PSYCHOLOGIA OGÓLNA WYKA
ADY
3.10
-pojęcie pochodzi z greki
Psycho= dusza + logos = słowo, myśli - nauka o duszy
-początek nauki w filozofii
-początek 1879r W. Wundta( Laboratorium psychologiczne na Uniwersytecie Lipskim)
1. Główne nurty w psychologii .
Szkoły psychologiczne/ Główne założenia
przedstawiciele
Psychoanaliza- Freud, Zachowanie człowieka jest kierowane popędem, struktura
Neuropsychoanaliza- Horney, osobowości, rola wczesnych doświadczeo życiowych
suliron
Behawioryzm  Watson, Zachowanie jest warunkowane procesem uczenia się, bodz
ce 
Pawlow reakcje, warunkowanie klasyczne instrumenty
Psychologia humanistyczna  Człowiek jest z natury dobry nie mówi się o patologii ale potencjale
Maslowe
Psychologia postaci  Geslalt, Doświadczenie życiowe wraz całą złożą tworzy określoną całośd
Wetnheinen
Psychologia poznawcza- W centrum jest poznanie procesu dzięki któremu
Niewell, Simon
2. współczesne nurty psychologii
-ujęcie systemowe( części elementu systemu)
- neuropsychologia ( co się dzieje w naszym mózgu)
-psychologia kliniczna w tym sądowa (zaburzenia, orzeczenia, badanie poczytalności)
-psychologia społeczna ( relacje między ludz
mi, wpływ grupy na jednostkę)
-psychologia ewolucyjna dla czego wybieramy tak a nie inaczej(zmiany w gatunku ludzkim)
- psychologia ciągu życia( jak sami się zmieniamy)
- psychologia kulturowa i międzykulturowa ( różnice między nacjami)
- psychologia poznawcza (sportu) (wspieranie tego co jest w nas)
- psychologia pracy i ZZL ( funkcjonowanie w miejscu pracy)
3. do kogo można trafid
-psychoanalitycy  analiza
- trenerzy systemowi  zaburzenia ( anoreksja)
- psycholog poznawczo  behawioralny - przekonanie o sobie (depresja), zmiany w zachowaniu (lęk,
nałogi)
-neuropsycholog  zaburzenia struktury mózgu ( wylew)
- psycholog kliniczny  zaburzenia psychiczne
- terapeuta rozwojowy(coach)  motywacja, cele
- terapeuta uzależnieo
- psycholog transportu  badania dla kierowców
4. tworzenie wiedzy psychologicznej
1. powstawanie hipotezy
2. testy
3. zbiór danych
4. analiza wyników
5. publikacja, krytyka, replikacja wyników
5. etyka psychologii
-PTP (Polskie Towarzystwo Psychologiczne), - kodeks etyczno-zawodowy psychologów, - kodeks
etyczny psychologa i terapeuty(PTP)
6. rodzaje badao
- eksperyment  badacz kontroluje wszystkie warunki, może nimi manipulowad
- badanie korelacyjne  sprawdza się związki między zmiennymi
- sondaż- badanie opinii, dobór osób badanych dobrze opracowany
- obserwacja  ocena zachowao
- studium przypadku  badanie pojedynczej jednostki lub kilku
7. narzędzia stosowane w diagnozie psychologicznej
- pracownia testów psychologicznych
-kwestionariusz osobowy
- kat.  C testów  tylko dla psychologów
- testy inteligencji
24.10
Perspektywa badan w psychologii
1. współczesne perspektywy badawcze (opracowane na podstawie Zimbardo, Johnsen, McCann,
2011 t1, S. 55 i 69)
Perspektywa Główna idea Koncentruje na
Biologiczna Ciało może badad niezależnie od Układzie nerwowym, genetyczne,
umysłu właściwościach fizycznych
socjokulturowa Społeczne i kulturowe wpływy, Wpływie społecznym na zachowanie i
dominują wpływy innych procesy poznawcze, różnicach
czynników na zachowanie międzykulturowych
Rozwojowa Ludzie zmieniają się wraz z Zmianach w funkcjonowaniu w cyklu życia
ujawnianiem się w czasie
czynników wrodzonych i wpływów
środowiska
Holistyczna Ludzki potencjał i rozwój, ważne są Zdrowiu psychicznemu i potencjał,
cechy osobowości i temperament różnicach indywidualnych i cechach
osobowości
Behawiorystyczne Nauka o obserwowanych Uczenie się, bodz
ce i reakcje
zachowaniach a nie procesach
umysłowych
Poznawcza Metody nauki, można zastosowad Procesach badawczych umysł = maszyna
do badania umysłu
temperament-rodzimy się z nim
osobowośd-kształcimy
2. ograniczenia badao psychologicznych
- tendencyjnośd obserwatora  błąd spowodowany osobistymi motywami i oczekiwaniami
obserwacji
-efekt oczekiwania (expectancy effect)  badacz w subtelny sposób komunikuje uczestnikom
badania, jakiego zachowania od nich oczekuje i w ten sposób wywołuje u nich tę właśnie
reakcje
- efekt placebo  następuje zmiana zachowania pomimo braku manipulacji eksperymentatora
3. problemy etyczne w badaniach
- uzyskiwanie świadomej zgody na udział w badaniach
- celowe wprowadzenie w błąd (tzw. Instrukcja maskująca)
- stawianie ludzi w sytuacjach wywołujących przykre stany emocjonalne, zagrożenie
cenionych wartości, lęk przed oceną
- udział zwierząt w badaniach
4. o czym badacz powinien pamiętad
- rozmowa wyjaśniająca( debrefing)  udzielenie wyczerpujących informacji na temat badania,
uzyskanych wyników i ich znaczeniu dla teorii i praktyki
- respektowanie prawa do prywatności ( zapewnienie ochrony sfery osobistej) i poufności
(nieudzielenie informacji osobą trzecim na temat badanego)
5. eksperymenty
1. eksperyment Pawłowa
- odkrycie procesu warunkowania
- reakcja mimowolne występujące na bodz
ce
2. Watson
- proces warunkowania
- można warunkowad strach
- proces generalizacji  uogólnienie reakcji strachu na bodz
ce
3. porównywanie długości kresek
- uleganie grupie
- konformizm społeczny
4. test cukierków
- odroczona gratyfikacja - kiedy człowiek jest w stanie poczekad aby dostad więcej
- nie wszystkie dzieci mają zdolnośd odroczenia
21.11
Procesy wyróżniające funkcjonowanie człowieka
1. procesy poznawcze
- percepcja
-uwaga
- pamięd
- myślenie
- uczenie się
2. procesy dynamizujące zachowanie
- emocje i motywacje
Percepcja i uwaga wprowadzenie
1. jak spostrzegamy
Prawa organizacji percepcji ( zwrócid uwagę do egzaminu)
a) prawo podobieostwa  elementy do siebie podobne tworzą figurę
b) prawo wspólnej drogi  elementy poruszające się w tym samym kierunku są spostrzegane
razem i tworzą jedna figurę
c) prawo bliskości  elementy położone blisko siebie tworzą jedną figurę
d) prawo dobrej kontynuacji - elementy łagodnie przechodzące jeden w drugi tworzą postad
e) prawo domykania  system percepcyjny dodaje brakujące elementy w spostrzeganym
przedmiocie i zamykając kształt niekompletnej figury, tworzy obraz, którego nie ma w świecie
fizycznym
2.Złudzenie optyczne  czyli błędne interpretacja obrazu przez mózg pod wpływem kontrastu, cienia,
użycia kolorów, np.
- złudzenie spowodowane przez otoczenie
- złudzeni spowodowane szczególnym ułożeniem figur
- kontrast kolorów , tło
- naruszenie rytmu
3. uwaga
- mechanizm redukujący nadmiar informacji, dzięki któremu spostrzegamy tylko częśd
bodz
ców docierających do zmysłów, przypominamy tylko częśd informacji zakodowanych w pamięci,
uruchamiamy jeden z wielu procesów myślenia i wykonujemy tylko jedną reakcje
4. funkcje uwagi (zwrócid uwagę na egzamin)
a) selekcja z
ródła informacji- zdolnośd wyboru jednego bodz
ca, z
ródła stymulujące lub ciągu
myśli kosztem innych
b)przeszukiwanie pola percepcyjnego  aktywne i systematyczne badanie pola percepcyjnego
w celu wykrycia obiektów spełniających założenie kryterium
c) przedłużenie koncentracji  zdolnośd do długotrwałego oczekiwania na pojawienie się
ściśle określonego bodz
ca( sygnału) a ignorowanie pozostałych (szumy)
d) kontrola czynności jednoczesnych- gdzie jedna z wykonywanych czynności staje się
bardziej wymagająca
e) przerzutnośd - przełączanie uwagi z jednej czynności na druga
-efekt Stoopa (kolorowy tekst)
Interferencja  wzajemne przeszkadzanie
5. pamięd
Struktury mózgu zaangażowane w procesy pamięciowe
a) j migdałowate  rozpoznawanie twarzy, przypominanie zjawisk które miały
warunek emocjonalny
b) hipokamp  magazyn doświadczeo życiowych
c) płat skroniowy
6. przykłady strategii
-grupowanie  układanie materiału w mniejsze elementy, często powiązane ze sobą
- akronimy  słowa lub wyrażenie, których pierwsze litery odnoszą się do zapamiętanych
informacji, nie zawsze są sensowne (ZUS, UKW)
- akrostychy  jak wyżej, z tym że tworzymy nie słowa, ale zdania, metoda  słów- wieszaków
zastosowanie znanego tekstu do tworzenia skojarzeo z listą elementów które trzeba zapamiętad
- metoda miejsc  kojarzenie informacji ze znanymi nam z codzienności miejsca
- strategia powtarzania
7. zaburzenia pamięci
- amnezja następcza- niemożnośd zapamiętania nowych informacji przy zachowaniu pamięci
bezpośredniej
- amnezja wsteczna(powypadkowa)  niemożnośd przypomnienia sobie informacji sprzed
urazu
- zespół Korsakowa  zachowanie pamięci bezpośredniej, dezorientacja w miejscu i czasie,
konfabulacja ( zmyślanie, ale nie wiedząc o tym) wypełniająca luki w pamięci, (powody niedobór B1,
zatrucia, nadmiar alkoholu)
- choroba Alzheimera  amnezja następcza, trudności w rozpoznawaniu otoczenia,
przedmiotów, ludzi, problemy z rozpoznawaniem i zapamiętywaniem, na skutek zaniku poziomu
neuroprzekaz
ników, tkanki mózgowej, zmniejszenie hipokampu o 40% ( dobra pamięd wsteczna, ze
szczegółami)
8. zjawiska pamięciowe
-efekt pierwszeostwa  lepsze zapamiętywanie informacji podawanych an początku
-efekt świeżości  lepsze zapamiętywanie informacji eksponowanych na koocu
- deja vu (ffr. Już widziane)  błędne rozpoznawanie sytuacji jako doświadczonej kiedyś
- jam ais vu( fr. Nie widziane)  znane sytuacje, które nie zostały rozpoznane
5.12
Emocje i motywacje
1. Emocje to proces obejmujący:
�� Pobudzenie fizjologiczne
�� Subiektywne odczucia
�� Ocena poznawcza
�� Ekspresja behawioralna
Składniki emocji Rodzaj reakcji Przykład
Pobudzenie fizjologiczne Zmiany w układzie nerwowym Zwiększa częstośd bicia
i hormonalnym w narządach serca, czerwienienie się,
wewnętrznych i mięśniach blednięcie, pocenie się,
przyspieszony oddech
Subiektywne odczucia Osobiste doświadczenie Uczucie wściekłości,
własnego wewnętrznego smutku, radości
stanu emocjonalnego
Interpretacja poznawcza Dopasowanie znaczenia do Obwiniane kogoś,
doświadczenia spostrzeganie zagrożenia
emocjonalnego przez
włączenie procesów
pamięciowych i
spostrzeżeniowych
Reakcja społeczna/ Wyrażanie emocji za pomocą Uśmiechanie się, płacz,
behawioralna gestów, wyrazu twarzy i wołanie o pomoc
innych reakcji
2. Funkcje emocji
�� Kierowanie uwagi na ważne sytuacje i umożliwienie reagowania na nie
�� Przekazywanie innym ludziom naszej intencji
�� Regulowanie interakcji społecznych
�� Pobudzenie do podjęcia działania dotyczącego jakiegoś doświadczonego lub
wyobrażonego zdarzenia
�� Ukierunkowanie i podtrzymanie działao wobec określonych celów, które są do
nas korzystne
Jądro migdałowate przysadka mózgowa hipokamp
Rozpoznawanie twarzy aktywuje mózg do magazynowanie
Emocjonalny aspekt pobudzenia doświadczeo
3. Różnice między emocją a nastawieniem
nastrój-długotrwały
emocje wywołują nastrój
�� Tworzenie w czasie:
Emocje są krótkotrwałe, nastrój jest długotrwały
�� Mimika:
Występuje tylko w emocjach
�� Geneza
Emocje wynikają ze zdarzeo zewnętrznych, nastrój wynika z przeżyd
wewnętrznych człowieka
�� Funkcje
Emocje modulują i selekcjonują działania, a nastrój czynności poznawcze
4. Emocje wtórne
�� W wyniku uczenia się i zdobywania doświadczenia pojawiają się od połowy 2
roku życia:
o Wstyd
o Zażenowanie
o Zakłopotanie
o Poczucie winy
o Duma
5. Integracja emocjonalna D. Gdeman
�� Samoświadomośd  wiedza o swoich stanach wewnętrznych
�� Samoregulacja  panowanie od nad swoi stanami wewnętrznymi czyli
samokontrola
�� Motywacja- dążenie do osiągnięd, zaangażowania, inicjatywa
�� Empatia- uświadomienie sobie uczud, potrzeb i niepokojów innych osób
�� Umiejętności społeczne  przewodzenie, tworzenie więzi, współpraca
6. Motywacja
Dynamiczna siła odpowiedzialna za inicjowanie, kierowanie i podtrzymywanie i zakooczenie
działalności (człowieka)
7. Funkcje motywacji
�� Jest odpowiedzialna za osiąganie celów, konsekwencje, działanie
�� Mobilizacje organizmu do zainicjowania aktywności
�� Zapewnienia organizację i planowanie działao podejmowanych przez osoby
8. Rodzaje motywacji
�� Wewnętrzna
Tendencja podmiotu do podejmowania i kontynuowania działao ze względu na
samą treśd aktywności
�� Zewnętrzna
Działanie jest realizowane ze względu na zewnętrzne wobec niego czynniki, które
są konsekwencją jego wykonania, efektywnego zakooczenia
�� Osiągnięd
Tendencja do osiągania i przekraczania standardów doskonałości związanych z
odczuwaniem pozytywnych emocji w sytuacjach zadaniowych traktowanych jako
wyzwanie
9. Potrzeby wyższego rzędu
Samorealizacja
Szacunku i uznania
Afiliacji (przynależności) hierarchia potrzeb Maslowa
Potrzeby niższego rzędu
Bezpieczeostwa
Fizjologiczne
10. Motywacja w pracy
�� Teoria motywacyjna ERG ( Alderfer)
1. Istnienie (existence)
Zapewnia stabilnośd, bezpieczeostwo pracy i świadczenia finansowe
2. Więzi społeczne (relatedness)
3. Wzrost (growth)
Nowe doświadczenia, poszerzanie wiedzy i umiejętności
N Ś W motywacja a trudnośd zadania
Motywacja
11. Wyuczona bezradnośd M. Seligman
Utrwalenie przekonao o braku związku przyczynowego między własnym działaniem (reakcja)
a jego konsekwencjami.
Eksperyment Seligmana i Moiera
12. Skutki wyuczonej bezradności
a. Deficyty poznawcze :
Człowiek przestaje rozumied co się w danej sytuacji dzieje i nie potrafi przewidywad dalszego
jej biegu
b. Deficyty motywacyjne:
Brak motywacji do działania i umiejętności zaangażowania się
c. Deficyty emocjonalne
Depresja, apatia, lęk, zmęczenie, wrogośd, brak agresji, utrata nadziejni
d. Deficyty społeczne:
Wycofanie z kontaktów społecznych
13. LOC (Locas of centrol) J. Rotter
�� Dotyczy subiektywnie odczuwanego ulokowanego sprawstwa zdarzeo
�� Rotter twierdzi, że ludzie uczą się w ciągu życia wierzyd że ich losem kierują oni
sami lub kierują nim czynniki od nich samych niezależnych
�� Ludzie mają odmienne sposoby interpretowania zdarzeo
14. Typy ludzi
a. Osoby o zewnętrznym umiejscowieniu kontroli mają, przekonanie że życiem sterują
czynniki niezależne od ich świadomego, celowego i zamierzonego wpływu  osoby,
przeznaczenie, Bóg, nieświadomośd , choroba, szczęście itp.
b. Osoby o wewnętrznym umiejscowieniu kontroli moje przekonanie że ich życiem i
ważnymi, że przede wszystkim od ich własnych wysiłków przydarza się im w życiu.
19.12
Człowiek jako istota społeczna i jednostka
I. Człowiek jako jednostka
1. Osobowośd  wewnętrzny system regulacji pozwalający na adaptację i wewnętrzno
integracyjne myśli, uczud i zachowania w określonym środowisku w wymiarze czasowym
(poczucie stabilności)
Osobowośd - charakterystyczny względnie stały sposób reagowania jednostki na
środowisko społeczne i przyrodnicze, a także sposób wchodzenia z nim w interakcje.
2. Momenty zwrotne w rozwoju osobowości w ciągu życia
�� Negatywizm dziecięcy około 2 roku życia
�� Kształtowanie się podmiotowości/samooceny/identyfikacja z płcią  wiek
przedszkolny, szkolny
�� Kryzys tożsamości  adolescencja
�� Dojrzałośd psychiczna  wczesna dorosłośd
�� Kryzys środka życia  średnio dorosłośd
�� Bilans życiowy- póz
na dorosłośd
3. Ogólne teorie osobowości
�� Teorie typów
Zakładają że każda jednostka reprezentuje swoistą równowagę podstawowych
elementów zgodnych z typem osobowości
�� Konstytucjonalna Teoria Sheldona
Typy budowy ciała związane są z rozwojem osobowości
�� Teoria cech
Opisują osobowośd jako zespół charakterystycznych dla jednego człowieka cech
�� Teoria wielkiej piątki
Wyznaczają 5 głównych cech, występujących z różnym natężeniem i w różnych
kategoriach u każdego człowieka:
- neurotycznośd
- otwartośd na doświadczenia
-ugodowośd
-sumiennośd
�� Koncepcja Feuda
3 struktury psychiczne osobowości : id, ego, super ego
�� Podejście behawiorystyczne
Nie powstały konkretne behawioralne teorie osobowości, ale pod wpływem
rozwoju behawioryzmu naukowcy zaczęli się przyglądad osobowości z
perspektywy środowiska: na ile zależy ono od stałości środowiska i
otrzymywanych wzmocnieo
�� Teorie humanistyczne
W przypadku teorii humanistycznych istnieje trudnośd w empirycznym
weryfikowaniu wprowadzonych pojęd
�� Maslow
hierarchia potrzeb i dążenia do samorealizacji
II. Człowiek jako istota społeczna
1. Dysonans poznawczy -popęd uczuciem dyskomfortu wynikającego z utrzymywania dwóch
lub więcej niezgodnych ze sobą elementów poznawczych ( myśl, przekonanie, uczucie) lub
zaangażowanie się w działanie, które jest sprzeczne z koncepcją siebie jako osoby rozsądnej i
przyzwoitej (za: Aronson i in.,1997)
2. Jak redukujemy dysonans poznawczy
1. Przez manię naszego zachowania - tak, aby było zgodne z dysonansowym elementem
poznawczym
2. Przez uzasadnienie naszego zachowania -zmieniając jeden z elementów poznawczych tak,
aby on mniej sprzeczny z zachowaniem
3. Przez uzasadnienie naszego zachowania -dodając nowe elementy poznawcze, które są
zgodne z zachowaniem i je wspierają
�� Przykłady sytuacji i redukcja napięcia
3. Dysonans podecyzyjny
�� Dysonans który zostaje wzbudzony po podjęciu decyzji
�� Dysonans jest likwidowany przez podwyższenie atrakcyjności wybranej alternatywy i
zdewaluowanie alternatywy odrzuconej
4. Samospełniające się proroctwo -Na czym polega ?
�� Polega na tym ,że ludzie
a. Mają określone oczekiwania dotyczące innej osoby, a to ...
b. Wpływa na ich postępowanie względem tej osoby, które...
c. Powoduje, że zachowuje się ona w sposób zgodny z ich wyjściowymi oczekiwaniami
�� przykłady
III. Wywieranie wpływu na ludzi
1. Reguła wzajemności
�� Zachęca człowieka do inicjowania kontaktów opartych na wzajemnej wymianie usług bez
lęku przed eksploatacją za strony innych
�� Powoduje uleganie cudzym prośbom
�� Pozwala na ofiarowanie czegoś bez ryzyka bezpowrotnej utraty
�� Zakłada najpierw przysługę, a potem wyjawienie własnej prośby
�� "darmowa próbka"
2. Technika odmowa-wycofanie
�� Rozpoczynając od dużej prośby, która na pewno spotka się z odmową, osoba proszącą
wycofuje się do prośby mniejszej, co powoduje wzrost szansy na jej spełnienie
Przykłady : prośba o pomoc/pożyczkę/zakup produktów
3. Reguła zaangażowania i konsekwencja
�� Po dokonaniu wyboru ,napotykamy wewnątrz nas i w innych silny nacisk na zachowanie
konsekwentne i zgodne z tym, w co już się zaangażowaliśmy
�� Konsekwencja jest pożądaną cechą !
�� Konsekwencja wydaje się byd korzystna
�� Przykład: podpisanie umowy wstępnej, zaliczka
4. Społeczny dowód słuszności
�� To, w co wierzą inni lub jak się zachowują, jest często podstawą naszej własnej decyzji
�� Dowody społeczne wywierają największy wpływ, gdy:
o Ludzie są niepewni i poszukują wskazówek
o Pochodzą od ludzi do nas podobnych
o Pochodzą od wielu różnych osób
Przykłady: zadowoleni klienci dający rekomendację
5. Zasada lubienie i sympatia
�� Zgadzamy się spełniad prośby ludzi, których znamy i lubimy
�� sympatii decyduje:
o Fizyczna trakcyjnośd ( efekt aureroli)
o Podobieostwo do nas samych
o Komplementy, pochwały
o Częstośd kontaktów
o Skojarzenie z czymś, co już lubimy
Przykład : przystojny sprzedawca
6. Zasada autorytetu
�� Skłonnośd do uległośd ma charakter adaptacyjny bo autorytet cechuje się wiedza i mądrością
�� Pojawia się sposób zautomatyzowany
Przykład : eksperyment Miligram, eksperci występujący w reklamach
7. Reguła niedostępności
�� Polega na przypisywaniu większej wartości tym możliwościom, które stają się dla ludzi
nieodstępne
�� Rzeczy trudno osiągalne są zwykle cenniejsze
�� Brak określone możliwości oznacza utratę swobody wyboru, co wywołuje OPÓR
�� Przykłady; cenzura, limitowana seria, ograniczona liczba produktów
8. Procesy grupowe
Jak wpływa obecnośd innych ?
Facylitacja społeczna
Obecnośd innych =Możliwa ocena -lęk przed oceną -pobudzenie | poprawa w zadaniach prostych,
pogorszenie w zadaniach trudnych
Obecnośd innych =Brak oceny - brak lęku- uspokojenie | Słabe działanie w zadaniach prostych, lepsze
działanie w zadaniach trudnych
Próżniactwo społeczne
16.01.15
I. Psychopatologia
1. Zaburzenia psychiczne
�� Utrudnienia funkcjonowania społecznego lub psychicznego jednostki , posiada znamiona
cierpienia
�� Można wyróżnid specyficzne objawy tj. znaczące odchylenia od normalnego (przeciętnego) w
populacji stopnia natężenia lub dynamiki przebiegu jakieś cechy /właściwości konkretnego
procesu psychicznego lub /i zachowania człowieka
2. Klasyfikacja zaburzeo psychicznych
�� ICD-10 Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych
(International Classification of Diseases)
o opracowano przez WHO w 1992
�� DSM-V ( Diagnostic and Asttistical Manual of Mental Disorders)
o opublikowano przez Amerykaoskie Towarzystwo Psychiatryczne po raz pierwszy w
1994r.
ICD-10
Kod ICD Kategoria zaburzeo Przykład
F00-09 Ograniczone zaburzenia psychiczne otępienie
F10-19 Spowodowane używaniem substancji Uzależnienie
psychoaktywnych
F20-29 Schizofrenia Schizofrenia paranoidalna
F30-39 Zaburzenia nastroju Fobie
F40-49 Z. nerwicowe zw. Ze stresami pod postacią fizycznymi anoreksja
F50-69 Zaburzenia osobowości zachowania dorosłych Osobowośd zależna
F70-79 Upośledzenie umysłowe Upośledzenie umysłowe lekkie
F80-89 Zaburzenia rozwoju umysłowego autyzm
F90-98 Z. zachowania i emocji mutyzm
DSM-V
Oś zaburzenia Opis
Oś I Zespoły kliniczne Na tej osi koduje się rozpoznanie
Oś II Zaburzenia rozwojowi i zaburzenia Wymienia się tu zaburzenia których początek
osobowości przypada na okres dzieciostwa i pokwitania
Oś III Odchylenia w stanie fizycznym i choroby Na tej osi umieszcza się chorzenia somatyczne
Oś IV Problemy psychospołeczne i środowiskowe Należy uwzględnid okres ostatnich 12 miesięcy
.Brak stresu psychicznego otrzymujemy wartośd
1 najcięższy stres -6
Oś V Ogólna ocena funkcjonowania Poziom przystosowania ocenie podlega okres
ostatnich 12 miesięcy
II. Wybrane przykłady zaburzeo
1. Schizofrenia
Objawy pozytywne  s. Paranoidalna
Omamy ( zaburzenia spostrzegania) Urojenia ( zaburzenia myślenia ,błędne
przekonania i sądy)
Słuchowe  głosy najczęściej niemiła treśd Prześladowcze poczucie że jest obserwowany,
śledzony, nagrywany
Smakowe przykry smak potraw np. gorzki Ksobne- odnosi wszystko do siebie
Węchowe  odczuwanie przykrych zapachów np. Oddziaływania  coś/ktoś wpływa na osoby: za
spalenizny , zgnilizny pomocą telepatii
Cenestetyczne  bolesne odczuwania np.
promieniowania dal magnetycznych
Wzrokowe
2. Objawy negatywne- s. Paranoidalna
�� Dezorganizacja mowy, zachowao
�� Niedostosowanie emocjonalne
�� Zablokowanie odczuwanych uczud, motywacji i potrzeb
�� Odczuwanie lęku
�� Poczucie bezradności
3. Zaburzenia osobowości
Zaburzenia dziwaczno-ekscentryczne
Typ zaburzeo Opis
Schizotypowe Dziwaczne myślenie .Doznawanie niezwykłych
odczud .Twierdzą że są w centrum
zainteresowania
Schizoidalne Są obojętni na to jak odbiera ich otoczenie .Są
wyobcowani, chłodni. Nie poszukują kontaktów
Paranoiczne Nieufnośd, bezzasadna podejrzliwośd .Przypisują
ludziom wrogośd i agresję .Nie odpuszczają
urazów i krzywd
4. Zaburzenia dramatyczno- niekonsekwentne
Typ zaburzeo Opis
Antyspołeczne Nie szanują prawd/ dobór innych. Notorycznie
kłamią, oszukują .Wchodzą w konflikt z prawem
Histioniczne Teatralne zachowanie ,Głośne mówienie,
nadmierna gestykulacja .Zachowania przesycone
erotyzmem
Narcystyczne Nadmierne poczucie wartości .Fantazjują nt.
sukcesów .Oczekują podziwu, brak empatii
Borderline Skłonnośd do wyniszczających działao .Idealizują
związki w które wchodzą .Samookaleczenia
5. Zaburzenia objawowo-lękowe
Typ zaburzeo Opis
Osobowośd zależna Nadmierna potrzeba popozostawiania pod czyjąś
opieką. Trudnośd podejmowania decyzji
.Ekstremalna uległośd i poddawania są in
Osobowośd unikowa Odwracają się od wszystkiego. Boją się
ośmieszenia i wykpienia
Obsesyjno-kompulsywna Perfekcyjna dbałośd o detale i porządek. Obsesje-
myśli .Kompulsje  zachowania
6. Wybrane zaburzenia nastroju ( Depresja, Mania, Choroba dwubiegunowa (epizody manii i
depresji)
Depresja  rozpoznanie
�� Przez co najmniej dwa tygodnie najmniej dwa z trzech poniższych objawów:
o Obniżenie nastroju
o Utarta zainteresowao, anhedonia
o Mniejsza energia lub wytrzymałośd na zmęczenie
oraz dwa lub więcej objawów takich jak:
�� Trudnośd w skupieniu uwagi
�� Zmniejszenie apetytu
�� Odczuwanie winy, czucie się bezwartościowym
�� Pesymistyczne postrzeganie przyszłych wydarzeo
�� Myśli bądz
zachowania Suicydalne lub zachowania autoagresywne
�� Problemy ze snem
7. Inne rodzaje depresji
�� Depresja sezonowa  pojawia się każdego roku około paz
dziernika lub listopada i utrzymuje
się przez zimę, aż do całkowitej remisji ( czasem wręcz do przejścia w manię) około marca,
kwietnia ( gdy dni stają się wyraz
nie dłuższe)
�� Depresja poporodowa- w ciągu trzech miesięcy po porodzie , trwa od dwóch do sześciu
miesięcy
8. Uzależnia
Trzy lub więcej z następujących przejawów występowania łącznie przez co najmniej 1 miesiąc lub,
jeżeli utrzymywało się krócej niż 1 miesiąc, to występowało w sposób powtarzający się w okresie 12
miesięcy
Objawy
1. Silne pragnienie lub poczucie przymusu picia alkoholu
2. Uporczywe picie alkoholu, pomimo oczywistych dowodów występowania szkodliwych
następstw, potwierdzone ciągłym dalszym jego piciem, chod charakter i rozmiar szkód są już
danej osobie znane może oczekiwad że są znane
3. Upośledzona zdolnośd kontroli nad zachowanie związanym z piciem alkoholu tj. naj jego
rozpoczynaniem , kooczeniem oraz poziomem użycia, potwierdzona przyjmowaniem
substancji w dużych ilościach przez czas dłuższy niż zamierzona
4. Fizjologiczne objawy stanu abstynencyjnego .Pojawiające się gdy użycie alkoholu jest
ograniczone lub przerywane
5. Potwierdzone tolerancji wobec działania alkoholu tj. koniecznośd przyjmowania istotnie
wzrastających jego ilośd w celu osiągniecia działania lub pożądanego efektu, albo znacznie
zmniejszenie efektu dalszego picia dotychczasowych ilośd alkoholu
6. Silne pochłonięcie sprawą picia alkoholu przejawiające się istotna zmianą dotychczasowych
zamiłowao i zainteresowao porzucanych lub ograniczonych z powodu picia alkoholu
Jeżeli nie uzależnienie , to
9. Picie ryzykowne
�� Definicja jakościowa : picie w okolicznościach narażających pijącego na szkody zdrowotne
�� Definicja ilościowa: wypijanie co najmniej 5 dni w tygodniu średnio dziennie co najmniej 3-4
standardowo porcji alkoholu dla mężczyzn lub 1-2 procji dla kobiet
�� Standardowa porcja: ok 10 g alkoholu ( czyli 1 kieliszek wódki 25 ml; 1 lampka wina 100 ml;
pół 0,5 litrowej butelki piwa )
10. Picie szkodliwe
- Model picia alkoholu który prowadzi do powstania lub przyczynia się do pogorszenia konkretnych
szkód zdrowotnych somatycznych lub psychicznych oraz znaczącego pogorszenia relacji
międzyludzkich ,a nie stwierdzono jeszcze uzależnienia
11. Upicie patologicznie
�� Występują urojenia, omamy, iluzje
�� Lęk
�� Wściekłośd, agresja
�� Często występuje niepamięd zdarzeo
�� Utrzymuje się kilkanaście godzin
12. Kryteria do leczenia szpitalnego
�� Majaczenie alkoholowe
�� Zespoły z napadami drgawkowymi
�� Doznanie urazu czaszki
�� Powikłane zespoły abstynencyjne
�� Znacznie nasilenie zespołu abstynencyjnego i ma tendencje do pogarszania się
�� Próby leczenia ambulatoryjnego były nieudane
�� Brak opieki nad chorym