Polityka pieniężna
Wykład 8:
Polityka kursowa
Podstawowe pojęcia
" Definicja kursu walutowego: cena waluty obcej wyrażona w
walucie krajowej (PLN/USD - metoda europejska) lub odwrotnie
(USD/GBP - metoda brytyjska);
" Aprecjacja i deprecjacja vs. rewaluacja i dewaluacja;
" Kurs nominalny E a kurs realny Ś = E (P*/P);
" Kurs efektywny  średni kurs złotego wobec walut obcych ważony
udziałem poszczególnych walut w eksporcie i imporcie dóbr i
usług (real effective exchange rate  REER i nominal effective
usług (real effective exchange rate  REER i nominal effective
exchange rate  NEER);
" Kurs rynkowy (E - market rate) i kurs parytetu siły nabywczej
(PPP  purchasing power parity);
" Dobra wymienne T (tradeables) i niewymienne N (non-
tradeables);
" E = PT/PT* (kurs rynkowy);
" PPP = [aPT + (1-a)PN]/[bPT* + (1-b)PN*];
Kurs PPP/kurs rynkowy a PKB/capita w krajach OECD, 2005 r.
1,8
y = 1E-05x + 0,6092
R2 = 0,7294
1,6
ICE
1,4
NOR
1,2
LUX
1
USA
0,8
0,6
POL
0,4
0 20000 40000 60000 80000 100000
Wskaz
nik  Big Mac (wg. The Economist) a PKB/capita w krajach
OECD, 1999r
1,6
CH
1,4
y = 0,0171x + 0,5122
1,2
R2 = 0,5698
US
1
MX FR
0,8
PL
0,6
AU
0,4
0,2
0
0 10 20 30 40 50
Podstawowe decyzje z zakresu
polityki kursowej
" Wybór systemu kursowego (fex regime):
kurs sztywny, kurs płynny, systemy
mieszane;
" Wybór poziomu kursu (wartość
" Wybór poziomu kursu (wartość
punktowa, przedziałowa, tempo zmian);
" Zakres wymienialności waluty krajowej
na waluty obce;
Wybór systemu kursowego
" Zalety kursu sztywnego: stabilność i przewidywalność warunków
handlu zagranicznego i transakcji międzynarodowych, niskie
koszty transakcyjne, kurs jako  kotwica nominalna (nominal
anchor) w walce z inflacją;
" Wady kursu sztywnego: potrzeba dużych rezerw walutowych,
niebezpieczeństwo nadmiernej aprecjacji realnej i utraty
konkurencyjnosci, ryzyko kryzysu walutowego, stała konieczność
kosztownych interwencji sterylizowanej lub niesterylizowanej,
utrata autonomii w polityce pieniężnej;
utrata autonomii w polityce pieniężnej;
" Odmiany kursu sztywnego  kurs stały okresowo zmieniany
(adjustable peg), kurs sztywny (fixed peg), zarząd walutą
(currency board);
" Zalety i wady kursu płynnego  odwrotnie;
" Odmiany kursu płynnego  kurs zmienny regulowany (managed
float,  dirty float), pasmo kursowe (band), kurs płynny (free float);
" Systemy pośrednie - kurs  pełzający (crawling peg), pasmo
pełzające (crawling band)  zalecane przejściowo w okresach
dostosowań strukturalnych  łączą stabilność z utrzymaniem
konkurencyjności.
Jaki jest optymalny system kursowy?
" To zależy od wielkości i charakteru gospodarki;
" Kraje małe o gospodarce otwartej (wysoka relacja
(Ex+Im)/PKB) oraz kraje zwalczające wysoką inflację
powinny stosować kursy stałe;
" Kraje duże o dużym rynku wewnętrznym i mniej otwarte
(niska relacja (Ex+Im)/PKB) oraz o stabilnej, niskiej
(niska relacja (Ex+Im)/PKB) oraz o stabilnej, niskiej
inflacji powinny stosować kursy płynne;
" Systemy skrajne (corner solutions) generalnie są lepsze;
" System kursowy a kryzysy walutowe: kurs sztywny
zachęca do spekulacji i zwiększa ryzyko kryzysu, kurs
płynny zniechęca do spekulacji i eliminuje ryzyko
kryzysu.
Systemy kursowe w świecie (liczba krajów, 2004r)
50
43
Świat kraje transf
40 40
40
30
20
10
10
8
6 6
10
5
4 4
3
2
1
0
0
e
e
y
ł
y
y
ł
ą
c
t
y
a
n
c
a
t
ą
t
u
n
j
n
ą
l
s
j
s
a
y
a
ł
a
a
o
z
s
w
p
ł
z
w
r
ł
o
m
e
l
u
e
s
d
s
p
r
u
p
K
ą
a
u
g
o
z
s
P
K
r
e
r
r
m
a
u
s
y
Z
K
a
n
P
n
y
ł
p
s
r
u
K
Poziom kursu walutowego
" Kurs powinien zapewniać równowagę podaży i popytu na walutę
obcą (w średnim okresie - fundamental equilibrium);
" Transakcje autonomiczne i wyrównawcze w bilansie płatniczym;
" Kurs równowagi makroekonomicznej (niska inflacja, niskie
bezrobocie, PKB na poziomie potencjału):
" Kurs w pełni płynny - kurs bieżącej równowagi rynkowej, bez
interwencji;
" Kurs płynny regulowany  zasady interwencji, szerokość pasma,
" Kurs płynny regulowany  zasady interwencji, szerokość pasma,
pasmo wewnętrzne i zewnętrzne;
" Kurs sztywny  jak określić kurs równowagi? (obroty autonomiczne
bilansu płatniczego, luka podażowa (output gap), bezrobocie);
" Kurs nadwartościowy i kurs podwartościowy  wady, zalety;
" Dewaluacja i rewaluacja;
Czynniki kształtujące kurs równowagi
" Kurs walutowy, przy którym bieżąca podaż waluty równa się
bieżącemu popytowi na walutę, jest kursem równowagi
krótkookresowej;
" Popyt na walutę = popyt na walutę dla celów importu dóbr i usług +
popyt na walutę dla transakcji spekulacyjnych (zakup aktywów
walutowych);
" Podaż waluty = podaż waluty z tytułu eksportu dóbr i usług + podaż
waluty z transakcji spekulacyjnych (sprzedaż aktywów walutowych);
" Podaż i popyt dla celów transakcyjnych są względnie stabilne;
" Podaż i popyt dla celów transakcyjnych są względnie stabilne;
natomiast podaż i popyt dla celów spekulacyjnych zależą od zmian
dochodowości aktywów walutowych i mogą być bardzo niestabilne;
" Podaż i popyt  spotykają się na rynku walutowym (foreign
exchange market  Forex);
" Jeśli kurs nie jest kursem w pełni płynnym, zapewnienie równowagi
wymaga interwencji banku centralnego;
" Kurs równowagi średniookresowej to kurs zapewniający wzrost PKB
na poziomie potencjalnym i równowagę w bilansie płatniczym;
" W długim okresie, kurs walutowy dąży do poziomu określonego
przez parytet siły nabywczej waluty (PPP)
Przepływy kapitału zagranicznego: instrumenty dłużne i
udziałowe 1997-2007 (dane kwartalne, mln USD)
10000
8000
6000
4000
2000
0
-2000
-4000
Instrumenty dłużne
-6000
ZIB i instrumenty udziałow e
-8000
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
7
8
9
0
1
2
3
4
5
6
7
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
9
9
9
0
0
0
0
0
0
0
0
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
Rachunek bieżący (CA) i napływ BIZ (FDI), 1997-2007
(dane miesięczne, mln USD)
5000
4000
CA FDI
3000
2000
1000
0
-1000
-2000
-3000
-4000
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
7
7
I
X
4
I
X
V
V
X
V
I
I
I
X
X
I
V
X
0
9
V
0
/
V
/
V
/
I
I
I
I
V
Zakres wymienialności waluty
krajowej
" wymienialność  wewnętrzna (tylko dla
transakcji hz);
" wymienialność w sensie Art. VIII MFW
(dla transakcji bieżących bilansu
(dla transakcji bieżących bilansu
płatniczego);
" wymienialność dla transakcji bieżących i
kapitałowych;
Polityka kursowa w Polsce w latach 1990-2000
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Data Zmiana systemowa Peg currency Fluctuations
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1.10.1990 Devaluation by 42%
1.01.1990 Fixed rate US dollar No
20.05.1991 Devaluation by 17% Basket established 5 currencies
14.10.1991 Crawl, 1.8% per month
26.02.1992 Devaluation by 12%
1.10.1992 Band established +/- 1%
27.08.1993 Devaluation by 8%
Crawl, 1.6% per month
13.09.1994 Crawl, 1.5% per month
30.11.1994 Crawl, 1.4% per month
30.11.1994 Crawl, 1.4% per month
16.02.1995 Crawl, 1.2% per month
6.03.1995 Band widened +/- 2%
16.05.1995 Band widened +/- 7%
22.12.1995 Revaluation by 6%
8.01.1996 Crawl, 1.0% per month
Crawl, 0.8% per month
Band widened +/-10%
17.07.1998 Crawl, 0.65% per month
10.09.1998 Crawl, 0.5% per month
29.10.1998 Band widened +/-12.5%
1.01.1999 Basket changed 2 currencies (55:45)
Crawl, 0.3% per month
Band widened +/-15%
12.04.2000 Full float
1997-12-31
1998-04-30
1998-08-31
1998-12-31
1999-04-30
1999-08-31
1999-12-31
2000-04-30
2000-08-31
2000-12-31
2001-04-30
2001-08-31
2001-12-31
2002-04-30
2002-08-31
2002-12-31
2003-04-30
2003-08-31
2003-12-31
2004-04-30
2004-08-31
2004-12-31
2005-04-30
2005-08-31
2005-12-31
2006-04-30
2006-08-31
2006-12-31
2007-04-30
2007-08-31
2007-12-31
2008-04-30
2008-08-31
2008-12-31
2009-04-30
2009-08-31
2,00
2,50
3,00
3,50
4,00
4,50
5,00
5,50
Kurs euro i dolara USA w PLN, 31.12.1997-31.10.2009
PLN/EUR
PLN/USD
Kurs PLN/USD i PLN/EUR, 1.01.2004-31.10.2009
5,00
4,50
PLN/EUR
4,00
3,50
3,50
3,00
PLN/USD
2,50
2,00
2004-01-02
2004-04-02
2004-07-02
2004-10-02
2005-01-02
2005-04-02
2005-07-02
2005-10-02
2006-01-02
2006-04-02
2006-07-02
2006-10-02
2007-01-02
2007-04-02
2007-07-02
2007-10-02
2008-01-02
2008-04-02
2008-07-02
2008-10-02
2009-01-02
2009-04-02
2009-07-02
2009-10-02
Średni poziom i zmienność kursu PLN/USD, 1998-2008
ROK ST.DEV. MEAN SD/MEAN MAX MIN RÓŻNICA
1998 0,075 3,493 0,021 3,815 3,364 0,452
1999 0,182 3,965 0,046 4,349 3,413 0,936
2000 0,183 4,345 0,042 4,712 4,035 0,677
2001 0,098 4,098 0,024 4,500 3,943 0,557
2001 0,098 4,098 0,024 4,500 3,943 0,557
2002 0,092 4,081 0,023 4,263 3,837 0,426
2003 0,095 3,890 0,024 4,091 3,671 0,420
2004 0,264 3,648 0,072 4,057 2,972 1,086
2005 0,120 3,235 0,037 3,449 2,907 0,543
2006 0,103 3,105 0,033 3,301 2,863 0,438
2007 0,167 2,769 0,060 3,040 2,426 0,614
2008 0,300 2,406 0,125 3,130 2,022 1,108
Średni poziom i zmienność kursu PLN/EUR, 1998-2008
ROK ST.DEV. MEAN SD/MEAN MAX MIN MAX-MIN
1998 0,166 3,923 0,042 4,337 3,711 0,626
1999 0,119 4,225 0,028 4,517 3,960 0,558
2000 0,105 4,010 0,026 4,280 3,819 0,460
2001 0,152 3,672 0,041 3,957 3,356 0,601
2001 0,152 3,672 0,041 3,957 3,356 0,601
2002 0,204 3,855 0,053 4,212 3,502 0,710
2003 0,175 4,398 0,040 4,717 3,977 0,740
2004 0,227 4,529 0,050 4,915 4,052 0,863
2005 0,104 4,023 0,026 4,276 3,822 0,453
2006 0,080 3,896 0,020 4,107 3,757 0,350
2007 0,090 3,784 0,024 3,939 3,570 0,369
2008 0,211 3,513 0,060 4,185 3,203 0,982
Średni poziom i zmienność kursu PLN/kosz (USD i EUR, 50:50),
1998-2007
ROK ST.DEV. MEAN SD/MEAN MAX MIN RÓŻNICA
1998 0,107 3,708 0,029 4,011 3,555 0,456
1999 0,136 4,095 0,033 4,433 3,712 0,721
2000 0,093 4,178 0,022 4,390 3,976 0,415
2001 0,117 3,885 0,030 4,185 3,656 0,529
2002 0,115 3,968 0,029 4,203 3,706 0,498
2003 0,105 4,144 0,025 4,353 3,899 0,454
2004 0,241 4,089 0,059 4,428 3,396 1,031
2005 0,087 3,629 0,024 3,797 3,512 0,285
2006 0,078 3,500 0,022 3,689 3,332 0,357
2007 0,127 3,276 0,039 3,489 2,998 0,491