dobry
" najważniejsze jest aktualne przeżycie (koncentracja na
przeszłości utrudni rozwój)
" przedstawiciele: praktycy kliniczni
39
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychologia humanistyczna
Abraham Maslow
(1908-1970)
psychologia humanistyczna 
 Trzecia Siła
" Hierarchia potrzeb
" Zagadnienie zw. z
funkcjonowaniem osobowości
40
Agata Michalaszek
[e-mail]
Hierarchia potrzeb
41
teoria samorealizacji - pełny rozwój swoich możliwości
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychologia humanistyczna
Carl Rogers
(1902-1987)
"  antypsychiatria
" Terapia skoncentrowana na
kliencie
" Pole fenomenologiczne 
wewnętrzna poznawcza
koncepcja rzeczywistości
42
Agata Michalaszek
[e-mail]
43
PSYCHOLOGIA EGZYSTENCJALNA
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychologia egzystencjalna
Viktor Frankl
(1902-1997)
" więzień obozów
koncentracyjnych
" największe zło  poddawanie
się tzw. władzy  SI

44
Agata Michalaszek
[e-mail]
45
PSYCHOLOGIA POZNAWCZA
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychologia poznawcza
psychologia poznawcza
a
psychologia procesów poznawczych
Początek lata 50. lub 70. ubiegłego wieku
" 1948  sympozjum w Hixon na temat mózgowych
mechanizmów zachowania
" 1975  powstanie cognitive science
46
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychologia procesów poznawczych
" Główny przedmiot zainteresowania:
" myślenie
" pamięć
" uwaga
" rozwiązywanie problemów
" fantazje
" świadomość
" percepcja
" wyobraz
nia
" pojęcia
47
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychologia poznawcza
" Reakcja na ograniczenia psychoanalizy i behawioryzmu.
" Początkowo  psychologia eksperymentalna (stawianie
hipotez i weryfikowanie)
48
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychologia poznawcza
" nowy mentalizm:
przede wszystkim trzeba badać procesy poznawcze
najważniejsze do wyjaśnienia wielu zjawisk; nawiązanie
do mentalizmu (bad. gł. świadomości  introspekcja)
" nowy strukturalizm:
strukturalizm  system jest całością; utrata elementu
utrata równowagi przywracana przez
przeorganizowanie systemu
neostrukturalizm  system poznawczy składa się z
powiązanych ze sobą elementów  poznając elementy,
znamy system
49
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychologia poznawcza
" Podejście poznawcze powszechnie przyjęte, np.
w psychologii:
" społecznej
" rozwojowej
" klinicznej
" Wykracza poza psychologię, np.
" biologia
" medycyna
" psychoterapia
traktując system poznawczy wraz ze strukturami i procesami
jako właściwy sposób opisu psychologicznych mechanizmów
50
sterowania zachowaniem
Agata Michalaszek
[e-mail]
Psychologia poznawcza
" Praktyczne zastosowanie w zakresie:
" reklamy
" twórczość
" edukacji i wychowania
" zarządzania (zarządzania organizacji i jej pracownikami, tj.
zasobami ludzkimi, HR)
" kształtowania wizerunku i kontakt organizacji z klientami,
mediami (tzw. public relations, PR)
" kształtowania interfejsu urządzeń, itd.
51
Agata Michalaszek
[e-mail]
Literatura
Zimbardo, P., Gerrig, R. (2009). Psychologia i życie.
Warszawa: PWN, str.: 3  17.
52
Agata Michalaszek
[e-mail]